Alieiein Ritus-
Uitgevers i N.V, v.b. TRAPMAN Co., Scbagen
EERSTE BLAD.
De Vijfde Algemeene Vergadering
van den Volkenbond te Genève.
Binnenlandscb Nieuws
Woensdag 17 September 1924.
SCHA
67ste Jaargang. No. 75®>S.
Dit blad verschijnt viermaal por wook: Dinsdag, Woensdag, Donder- 1
dag on Zaterdag. Bij inzonding tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiSn nog zooveel "mogelijk in het oojcatuitkomend nummer geplaatst. I POSTREKENING No. 23330.
Prlj9 por 8 mnandon fl.65. Losse nummors O cont ADVERTEN-
TIöN van 1 tot 5 rogols fl.10, iodoro sogol moor 20 cent (bowljsno»
INT. TOL Ff rnv 20 inhegzopen). Grooto lettors wordon naar plaatsruimte borokond.
DIT NUMI2ER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
IV.
Terwijl de Algemeene Vergadering „in pleno haar
beraadslagingen over het jaarlijksch rapport van den
Raad van den Volkenbond voortzet, zijn inmiddels de
commiesiën aan het werk getogen. Uteraard is de be
langstelling voor de z.n. algemeene beschouwingen,
nadat MacDonald en Herriot weer zijn vertrokken,
gedaald; de grooten hebben gesproken, bet belang
rijkste vraagstuk is aangeroerd, en wat er n u nog
komt, betreft vraagstukken van ongetwijfeld niet
geringe beteekenis, maar toch niet van zoodanige
strekking en omvang, dat zij er in kunnen slagen om
de aandacht strak gespannen te houden. De Bulgaar-
sche gedelegeerde Kalfof heeft het probleem der na
tionale minderheden aangeroerd, hetzelfde probleem
waarover Gilhert Murray op den eersten dag, toen hij
de Fransche en Engelsche premiers onder zijn toe
hoorders had, een gedocumenteerde uiteenzetting
als van hem niet anders kon worden verwacht, gaf.
Henderson, de tegenwoordige Engelsche Staatssecre
taris, van Binnen!andsche Zaken, leverde een uitvoe
rig pleidooi voor de beteekenis van het Internatio.-
naal Arbeidsbureau, en drong erop aan, dat de Vol
kenbond hiermede nog krachtiger samenwerking
zou zoeken teneinde de overtuiging ingang te doen
vinden, dat hij het van groot belang rekent, -dat de
sociale vrede in alle bij den Volkenbond aangesloten
landen zoo goed mogelijk zij verzekerd. De heer Hij-
mans, die als president van den Raad op de gemaak-'
te 'opmerkingen antwoordde, deed terecht uitkomen,
dat de samenwerking met het Arbeidsbureau inder
daad reeds in groote mate bestaat Jen nog uitgebreid
zal worden. 1-Iij voegde er niet bij, wat ook niet op
zijn weg kon liggen, om even aan te stippen, dat het
Arbeidsbureau, dat in den aanvang van zijn bestaan
voor niets meer vrees scheen te koesteren dan voor
een onderdeel van <i©n Volkenbond te worden gehou
den, in de practijk blijkbaar heeft ingezien hoe nut
tig en noodig die samenwerking met den Volkenbond
is, zoodat deze thans juist van zijn zijde zooveel mo
gelijk wordt gepousseerde Voor hetl Arbeidsbureau
waren het ook om een andere reden thans belang
rijke dagen, wijil met medewerking van zijn Direc
teur, ALbert Thomas, te Bern besprekingen plaats
hadde'n, waaraan de Arbeidsministers van Frank
rijk, Engeland Duitschland en België deelnamen,
welke besprekingen betrekking hadden op een ver
snelde invoering van het achturenvèrdrag van Was
hington. Mag men de verklaringen, die Albert Tho
mas jegens de pers'aflegde, gelooven, dan zijn daar
inderdaad resultaten bereikt, die bij hem verheuging
wekken. Dat wil dus zeggen, dat'de ratificatie door
de belangrijke industrieele Staten van het bedoelde
tractaat van Washington mogelijk wordt geacht. Ze-
ker niemand zal dit met meer genoegen vernemen
dan de eerste Nederlandsch© afgevaardigde op <£e
•t laatstgehouden Arbeidsconferentie, Mgr. Nolens. die
op dergelijke onderlinge besprekingen met kracht
aandrong, en die er terecht voor Nederland, dat den
achturigen arbeidsdag heeft ingevoerd en nauwkeu
rig naleeft, een voordeel in zag, dat dit door andere
landen insgelijks zal geschieden.
Heel wat klanken van verschillenden aard zijn bij
de algemeene beschouwingen nog vernomen. De
Poolschè afgevaardigde wees er op, dat Polen zich
in het) geschil over de Duitscho pachters aan de ar
bitrale uitspraak heeft onderworpen, en inzake de
minderheden verder is gegaan dan het verdrag, hem
destijds door de Geallieerde Mogendheden opgelegd,
eischt. Zou deze verklaring wellicht bedoeld zijn als
een tegenwicht van wat wij dezer dagen uit Servië
vernemen, waar men ontsteld is over 't laatste ad
vies van het Haagsche Hof van den Volkenbond, dat
het bestreden klooster van Naoem aan Albanië heeft
toegekend; een uitspraak, waarvan het voor de zoo-
veelste maal weef- eens heet, dat het in het ongelijk
gestelde land er zich niet bij „kan" neerleggen. Wat
net aan 't eind toch altijd doet. De Albaneesone af ge-
vaardigde sprak van de onvruchtbaarheid van 't werk
van den Bönd. maar acht zijn bestaan niettemin voor
den wereldvrede noodzakelijk; klagende over het
feit, dat de leening van f 600 millioen. die aan AJba-
Eië onder auspiciën van den Volkenbond is toege
zegd, niet doorging,,scheen hij uit het oog te verlie
zen, dat Albanië den hem door den Volkenbond ge
geven adviseur, den Nederlandschcn oud-pvosident
Hunger, zoo^weinig behoorlijk heeft gehandeld, dat
vertrouwen in 't bezuinigingsbelaid der Albaneescho
Regeering voorloopig wel wat erg misplaatst is. Po-
litis, de knappe Griekscho afgevaardigde, die zich in
korten tijd in den Volkenbondskring groote autoriteit
heeft verworven, bracht de beraadslaging op hooger
peil, toen hij! het advies dor rechtsgeleerden, speciaal
benoemd om de een vorig jaar bestreden bevoegdheid
van den Volkenbond uit juridisch oogpunt te onder
zoeken, niet geheel bevredigend noemde, en betreur
de, dat dit advies niet duidelijk genoeg is geweest.
Hij achtte het daarom wenschelijk* dat d© vergade
ring de door deze commissie geformuleerde conclu-
siën niet in haar geheel aanvaardt, doch er zich
voorloopig toe bepaalt om ze voor kennisgeving aan
te nemen, teneinde te golegenertijd op die zaak te
rug te komen. De Nederlandsche gedelegeerde, Jhr.
Loudon, die thans -- nu Minister van Karnebeek is
vertrokken de leiding der delegatie op zich heeft
genomen, sloot zich bij dit standpunt aan. Hij drong.|
er bovendien op aan, dat het advies der rechtsgeleer
den door de eerste commissie nader zal worden om
schreven. Dit voorstel, want een zoodanig is het,
moet nu door de dusgenaamde agenda-commissie
nader worden onderzocht, en zal vermoedelijk naar
de vergadering van een volgend jaar worden verwe
zen, omdat de agenda thans terecht overvuld wordt
gerekend.
Inderdhad. Er is heel wat werk te doen. Wellicht
is het aantal vraagstukken, dat thans voor oplos
sing aanhang! is, minder dan in vorige jaren, maar
de beteekenis dier vraagstukken wint het verre van
toen. De eerste commissie, die, welke de juridische
vraagstukken behandelt, heeft dan ook onmiddellijk
drie sub-commissies benoemd. Een dezer onder
zoekt bet Nederlandsch voorstel om in de commis-
siën geen eenstemmigheid meer te eischen, waarbij
Spanje het sub-voorstel heeft aanhangig gemaakt,
datd an de minderheid in zoodanig geval gerechtigd
is om een eigen rapport aan de vergadering in pleno
uit te brengen. Een tweedo zoodanige sub-commissie
onderzoekt een betrekkelijk onbelangrijke wijziging,
van Engelsche zijde in. art. 16 voorgesteld, terwijl oen
derde sub-'commissie is benoemd om het Zweedscho
voorstel tot methodische ontwikkeling van het vol
kenrecht door den Volkenbond te onderzoeken- Van
alle drie deze commissiën is Mr. Limburg, de Ne
derlandsche gedelegeerde en onder-voorzitter der
commissie, lid, maar. tot aller pijnlijke verrassing en
verbazing, is noch een Nederlandsch, noch'n Zwit-
sersch, noch een Scandinavisch gedelegeerde be
noemd in de veel belangrijker sub-commissie, die de
taak zal hebben, voor te bereiden, welke de Engel
sche en Fransche premiers aan de eerste commissie
hebben nagelaten. De taak nl. om het geheele vraag
stuk der verplichte arbitrage in vollen omvang te
beschouwen, en in dit) verband zoowël de artikelen
yan het Pact van den Volkenbond te bezien als het
bekende art. 36 van het statuut van het Hoi van den
Volkenbond, dat slechts een gedeeltelijk verplichte
bevoegdheid van dit Hof voorschrijft. Toen men in
1920 het statuut van he.t Haagsche Hof voorbereidde,
wilde de commissie van rechtsgeleerden, dat voor
een groot deel van voorkomende internationale ge
schillen de bevoegdheid van dit Hof verplichtend
zou zijn. De Raad en de Algemeene Vergadering van
den Volkenbond rekenden dit, mede in verband met
het Pact van een Volkenbond, te ver te gaan, en
schrapten die bevoegdheid. Maar daarvoor in de
plaats kwam art. 36, dat een afzonderlijk protocol
mogelijk maakt krachtens hetwelk een Staat kan ver
klaren vrijwillig de verplichte bevoegdheid van het
Hof te aanvaarden jegens die Staten, welke insge
lijks doen. Dit' protocol is tot dusverre door een zes
tiental Staten onderteekend; bijna zonder uitzonde
ring zijn het kleine Staten en daaronder nemen
Scandinavië, Nederland en Zwitserland een eerste
plaats in. Ai deze landen trouwens hebben zich in
den loop der jaren warme voorstanders van het be
ginsel van arbitrage in verplichten zin getoond, en
waar nu een sub-commissie tot taak krijgt om voor
stellen te formuleereu ,die voor de verdere ontwikke
ling van den Volkenbond van zoo groote beteekenis
zijn, treft het zeker pijnlijk, dat daaronder geen ge
delegeerden uit deze Staten zijn benoemd, Niet, dat
de sub-commissie niet uit bekwame rechtsgeleerden
is samengesteld; een Hurst (Engeland), een Scaloja
(Italië), een Adatci (Japan), een Politis (Griekenland)
een Appony (Hongarije), en een Rolin (België, kun
nen ongetwijfeld in staat worden gerekend om deze
moeilijke vraagstukken volkomen te overzien Maar
de onpartijdigheid zegt ook wat, en het is dus nog
geenszins zeker, dat die sub-commissie niet nader zal
worden aangevuld. 1)
Ter zijde van de eerste commissie werkte vooral
de derde commissie, die bet ontwapeningsprobleem
op haar programma heeft,. Men weet dat het bij het
stelsel van garantietractaten en ontwapening voor
een deel gaat om de vraag of een. algemeen trac
taat gewenscht en noodig is dan wel, dat daarne,
vens of in plaats daarvan gedeeltelijke overeenkom
sten, dus tusschen enkele landen gesloten, reden
van bestaan hebben. Van de zijde van Servië is nu
verklaard, dat men het arbitragestelsel aanvaardt,
doch van oordeel ise. dat afzonderlijke overeenkom.
Bten wettig zijn, mits gesloten onder auspiciën van
den Volkenbond. Van geheel andere meening bleek
Lord Parmoor (Engeland), die geheel een afzonder-
i lijke regeling verwerpt. Volgens hem, in dat opzicht
I dus aanhanger van Van Karnebeek en den Italiaan
Schanzer, ligt do oplossing van het) gestelde vraag
stuk van veiligheid en ontwapening in het Pact van
den Volkenbond en het statuut van het Hof te s-Gra-
venhage opgesloten. De redevoeringen van MacDonald
I en Herriot hebben, nevens het) veelbesproken Ame-
I rikaanseh ontwerp, reeds dit voordeel gehad, dat zij
een criterium voor het begrip aanvaller hebben ge
schapen; waar dit mogelijk is; waar aanvaller gere
kend wordt te zijn het land, dat zich niet aan arbi-
j trage wenscht te onderwerpen, is Engeland van oor-
i deel, dat er geen behoefte bestaat aan een verdrag
van bijstand, en nog minder aan militaire strafbe
palingen. De ontwapening zal noodzakelijkerwijze
voortvloeien zoo zij er niet mede gepaard gaat
I uit de instelling van arbitrage. Met welke opvatting
van Lord Parmoor wij weer tot een vroegeren tijd
zijn teruggekeerd, toen men ook betoogde, dat de
vraagstukken^ van arbitrage en beperking van bewa
peningen niet vielen te scheiden, ^ijl de
landen een hooge bewapening slechts on
derhouden ter wille van nun veiligheid)
en deze veiligheid automatisch toeneemt, naar
mate de arbitrage over geheel de wereld wordt er
kend. De uitkomst heeft het helaas anders geleerd,
en het is dan ook de vraag of het ietwat formeele
Engelsche standpunt in Genève de overwinning zal
J kunnen behalen.
Van Fransche zijde is door den weisprekenden
Paul Boncour, ook al een nieuwe verschijning te
I Genève, uiteengezet, dat Frankrijk de arbitrage wil
vooropstellen. Reeds dadelijk een wijziging van de
houding van voorgaande jaren, toen men eerst het
I garantietractaat eischte en alleen daarna ontwape
ning mogelijk achtte. Maar Boncour bleek toen van
oordeel, dt de landen, aie in het bijzonder bedreigd
worden, nu strijdkrachten dienen te vereenigen door
I middel van afzonderlijke overeenkomsten, welke
openbaar gemaakt moeten worden en gecontroleerd
door den Volkenbond, en die ook steeds dienen open
i te staan voor andere Staten. Andere landen, die niet
aan de groote invalspoorten gelegen zijn, dienen dan
te zorgen voor het handhaven van de verbindingen
ter zee en tenslotte zullen de landen, die geen strijd-
i krachten hebben of besloten zijn deze in te krim
pen, economischen steun dienen te verleenen in den
vorm van een boycot van den aanvaller, zoo zij geen
daadwerkelijken steun verleenen. Zoo is dus ook
hier een nadering tot het denkbeeld1 der internatio
nale arbitrage, hetwelk ook van Japansche zijde
principieele instemming vond. De Japansche gedele
geerde betoogde, dat arbitrage slechts bestaanbaar
is als de Regeering de uitsluitende bevoegdheid van
het internationaal gerechtshof aanvaardt voor alle
geschillen, zelfs als deze de levensbelangen en de
eer van het land betreffen. Het feit op zichzelf, dat
men een dergelijke gedachte in een internationale
vergadering als die van don Volkenbond* waarbij
een zoo groot deel van de volkerengemeenschap is
betrokken, durft uitspreken, beteékent zeker een
vooruitgang. Het is nog maar dertig jaar geleden,
dat ter conferentie van de Interparlementaire Unie,
in 1894 in de Eerste Kamer te s Gravenhage gehou
den, een Duitsch parlementslid, de heer Hirsch, zei-
de, dat men niet van een gerechtshof tusschen de
Staten moest spreken, omdat de souvereiniteitsge-
daehte dit nooit zou toelaten. Waarop de Fransche
vredesapostel Frëdéric Passy zich verhief om te zeg
gen, dat men in dergelijke zaken nooit van „nooit"
moet spreken. De juistheid van zijn stelling bleek
vijl jaar-later, toen men te 's Gravenhage het Perma
nente Hof van Arbitrage vestigde. Een hof echter
zonder verplichte en verplichtende bevoegdheid,
waarnaast in 1920 kwam het Hof van den Volken
bond met veol uitgestrekter beteekenis, dat thans,
zou 't denkbeeld van den Japanschen gedelegeerde in
stemming kunnen vinden, tot een werkelijk wereld-
gerechtshof wordt uitgebreid.
Zooveel staat wel vast, wil men werkelijk tot ont
wapening komen, dan moet men het niet in de ge-
leidelijke, gelijktijdige en evenredige beperking der
i bewapening zoeken. Sedert het stelsel van gewa-
j penden vrede een voortdurend toenemende vloed-
1 golf van bewapeningen over Europa heeft laten gaan
scheen men de meening toegedaan, dat langs dien
geleidelijken, gelijktijdigen en evenredigen weg de
beste, ja de eenige oplossing was te vinden. Met allo
mogelijke stelsels heeft men bet geprobeerd; op el-
ken denkbaren grondslag heeft men het denkbeeld
uitgewerkt, maar vergeefs. Omdat de Staten elkan
der wantrouwden, en omdat geen enkele noch moree-
le noch materieele waarborg bestond voor degenen,
die bet slachtoffer van overtreders van de afspraak
zouden worden. Dank zij Cecil's ontwerpen heeft
i men dezen geleidelijken, gelijktijdigen en evenredigen
weg verlaten, en zich gericht op een stelsel, dat toe-
staat stap voor stap bet doel te naderen. Noch de
i derde, noch de vierde verg&dering van den Volken
bond) slaagde erin iets meer te doen dan dit doel te
benedaren en te belichten. Bedriegen de voorteeke
nen niet geheel, en verkrijgen Herriot en MacDotnald
wat zij willen, dan zal deze vergadering een uit
spraak moeten doen, waarop in elk geval is voort
i te bouwen. Men verwachte dan niet. dat vanaf den
volgenden dag alle legers zullen kunnen worden
ontbonden, en geen internationale geschillen meer
tot oorlog kunnen aanleiding geven hervormin
gen, die geheel de wereld betreffen, gaan. niet zoo
snel in hun werk. Maar, als deze Algemeene Verga-,
dering van den Volkenbond in den gestelden opzet
slaagt, legt' zij het volkenrechtelijk beginsel vast. dat
oorlog misdaad is, en»elke Staat, die weigert een ge
schil aan arbitrage te onderwerpen, als aanvaller
wordt beschouwden dus zoodanige misdaad ge-
gaat. Woorden wellicht naar de meening van velen,
maar vormende een begrip dat als alle andere be
grippen tenslotte deze materieele wereld aan zijn
voeten zal krijgen 1 M.
1) Het geen inmiddels door de benoeming van mr.
Limburg en van een Zweedsch lid is geschied.
ONTWAPENING.
Mr. Marchant, vurig voorstander der weerloos
heid. ofschoon het "huidige program, van zijn Vry-
zinnig-Democrati sehen Bond met die weerloosheid
in strijd is, houdt in „De Vriirinnig-Democraat5'
een beschouwing over do Volkenbona^vergadeiing.
In de vergadering vAn den Volkenbond: is men,
dank# zii den nieuwen geest, door MacDonald en
Herriot in den Bond gebracht, een eind1 op den
goeden weg gevorderd.
Het denkbeeld om naast het statuut van den
Volkenbond een iiieuwe organisatie te scheppen,
welke binnen do grenzen van het pact is te -ver
wezenlijken, is nog wel niet geheel van de baan,
doch aan het gevaar, dat in don vorm van garantie
tractaten hot vasteland van Europa ondier de mi-
bezweken. De beveiliging van Frankrijk zal langs
een anderen weg zijn te verzekeren.
Het is een groote vooruitgang:, dat de verplichte
arbitraget zonder beperking, niet alleen onder al
gemeene instemming weid aanvaard, doch dat daar
aan tegelijkertijd de sanctie werd vastgekoppeld:
wie de arbitrage weigert, zal ais aanvaller worden
beschouwd en do aanval is misdaad.
De ledder van onze delegatie verdient in .zoo ver
onzen dank. r
Daarnaast had van de Nederlandsche delegatie
1 een verder ingrijpend initiatief kunnen uitgaan, dat
echter van vcytegcnwoordjigers van onze regeering
in hare huidigo bezetting niet kon worden ver-
I wacht.
Do eerste ministers van Groot-Bri ttannië en van
Frankrijk hebben zonder tegonspraakj méér ge-
I constateord wat van bijzonder gewicht is inzonder
heid voor do kleine mogendheden.
De Britsche# regeering, zoo zeide MacDonald, wil
hare oogen niet sluiten voor de gevaren, aie de
kleine naties bedreigen. Zij verzet ach niet togen
hare inzichten op het stuk van ontwapening; en zii
j eerbiedigt hare vrijheid. TTerriot heeft in hét licht
gesteld, dat het vraagstuk van do beperking der
bewapening do groote mogendheden betreft^en dat
woderkeerighcid een eisch is, d o inzon<lorheid voor
de grooten geldt.
Hiermede is vastgesteld, dat do kleine naties in
volle vrijheid buiten het internationale militaire
vraagstuk zijn gesteld. Onze Nederlandsche mi
litairen, die dit liebben zien aankomen, trachten
wel door do vijftig millioen Indiërs bij de zeven
millioen Nederlanders op te tollen, Nederland on
der de groote mogendheden te rangschikken, doch
indien de Raad van den Volkenbond de groote
mogendheden onder de leden bijeenriep tot een
afzonderlijke vergadering, zou de hoer Van Karne
bock in die bijeenkomst niet verschijnen.
Deze gelegenheid om de -p sitie der- kleine mo-
f endheden ter zake van de ontwapening te verster
en. laat onze delegatie voorbijgaan.
Er is telkens tegen de pogingen om de Neder
landsche weermacht te beperken tot een orgaan
voor militairen politiedienst aangevoerd, dat ook op
de kleine mogendheden de verplichting zou rusten
om haar gebied ontoegankelijk te houden, door
militair verweer, van beteekenis in een oorlog'tus
schen de grooten, voor één van die grooten. Lieten'
zij ket na, dan zouden de grooten het rechti hebben
om dat gebied) ie bezetten, teneinde voor de kleine
mogendheid haar verzuimden plidht waar te nemen.
Resultaat: verlies van de onafhankelijkheid, de oor
log in het land, de dienstplicht voor vreemde hoe
ren^ enzoovoort.
Hier werd thans door de grooton, zonder tegen
spraak, uitdrukkelijk geconstateerd: de kleinen zijn
vrij: het is hun niet mogelijk om mee te doen;
de wederkeerigheid geldt voor hen niet; zij kunnen
ontwapenen.
Wij zonden in Nederland bii dpze gelegenheid
een onschatbare winst hebben kunnen behalen.
Ware de hier neergeschreven stelling uitdrukkelijk
van de woordvoerders der grooten overgenomen,
en met nadruk in-het volle daglicht gesteld, geen
van de grooten zou 'zich aan deze besti*ijding héb
ben gewaagd. Doch men zweeg. Men zweek omdat
men het zelf beter meende te weten; omdat men
van zijn pose als óók gewapend, als óók vocaal,
geen afstand wil doen; omdat men zijn gezag ver
hoogd waant door Zijn gewaande macht.
Het is zeker oen groote verdienste,van de leiders,
dat zij ons in den strijd tegen herhaling van de oor
logsgruwelen thans een eind verder hebben ge
bracht. Doch MacDonald on Herriot zouden dit
niet hebben kunnen doen, zoo^ zij zich niet ge
steund wisten door den geest,, die leeft in de meel*
derheid van hun volk. Zij hebben den moed en d«
vaardigheid getoond, dien eest te vertolken. Dat ia
het ,wat wij in de Nederlandsche delegatie hebben
gemist. Dat is de teleurstelling, waaraan wij vurig
hopen dat ons volk het volgend jaar ondubfbel-
zinnig uiting zal geven.
DOOR EEN PISTOOLSCHOT GETROFFEN.
Zondagavond werd te Deventer de hulp der poli
tie ingeroepen, daar eenige jongelieden, waarvan er
een in- het bezit was van een flobertpostool, na het
verlaten van een café daarmede hadden geschoten,
tengevolge waarvan zekere G. H. in het achterhoofd
werd getroffen en zoodanig verwond, dat hij in het
ziekenhuis moest worden opgenomen.
De dader, de 23-jarige E., nam bij de komst der
politie de vlucht, doch werd later aangehouden. Het
pistool, dat hij inmiddels had weggeworpen, werd in
een bloemperk teruggevonden.
NAAR DE GROOTE MANOEUVRES.
Den geheelen dag waren gisteren te Utrecht langs
de lijnen, die het Centraal Station passeeren, solda
ten vervoerd op weg naar de groote manoeuvres.
Aanvankelijk ging dit zonder stoornis. Tegen den
laten namiddag echter, toen een afdeeling zich op
het perron voor het vertrek naar Harderwijk gereed
moest maken, word het plotseling mis. Onder dezen
waren er velen, die wat diep in het glaasje hadden
gekeken. Zij roerden zier zoodanig, dat plotseling een
formeel relletjê ontstond, waarbij do op het station
aanwezige vrij sterke macht van politietroepen he
vig bedreigd werd. Het kwam spoedig tot handtaste
lijkheden en er werden harde klappen uitgedeeld.
De politie-troep greep krachtig in cn arresteerde
twee belhamels. Dit bracht den sohriki er een beetje
in, de troepen voor Harderwijk werden in allerijl
in de wagons geduwd en voort ging het, terwijl me
nige dreigende, vuist uit de coupé-ramen werd opge
heven. De op het perron voor oen anderen trein ach
terblijvende troep werd naar de wachtkamers ge
leid, waar de politie hen bleef bewaken.
WEERSGESTELDHEID EN SPIERING.
Men meldt uit Huisen:
De koude Weersgesteldheid is toch niet allemaal
schade: de Zuiderzeespierimg. het wintervischje bij
uitnemendheid, vertoont zich al vroeg en in flinken
getale op de vaDgstplaatsen van het Zuiderbekken.
Sommige kustplaatsen hebben al een weekomzet
van pl.m. 10.000 pond die prijs is zonder export voor
de binnenlandsche consumptie laag: 2—6 cents per
pond; in het begin dezer maand i9 o.a. uit Volendam
(Westwal) het vischje geëxporteerd naar de PariJ-
sche vischmarkt; thans hebben ook van den Zuid-
wal de bekende blikverzendingen naar Brussel
Ostende plaats.
BROEK OP LANGENDIJK.
Bijzonder naar wensch is het gedurende de laat-
ste week aan onze veiling niet gegaan. Wat daar
van de oorzaak is, is moeilijk te zegden. Er werkea
vaak zooveel factoren samen dat met met besliste
zekerheid aan bepaalde omstandigheden een meer
of minder gunstig verloop kan worden toegeschre
ven. Om met de bloemkool te beginnen Was de
gemiddelde prijs van de vorige week ongeveer f48,
we begonnen Maandag inet een noteering van f 16
tot f 28.20, en al steeg deze Woensdag nog even
tot f38.30 als hoogste markt, de volgende dagen
ging het gestadig naar beneden, zoodat men Za
terdag met f 10.40f21 tevreden moest zijn voor
do le kwaliteit. In 't geheel werden er ruim
100.000 stuks aangevoerd
De poen zakt ook gestadig in, in vergelijking met
den eersten dag der week. toon men nog f 2.20 be
stelde, dien Zaterdag tot fl.50 was ingezakt. De
vorige week werden echter nog laere prijzen be-
steec. Er werd ruim 20.000 Kg. aangevoerd.
Met de verschillende koolsoorten wou het al
evenmin vlotten. Do roode kon geen enkelen dag
de f 5 halen; vorige week maakte men nog f6. Don
derdag daalde denoogste prijs zelfs tot r3.50. Gele
kool. hoewel Zaterdag weer wat ophalend, tot
f 5.30 bleef ook beneden de verleden weck ge
maakte prijzen. De witte kool scheen al weer wat
minder in trok te zijn. Noteerden we jn 't vorige
overzicht nog yaak een prijs van f2.50, deze keer
zochten we vergeefs naar f2: in 't begin fl.90,
inzakkende tot fl.50. De aanvoer was vrij groot, nl.
meer dan 90 spoorwagens.
Uien van hetzelfde laken een ps&. een 20^ pet.
lager in doorsnee dan de afjjeloopen week. Drielin
gen brachten 't b.v. eind vorige week nog tot f1670.
verleden Zaterdag slechts tof f4.50. Nep deed bet
nog slechter: Zaterdag 6 September tot f 15.20
7terdag 1 Septer~ber f 7.20. Men ziet, dat dit
aanmerkelijke verschillen zijn, diweer spoed g in
'gengest-1<1 en zin moeten dmslaan. wil de Langen-
dijker tuinbouwerer den moed in houden. Hij is
echter niet verwend, zoodat hij in dat opzicht het
klappen van de zweep kent. Hij hoopt echter ver
schoond tc blijven van het oude baantje, om zich