Almieei Nitiis- Leliaard en Clauwaard. fa. P. Th. Ypma, Dinsdag 20 Januari 1925 SCHAOER 68ste Jaargang. No. 7573. COURANT. Dit lilml vorachljiit vinrmnnl por woolc: Winning, Wnoiimlnff, Donder cIur en Zalordag. DIJ Inzonding tot'o morgono 8 uur, wordon Advor- tunlitfn n«»|{ zooveel mogelijk in hot ont'til uill.onicm) mnnmor gup lont at. Uitgevers i N.V, v.li. ÏKAMAN ft Co., Scheoeia POS rrttflCENlNO No. 23330. INT. TFI FF no. 20 PrIJo por 3 mnnmlon f 1.05. J.onno niiuiinorn 11 nuit. ADVI'.KTKN- TldN vnn 1 tot 5 iMgolit f 1.10, ludoro moor 20 runt (Iqiwl)uiifl. Itihui(i'upuii). (ttfonlo iollurn Wordtin mini' pluitlui'iiiiuln huroLuiuL DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. IEJESXE BLAD. Vin. Nu beëindiging van hot Twaalfjarig bestand hervatten de Noordelijke Nederlanden onder Prins Maurits en Ja tor ander Prins Frederik Hendrik den strijd en vielen de Zuidelijke Nederlanden met hun troepen binnen. Tvpeerend voor den geest der Gentenaren is wel het reit, dat Joachim Pijü in 1631 pogingen deed om Gent in handen van Prifis Frede- rik Hendrik van Oranje te spelen, het plan lekte uit en Piin werd onthoofd. Men ziet hieruit, dat in Gent toen altijd nog een geest van verzet tegen, de overheersching aanwezig was en dat er onder de Gentenaren nog steeds lieden waren, die met den ouden Vlaamsohen geest bezield, de vrijheid boven alles lief hadden en hun lot liever met dat der Noordelijke Nederlanden wilden verbinden dan onder Spaanschen druk te blijven. Twee jaar later maakten de noordelijke Neder landen zich van Philippine meester en bedreigden van daaruit voortdurend het land van Waes en Gent. Do angst voor de jonge Hollandsohe Repu» bliek was zoo groot, dat zelfs de bisschop van Gent als arbeider medewerkte om de vestingwerken te verbeteren en te voltooien.^ Gent stond toen onder het bevel van den hoogbaljuw Willem Bette, mar kies van Lede, die zeer aan Isabella verknocht was en haar dood zeer betreurde. Haar opvolger Phi lips IV, Koning van Spanje, zond zijn broeder, den prins-cardinaal Ferdmand van Spanje tiaar de Zuidelijke Nederlanden en deze deed op 28 Januai 1635 zijn joyeuso entrée binnen Gent. Willem Bette werd door Ferdinand tot legeraanvoerder benoemd en zijn plaats als baljuw werd door de Guernoval ingenomen. Het is wel' merkwaardig, dat in die enkele jaren do Gentenaren trouw waren geworden aan de Spaansehe zaak en Ferdinand van harte steunden in zijn pogingen ora Philippine te heroveren, po gingen, welke mislukten, doch Fredarik Hendrik verhinderden, zich van Antwerpen meester te maken. Het verdrag tussehen Kardinaal Richelien en Frederik Hendrik gesloten, maakte het de Zui delijke Nederlanden anders wel benauwd en meer en meer werd Vlaanderen bedreigd, In 1640 rukten na den slag van Arras da Fran- sohen Vlaanderen binnen en zetten langzaam maar zeker hun tocht door. Op 9 November 1641 stierf Ferdinand van Spanje aan de pokken, betreurd door de Vlamingen, wier zaak steeds neteliger, werd, vooral toen in 1644 Sas van Gent en in 1645 Hulst door Frederik Hendrik veroverd werd, terwijl! de Fransche troepen onder Gassion en Rantzon het geheele land van Aalst bezet hielden en zich maar al te trouw hielden aan da order van kardinaal' Mazarin, die Richelieu was opgevolgd, om toch vooral1 de Vlamingen niet te sparen. Tal rijk waren de vluchtelingen, die binnen Gent eet» schuilplaats zochten. De verhalen, dier vluchtelin gen over het optreden der Fransche soldaten was niet bepaald geschikt om het moreel der Gentena ren te stimulëeren en de Gouverneur van Vlaan deren, Manuel de Castel-Rodrigo, had al zijn in vloed noodig om Hen moéd der Gentenaren op een eenigszins behoorlijk peil te houden. In 1646 viel Kortrijk in handen aer Franschen, terwijl Loke ren en Tamise door Frederik Hendrik werden ge nomen. De Gentenaren deden dapper mee aan aetf strijd tegen Franschen en Hollanders, maar men smeekte inmiddels om vrede en was dankbaar, toen ten slotte in 1648 de vrede van'Munster tot stand kwam. Do Vlamingen hadden echter weinig reden om te juichen, hun land had ontzettend geleden en de Schelde bleef voor de scheepvaart naar zee gesloten. Hiertegen kon de teruggave van Ieperen en Kort rijk niet opwegen. Toch werd er feest gevierd, toen Leopold van Oostenrijk als gouverneur van den Spaanschen Ko ning zijn intocht binnen Gent hield 0653), waarvan Erasmus Quellgn een pompeuse gravure heeft na gelaten. Gedurende de negen jaren van het bewind van Leopold leefde Gent weer eenigszins op, waartoe in niet geringe mate bijdroeg de geestelijke en kunstzinnige leiding van den Gentschen bisschop Triest. Wie heden Gent bezoekt vind in de fraaie St. Bavo Kerk het mausoleum van dezen aarbierl- waardigen kerkvorst, uitgevoerd door de beeld houwers Fraancois en Jerome Duquesnoy, Bisschop Triest liet een fonds na, waaruit nog andere fraaie monumenten werden bestreden. Industrie en handel' breidden zich in dit tijdperk uit. P. Stockholm stichtte zijn aardewerkfabriek te Gent, Olieslaghers bracht zijn tapijtfabriek over van Oudenaarde naar Gent, de linnenweverij ham al spoedig zulk een vlucht, dat 78030 stuks linnen per jaar op de Vriidagsmarkt werden verhandeld, terwijl de lakenhandel aldus toenam, dat de Stads- fegeering het huis, de Wolf genaamd, aankocht om er het Lakonmetershuis te stichten Dr. Laurenh Lefébure bracht zijn fabriek van gebloemd linnen over Turnhout naar Gent, d™kooplieden legden z oh op export toe en spoedig waren Gentsche en fjra- •bantsehe stoffen in Spaniet Italië, Frankrijk en Engeland bijzonder populair en gezocht. De welvaart bracht vra g naar betere meubels luxe en zoodoende trad weer een tijdperk van Woei in. Het was echter uit met eiken invloed op de regeering. De Spaansehe Regeering bestuurde Vlaanderen en de overige Zuidelijke Nederlanden door haar ambtenaren en daarmede: basta. De be volking kon de belastingen opbrengen en verder vmgen wat zij hebben wilde, maar medezegg'ng-s. jonap had zij niet. Teneinde doni nvl'oed der bevo! Jng in de vroedschap der steden geheel te onder- jf?ukken, vaardigde de Spaansehe Koning een bevel jut, dat geen advocaat, procureur of winkelier lid Van do vroedschap kon worden. De vreemde ovor- jjeeipching over de Zuidelijke Nederlanden wis vo1- juaakt. Wat was er overgebleven va i de trotsehe Wiaards én Clauwaards. De Clauwaards haddon ffoen klauwen meer en de Leliaards, ja, dxt waren degenen onder de Vlamingen, die een lenigen rug- gegraat hadden en uit ijdeiheid en hebzucht de knie bogen voor den vreemdeling, mits deze dan slechte voor een baantje zorgde. Dit werkte funest op het karakter der bevolking, vooral op de betere standen, die daardoor feitelijk hun zelfpreepeot inboetten en daarvoor slechte vette posten en mooie Ltels m ruil kregen. Het karakter van de bevolking, die het huidige ië bewoont, heeft onder dien toestand, die feite geest van Brussel noemt, het verloochenen van ivolksaard en volkstaal voor: schijn. Inmiddels heeft de bevolking der Zuidelijke Ne derlanden het hard te verantwoorden gehad, niet twee, maar drie eeuwen 1'ang, zij hebben hun land steeds zien bestreden door vreemde troepen, zij hebben herhaaldelijk hun vredeswerken zien verme len door vreemde troepen. Vlaanderen kan dat getuigen. Wanneer ge nu het Zuid Westelijk deel van Vlaanderen bezoekt, dan zullen U daar onmiddellijk twee zaken opvallen- lo. dat ge daar uitgestrekte polders ziet, 2o. dat een deel dier polders h'Tansch bezit is. Wanneer men spreekt over het eigendomrecht van België op ons Zeeuwsch Vlaanderen, dan moet men immer redenken, dat er een Fransoh Vl'aan- dereta is en dat onze (Nedarlandaohe) rechten ouder zijn dan die der Franschen. Die polders westelijk van Veurae (Belgisch) en Duinkerken (Frankrijk) gelegen, heeten ae Groote en Kleine Moeren. Zij werden in 1619 dank zij1 een concessie van de groothertogin Isabella en den groothertog Albert drooggemaakt. In 1624 was de droogmaking gereed en werden de gronden verka veld. De eigenaren zouden echter niet in vrede daarvan proxiteeren, want sjooedig brak de oorlog tussehen Frankrijk en Spanje uit.. Condé, groote vijand van Mazarin was bevelhebber der Spaan sehe troepen van den stadhouder Don Juan II van Oostenrijk, terwijl maarschalk Turenne de Fransohe troepen aanvoerde. Turenne rukte Vlaanderen bin nen, versloeg den aartshertog en Condé in den slag ,der Duinen (14 Juni 1658), terwijl Willem Bette, markies van Lede, te vergeefs trachtte Duinkerken, te redden. De voormalige baljuw van Gent had de sluis Fan Cemette doen openen, waardoor het zeewater de Groote en Kleine Moeren binnen stroomde. Bette hoopte hierdoor Duinkerken te redden, zooals hij ook eertijds Gent (1641) door inundatie der omliggende landen tegen Frederik Hendrik's aanval behoed had. Bij Duinkerken faal de de opzet, Turenne veroverde de stad, Bette sneuvelde en de Groote en Kleine Moeren zouden weer bijna een eeuw lang tot 1752 onder water blijven. Na den val van Duinkerken rukte Turenne op Gent aan, reeds had hij Gaveren en Oudenaarde veroverd, toen einde 1659 de vrede der Pyreneën. uitgeroepen werd en Gent dus was gered. Met den vrede kwam weer nieuw leven en voor spoed in Vlaanderen. Gent had in het jaar 1662 volgens den politiemeester Jan Billet, 494 straten, 6607 huizen en 40000 inwoners. De overheid van Gent trachtte bekwame handwerklieden naar Gent te trekken èn zoo vestigden zich aldaar: tapijt- wevers uit Oudenaarde, sajet makers uit Brugge, waaronder de bekende Armont de Witte; passe ment- en galonmakers, leerlooiers en laarzenmakers uit Turnhout en Rijasel; en ten slotte faience- klokken- en horlogemakers uit Holland. Het gevolg was: het bouwen en verbouwen van woningen en werkplaatsen, waarbij de kunstzin der Gentenaren weer behoorlijk tot uiting kwam. Er wras gelegenheid te over. want in totaal werdon 285 nieue voorpuien gebouwd, waaronder uitmuntten de: Vier Kronen, op de Koperslagersrei. Het schijnt dat er voor doctoren en apothekers heel wat te doen was, want het aantal steeg in een paar jaar van respectievelijk 4 en 5 op 18 en 30, terwijl buitendien 60 advocaten, 64 procureurs en 8 deurwaarders een behoorlijk bestaan vonden, hetgeen op veel' handel wijst, want deze heeren hebben steeds onder de besoherming van den schalkschen Mercurius gestaan en staan dat nog, al zweren de heeren in bet openbaar "bij Pallaa Athene. Er' waren 140 adellijke or aan den adel gepa renteerde patrioische families in Gent. en het is opmerkelijk, dat* terwijl er in 160) slechts vier families eqdipage hadden, in 1692 ruim 10) equi pages de Gentsche straten versierden, terwijl 209 huizen door adel en patriciërs bewoond werden. Zeer zeker wees dit op welstand. (Ik ben bang», dat dit niet geschikt is voor een verkiezingsrede van welke partij ook in mijn goede, oude, brave Holland. Patriciërs, ah bah!) Vlaanderen, goed Roorasch gebleven, deed ook de Kerk van het goede profiteeren. In Brugge werd de grootste aandacht besteed aan de processie van het Heilige Bloed, want daar Brugge niet van den beeldenstorm geleden haa, was daar niets te herstellen. In Gent echter werd veel geld besteed aan het stich-1 ten van nieuwe kerken, terwijl dank zij gulle testa-j mentaire beschikkingen de oude Instellingen tot grootere luister konden geraken. *Ve hebben reeds gewaagd van den bisschop Triest, wiens nagedachtenis inderdaad in eere mag blijven, ook bij niet-Roomsehen, omdat hij een waar. ver draagzaam Christen was, die zich tegen de felheid der Jezuiten met kracht en succes verzette. Doch wij weten het: de Roomsche kerk heeft geduld en de Jezuïeten zijn de gedul'digsten, doch fanatieksten van do Roomsche kerk. De Jezuïfcen in Vlaanderen wisten, dat Bisschop Triest sterfelijk was, doch de leer van Loyola bleef. De mooie toren van de St. Michiel, ontworpen door IJeven Cruyl, werd in die jaren gebouwd, maar al het uiterlijke der religie kon toch niet de gemoede ren der bevolking tot rust brengen, die zich eener- zijds ergerden aan het optreden, na den dood van bisschop Triest der Jezuiten, die o.a. Araold van Gheluwe, don z.g. „Vlaamsohen boer", den vuigen aanbrenger van ongelukkigen quasi Protestanten, als handlangers exploiteerden en anderzijds mom pelden over netgeen in de kloosters omging De be volking, d.w.z. de groote massa, was ontevreden want ao groote massa profiteerde feitelijk niet in cue mate van de opleving der stad als wel verwacht werd. De geheel'e bevolking verheugde zich echter over de installatie van een prachtig carillon van 40 klokken, door de gebroeders Hemony te Zutphen uit do stukken en brokken van den ouden Gent» schen „Roellant" gegoten. Het was alsof met het vroolijke spelen van dit carrillon de Gentenaren een nieuw tijdperk vah glorie hoorden inluiden. Kunst kwam weer opleven in de persoonlijk-, heid van Gaspard de Grayer. Scheepvaart soheen een nieuw tijdperk in te goaa door hét besluit van den markies de Caraoona, om Brugge met de haven van Ostcnde te vorbmdon, hot kanaal BruggeGent te verbeteren en aldus Bruggo en Gent tot zeehavens te promoveeren,1 Franciscus de Castel-Rodrigo, zoon van een vorig Gouverneur-Generaal, van dien naam. volgde in 1664 den markies de Caraoena op en hield Kerstdag 1664 zijn intocht binnen Gent. Twee jaar later liet de markies de Castel-Ro drigo zien plechtig huldigen als vertegenwoordiger Vraagt condities aan van LEVEKING en DETALING. HET VERPLICHT U TOT NIETS. ALKMAAR, Piano en Orgelhtndel. Opgericht 1842. mak'. geweMt, door dekte da and.ntliu, <«n rol over t. dragen un oen kracht dl.nu ]s, di*po- nibe! we*. Men had du» dl.rl.1 t«gon.po»d gehad en I spreker hield er zloh dan ook ven overtuigd, dat er veel aan hun werk mankeeren rou. waarom hll de welwillendheid van het publiek en van da pe» in riep. Öp de rede ven den voorzitter volgde toen de op- DE NIEUWE PLANTSOENAANLEG BIJ DE SLOTTORENTJES TE SCHAGEN. van den minderjarigen Karei' H, Koning van is wel een veeg teeken, dat de Vlamingen zich zoo gemakkelijk aoor den Spaanschen markiefl die met geweldig aplomp en omgeven door een grooten staf optrad, lieten imponeeren. Wel versohenen tegelijkertijd twee geheel andere factoren; ten eerste de pest, die ellendige ziekte, die duizenden slachtoffers maakte, ende eerste Vlaamsche Courant, die een evolutie tot stand had kunnen brengen. 1 Januari 1667 verscheen de Ghentsohe Poste Tydinghe, uitgegeven door Maximillaan Groei Hoe kon echter dit eerste nieuwsblad voor Vlaanderen ook maar eenigszins bijdragen tot de opheffing van het Vlaamsche land en het Vlaam sche volk, terwijl het blad een halve eeuw na rijn geboorte slechts melding kon maken van de misère en ellende, waarin het ongelukkige Vlaanderen ge dompeld werd. 1 Leliaards en Clauwaaxds, Zij leefden niet, dooh. zij sliepen in oooons, terwijl het mooie Vlaanderen verbat, dat er ooit een Leeuw van Vlaanderen en Leliaards en Clauwaaxds hadden bestaan. Geen Victorieklok te Brugge, geen Roelant te Gent om het Vlaamsche volk tezamen te roepen in fier en stout bestaan. De ruggen gekromd onder vreemd geweld, de zinnen gevleid door niets dan schijn. Arm Vlaanderen. I AKKER'S 1 KLOOSTERBALSEM1 beproefd bij wonden, J huiduitslag, kloven, y springende handen,, wintervoeten Binnen la ndsch Nieuw* BREEZAND. Zaterdagavond hieftd de aJfd. Anna Paulowna der Ned. Ver. tot Afech. van AJc. Dranken een openbare bijeenkomst in de zaal van den heer Jb. Borst. De voorzitter, de heer Jan Kreijger, opende met een goed geconstrueerde propagandarede, waarin hij oa. de opmerking maakte, dat hij het zou kunnen be treuren, dat de opkomst niet grooter was, waar toch zooveel andere bijeenkomsten met „bal na" zich meestal in een ruim bezoek mochten verheugen. Be dacht men echter, dat de bijeenkomst hier de oplos sing van een maatschappelijk vraagstuk gold en dat het groote publiek in de meeste maatschappelijke vraagstukken helaas nog altoos veel te weinig be lang stelde, dan mocht deze geringe opkomst voor de leden der vereeniging nog geenszins ontmoedi gend' zijn. Wat het tooneeUstuk b-HroJ, dat straks zou worden opgevoerd, misschien zou de keuze daarvan minder gelukkig worden geacht, maar er was van „keuze" eigenlijk geen sprake geweest. Immers, men had oen stuk moeten nemen, dat weinig kosten voor grimeering enz. met zich bracht en dat ook wat re- quisieten en decor betreft, geen hooge eischen tetelde, omdat het de bedoeling was, het ook op verschillen de andere plaatsen op te voeren. Voorts zei spreker, dat onder het in9tudeeren van het tooneelstuk was gebleken, dat de krachten wel wat t.e hoog geschat A-aren; bovendien was men tot driemaal toe genood- voering vaa bet tooneelzpél ia i bedrij/v«n MVrijl", door IJ. C. Schuitemaker en we zijn het volkomen met voorzitter een», dat dit «tuk wel wat boven de meerendeél» nog zeer jeugdige krachten der vereeni ging ging. Er komen indordaad zeer moeilijk te ver tolken tooneelen in voor, maar het bleek dat men niettemin, zelf» ondank» de veda tegenspoeden tijden» de instudeering, toch zijn. best had gedaan om het er zoo goed mogelijk af te brengen en het publiek toonde dit ook te waardeeren door een hartelijk ap plaus na élk bedrijf. ANNA PAULOWNA De zachte winter, ddlen we, tot nog toe althans, be leven, geeft aanleiding tot allerlei afwijkingen in het gewone beloop der dingen in de natuur. Zoo verna- ipen wij dat één der kippen van dien heer C. D. Re- zeiman zich reeds van Kerstmis af in het bezit van kuikens mag verheugen. ANNA PAULOWNA. Op een bijeenkomst van „Oefening Kweekt RunSt" de nutsvereeniging, die in De Vlas- en Korenbeurs haar bijeenkomsten houdt, ontbreekt het blijkbaar nooit aan stof. Ten minste, zoo was het ook nu weer, op d<e laatstgehouden vergadering, want nadat de •voorzitter, de heer H. Pennekamp Sr„ de bijeenkomst met een heilwensch geopend had en de secretaris, de heer J. A. Smit. de notulen had gelezen, welke on veranderd werden vostgeatéLdi, met dank voor de weergave, was het op *t podium een voortdurend) wis selend komen en gaan tot de voorzitter tot sluiting overging. De heer Jb. van Eekeren had de lezing op zich ge nomen en gaf als zoodanig: Dê Redding en Ander half. De vaste bijdrage, geleverd door den heer H. Pennekamp Jr., was getiteld: De Schipbreuk.. En toen kregen we een ware stroom van voordrachten, bijdragen en zang, zoo«dat we slechts met een korte vermelding dienen te volstaan. De heer H. Penne kamp Jr. gaf achtereenvolgens de zangnummers: Uit het nest gevallen, Na het ontbijt en voor het di ner en Bela^tingmisère. de heeren C. Zwarts en C. op 't Veld de dialogen: Eien lieve boer in angst en De Tooneelkunstenaars: de jongejuffr. Jannie Pen nekamp zong: Een briefje van een stervend Rus sisch kind aan Holland en Mijn Plekje,; een drietal leden der familie Rijkers zong een stukj®. dat van toepassing was op de Nutsvereeniging zelf; de heer C. Zwarts gaf: Mijn felicitatie, Brief van een vader en Het glazen oog; de heeren Jb. van Eekeren en D. Bakker de voordracht Leer om leer, het trio Rijkere zong: Natuurl, de heer J. Pennekamp gaf ten beste ,.De Voetbal"; de heer Joh. Rijkers: Aandenken aan vrije jongens; mej. Voorthuiz-Rijker»: O, wat een verdriet,; de heer A. Rijkers: Hannes gaat scheiden; de heer Hakhof: Slachtoffer van het voetbalspel en er bleek nog heel wat meer in petto, maar de voor zitter moest eindelijk wel sluiten, omdat het andefrs ie laat geworden zou zijm, dooh hij hoopte, dat het geen men nog in voorraad had op de volgende bij eenkomst ten beste zou gegeven worden endankte allen, die tot bet genoegen en de gezelligheid van de zen avond hadden medegewerkt WIERIN OERWAARD. In onze gemeente is thans weer een rijtuig- en wa- gehmakerij opgericht, door den heer C. Knijn. Eenige jaren geledjen was er een dergelijke zaak aan de timmerzaak van den heer Jb. Kooij Kr. ver bonden, welke evenwel door omMtaffidlghedcn werd opgeheven. Toch was 't altijd lastig voor landbou wers enz. dat men steeds buiten de gemeente moest gaan. We gelooven wel, dat het van den heer Kniju 8eed gezien is zich hier als zoodanig te veetigen. Mo ge 't hem goed gaan! WIERINGERWAARD. Ter gemeente-secretarie alhier zijn inlichtingen te bekomen omtrent een aan den Barsingerweg gevon den huissleutel.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1925 | | pagina 1