De Vijfde Algemeene Vergadering
ven den Volkenbond Ie Genève.
HONIG'S
ra.
Bhmenlandscb Nieuws.
De dingen om ons heen.
Zaterdag 13 September 1924.
67sle Jaargang. No. 7502.
TWEEDE BLAD,
Na MacDonald sprak spoedig, voorafgegaan door
enkele andere leiders van delegaties, de Fransche
premier Herriot. Ook hij. nam onder langdurig hand
geklap en toejuichingen van de aanwezigen in de
zittingzaal en op de publieke tribunes, het woord.
De Fransche premier verzekerde dat Frankrijk meer
dan ooit zijn verlangen naar vrede voor zichzelf en
voor alle landen, die rustig wenschen te leven, ma
nifesteerde, daar de kleine natie in dit opzicht het
zelfde recht had als de grootste. Frankrijk, dat maar
al te goed weet tot welk een verdriet en ellende de
oorlog leidt, bood hun zijn- algeheele medewerking
aan; het bleef naar letter en geest trouw aan het
Pact, vervat in het verdrag van Versailles. hetwelk
de meest achtenswaardige handiteekeningen der
wereld draagt. Het Pact is een Pact van veiligheid,
rechtvaardigheid en recht en het was onmogelijk er
clausules uit te lichten, zonder het in zijn geheel te
verminken. Hiernaar richtte Frankrijk zijn toe
komst en zijn buitenlan|d9che politiek. Herriot
bracht hulde aan de vroeger gedane pogingen om
de idee van den vrede te bevorderen en wees op de
diensten, die de Volkenbond in dit opzicht had be
wezen. -De Volkenbond had tallooze delicate geschil
len geregeld, waarvan de regeling in werkelijkheid
niet werd aangevallen; doch men diende er voor op
te passen, niet datgene stuk te slaan wat er aan
hoop en realiteit in de levensuiting van den Vol
kenbond is. Herriot betoogde, dat het het Pact zelf
is. dat de twee problemen van ontwapening en vei
ligheid aan elkaar verbond en in het internationaal
recht, het begrip introduceerde van misdaad, ver
bonden aan een aanvalsdaad. Frankrijk wenschte,
dat men de moeilijkheden zou onderzoeken, die
voortspruiten uit de bedenkingen,, waartoe het ont-
werp-verdrag van wederzijdschen bijstand aanlei
ding heeft gegeven. De gewichtigste bedenking was
die betreffende het vaststellen van het begrip „aan
valler.'. Vroeger was het schenden van de gren9 het
eenige criterium voor een aanval; tegenwoordig wa
ren er voor de luchtvaart en den chemischen oorlog
geen grenzen meer. Frankrijk verheugde er zich
gis'eren in. toen Groot-Britannië zijn machtigen
r.ieun verleende aan het beginsel der arbitrage, dat
Frankrijk zelf op de conferentie van Londen op een
ai-der gebied der politiek aanvaardde. Frankrijk
heeft aldus slechts de Fransche voorstellen gevolgd,
die Bourgeois zoo wel sprekend te Den Haag heeft
verdedigd. Het denkbeeld der arbitrage is vervat in
artikel 12 van het Pact.
Wij wenschen. aldus zeide Herriot, dat een der
werken van de thans gehouden vergadering zal zijn
dat zij de idee der arbitrage aanneemt er dengeen tot
aanvaller verklaart, die arbitrage zou weigeren. Het
arbitragebeginsel moet bij het nader omschrijven
der idee alle debatten in de commissies beheer-
schen. Het komt hem niet noodig voor, een speciale
commissie te vormen. De eerste en de derde com
missie van den Volkenbond zijn daartoe competent.
Frankrijk blijft trouw aan de stelling: rien détruire,
tout perfectionner. Wij staan vastbesloten gunstig
tegenover controlemaatregelen ten aanzien van de
vervaardiging van wapens en munitie. Wij zijn niet
tegen het onderzoek van het artikel van het statuut
van het Hof van Interntionale Justitie, dat de Sta
ten machtigt de clausule inzake de verplichte arbi
trage te erkennen. Het zou een eer zijn voor Frank
rijk, dat te Londen arbitrage voorstelde, deze te zien
toepassen op oneindig veel omvangrijker proble
men. Herriot verklaarde vervolgens, dat arbitrage
noodig is, doch dat zij niet voldoende is. De drie
woorden voor het probleem zijn: arbitrage, veilig
heid, ontwapening. Deze namen zijn onafscheidelijk
van elkaar en het zouden abstractheden blijven, zoo
zij geen levende werkelijkheid werden. Wij staan
hier, zeide Herriot, voor den grootsten van onze
plichten tegenover de menschheid. Arbitrage mag
niet de valstrik worden voor het land. dat te goeder
trouw is, en men moet van tevoren, de Ioyauteit aan
nemen zoowel van het kleinste als van het grootste
land. Een groot landi kan zich desnoods zelf be
schermen; een klein land niet. Voor ons Franschen.
heeft elk volk. hetzij klein middelsoort of groot,
recht op veiligheid. Het recht moet zonder macht
zijn. Herriot herinnerde hierbij aan het woord van
Pascal: „Recht zonder macht ia machteloos; macht
zonder recht is tyrannie."
Wat Duitschlandi betreft, ik «al. zoo begon Her
riot, openhartig .zijn: Wij hebben het vernielende mi
litarisme van Duitschland en zijn wreede leerstel
ling, geproclameerd in den boezem* van het Duitsche
parlement: „Nood kent geen wet", bestreden. Wij
hebben nooit de ellende van het Duitsche volk ge-
wenscht. Frankrijk kent geen haat. Het leeft niet
van den haat; het heeft de goede trouw lief. Herin
nerend aan de uitwisseling van de handteekeningen
met de Duitsche delegatie, zeide Herriot, dat de
artikelen 1 en 8 van het Pact onderstellen, dat een
Staat eerst wordt toegelaten, wanneer hij bepaalde
voorwaarden heeft vervuld en'zijn internationale
verplichtingen is nagekomen. De houding van
Frankrijk wordt ingegeven door het verlangen naar
pacificatie en den wensch Europa te vereenigen on
der eerbiediging dioor allen van de aangegane inter
nationale verplichtingen. Hetzelfde geldt voor Rus
land. Er kan geen sprake zijn van een definitief
herstel van den vrede, zoolang Rusland zijn mede
werking blijft weigeren.
Het behoeft niet te verwonderen, dat de vergade
ring van den Volkenbond Herriot met dezelfde geest
drift toejuichte als Jegens MacDonald geschiedde.
Want, al bleven er ook, nadat Herriot zijn bedoelin
gen ten aanzien van de eventueele toetreding van
Duitschland had verduidelijkt, nog tal van verschil
punten tusschen hem en MacDonald staan aan
n®t feit. dat beide Premiers blijkbaar naar Genève
iijn gekomen om aan de wereld hun eensgezindheid
te toonen, en te doen gevoelen, dat zij als mannen
van goeden wil één lijn willen trekken, ontneemt
dit niets. MacDonald heeft het zoo treffend gezegd
aan een dejeuner, dat hem door de Vereenigirg van
journalisten, bij den Volkenbond geaccrediteerd,
werd aangeboden. Hij heeft daarin met aandrang ge.
vraagd om te gelooven in de eerlijke bedoelingen
van hem en Herriot; critiek zal welkom zijn. maar
er zijn verschillende wijzen van critiekvoeren. en
eene, die MacDonald direct en terecht in dit ernstig
ti'dsgewricht verwierp, is de critiek. die met ver
dachtmaking samengaat. Een waarschuwend woord
dat in de tegenwoordige omstandigheden niet ge
heel van onpa9 is. wanneer men ziet. hoe de Fran
sche pers reeds haar pijlen op MacDonald richt
Men ziet het natuurlijk daar met leede ooeen aan.
dat Herriot niet als zijn voorgangers krampachtig
aan het Fransche on*wero van het earartie-trac-
taai heeft vastgehouden. Aan den anderen kant ma
ken zijn Engelsche vrienden Herriot de zaak. niet
gemakkelijk, wanneer zij doen als Lord Parmoor.
die verklaarde op arbitrage alleen te. willen vertrou- cussies algeheele overeenstemming bleek omtrent
wen en geen militaire sancties, of welke sancties de richting waarin de herziening van het Volken-
ook noodzakelijk te achten. Het la het oude stand- bondaverdrag moet worden ondernomen, namelijk
punt, dat de ietwat formeele Engelsche school ten in de richting van verplichte arbitrage, hebben de
aanzien van arbitrage steeds heeft ingenomen. Te debatten, nog niet de minste toenadering gebracht
onderstellen, zoo heeft men daar geredeneerd, dat inzake het veiligheidsvraagstuk. Zonder eenigen
een arbitrale uitspraak niet zou worden nagekomen, leidraad der Volkenbondsvergadering zal de derde
verzwakt de kracht van de arbitrage, en daaraan commissie dit jaar dus opnieuw moeten trachten
mogen wij in geen geval medewerken. Zou men dit een vraagstuk op te lossen, waarover verleden Jaar
standpunt in het dagelljksch leven der beschaafde vier weken lang dag ln. dag uit gedebatteerd' werd,
Staten toepassen, dan zou dit beteekenen, dat poll-, zonder dat een overeenstemming verkregen kon
tie en justitie overbodig pijn, neen, veeleer de grond- worden. Intusschen zijn de vooruitzichten voor een
slagen van het recht aantasten. Wat toch wel nie- eindelijke oplossing toch wel iets beter dan verleden
inand, zelfs in den meest beschaafden staat, zal jaar, omdat de Fransche regeering op het gebied
beweren! van precieuse, vooruit vastgestelde militaire waar-
Volgen wij de Algemeene Vergadering te Genève, borgen waarschijnlijk iets meer tegemoetkomend
terzake van het zoo belangrijk vraagstuk der veilig- zal zijn dan senator Lebrun verleden jaar was 'en
held van Europa vorder. Benesj, de Premier van vooral op het punt der partieëele aanvullingsver-
T8jecho_Slowakije, de aanvoerder van de Kleine dragon wel concessies zullen worden gebjacht. Bo-
Entente, die met België aan den kant van Frankrijk vendien kan aan den anderen kant, zooals men
staat, wat betreft het garantieverdrag, heeft het ont- seinde, het bezwaar niet meer gehandhaafd wor-
werp-Cecil verdedigd. Voor den Tsjechischen minis- den, dat het zoo moeilijk voor den Volkenbondsraad
ter zijn alle voorgestelde middelen, (scheidsgerecht, zal zijn vast te stellen wie aanvaller is. daar Frank-
de verplichtingsclausule) voortreffelijk, maar niet rijk en Engeland het eens geworden zijn, dat als
voldoende. Voor hem blijft nog steeds het gevaar aanvaller zal worden beschouwd de Staat die wei-
bestaan, dat een Staat zich in het geheim tot den gort het geschil aan arbitrage te onderwerpen. Ten-
oorlog toerust, zonder dat andere landen het be_ slotte zal het vooruitzicht, dat verplichte arbitrage
merken, of het kunnen verhinderen. „Men noemt door Frankrijk en de andere Staten aanvaard zal
(aldus dr. Benesj) het garantieverdrag een oorlogs- worden indien men tot een bevredigende regeling
machine en men beveelt ons in de plaats daarvan van het vraagstuk der sancties kan komen, toch
meer vreedzame middelen aan. internationale or- ook wel moeten bijdragen tot een vermindering van
ganen van bemiddeling en scheidsgerecht. Maar zoo den tegenstand der kleine Staten tegen gematigd ai-
goed als in het burgerlijk leven, kunnen zich ook in gemeen waarborgverdrag.
het leven der Staten gevallen voordoen, dat er geen Inmiddels hebben ter vergadering van den Vol-
ander middel overblijft dan het geweld. Dan moet kenbond de algemeene beraadslagingen haar ver
men ook ln staat zijn dit geweld toe te passen. En der verloop gehad. De Afrikaansche gedelegeerde
dan: indien, ten spijt van de onderteekening van een Hofmeyer drong daarbij op onmiddellijke toelating
verdrag, waarbij de scheidsrechtelijke verplichting van Duitschland aan, terwijl nog merkwaardig is
erkend wordt, dit vordrag tóch weer geschonden een toelichting, door den Zweedschen Minister van
wordt? Wat doen wij dan? Dan moeten toch ook Buitenlandsche Zaken Marka von Wuertemberg ge-
strafmaatregelen genomen kunnen worden. Zelf geven op het Zweedsche voorstel, dat de Volken-
zeer scherpe strafmaatregelen. En bij deze ifiaatre- bond de methodische ontwikkeling van het volken
gelen rekent de Tsjechische minister vooral op de recht door speciale conferenties voor de regeling van
bijzondere verdragen tusschen de Staten, waarbij elk bepaald volkenrechtelijk vraagstuk zal ter hand
hij natuurlijk dacht aan het Fransch_T9jechisch nemen. Vooral nu er kans bestaat op de algemeene
verbond. ..Dergelijke verdragen (aldus Benesj) be- invoering van het beginsel van verplichte interna-
staan, zij zullen steeds bestaan en er zijn geen mid- tionale rechtspraak. 19 natuurlijk de duidelijke om-
delen ze te verhinderen. Dan is het ook maar be. schrijving van den inhoud zelf van het volkenrecht
ter ze door den Volkenbond en de openbare mee_ van het grootste belang. Hier komt men terug op
ning te laten goedkeuren." Tenslotte verklaarde hij het standpunt, door velen in Nederland ingenomen,
niet onvoorwaardelijk vast te houden aan het in. <iat de voortzetting der Haagsche Vredesconferen.
gediende ontwerp, doch hij gaf de voorkeur aan het ties niets vam hare beteekenis heeft verloren sedert
gorantieverdrag, dat door de derde commissie is de oprichting van den Volkenbond. Immers, zoo is
vToïgesteld boven het ontwerp van de Amerikanen.meer dan eens betoogd, de Volkenbond mist een li-
(Bless-Shohoell). 1 chaam, dat zich uitsluitend kan bezighouden met de
Inmiddels hebben Herriot en MacDonald Genève I verdere vorming van het internationaal recht, voor-
verlaten. Niet zonder in het openbaar meermalen naamste taak van de Vredesconferenties. De jaar-
van hun eensgezindheid blijk te hebben gegeven,. In lijksche Algemeene Vergadering van den Volken-
denzelfden trei nzijn zij naar Parijs gereisd, en ook bond heeft een zoodanig aantal administratieve
daar hebben zij zich in het openbaar samen ver- aangelegenheden te behandelen, en voorts zoodanL
toond en Herriot -heeft eerst aan den trein, die den ge aandacht te geven aan de ont-wikkeling van in-
Britschen premier naar Londen terugbracht, af- temationale vraagstukken, dat het uitgesloten moet
scheid van dezen genomen. Maar da eerste Minis. worden geacht, dat deze tijd zal kunnen vinden
ters van Engeland en Frankrijk hebben aan de vijf- om ziCh eraan te wijden het geschreven volkenrecht
de Volkenbondsvergadering een buitengewoon zwa. gelijken tred te doen houden met de veldwinnende
r? taak achtergelaten. In een door de delegatie van overtuiging der volkeren onderling. Nog daargela-
Frankrijk en Engeland gemeenschappelijk vasttre. ten> <jat het karakter dezer Algemeene Vergadering
stelde en .door de Volkenbond9vergadering een
stemmie aangenomen resolutie, heeft zij besloten
de derde commissie het verdere onderzoek op te
dragen van het geheele veiligheidsvraagstuk eh de
eerste commissie te belasten met een studie van be*
geheele vraacstuk der vreedzame beslechtering van
internationale geschillen, met inbegrip natuurlijk
van de vraag van de draagkracht van het veelge
roemde fnru.'mtieve protocol betreffende het intor.
nationale gerechtshof (den Haag).
EEN VERRASSING
Sa het voor groot en klein
als tot dot van den maal
tijd met Honig'» Maïzena
gefabriceerde HONIG'S
PUDDING wordt opgw
diend. Door hun aangenamen
smaak zijn Honig'» Puddingen al
gemeen gewild, terwijl de zuiverheid
en kwaliteit aan de hoogste eiachen
voldoen. Vraagt Uw Winkelier
W Puddingen
De resolutie beeft daarbij uitdrukkelijk meiding
gemaakt van de mogelijkheid, dat voor eene betere
regeling van de vreedzame regeling van geschillen
wijziging van het Volkenbondsverdrag noodig kan
zijn. Wanneer het slechte een voorbereidende be
spreking van deze vraagstukken betrof., zooals
verleden jaar met betrekking tot het ontwerp-waar-
borgverdrag het geval was, zou de taak niet zoo be
langrijk en moeilijk zijn. Doch Herriot heeft in de
indrukwekkende rede. waarmede hij de resolutie
toelichtte, nadrukkelijk den wensch geuit, dat deze
Volkenbondsvergadering niet uiteen zal gaan
voordat inderdaad een voor alle volken aanneme
lijke oplossing zal'zijn verkregen. Het groote oogen-
blik voor den Volkenbond Is thans aangebroken,
zeide de Fransche minister-president, waarbij hij
van min of meer academische discussies tot daden
zal moeten overgaan, en in een ornler algemeene
ontroering aangehoord slotwoord verzocht hij de ge
delegeerden niet alleen goeden wil en scherpzinnig
verstand te toonen, doch vooral ook dat eene onmis
bare, zonder welks bezit niets grootsch kan tot
stand komen, geloof en vertrouwen. Inspannende
weken staan allen hier in Genève thans dus te wach
ten. Het vraagstuk van de vreedzame beslechting
van internationale geschillen zal natuurlijk vooral
moeten bezien worden uit het gezichtspunt van de
verplichte arbitrage, over welk onderwerp de Griek-
sche oud-minister Politis een belangwekkende rede
hield, die wat helderheid van betoogtrant en nauw
keurigheid van preciesuitdrukkingen betreft, met
die der ministers Van Karnebeek en Benesj stellig
de eereplaats van dit driedaagsch debat verdient.
De eerste commissie, waarin Nederland door Mr.
Limburg vertegenwoordigd is. zal. aldus licht de
particuliere correspondent der N.R.C. ons in. onder
andere de vraag te bespreken hebben of men de
bepalingen van hetVolkenbondisverdrag. die onder
bepaalde omstandigheden nog aanvalsoorlogen ge
oorloofd verklaren, zal mogen handhaven. Ook zal
deze commissie bij de bestudeering van artikel 36
van het statuut van het gerechtshof moeten waken
tegen' verslapping van den inhoud van dit artikel.
Het werk der eerste commissie zal echter bij alle
moeilijkheid van de taak toch veel meer kans op
overeenstemming bieden dan de arbeid van de der
de cr rrjesio, waarin ihr. Loudon evenals verleden
r ar N'Mj^r'andsche lid is. Terwijl toch uit de dis-
zich daartoe niet, of hoogst moeilijk zou leenen. M.
EEN VREEMDE ZIEKTE.
Het geheele gezin van den landbouwer L. Nijstad
te IJhorste bestaande uit man, vrouw en vier kin
deren, is. naar de „Asser Crt." meldt, aangetast doGr
een ernstige ziekte. Twee der kinderen zijn reeds
bezweken. Men vreest met een soort van ch)lera te
doen te hebben. De verschijnselen zijn brakingen,
diarrihee en hooge koorts.
DOODELIJK ONGELUK.
Dmsdagmorgen stond in de Heidestraat te Sdhut-
iersveld bij Brunssum, een motorfiets, waarvan de
eigenaar in een woning vertoefde.
Een paar kinderen gingen de machine bezichtigen.
Van kijken kwam erger, met het noodlottig gevolg,
dat de motor omviel en op het 2K-jarig kind van
S. terecht kwam. Met verpletterd' hoofdje werd de
kleine opgenomen. De dood trad spoedig in. L.K.
LANDBOUWTENTOONSTELLING ALKMAAR.
Wij verwijzen naar een; in dit nummer voorko
mende advertentie, waarbij wordt meegedeeld,' dat
a.s. Donderdag 18 September zitting wordt gehouden
voor aangiften inzendingen voor deze tentoonstel
ling.
KOPZIEKTE»
In vele gemeenten komt thans kopziekte onder
de kippen voor. Een zeer oud en goedkoop middel
daarvoor is, een paar gram zwavelijzer op een liter
drinkwater. Het is bekend, dat zwavel bloedzuive
rend is. Nu is kopziekte een bloedziekte; wij hebben
zelf het middel met succes aangewend. Het ijsachtige
zout heeft een groene tint en lost snel op in water.
Men denke er aan dat het geen snoepgoed voor
kinderen is. Zwavelijzer Sulphas Tierrosum, koopt
men voor 5 of 10 cent bij lederen drogist.
LAT FE KERELS.
Zaterdagmorgen tusschen 4 en 5 uur ging een 16-
Jarige bakkersknecht te Beekbergen naar zijn pa
troon. Bij de bakkerij stonden twee personen die
hem aangrepen, vastbonden aan handen en voeten
en een zakdoek in den mond stopten. De mannen
maakten zich meester van den sleutel, die buiten
aan het huis hing en gingen de bakkerij binnen.
Een zette den 16-jarigen jongen daar neer en hield
hem met een revolver in bedwang. De tweede ging
op onderzoek uit en zocht het huis door. De bak
kersvrouw, die door het geraas wakker was ge
worden, sloot haar slaapkamer af. De beide indrin
gers zijn daarop weggegaan. Beiden waren gemas
kerd Hun signalement kwam overeen met dat van
de twee personen, die te Arnhem gearresteerd wa
ren wegens den inval in het kantoor op de Rijnkade.
Zij zijn naar Apeldoorn gebracht ter confrontatie, en
hebben thans bekend ook aan het te Beekbergen ge
pleegde feit schuldig te zijn.
SPANBROEK.
De heer J. v. d. Slikke, kommies 2e klas te Lobith,
wordt overgeplaatst naar Spanbroek.
BREEZAND.
Alhier zijn de eerste kippen, 140, tegen diphteritis
ingeënt. Daar de beperkte hoeveelheid serum niet
aan de vele aanvragen kan voldoen, zal eenig uit
stel met verdere inentingen noodzakelijk zijn.
Men heeft ons Nederlanders wel eens verweten,
dat we al te zeer geneigd waren de een of andere
moeilijke beslissing te ontgaan, maar 'n commissie
te benoemen om de zaak na te gaan.
Zulk een commissie neemt haar tijd voor de din
gen en tegen dat haar rapport, liefst met een paar
afwijkende opinies der minderheden, dan gereed is,
ter behandeling is het lichaam, dat moet beslissen,
wel weer geheel anders samengesteld.
Voor hem, die opziet tegen moeilijkheden en over
het op zich laden van verantwoordelijkheid, ligt er
ongetwijfeld veel aantrekkelijks in het systeem van
den kapstok.
Maar Nederland heeft geenszins het monopolie
van deze tactiek. De Volkenbond is al precies net
zco. Anders zou het ten eenenmale onbegrijpelijk
zijn. dat deze statige verzameling van premiers
ministers van buitenlandsche zaken of financiën,
van speciale gedelegeerden en ambassadeurs een
speciaal commissosiaal verslag verlangde over het
vraagstuk der ontwapening en wat hieraan annex is
Het is toch waarlijk geen nieuw idee, dat zoo
plotseling uit de lucht is komen vallen.
Sedert 1898 behoort het tot da kwestie» van ac-
tueele politiek en is er geen tijdschrift van eenig
belang, geen premier met een vol jaar dienst ge
weest of zij hebben aan dit onderwerp eenige frasen
gewijd.
Elke politieke party met een ©enigszins interna
tionaal tintje heeft een formule voor wereldont-
wapening in haar programma. Elk parlement heeft
er hot noodlge over gehoord en allerlei nuttige men
echen hebben er over vergaderd.
Al dien tijd lang li&dden de discuasies over de
vraag of men moordtuig en inbrekerswerktuigen
moet bezitten zoolang potentieel© boondoeners ze ook
hebben, plaats in een daartoe ongeschikte atmos
feer. De groote mogendheden vertrouwden elkan
der niet. Elk hunner hield zijn wapens met het oog
„op den schurk van hier naast". En elkeen poogde
allianties te sluiten met het oog op dienzalfden ge-
wantrouwden buurman.
Sedert is het aspect van Europa zeer veranderd.
De bedreiging met den grooten sabeL uit Potsdam
bestaat niet meer. De dito uit Weenen bleek een
kindersabeltje, precies voldoende om wat Servische
boeren en ontwapende Russen op den loop te stu
ren voor korten tijd.
De alliantie van Europa tegen de twee Centrale
mogendheden bleek sterk genoeg. Welicht niet mi
litair, doch in elk geval economisch.
Het oude gevaar is ook door de voortdurende
controle thans nog door de Entente, straks door den
Volkenbond uitgeoefend voldoende bezworen Doch
in plaats van de bedreiging door Duitschland is nu
de bedreiging gekomen door de militaire machine,
waarvan het centrum Parijs is. Do machine, die ten
allen tijde Duitschland, Oostenrijk, Zwitserland en
Nederland bedreigt, dank zij het vazalschap van
België, Polen, Czechië, Roemenië en Zuid-Slavië.
Zoolang deze verzameling Franschen en Fransch
of Slavisch sprekende landen beschikt over een oor
logsmachine, kan niemand zeggen, waar en wanneer
de volgende oorlog ontstaat en wanneer de over
macht van deze groep zich zal doen gelden.
Pas zoodra bij de regeerders dier landen de ern
stige wil opkomt om de wapens neer te leggen, zich
te ontwapenen in dezelfde mate als zij Duitschland
ontwapenden, komt men iets verder.
Het is de vloek van het militarisme, dat de aan
valsmiddelen ongelimiteerd stérker zijn dan die tot
verdediging. Elk land kan recruten oefenen en voor
zoover het hierdoor niet bankroet gaat. wapens koo-
pen. Zijn ingenieurs en scheikundigen kunnen ka
nonnen ontwerpen en moordgas fabriceeren, kun
nen pest- en cholerabacillen aankweeken. Kortom
allerlei vernietigingsmiddelen bedenken. Zijn gene
rale staf kan dit moordtuig ten allen tijde in ge
bruik nemen. Doch afweermiddelen van ©enigszins
gelijke waarde ontbreken. Zeker, men kan 'n brand
weer hebben tegen brandpastilles, men kan zijn
drinkwater koken om de cholerabesmetting te ont
gaan. die 'n doodgewoon als tourist vermomd bac
terioloog over Europa kan brengen door ergens in
het gebergte, Rijn; Elbe, Donau of Rhone met n paar
„reinkulturs" te vergeven.
Maar men kan niet een heel land pantseren te
gen luchtkanonnen, tegen Dikke Bertha's, Long
Lizzies en wat dies meer zij. Men kan niet een ge
heel volk en al wat ademt voorzien van een gasmas
ker tegen den een of anderen sluipmoordenaar uit,
de lucht of tegen een holle giftgranaat op 50 K.M.
afstand weggevuurd.
Vandaar dat ontwapening op militair gebied: het
opruimen van geweren, sabels, bajonetten, lansen,
granaten en houwitsers niets ls dan larie en verga
deringsfrase.
Precies zooals men thans, nu ieder electriach licht
en gaskachels heeft veilig kan overgaan tot het
verbieden van moderateurlampen, open houtvuren
en zwavelstokken.
Men zou den bewindsman, die met zulk een ver
bod aankwam, vriendelijkjes uitlachen. Omdat hij
het gebruik verbiedt van dingen die niemand wil
gebruiken of waarmede niemand het effect kan be
reiken van andere, goedkoopere en gemakkelijkere
apparaten.
Wat iedereen dwaas en achterlijk zou vinden in
zijn eigen regeering, beschouwt diezelfde iedereen al»
een explosie van gezond verstand en loffelijke
menschlievendheid, zoodra het komt van een minis
ter van een groot land in internationalen kring. En
men vindt het heel mooi, dat de vertegenwoordiger
van het eenige andere land, dat ook iets in de melk
heeft te brokken, er zich bij aansluit en dat de ge
heele vergadering dan op hun gezamenlijk aandringt
besluit een commissie te benoemen om na te gaan
of niet iedereen de helft van zijn zwavelstokken en
moderateurlampen zal opruimen
We gelooven nog niet eens, dat die commissie zoo
maar ineens zoo radicaal zal zijn. Tien procent van
de moderateurlampen en 15 pet. van de zwavelstok
ken lijkt ons een waarschijnlijker conclusie. Je
moet die dingen niet overhaasten!
De heeren in Genève zijn op den verkeerden weg,
omdat zij allemaal vast zitten in de oude begrippen
van diplomatie en staatsmansbeleid, die tot hoofd
doel' hadden gewelddadige of geleidelijke gebiedsuit
breiding en vergrooting van het zielental, dat zich
liet besturen door een bepaalde regeering, aan een
bepaald soort postzegel likte, een bepaald soort waar
schuwing van den fiscua ontving en op een bepaal
den dag des jaara „het nationale feest" vierde.
D.w.z. van diplomaten en staatslieden, die koning
X., honder millioen onderdanen waarvan zeven
mlllioen soldaten en vijftig millioen analfabeten,
veel verhevener vonden dan koning IJ twee millioen
onderdanen, één regiment gendarmes en tien win
naars van een Nobelprijs.
Openbare diplomatie, waarvoor Wilson opkwam,
is een goed ding, maar beter is nieuwe diplomatie,
waarbij niet wort geteld doch gewogen. Nieuwe di
plomatie die niet vast zitten in oude formules en
oude begrippen, doch ontvankelijk zijn voor de
feiten.
Als diplornaten-van-realiteit naar "Genève waren
gegaan, had men geen commissieverslag noodig ge
had voor het verbod van zwavelstokken of andere
bajonetten. Die trouwens reeds zoo al zouden zijn
afgeschaft door stategen, evenals door huismoeders.
Vermoedelijk had men dan in de vergadering van
den Volkenbond aan commissieonderzoek deze vraag
onderworpen, hoe men allo fabrieken waar ontplof
fingsmiddelen en moord- en brandgassen kunnen
worden vervaardigd onder blijvende controle van
den Bond kan brengen en op welk eiland met
gemengde bezetting van alle naties men de wa.
penfabricage zal concentreer©n.
Nu is het resultaat van MacDonald's en Herriot'»
pogen.... wellicht.... een zwavelstokverbod.
Noch Vickers, noch SchneiderXreuzot. noclT F.
N., noch Arm stro ng zullen om deze vergadering van
Genève ook maar een oogenblik treuren.
Al was het alleen maar omdat beperking der be
wapeningen beteekent verbetering van het restant
tot de hoogst denkbare perfectie en het vervaardi
gen van afweermiddelen tegen het allerbeste wapen.
De straal des doods van Matthew Grindell schijnt
niet te beantwoorden aan de verwachting. Maar als
de Volkenbond iets nuttigs wil dcten behoort hij
voor de ontdekking, van zulk een straal een bedrag
uit te loven, desnoods van millioenen ponden, om
dit wapen in eigendom te hebben. Dan gaat de be
diening van het gasvliegtuig of van het gaskanon
er aan. Jammer voor de menschen. Doch niet jam
mer voor de wereld, dje al lang genoeg heeft ge
sukkeld aan diplomaten, legeraanvoerders en ande
re moordgoden.
Wanneer schrijft de Volkenbond een prijsvraag
uit voor zulk een ..straalwerper"?
UITKIJK.
