I
Leliaard en Clauwaard.
Als U Boodschappen doet
Binnenlandsch Nieuws
Ingezonden Stukken.
apreekt en niets met de "VÜaanwche
neeft en dan ook steeds schamper van dien
spreken ais van de „Katoenbaronnen".
Nog andere ondernemende lieden trachtten een
fabriek op te richten: een Amsterdammer wilde
fijne linnens (1700), een ander plas en fiesschaü
fabriceeren, nog een ander wilde zioh toeleggen
op het drukken van muziek en... ondanks subsidie
I ging het niet, de eene fabriek na de andere moeat
I sluiten; de tijden waren te miserabel. Hoe arm de
bevolking in. Vlaanderen was, bewijst wel, dat de
i vrouwen zich vereenigdon om te zamen te trachten
levonsellende te trotseoren.
Allerlei coöperaties van vrouwen werden gesticht
Het waren geen vrouwen, dio de sluier aannainèn,
/maar vrouwon, die samen oen Tohuis stichtten.
•Men ziet de devote vrouwen zich vereenigen ander
den naam van JCroezelia, oen andere stichting; is die
van Crombeen (1675), een andere dio der Spin essen
1(1678), verder die van IsabeJle do tSoop 1680
en die Van de Capotteschooi'. (1694)
Toch zag men hoe in die jaren van depressie weer
geniale lieden van een verziendem blik getuigden,
Bergreyk, minister van den Gouverneur Maxi m ili-
aan Emanuel, die een kanaal,projecteerde tussohen
Brugge en de Schelde nabij Antwerpen, een Brugge
Zeehaven dus, De Gentenaren verzetten zich daar
tegen, zooala 40 jaar geledon in Holland do Rot-
terdainmèrs zich verzetten tegen een kanaal' door
do Goldorsche Vallei en elk kanaal, dat Amsterdam
dicht bij den Bovenrum bracht* waardoor het
Rotterdamsohe Morwedo kanaal naar Gorkura tot
vergeet daa vooral niet dat PUROL
evenmin tbul«mag ontbreken al» een ander
artikel van dagelijkech gebruik.
Zaterdag 7 februari 1925.
68ste Jaargang. Dio. 7584.
TWEEDE SLAPT
Vlaanderen had vrede, genoot van demi vrede en
hoopte op verderen vrede* dank «3Ü het verbond
van Augsburg.
Maar een imperialistiscih Frankrijk bleek het
grootste gevaar voor rost en vrede.
Het werd 1688, Willem1 van Oranje, had op
verzoek der overgroot© meerderheid der EngeL
echo natie den katholieken Jaoolua XI, overwonnen
en met zijne gemalin Mary don. troon van Grooh
Brifcannië en Ierland, welken door zij in schoonvader wo^a m w
verlaten was, beklommen. stond*"kwam," getuïgSïïede' Duitsohe^hlrt- dem voormaÜgën baljuw della Fallle, die met eenlga
Lcxïewuk XIV vond daarin onmiddeïUjk ara. dio in Rotterdam zetelden, .meer invloed in Fransche soldaten zoogenaamd dese^ure de stad
ml. zijn kleizoon de hertog van Bourgondtt en de
maarnchalk Vendome.
Besloten werd Brugge en Gent te bemachtigen. Het
plan lekte uit en de graaf do Merode de Merode
Is een geslacht nog Jn groot aanzien lm het huidige
België deelde het mede aan Marlborough. Deze
sloeg de waarschuwing in don wind, verliet 11 Mei
1708 Gent om het commando in Brussel op zich te
nomen, terwijl tegelijkertijd do graaf de La Mothe
6000 Franschen naar Delnze ln Vlaandoren zond en
aldus do muron van Gent bedreigde. Men probeerde
onder leiding van den graaf van Bergeyck een
anthOostenrijksche beweging op touw to zetten,
doch zonder succes. Ondanks al deze intriges en
gevaren bleef de Rngelscbe generaal Murray rustig
in het kamp van Marrakerke. Het was alsof men het
den Franschen gemakelijk wilde maken. Het scheen
aanvankelijk of de optimisten gelijk hadden, want
geruchten kwamen binnen, meldende het feit, dat de
hertog van I?ourgondië na een heftig meoningsver-
schil met den maarschalk de Vendóme zijn leger
ontbond;maar te laat vernam men dat de hertog
den 3en Juli 16000 man der ontbonden troepen onder
Grimaldi op Vlaanderen afstuurde, ten einde Brugge
en Gent te verrassen.
Do verrassing van Gent gelukte volkamen, dank zij
I ambten m!et naar behooren is waar te nemen.
Een debat over particuliere liefdadigheid en over-
heldszorg is nimmer de bedoeling ge wee et van mijn
ingezonden stuk en dus mijnheer D., U blijft rustig op
Uw standpunt staan, sn bezwaart de gemeentekas,
en ik op het mijne.
Mag ik voorts opmerken, dat er werkellfk in onze
gemeente zooveel baantjesjagers niet zijn (een meer
gebruikt woord in Dilkens vocabulaire), werkelijk ik
had dan' zooveel moeite niet gedaan met in een inge
zonden stuk de gemeentenaren extra aan te sporen, de
handen aan den ploeg te slaan. En tot slot de invi
tatie aan U, mijnheer D., ga eens een dag mede naar
de woningen onzer zieken on ik ben er van overtuigd,
dat U spoedig zult zien, dat er aan dezo zlekhoddon
nog veel mooi» te doon valt, wat alloon kan goschio-
den door het persoonlijk optreden dor bezoekers en
waarin de overheid nu eenmaal niet helpen kan.
Over de kern. der zaak, zooals die door een ieder
moest worden begrepen, zou ik verder mot U willen
spreken, evenwel het te mij gebleken dat meerdere
ingezetenen gelijk U een verkeerde uitleg geven aan
mijn ingezonden stuk, waardoor onnoodig de zaak te
scherp gesteld en niets bereikt wordt, reden waarom
ik meen beter te doen, elke verdere polemiek hier te
staken.
Met dank voor Uw geboden gastvrijheid. M. de R.,
verblijf ik.
Hoogachtend, Uw dw.,
G. V. HESTOREN*
WarmenhuizenjS, 2, '25.
leiding om .een uitdaging te zenden aan de
Verbondenen van Augsburg en daarmede was met
een de knuppel' in het Politieko Hoenderhok
geworpen.
De markies de Oaetagnagna verzocht de ver
bondenen om hulptroepen en nadat dezo uit
Dooh zelfs al Had de Gouverneur Generaal van
i Vlaanderen de .beste bedoelingen, wat vermocht hfi
Nederland hadden, dan de Amsterdamsohe koopt
leiden, die/goed.HoBaaidsoh waren.
Van dat kanaal1 Brugge—Schelde kwam dus
niets, alhoewel het een enorme beteekenj® .gehad
zou hebben voor de ontwikkeling van industrie,
handel en scheepvaart in Vlaanderen.
luiji den oorl'og aan Frankrijk. Maarschalk d'Humi-
ères trok oiimiddelllijik op Vlaanderen los, dóch
leed édheo tegen de Duitsohe bevelhebbers, de
vorsten van Waldeck en Vandémont.
Doch een jaar later rukte maarschalk Luxenm.
burg Vlaanderen binnen, versloeg bij' Deinze het
leger der geallieerden en de Fransche bevelhebber
Bouffïers zette de tocht door Vlaanderen 'tot in
het land van Waas* door, onderwijl een voorstad
van Gent pl'atbrandende en 1.800.000 livres oor
logsschatting eisohende.
De Koning Stadhouder Willem; III stelde zich
daarna zelf aan het 'hoofd -der opereerende troepen
en zijn eerste taak was orai 'den markies de Castag-
nagna, dien hij' te gl'ap vond, .naar Gaveren te
zenden, inmiddels de' Spaansohe Regeering ver-
Zoekende om den Gouverneur Generaal 1 terug te
roepen, hetgeen geschiedde, waarna Maximiliaan
Emanuel van Beieren, een der dapperste en .be
kwaamste Duitsdhe vorsten op aanraden van Wil
lem van Oranje met het gewichtig ambt van Gout
vornour Generaal1 bekleed werd. De Gentenaren
dachten van den nieuwen fonotionnaris eenige
voorrechten te verkrijgen ter gelégenhera van zijn
intrede binnen Gent, doch hjj kwamen van een
zeer kwade kermis thuis. Maximiliaan deelde den
Gontenaren kort en bondig mede ,dat zij' nieuwe
Verkiezingen .voor de vroedschap moesten houden en
dat zij' inliggend hét oandidatenlüstje zonden
vinden.
Zno werd de vroedschap en de burgerij' van de
eertijds trotsöhe koopstad Gent behandeld, terwijl
in die zelfde dagen de burgemeesteren van Am
sterdam zich de koningen van het land durfden
noemen en zij1 het den Koning-Stadhouder niet
gemakkelijk rfcaakton om zijne plannen, die meestal
tegen de Amsterdamsche begrippen indruisohten,
uit te voeren.
Alhoewel de nieuwe t gouverneur zeer autoritair
optrad, ging het welzijn. van het Vlaamsche volk
on Vlaamsche land hem zeer aan het- hart. Wat kon
hiji echter in hot bel'ang der Vlamingen beginnen,
terwijl een groot deel van yiaanderen in .handen
van de Fransche pers was, die er huishielden zooals
zij dat op verlangen van hun koning in de Pfalz
hadden gedaan, terwijl zij; het andere gedeelte
van het land steeds bedreigden. In 1693 woedde de
',stri)d weliswaar het hevigst in- Brabant, doch
niettemin was er bijina voortdurend inlcwartiering
in Brugge en Gent en waren de hospitalen dezer
steden met gewonde soldaten gevuld.
In 1695 werd weer meer aandacht a.an Vlaande
ren geschonken en zag mem. Luxemburg en Oranje
elkander het terrein betwisten. Een uitval van Ma-
Kimihaaan Emanuel op de FranScha liniën 'mis-
Ihlcte, beter succes had Willem van Oranje met zijn
verrassing van Namen. Dit bTeek strategisch zeer
juist gezien want het dwong de Franschen tot do
terugtocht over de geheeld linie.
De Vlaamsche steden verheugden zich over dit
feit en in de St. Bavo te Gent werd door een plech
tig Te Deum het roemrijk feit van Willem van-
Oranje gevierd. Inmiddels hadden Gent en Brugge
en vooral' de eerstgenoemde stad zeer te lijden van
de Engolsche troepen, die er gedurende de winter
maanden van 1695 tot 1695 ingekwartierd waren en
behalVo overlast ook nog 20000 Pond aan de
gemeente kostte.
De campagne van 1696 was voor de bevolking
van Vlaanderen een economische pestilentie, want
de Fransche troepen, die een gedeelte van Vlaan
deren bezet hielden, hadden ae order: „te leven
op kosten van den Vüfand" en bij de Vlamingen
bestond geen twijfel1 dat de gehoorzaamheid aan dié
order niets te wenschon overliet.
Willem van Oranje bezocht in de maand Juli Gent
op zijn doortocht naar Ath, veel om het lil <haa de
campagne van dien zomer niet en -reeds in Sop*,
tember betrokken de troepen, hun winterkwartieren.
Het jaar 1697 was voor de Franschen aanvankelijk
een succes, doordat Vauban Ath wist in "te nomen,
doch Frankrijk was uitgeput en strjj'densmoode eu
sloot den vrede van Rijswijk. In Vlaanderen
heerschte enorme vreugde, dooh de Negenjarige
Oorlog drukte zijn stempel op het ongelukkigs lana
Woelde bestond reeds lang niet meer, adel en pa
triciërs hadden door de vernieling hunner eigen
dommen hunne inkomsten zien verdwijnen. Wel
zou de bezoeking van het Fransche imperialisme de
Vlamingen heugen. Het platteland herstelde zich
betrekkelijk snel, doch de steden hadden wel
een eeuw noodig om ©enigszins van welvaart der
burgerij te kunnen getuigen Kunst en wetenschap
leden onuitsprekelijk onder de malaise, dooh het
is opmerkelijk, dat juist in dio dagen een nieuwe
industrie ontstond nabij1 de stad Gent, een industrie
die daar nog bloeit, nl. boomkweekerij' en tuinderij.
.In die dagen schreef I. B. RéifntkenS van .Gont
zijnSorgvul'digen Hovenier (1676) en. het is mij
gebleken, dat heden ten dage de reputatie dor
Gontsche hoveniers nog zoo groot is, dat toen ik
naar IJsland reisde, allo planten on heesters .aan
boord, blijkens hun ©tiquet, afkomstig waren yan
Gent. Van 1676 tot 1923 dus 250' jaar hing, heeft
deze industrie in Gent stand gehouden en alles
wiist er op, dat zy nog lévensvatbaarheid geniet.
Terwijl' de_ linnenindnstrie in Gent doodlag, eisoht
het vermelding, dat ondanks de benarde rijden de
Gentsdhe overheid nieuwe industrieën subsidieerl
de, zooals een zijde- en fluweelfabriek en hun
fabrikant Leopola de Fylïnekx (1686), een zijdec
'fabriek van Lieven Davïd (1690) en sergestoffenfai
briek van Antoine De Lobel (1692) en damast- én
ïïnneniabriek jan Hippoli te van der Haeghen
(16^j>), een tanijtfa'briek van Jean Duqnesne (16941
en een katoenfabriek van Jan 't Kint, de vermoed
Iijke stamvader van den huidigen President van
den Belgischen Senaat, Baron 't Kmt van Rodeu.
beeke. In dit-verband wil ik even vertellen, dat de
Wamingen, die de Vlaamsche zaak voor-taan altijd
boos zijn op den Vlaamschen adel, die Fransch
HOOGWOUD.
Vertrokken en ingekomen personen van 15 tot en
met 31 Januari 1925.
Adrianus Kayer, R.K., van Kerkelaan C 48 ma*
Hcom, Gouwe. Jan Tijssen Bouma en gezin, NjH„
van Noordend D 77 naar Twisk; Trijntje Rempt,
HÜH N.H., van Gouwe 'II 55, naar Amsterdam, Zaagmo-
De Franschen. waren echter nog bij lange na geen straat 2411; Albert Renooij, N.H., van Lambertschaag
heer en meester over Vlaanderen, want reeds nader-, l 5, naar Berkhout; Aris Appel, N.H., van Lange-
Nlcolaas Smit,
binnenkwam en- eenmaal bdnnen, de schaapshuid af
wierp en zich in de ware gedaante van Franschen i
wolf deed zien. Voor Murray bleek het te laat en de
Engelschen trokken op Sas van Gent terug, toen alle I
poorten van Gent door Franschen bezet bleken; 1
Door tusschenkomst van Bergeyck verliet de be
zetting van de citadel met eer. van wapenen de stad
en voegde zich bij: Murray, terwijl een dag 'later
6 Juli Brugge zich aan de Franschen overgaf.
tegen het noodlot, 'hetwelk nu weer in don vorm
van den Spaansc'hon Successieoorlog deze «landen
kXKSoIt61fieI?an Spanjo had op zijn 'sterfbed de tfë AH t?00™' Geïri,Méa5
Nederlanden nagelaten a.a.n_
kleinzoon van Lodewijk XIV.
Maximiliaan Emanuel erkende den Franschen
prins al's' de wettige Graaf van Vlaanderen en/
Anjou werd op 25 November 1700 plechtig te
Gent al's zoodanig geproclameerd.
ip van Aaiou. if?0r uit Duitschland, vereenigde zich met den hertog N.H., van Boekelwegbuurt I 11 naar Venhuizen; Pow
1 van Marlborough en versloeg op 11 Juli nabij trus Stempelaar, R.K., van Weere K 13 naar Alk-
Oudenaarde het Fransche leger onder Bourgogne en maar, Boomkampstraat 46. Leo van Etten, R.K., van
Vendóme. j Aartswoud E 81 naar Abbekerk; Jacobus Blom, R.K.,
Na den slag hielden de Franschen krijgsraad. Ven- J van Kerkelaan C no. 18, naar Venhuizen. Agatha
dóme wilde den slag hervatten, doch stond alleen in. Kaag, R.K., van 'Heerhugowaard naar Zuidend D 4.
Feitelijk was natuurlijk de Fransche Koning de
heer en meester der Spaansche Nederlanden en,
liet zich reeds in Februari 1701 als zoodanig gelden
door brutaalweg de Hollandsche barrière te schem
-den en o.a. Ath, Oudenaarde en Kortrijk door zijne
troepen te doen bezetten. Het onmiddellijk gevolg
was een nieuwe „Groota Alliantie'' der Zeemogend
heden.
Door de houding van Maximiliaan Emanuel wa
ren de Spaansche Nederlanden aan de zijde der
Franschen, Philip van Anjou, was als -Philips V
als wettig staatshoofd erkend en de gevolgen ble
ven niet uit. Do Nederlandsche Generaals van
SpaiTö en van Coelioom trokken Vlaanderen bm,
nen, -'de laatste bedreigde Hulst, dö perste bornji
bardeerde Brugge en bedreigde Gent.
Indie dagen liet de waarnemende Gouverneur
Generaal1 de la Oneva, markies van Bedman, de
groote heerwegen tussohen Gent en Kortrijk en j
Gent en Brassel1 belangrijk verbroeden /en ven. i
beteren met het oog op troejpenaanvoer.
Maximiliaan Emanuel, bij Ilochstadt verslagen,
kwam weer in de Spaansche Nederlanden terug en
trachtte baron van Sparre uit Vlaanderen weg te
dringen, echter zonder eenig .resultaat. Reeds vrees,
den vooraf dé Gontenaren 'het ergste, want de
landelijke bévolking kwam binnen de steden be
schutting zoeken tegen de HollandschEngelsohe'
legerscharen. Van Sparre trok niet verder op en
vergenoegde zicL^met hot heffen van belangrijke
oorlogschattingen.
-In het voorjaar van 1706 versloeg de hertog van
Marlborough den hertog van Villeroy bij Ramilliea
en drong de Franschen steeds verder terug. Reeds
op 1 Juni 1706 bood de Raad van Vlaandereti en
de stad Gent haar onderwerping aan Marlborough
aan nadat, Maximiliaan Emanuel het verzet tegen
de Geallieerden had moeten opgeven. Vintimiglla
wist zich ephter nog ©en maand in de oitadel van
Gent te handhaven.
Intusschen hadden op 6 Jnni 1706 de Staten van
Vlaanderen den Oostenrijksohen Aartshertog Karei,
Karei III van Spanje, als hun graaf erkend.
De Hollandsch Britsche troepen waren als- red
ders door de Vlamingen verwelkomd, want de
Fransclhe troepen hadden geweldig geplunderd ge
durende hun terugtocht ou kregen het heilige kruis
na-
Voor Vlaanderen brak' een ongelukkig tijdperk
aan. Het werd door een AngléuBataafsöfi comiteit
namens Karei IEL bestuurd, welke comiteit meer
bepaald aan de Hollandsche eh Engolsche dan aan
de Vlaamsche belangen dacht. Anderzijds waren
de Leliaards ook danig in de weer, sommigen als
de hoogbaljuw Ferdinand Hippolyte della Faille
was uit louter Franschgezindneid den Franschen
krijgsoverste den hertog va.n .Villeroy naar Frank
rijk gevolgd, anderen kruisten binnen en. buiten de
poorten aer Vlaamse/hé steden tegen het -wettig
bewind on ten behoeve van den Frun^hen koning.
Het was oen verdeeld "Vlaanderen, het waren weer
Leliaards en Clauwaards, doch zonder den trotf
van weléer. Het waren wel Leliaards en dam,
waards, doch sléchts kibbelende over dengeen, dio
meester zou zyn en die meester zou dan in elk geval
een vreemdeling zijn: een Oostenrijker of een
Franschman. De Vlaamsche fierheid was verdwö.
nen, vermorzeld'' tusschen die aartsvernielaaide
Bourbons en de Habsburgers.
De angst voor den terugkeer der Franschen was
zoo -groot in Vlaanderen, dat reeds daardoor elk ini
tiatief voor nieuwe industrieele- of handelsonderne
mingen verijdeld werden.
Die vrees was niet ongegrond, want de ij dele Zon
nekoning was. er de man niet naar om een neder
laag te aanvaarden, evenmin als ooit onze Oostelijke
naburrm den nederlaag van 1918 zullen slikken.
Lodewijk XÏV bereidde een ..coup de main" voor.
Hi? verdeelde h^t onnprhevel over zijne legers over
twee personen die: „water en vuur" genoemd werden,
zijn bordeel, doch wist des anderen daags ten min
ste te verhinderen, dat, toen Marlborough de mare
van den terugtocht der Franschen vernam1, de Brit-
sche cavalerie de achterhoede van het Fransche le
ger in de pan kon' hakken.
Inmiddels bleven Rij'ssel, Gent en 'Brugge Ün han
den der Franschen, De dappere Bouffiers moest
Rijssel aan' Prins Ehgenius overgeven, waarna deze
laatste op Brugge en Gent lostrok. Dé Franschen
wilden Gent in ieder geval behouden, Boufflers trok
van uit' Donay met een hulpleger op Gent af, terwijl
Prins Eugenius do stad van alle kanten insloot.
Gent werd verdedigd door den graaf de La Mothe
en 14000 man. De Geallieerden namen de meest
zorgvuldige maatregelen om de insluiting der etad
zoo volkomen mogelijk te maken, dat het beleg niet
van langen duur kon zijn, daarbij tevens zorg dra-,
gende vërdragend geschut aan te voeren en onder
de rook der stad ih batterij te plaatsen. 'De uitvallen
der Franschen leden échec en de belegerden verloy
ren veel aan dooden en gewonden.
De Gentsché Magistraat, doodsbenauwd voor be
schieting uit de'bijna honderd vuurmonden, die zij
rond'om de stad telden, wist de La Mothe te bewe
gen over do overgave te onderbandelen en terwijl de
insluiting feitelijk pas met Kerstmis begonnen was,
gaf het geheele garnizoen van 14000 man zich reeds
op 2 Januari 1709 over.
'Brugge volgde, Vlaanderen was van 'de Franschen
bevrijd, maar daardoor nog niet vrij van.' vreemde
overheersching. Thans waren het de Britten en Hol
landers, die de laken® uitdeelden 1).
Na den val van Gont«werzocht Lodewijk XIV om
vrede, doch men wilde hem nog een toontje lager
doen zingen, dus zetten de Geallieerden den strijd;
voort en versloegen Eugenius en Marlborough- de
Fransche troepen bij Malplaguet.
Kort daarop (1713) werd de vrede van Utrecht ge
sloten. De Zuidelijke Nederlanden, zooals die hadden
toebehoord aan Karël n van Spanje, kwamen door
dit vredesverdrag in handen van Oostenrijk.
Werd' Vlaanderen, vóór den Spaanschen successie
oorlog van uit Madrid bestuurd, thans was Weenen
de plaats, waarheen de teugels van bewind leidden.
Wie heden Brugge en Gent bezoekt, ziet het Spaan
sche èn Oostenrijksche stempel nog gedrukt op deze
Vlaamsche steden.
Zal Vlaanderen ooit weer een vrije, eigen ontwikke
ling krijgen? C
1) Het is interessant om. Professor van: Kalken van de
Brusselse!) e Universiteit, hierover na te lezen, om
dat dezelfde Professor van Kalken de geschiedenis
van 1830 geschreven heeft. De 'Belgische Professor is
een paar maanden geleden naar Amerika gegaan
om lezingen te houden ovér de Belgische historie en
de vestiging der Belgen, in Amerika. (1624 onder Ne
derlandsche vlag en onder de kantoorvlag der West-
Indische Compagnie, trouwens er was toen geen
Vlaanderen, geen Brabant, maar een getrapt volk in
de Spaansche Nederlanden, terwijl degenen onder
hen die nog ruggegraat hadden, het stof van' hun
schoenen veegden en naar Holland en Engeland en
onder vreemden vlag nog verder togen.)
iDe heer van Kalken is een zeer aangenaam
mensch, broeder van wijlen Gustaaf van' Kalken
eigenaar van het Religieus Museum te Haarlem' en
groot, expert op gebied van kerkelijke kunst.
Sijtje Poland, R.K., van Amsterdam naar Weere K
no. 57. Jansje Koeten, N.H., van Nieuwe Niedorp,
naar Kerkelaan C no. 11. Aagje Stapel, N.IL, van Ab
bekerk, naar Lambertschaag L no. 12,
ANNA PAULOWNA,
Woensdag had de afd. „Anna Paulowna" van den
Bond voor Staatepensiowneering in de zaal van den
heer H. Knijnsberg een propaganda-a^ond', die flink
bezocht was, dank zij de medewerking dor tooneelver-
eeniging „Oefening baart Kunst", en ongetwijfeld ook!
wel door het .bal na".
Do voorzitter der afd., de heer A, de Boer, hield
eerst een korte propagandarede en eindigde met zijn
voldoening uit te spreken, dat ditmaal een tooneol-
vereeniging uit onze eigen plaats zou optreden; voor-»
al ook verheugde dit hom, wijl hieruit zijns inziens
bleek, dat deze vereeniging met hot etreven van- den
Bond instemde.
Daarna werd opgevoerd „Oude Antje1', tooneelspe!
in 2 bedrijven, uit het Friesoh door H. Jaarsmo, ge-,
volgd door „Terug van de Kongo" (niet de bekende
voordracht van dien naam) maar een klucht in 1 be
drijf, door Jac. de Vos, Het eerste, is een propagendar-'
stuk: Antje, een 67_jarige weduwo, is getrouwd ge
weest, met een schoenmaker dio het nooit te breed
htd; schoon „baas", verdiende hij minder dan een
knecht; maar volgens do wet heeft de weduwe geen
ouderdomspensioen, omdat haar man nooit in loon
dienst is geweest. Toch waren zijn verdiensten altoos
zóó gering, dat premie vóór de vrijwillige verzekering
daarvan niet betaald kon worden. Antje moet alzoo
op haar ouden dag genadebrood eten. En hoe bitter
•hard dit soms vallen kan, tracht het stuk van H.
Jaarsma in beeld te brengen. Haar zoon toch, die haar
in huis neemt, mag goed voor haar zijn, haar schoon
dochter daarentegen (verdienstelijk voorgesteld),
blijkt een mensch van- een harde, ongevoelige natuur,
die het. leven der oude vrouw tot een dagelijksche
kwelling maakt, welke haar meer en meer naar het
verlossénde einde doet snakken.
De overige rollen zijn alle vrij ondankbaar en meest
al van ondergeschikte beteekenis; geven dus weinig
aanleiding aan de spelers om eens uit te komen; bij
na alle® komt hier aan op de rol van oude Antje cn
die rol bleek voor haar. vertolkster als geknipt to zijn.
Roerend vooral was het, hoe zij!, op den laatsten dag
dat. zij: in haar huisje woont, afscheid nam van haar
schamele meubel*jes, die met haar waren oud gewor
den in een lang huwelijksleven van weinig vreugde
en veel zorgen en verdriet en hoe zij die oude
meubelstukken maar niet bleek to kunnen missen.
Inderdaad, dit was mooi spel, zooal® wij; het van di>
lettanten niet zoo heel vaak to zien 'krijgen. Hei stuk
werd dan ook door de aanwezigen met groote aan
dacht gevolgd, en verwierf een warm applaus.
„Terug van de Kongo" bleek van goheel anderen
aard. Wanneer het «tuk door Jac. de. Vos niet uit het
Dultsch ver.sald is (het programma liet ons daarom
trent in het onzekere) dan is deze klucht toch geheel
geschreven naar het bekende Duitsche recept van Ka-
del burg, Kneisel, Von Moser, Blumenthal, Von
Schöthan en hoe die kluchtspelfabrikanten al verder
mogen heeten. Schending van de huwelijkstrouw is er
dan ook schering en inslag en do verwikkelingen ne
men toe als met do minuut, zoodat er weldra geen
touw meer aan is vast te knoopen. Geen wonder dus
dat de hopelooss© verwarring achtereenvolgens drie
of vier personen van hun stokje doet vallen, maar
natuurlijk komt ten slotte weer alles op zijn pootjes
terecht en mag ieder, vóór het scherm zakt, de wet
tige wederhelft, weer in de armen drukken.
'Het publiek had bijzonder veel pleizier in dit dol
vermakelijke of vermakelijk-dolle stuk, dat irotiwéns
door allen zonder onderscheid met groot entrain werd
Den heer H. E. Dijken, Hoofd der school te Schoori-
dom, kunnen wij al vast zeker niet beschouwen als
een dergenen, die met ons de hand aan don ploeg zal eespeeld. Ieder der Spelenden ging blijkbaar op in hot
•slaan, 't Is misschien het gevolg van het wonen van ««leeds gecompliceerder geval; vandaar oen vlugheid
den heer D. aan de peripherio van ons dorp, dat hij en levendigheid; die bij dit soort van kluchten nu
met de inwendige aangelegenheden der gemeente W.eenmaal noodzakelijk is.
minder goed op de hoogte is; was hij dit wel geweest i De voorzitter dankte de vereeniging voor haar me-
dan had hij zijn onlogisch ingezonden stuk van dewerking en constateerde, dat de afdeeling dezen
Woensdag 1.1. in de Alkmaarsohe Courant zeker in avond weer 16 nieuwe leden had ge\vonnon
de pen. gehouden. Thans meent-hij, in zijn bekende
schrijfwoede, in plaats van algemeen te blijven, een HEERHUGOWAARD.
aanval te kunnen doen op mtjn persoonlijk, beleid als D© herberg „De Koffiemolen''staande aan den
verloskundige en mij te kunnen beschuldigen, dat ik Middenweg te Heerhugowaard, is in publieke veiling
do hygiënische en medische belangen der bevolking
niet behartig door naast geneesheer ook als verlos
kundige op te treden, Vooreerst zullen dan, naar des
hoeren Dijkens meoning, het meerendeol der Ned.
artsen handelen als onlogische en onhygiënische men
schei., waar immers de strenge scheiding, van verlos
kundige en geneesheer maar zelden wordt doorge-
gekocht door de heeren D. Ursem ca., met inbegrip
van inventaris voor f 5800.
WIERINGERWAARD.
Ter gemeentesecretarie alhier zijn inlichtingen te
bekomen omtrent een gevonden rijwielplaatje.
NOORD SCHAR WOUDE.
Het harmoniegezelschap „Excelsior", onder leiding
voerd. Maar waar de heer D, nog onlogischer schrijft j van den heer P. Pranger, zal den tweeden Pinkster-
is het zeker daar waar hij vergeet, het bewijs te leve
ren, dat ik in de waarneming van bovengenoemde
functies, hetzij als geneesheer, hetzij als verloskun
dige te kort ben geschoten, immer® alleen dan ..kan
hij mij beschuldigen de algemeen© volksbelangen
niet te hebben behartigd. Nu dat bewijs gun ik hem. te
leveren, ik zal hem de adressen geven van alle in
1924 moeder geworden vrouwen en vergeet dan voor
dag deelnemen aan een nationaal concours te Baarn.
BOERENPLAATS VERKOCHT-
De boerenplaats met SH H.A. land, aan de Stolpe,
eigendom van den heer L. K. Vader, is verkocht aan
den heer C. Zander te Langereis, gom. Nieuwe Nie
dorp, voor ruim' f 20.000.
W ARMENHUIZEN.
Het subcomité te Warmenhtiizen voor het Oen-
al niet bij uw huisbezoek ook eens even aan. te loo- traal' Neutraal "Ziekenhuis te Arkmaar heeft inge.
pen op het gemeentehuis, daar kan men U misschien j zamel'd van WarmonhuizenSchoorldam en Krab.
direct uit den brand helpen. Dit ter beantwoording j bondam de somma von vijftien honderd negen, en
der persoonlijke kwestie in zijn; ingezonden stuk. Ter zestig gulden. Een groot deel van de ruim twea.
verdeTe gerust stelling kan ik hom mededeel en, dat ik hondera aangezochte personen heeft getoond, veel
nog maar tijdelijk verloskundige ben en dat ik be- voor de zaak te gevoelen, niet alleen met woorden»
noemd ben op verzoek der gemeente en dat ik, gelijk maar door flink in de beurs te taston,
ik U mondeling reeds heb medegedeeld, direct zal op- 1 Gelijkgezinden in andere gemeenten» toont ook,
stappen zoo gauw mij zal blijken dat een der beide dat gij" er zift.
