pawel ijk© woorden het woord aan aangekondigd©
spreekster, welke begon met opgekomenen hartelijk
welkom' te besten-, het echter betreurende dat van de
ruim 60 aanwezigen er slechts 2 dames waren. Aan
getoond werd met voorbeelden uit den jongsten tijd,
als bijv. de achterstelling in velerlei vorm van amb
tenaressen bij hunne mannelijke collegas. dat politiek
ook wel degelijk iets voor de vrouw is. Spieekster
bepaalde zich in 't algemeen tot de niet gelijkgerech
tigdheid van de vrouw tegenover den man; de huwe
lijkswetgeving is daarvan wel het allersterkste be
wijs; op velerlei gebied telt de vrouw minder dan de
man. Moet het dan zoo blijven? vraagt spreekstor, dat
in ons land de ontwikkelde vrouw moet achterstaan
bi) den onontwikkelden man? En de kenteckenen wa-
renr algemeen, bij de mannen zoowel'als bij de en
kele vrouwen en voldaan over dit „toch succes"
dankt spreekster voor de aandacht en gaf hot woord
aan den spreker, den heer K. Dilling.
Spreker verzocht gelijke aandacht en vergeleek be
zuinigingen van den laatsten tijd met grove geldver.
spilling; leger en vloot bijv. weet niet iedereen
en dan let eens op hoe het in de steden wemelt van
politie enz. om de rijwielplaatjes. En dan nog wat een
nasleep. Dat in 1924 het tweede halfjaar belasting op
rijwielen was en het eerste half jaar diü belasting
nog niet bestond, maar toch gemakshalve ook hot
eerste half jaar liet schokken, daarvan repte spreker
maar niet. Overigens onheffing van het departement
van Landbouw, arbeidorstoestanden ten platten lan
de, en in de steden, werkloosheid; achteruitzetting
van het platteland bij de steden, inzake post, tele
graaf en telefoon, onderwijsvergelijkingen en nog veel
meer werden dorps- en stadsgewijze vergeleken en
een anders aanpakken is noodig' om verbeteringen
tot stand te brengen; althans te trachten is 'tdoel der
Democratische, der geheele nieuwe partij, een partij
waarin plaats is voor kerkelijken en niet-kerkelij.
ken, voor allen van welke richting ook, welke willen
opbouwen in democratischen zin.
Van de gelegenheid1 tot debat werd gebruik ge
maakt door den heer Jb. Engel, S.D.AJVer. Hij be
gon met er op te wijzen, dat de leider dezer vergade
ring nu ineens zoo democratisch was geworden; en
kele jaren voor deze bleek Z.Ed. nog conservatief.
Juist teekenend voor een nieuwe partij-Engel, 't is
als een-nieuwe winkel welke wordt beklant door uit
alle winkels een paar menschen. Overigens dat vrou
wen niet ter vergadering gaan vindt zijn oorzaak in
huiselijke bezigheden en omstandigheden.
Debater werd op waardige wijze beantwoord en de
vergadering werd met een woord van dank door voor
zitter gesloten.
SCHAGERWAAHD.
Herbenoemd tot Bestuurslid van den polder Scha-
gerwaard de heer D. van der Oord aldaar.
HARENKARSPEL.
Bij de op Maandag 2 dezer gehouden verpachting
van het grasgewas aan! de wegen ini de banne Haren
karspel was de geheele pachtsom f 378.85 tegen f 375
het vorige jaar.
OUDE NIEDORP.
Aan den heer M. H. Woutman, hoofd der school
alhier, is door Burgemeester en Wethouders een
ziekteverlof verleend van 5 maanden. Gedurende
dien tijd zal zijn functie worde^n waargenomen door
den hoer J. A. Arpeaud, onderwijzer op wachtgeld
te Schoori.
CALLANTSOOG.
Maandag werd alhier een plantdag gehouden. In
de hoinollen werden des middags vanwege de Ver.
voor Vreemdelingenverkeer de ee.rste dennen ge
plant, waartoe waren uitgenoodlgd de heer Greub te
Schoori, hef bestuur der V.V.V., het dagelijksch be
stuur der gemeente Callantsoog, het onderwijzend
personeol en de schoolkinderen.
De heer P. Vos .voorzitter der V.V.V. verheugde
zich over het feit, dat alle uitgenoodigden aan de
.invitatie van het bestuur gehoor hadden gegeven.
Hij schetste in welgekozen woorden de vooruitgang
van de V.V.V. en het dorp Callantsoog in de laat
ste jaren en wees er op. dat 'n bosch voor ons dorp,
wil hot in de toekomst als badplaats iets beteekenen, j
beslist noodig is. Daarom had de V.V.V. ook dit
plan doorgezet, en daartoe de welwillende medewer-1
king van den heer Greub verkregen.
De heer J. Koster, burgemeester der gemeente Cal
lantsoog, bevestigde de woorden van den heer Vos
volkomen en bedankte hom, omdat hij, waar het de
gemeentebelangen betreft, ook steeds bereidi werd
gevonden, zijn steun te verleenen. j
Hierna sprak de heer Greub nog eenige woorden.
De plaats, waar de dennen zoudex! worden geplant,
achtte hij uitstekend geschikt. Hij uitte tevens rijn
voldoening, dat gTOoten zoowel als kleinen aanwe
zig waren, waaruit hij meende te mogen concludee-
ren, dat de boompjes alhier wel beschermd zulleh
worden, evenals de vogels, die later in dit bosch hun
nesten zouden houwen.
Vervolgens nam het planten een aanvang, hetgeen
met zoovele genoodigden den geheelen middag in
beslag nam.
CALLANTSOOG.
Als notabelen der Ned. Herv. Kerk alhier zijn ge
kozen de heer J. Baken te Abbestee en P. Veter,
Koegras.
HOOGWOUD.
Ten huize van den heer Joh. Roodt in het Noord
end alhier, in deze gemeente, doet zich een geval
van Roodvonk voor,
HOOGWOUD.
De keuring voor de dienstplichtigen, der lichting
1926 dezer gemeente, zal plaats hebben te Winkel
op Donderdag den 30 April 192öu
ST. MAARTEN.
Bij de gehouden aanbesteding van slootwerk, door
de belanghebbenden hierbij, waren 14 inschrijvers,
waarvan de hoogste was f 808 en de laagste f 260.
Het werk is aan de laagste inschrijver, zijnde G. Berg
c.s., te Schagerbrug, gegund.
BURGERDRUG.
Naar wij vernemen hebben B. en W. van Zljpe
goedgekeurd, dat de bouw van de R.-K. school al
hier, gegund wordt aan den laagsten inschrijver, den
heer A. Buur voor f18800.
HEERHUGOWAARD.
Door het ondersteuningsfonds bij ziekte „Licht in
Duisternis" werd in het lokaal van don heer De
Boer zijn 24sto Jaarvergadering gehouden. De voorzit
ter, de heer Brugman, opent met een kort woord deze
vergadering, waarna door den secretaris, den heer P.
Hittema, de notulen worden gelezen, welke worden
goedgekeurd.
Mededeeling wordt gedaan van de oplossing van
een kwestie, ontstaan door het verkeerd overschrij
ven van een lid, waarbij de fondsen van Oudkarspel,
Noordscharwoude en Heerhugowaard waren betrok
ken. Voorts wordt voorgelezen het contract tusschen
een aantal van den Bond afgescheiden fondsen, met
betrekking tot overname van eikaars leden. Na eeni
ge discussie wordt dit contract door de vergadering
aanvaard.
Uit do rekening van den penningmeester, den héér
A. Groot, stippen we aan, dat de totaal ontvangsten
hebben bedragen f 414.74, de uitgaven f 310.11, alzoo
een batig saldo, groot f 104.63. 'Hiermee is de reserve
verhoogd tot f 1185.91, waarvan f 1052.27 geplaatst is
bij de Boerenleenbank. Het bedrag der uitkeeringen
beliep f 111. Het jaar 1924 ving aan met 71 leden, ein
digende met 69. De rekening, nagezien door de h.h.
Jac. Klaver en Jac. Piers, werd door deze commissie
in orde bevonden en op haar advies door de verga
dering goedgekeurd.
De voorzitter dankt don penningmeester voor zijn
gehouden beheer en ontheft hem van verdere ver
antwoordelijkheid over 1924.
Door den secretaris werd een gunstig jaarverslag
uitgebracht. Alleen had deze graag een gunstiger re
sultaat willen boeken ten aanzien van uitbreiding
van 't ledental. Spr. ontvangt mede den dank .der
vergadering.
Herkozen worden tot bestuursleden de h.h. P.
Hittema, C. Groot, A. Bart en A. Rentenaar, die al
len verklaren de benoeming weer aan te nemen.
De voorzitter verklaart, zich hierover te verheugen,
aangezien Is gebleken, dat deze bestuursleden met
toewijding steeds de fondsbelangen behartigden; hij
beveelt opnieuw die belangen bij de herkozenen aan.
In den Raad van Toezicht wordt gekozen de heer
P. Haster; deze zal van zijne benoeming kennisge
ving ontvangen.
Besloten wordt in het vervolg de vergaderingen om
beurt te houden bij de h.h. A. Rus en A. Mes (Veen-
huizen).
Hierna komt aan de orde de vraag, op welke wijze
het 25-jarig bestaan zal worden gevierd. Door don
voorzitter wordt dit punt ingeleid, waarbij hij o.a.
meedeelt, het resultaat der besproking dezer vraag in
de vooraf gehouden vergadering van het bestuur met
den Raad van Toezicht. Uit do gevoerde discussie
blijkt, dat men algemeen'gevoelt voor een feestelijke
herdenking. Het bestuur wordt hiertoe een 'crediet
verleend van een vastgesteld bedrag, terwijl de ver
dere afwikkeling wordt opgdragen aan het bestuur
met den Raad van Toezicht.
Bij de verloting van twee halfjaarlijksche vrijstel
lingen van contributiebetaling worden deze getrok
ken door de h.h. C. Groot en P. Lodder.
Nog wordt aan het bestuur opgedragen met den
heer Rus te onderhandelen over het vervoer van le
den per auto naar het vergaderlokaal. Een voorstel
tot contributieregeling naar leeftijd, wordt ingetrok
ken, nadat is aangetoond, dat het reglement bepalin
gen bevat om uitstel tot toetreding te voorkomen,
althans te beperken. Door den voorzitter wordt hier
na de vergadering gesloten met den wensch, dat 1925
voor het fonds en 2ijn leden'een niet minder gunstig
jaar zal mogen zijn dan 1924 is geweest.
HEERHUGOWAARD.
Voor het gemaskerd bal, gehouden in het lokaal
van den heer Rus, bestond vrij wat animo, niet min
der dan 36 deelnemers en deelneemsters. De prijzen
werden behaald door de dames: Wit (theemuts), A.
Zomer (Meikoningin), I. Zomer (pierrette), Gr. Rus
(vraagteeken) en den heer A. Rus (baby). De pu
blieksprijs werd mede toegewezen aan mej. I. Zomer,
De h.h. Nol en Mienis vormden met de dames Nol
Van Twisk, Hartland en Glas de jury. Het was een
recht gezellige avond.
HEERHUGOWAARD,
Onze vroegere plaatsgenoot, H. J. Brugman, oud
leerling der ambachts- en burgeravondschool te Alk
maar, tot 1 Febr. bij de Staatsspoor op Java werk
zaam als bouwkundige bij het seinwezen, werd mét
ingang van dien datum bevorderd tot praktisch Inge
nieur, een onderscheiding, welke bij hooge uitzonde
ring door het Gouvernement wordt verleend'.
LANGENDIJK.
Het Jaarverslag van den Bond van Tuinbouwver-
eenigingen, genaamd „De Langendijker Groenten-
centrale" is verschenen, alsmede de beschr(jvings-
brief voor de Algemeene Vergadering, welke op 18
Maart a.s. wordt gehouden. Het verslag gewaagt van
do sinds het begin van 1924 steeds stijgende prijzen
der winterproducten, terwijl ook de zomerproducten
flmke prijzen opbr'achten. Verwacht werd dan ook,
dat de door de Regeering en Provincie verleende ere
mieten zouden kunnen worden afgelost, doch door
do lage prijzen, in het laatst van 1924, vooral van
die der Deensche witte kool, is deze verwachting
niet in vervulling gegaan.
Ten aanzien van de dreigende plannen der Duit-
sche regeering, om tarieven te leggen op de uit ons
land in Duitschland geïmporteerde groenten, wordt
gehoopt op de partijen in dat land, welke daar te
gen zijn en op den invloed der Ned. regeering, ge
steund door de organisaties op tuinbouwgebied, als
Centraal Bureau, Provinciale Commissies uit de Vei
lingen, Uitvoer-Controle-Bureau, Ned. Tuinbouwraad.
Met betrekking tot het intrekken van Va. dat nog
steeds aan de vereeniging „De Koophandel" wordt
gegeven over het geldbedrag van de aan de veiling
verkochte producten, wordt meegedeeld, dat Koop
handel er niet aan wil meewerken bedoeld procent in
te trekken; f 1000 is als voorloopige bijdrage gegeven
in de kosten voor reclame in binnen- en buitenland.
Een telefoonverbinding is tot stand gekomen tusschen
de twee voornaamste veilingen Noordscharwoude en
Broek op Langendijk.
Door het toetreden van de afd. Ursem tot den
Bond, telt deze nu 14 vereenigingen, met een geza
menlijk aantal leden van 1367. Het aantal bekeuringen
bedroeg in 1924 slechts 110, minder dus dan het vo
rige jaar, toen er 128 waren.
Aangevoerd werden: roode kool 18264.190 K.G.; gele
kcol 11.024.008 K.G.; witte kool 20.652.933 K.G.; aard
appelen 13589.834 K.G.: uien 2.650.181 K.G.; wortelen
1.638.123 K.G. met 684.888 bos, rabarber 153.970 K.G.;
slaboonen 58 865 K.G., bieten 598.137 K.G., bloemkool
1.562.102 stuks, met nog 90.000 K.G. aan andere groen
ten. De aanvoer van witte en roode kool is tamelijk
toegenomen. De verbouw van bieten neemt toe, de
cultuur van rammenas, witlof en rapen gaat sterk
achteruit. De omzet bedroeg f3 974.184.87. Dit bedrag
is aanzienlijk en nader thet recordjaar-1921, toen het
f 4158 417 was.
Tenslotte deelt de secretaris, de heer S. Zeeman te
Zuidscharvvoude mede, dat hij' zich wegens gevorder
den leeftijd uit de tuinbouworganisatie terugtrekt,
waarin hij sinds 1896 een vooraanstaande plaats in
neemt.
Uit het financiëele verslag van den penningmeester
bleek, dat de rekening sloot in ontvangsten en uit
gaven van f 42590.25. met een saldo van f334.83.
ZUID SCHAR WOUDE-
Het comité voor de Muziektent vergaderde Maan
dagavond ten lokale van den heer P. Schoenmaker,
tem einde middelen te bespreken, het zilveren dak,
dat nog ai'tfijd op de Muziektent rust, weg te kri>
gen. Allereerst deed de penningmeester rekening
en verantwoording. Daaruit bleek, dat ontvangeki
was f94.51, aan bijdragen met een voorschot van
een der leden van f 10, terwijl aan rente en aflossing
f 104.51 was betaald. Op 't oogehblik is de schuld
nogriiim 1*360. Door de comité léden, is aan aflossing
en rente ongeveer 200 betaald.
Besloten werd aan ©en 100 tal ingezetenen* die
nog niets bijdroegen in hot tekort, een Circulaire te
zendon, met het verzoek eetn bijdrage te 'willen ver
leenen en mocht (het blijken, dat er dan nog oen
tekort blijft, dit door de oomitéleden te betalen,
hetzy ineens, IheMj in 2 jaar.
De vergadering hield zich edhtor overtuigd, dat
de menden van „Kunst na Arbeid'' zich niet dd-
betuigd zullen laten.
NIEUWE NIEDORP.
Alhier reed Maandag ji in het begin van den
Schulpweg, in het Westeinde van het dorp, een
melkrijdersauto van Duinker van 't 'Verlaat tegen
den met •paard bespannen vrachtwagen vain J-
Peetoom uit Winkel- Beide voertuigen bekwamen
schade, maar 'het liep gelukkig zonder persoonlijke
ongelukken af.
ANNA PAULOWNA
Op de Vakschool' voor MeisieS voor Helder en
Omstreken werd (het diploma Oostuumnaaion ven-
worven door A. Scheodpier.
VEENHUIZEN.
Alhier komen in verschillende gezinnen onder de
schoolkinderen gevallen van mazelen voor, geluk
kig met van kwaadaardig karakter.
BURGERBRUG.
Voor den „MoedercurSusf' die hier door „Het
Witte Kruis'' aan belangstellenden wordt gegeven,
'hobben zich 17 deelnemers aangemeld. De lossen
rijln den 2en Maart begonndn.
ARRCNDISS. RECHTBANK TE ALKMAAR.
Uitspraken van Dinsdag 3 Maart:
H. Sliiis, Amsterdam (gedetmeerd>, diefstal, 2
maanden gev.
Anth. Paneras, Harenkarspel', vernieling, f40 oi
40 dagen hedhtenis.
U. Bruin, Harenkarspel; verniel., f40 of 40 d. h.
U Dekker, Harenkarspel, idem, f40 of 40 d. h.
J. Frederiks, Heerhugowaard, diefstal', en S. Sta
pel, Obdam, heling, /elk f30 boete of 80 dagen h.
Ww UL du Urooq, A'kmaar, overtreding Tabakswet,
f25 of 25 dagen hechtenis
H. van Heeze, 'hoorn, vervalsching rijwieipiaatje,
Uitspraak 8 dagen aangehouden.
A. Stegman, Den Heuder, het veroorzaken van
'brand door schuld, niet bewezen, vrijgesproken.
J. O., M. *J. en N. Kikkert, Texel, overtreding
jachtwet en belemmering ambtshandeling, elic f75
boete subs. 75 dagen hedhtenis.
- WI ERIN GEN.
Te den Oever waren Zaterdag de paarden nogal?
vermoedelijk door 't slechte weer van streek.
Het panrtl van den landman V. K. weigerde den
melkwagen met inhoud naar do kaasfabriek te brenj-
gon. 't Beest liep al maar achteruit, zoodat 'de
wagen met inhoud in den greppel geraakte. Met
behulp van anderen had men den wagen weer
spoedig op den weg en van de melk g.ng nietSv
verloren, riet koppige paard, dat nog stoeos. woi-
gerdo, werd .uitgespannen en een ader er voor
gezet. Dit beest was gewilliger en bracht voerman,
Wagen en melk naar de fabriek.
De kot van den winkelier M. K. toonde ook een
hoofd en voor de kar staande, sloeg zo de boei
aan stukken, zoodat dit voor den neer K- een.'
schadepost was.
Twee paarden van den landman J. B., gespan
nen voor een met mosselen, (zeemest) en een
ploeg beladen wagen, bestuurd door S. B., schrok
ken zoo hevig, dat ze op. hol1' sloegen, het dorp den
Oever in, en zoo op ''den haven heen en terug, veri-
vol'gens over den Noorderwag tot dat ze bh een
hoek kwamen te vallen en werden gegrepen. Een
broer van den voerman was er onderweg afgevallen
en kwam er goed af, doch de voerman zeil kwam
onder de stukken van den wagen, terecht en knieusde
zijn schouder, zoodat direct genebskund.ge hulp
moest worden ingeroepen. De stukken van den
wagen, msesels, tploeg, lagen overal ^verspreid. Ge
lukkig waren er geen kinderen, ('t was juist int
middaguur) op den weg, anders waren er misfe
schien meer gehavenden geweest.
GEMEENTE SINT PANCRAS.
Ingeschreven gedurende de maand Februari 1925.
Geboren: Cornelis Klaas, zoon van Jan Kloosterboer
en Maartje Bouwehs.
Gehuwd: Pieter Cornelis Eriks en- Wilhelmina
Groen. Jan Booij en Mathilda Christin© Krück.
Overleden: Geene.
GEMEENTE ZIJPE.
Ingeschreven van 28 Febr. tot en met 3 Maart 192o
Geboren: Anthonius Petrus, zoon van Nicolaas
Kboijman en Gatharina Rietveld. .Dirk Quirinus,
zoon van Johannes Qlias Josephus Kramer en Alida
Johanna Schrama. Jacoba, dochter van Johannes
Leonardus Visser en Jannetje Bakelaar. Johannes Pe
trus, zoon van Johannes Groot en Elisabeth Wester.
Nicolaas Anthonie, zoon van Jan Hendrik Dekker
en Neeltje Kreijger.
PLANTENZIEKTENLEER.
137.
Vragen en mededeelïngen, deze rubriek betref
fende, in te zenden aan den heer K. vajU Keulen,
Aalsmeer Oost, waar hij* om gezondheidsredenen
verblijf houdt. Men vervoegd zich dus niet ten
zijnen huize om inlichtingen.
Oommissies van Correspondenten van den
Plantenziektenkundigen Dienst.
Tijdens mijn afwezigheid roepe men, bij voor
komende gelegenheden „de hulp in* van de corres
pondenten van den Plantenziektenkuud.'gen Dienst,
die over heel Noordhollands Noorderkwartier ver
spreid wonen.
De Commissie voor Rangert en Omstreken
bestaat uit de heeren: F. Veld, Venhuizen; Fl
Binger, Wijdenes; J- Maarse, Schel linkhoutP.
Broertjes, Ooster Blokker, J. Koeman, K. Bosstad
en K. W. Balk, Wester Blokker; W. de Jong, H. Wt.
Balk en W. A. Klok, Bangert, A. W. v. d. Deure en
J. M. Duives. Zwaag; K. F. Kuiper, Wognura; K.
Ruiterman, Hauwert, R. asbuig, Benningbroek én
P. Band, Nieuwe Niedorpc
De Commissie voor de Streek bestaat uit de h.h.
C. Ham te Wijdenes, T. Groot te Hem, F. J.
Burger te Venhuizen, O. Dol' Jzn. te Hoogkarspel,
P J. Jong Kz. te Du tijebroek, Th. Roosje .te
Grootebroek, D. Visser te Bovenkarspel', O. Velt,
Wijk I no. 662 te Enkhuizen, D. Moten en *Jn.
Sluij Kz. te Andijk (Oost)/ P. Singer Wzn. te
Andijk (West), J'n. Meester te Wervershoof, O.
Weel te Onderdijk, C. Trappel, Oostersmgel 104
te Medembük, R. Visser te Opperdoes, J. H. Avis
te Midwoud, Hoebe te Wognum, C. Ruiter te
Avenhorn en O. A. Bos te Berkhout.
Commissie voor den Langendijk en Omstreken:
P. „Glas en J. Rouwens to Broek op .Langendüjk,
D. Gerritsen. Hzn. te Sint Paneras, G. Barten to
Noordscharwoude, A. Timmerman te Oudkarspei,
A. P. Couwenhoven te Otèrteek, P. Groenland te
Obdam, P. de Jong Tzn. te Waarland, P. Band té
Nieuwe Niedorp, N. Groot Jzn. te Heerhugowaard
(Zuid), L. Barten te Stroet, W. O. Speets "te Val'kV
koog, Jb. de Groot te Warmenhuizen en W. de
Geus te Koedijk.
Commissie voor den Beemster en Omstreken:
D. Regter, Noorddijk; S. van Doornik, Purmecj-
enderweg; C. Bakker Jzn, Oostdijk, C. Mantel,
Noorderpad, Jb. Zijp, JiSperweg; P. G. Tromp en
S. Veitrop, Neckerweg; K. Eggerg, Warmerweg; G.
Kuiper, Achterhaven, Edam, P. Tromp, Purmer;
P. Dammes, Wijde Wormer, Joh. Krui', Schermeit-
hoi-n en J. Bierman te Oudendijk^ Voor Graft en
De Rijp moet voor deze commissie nog een cor
respondent worden benoemd.
De Controleur bij' den Plantenziektenkundigen
Dienst te Hoorn,
K. VAN KEULEN.
binnen G«nt ©n rong d© Wswfhop van Lotkowili J
(Bohemer van geboorte, behoorend'e tot het tharu I
nog te Praag woonachtige geslacht der prinsen van
Lotkowitzl) het Te Deum in cte cathedraal var. St
Bavo. Daar de geheele geestelijkheid do kerkolijkd
plechtigheid bijzonder behoeft men werkelijk niet t«
vragen of de sympathie der geestelijkheid bij oen
vrije republiek België of bij de Oostenrijksche heer.
schappij was.
i Slaafsch volgde de massa het voorbeeld en zelfs
zij, die kort tevoren vurige patriotten, waren geweest,
riepen nu luide „hoera" bij den intocht van de groot-
hertogen Maria Christina en Albert van Saksen
Teschen (5 Juli 1791).
I Na twee eeuwen overheersching was de ruggegraat
te soepel en te snel bereid zich onder vreemd juk te
buigen.
De imperialisten, die men genist Leliaards zou
kunnen noemen, hadden gezegevierd' tegenover de
Clauwaards, do patriotten.
De vreugde der Leliaards zou echter van korten
duur zijn. 30 Maart 1792 stierf zeer onverwachts da
keizer Leopold II. Daar Brussel zich verzette duurdo
het nog tot 31 Juli voor men Frans II als opvolger
wilde erkennen.
Men stond meteen voor groote gebeurtenissen. In
Vlaanderen waren Leliaards cn Clauwaards weer in
vollen strijd en schenen deze laatsten do patriot,
ten dus weer veld te winnen. Oostenrijk en Prut
sen hadden den oorlog verklaard aan Frankrijk en
Jemappes, 'tot oen treffen tusschen Albert van Sak-
sonjleschen on Generaal Dumorioz, aanvoerder va®
het Noorder Leger der Franeohe Republiek. Al
bert werd volkomen verslagen en Dumorioz was
meester der Bpaansohe Neaei'anden. Reeds op 12
November 1792 deed generaal La Bourdonnaye zijn
intocht binnen Gent, de FrOnjsöhe Republikeinen^
geholpen door (hun Belgische broeders, wierpen
lyp de Vrijdagsmarkt het stand bee-d van Karei V
om. van den grooten Keizer, geboren Genteinaar,
en plantten er den Vrijheidsboom, terwijl de md-
nigte de Fransohen alis bevrijders toejuichte.
De Clauwaards hadden het ditinaai gewonnen,
doch: plus que ca ohauge, plus que ca raste la
même chose.
Er was met de Fransche republikeinen nu nog
met meteen vrijheid voor de Vlamingen en de
overige bewoners van de Zuidelijke Nederlanden
feekomen, oh neen, men had eenvoudig een anderen
meester gekregen, maar een meestér behield men,
de ruggegraat moest gekramd blijven.
Dumouriez had wei' beloften van onafhankelijkheid
van een „Conyention natioate'' voor Belgie, waaij-
heen de Vlamingen 30 leden zouden mogdn afvaai*.
digetn, gedaan, doch op 15 December werd door de
Parijsohe Mcmtagnards1 .anders besloten en werdéh
de Zuidelijke Nederlanden feifceliijk eenvoudig bij
Frankrijk ingelijfd. Op 8 Januari 1793 werd op de
Vrijdagsmarkt een proclamatie van dien aard vooiv
gelezen en tevens medegedeeld, dat opgeheven wa,
ren: adel; kloosters, tienden en heerlijke rechten.
Eir kwamen behalve de Fransche troepen, de
beruchte Rans Culotteö, nog Fransche regeering^.
commissarissen, naai- Vlaanderen en het lama werd
door die heeren geducht geterroriseerd.
De (helft des volks verheugde zioh in do vernede
ring der hoogere standen en wist dan ook door to
drijven, dat op 2 Maart 1793 Ge at officieel (bij
de Fransche Republiek werd ingelqfd.
Doch reeds 16 dagen later werd Dumouriez bij
Neerwinden door generaal' Olerfayt verslagen en
moest het Fransche garnizoen Gent verlaten en,
op den zelfden dag, dat de Fransche generaal
Thouvenot aftrok, rukte kolonel Miokalewitoh aan
het 'hoofd van de keizerlijke voorhoede Geut binnen.
Vlaanderen zag aldus, ten tweede male, het hert-
stel der .Oostenrijksche overheersching. Op- 13 Mei
werd aartshertog Karei als stadhouder gehuldigd.
De Leliaards juichten-, doch te vroeg, want de
Fransche Republiek was een Imperialistische Re
publiek, een Republiek, die op verovering van land
Leliaard en Clauwaard.
m
Do Patriotten Generaal Van der Meersch had in
zijn geboortestad een enorme populariteit verwor-,
ven en werd er als een vorst gehuldigd, zelfs kwamen
boeren uit de omliggende dorpen, die de Vrijdag®- j
markt bezochten, hem trouw zweren.
Intusschen zorgden de keizerlijken, degenen du®,
die trouw hadden willen blijven aan Joseph en later
aan Leopold II en naar Frankrijk gevlucht waren,
van daaruit voor een levendige propaganda met het
bekende recept: verdeel en heer9ch. Het was een
vruchtbare akker, waarop die propaganda viel, want
reeds waren groote oneenigheden gerezen tusschen
de hoofdmannen der patriottische revolutie: Van der
Noot en Vonck, met het gevolg, dat, toen generaal
van der Meersch partij trok voor dén laatste, hij
door de tegenpartij werd gevangen genomen., terwijl
Vonck nog met moeite naar Luik ontkwam. De bur
gertwist was uitgebroken met al de ellendige gevol
gen van dien en al 6poedig moest de jonge repu
bliek een wapenstilstand sluiten. Eenige dagen later
trok de Oostenrijksche maarschalk Bender aan' het
hoofd der keizerlijke troepen, Brussel binnen. Wat
kon men ook anders verwachten, nadat tengevolge
der burgertwisten, d:e eenige bekwame Belgische ge-
neneraal Van Meersch. van zijn vrijheid beroofd was.
De Belgische Republiek was aldus ter ziele en 7
December 1790 deden 4000 Oostenrijkers, onder aan
voering van den generaal de la Tour, hun intocht
De honger om zich thuis meester te maken van
het goed en bloed van adel en ander^denkaodèn,
was verzadigd, doch was nu overgeslagen op een
honger naar land, dat aan andere volk^a toebe
hoorde, daarbij tevens propaganda makende voor
de (nieuwe elUzeu: Egalité, iïberté, fratemifcé. Daan-
bij1 kwam, dat het Fransche vólk een dapper volk
is, een volk van zoo bekwame ais dappere soldaten
en dat men dus durf had om de landsgren/zeu 'te
overschrijden.
Laat ons in dit verband eens- vergelijken met
de Russische revolutie. Stelt u eens voor, lezeres
en 'lezer, dat die Bolsjewieken, die de leiding der
Russische revolutie in handen hadden, eens Fran
sche helden geweest waren. Laten wij' "daaraan
denkende, toch fefven dankbaar zij'n, dat de leiders
in Rusland bange Joden waren. Ik wil er niet'
meer over zeggen, want wie niet roept dat alle
Joden braaf en goed zijn, wordt voor antisemiet uift.
gekreten.
Doch laat ons terugkeeren tit het jaar 1791, dan
zien wij, dat de Fransen© troepen Vlaanderen
weer bedreigen en ho$ ke.zer Frans in persoon naar
Vlaanderen komt, om maatregelen te beramen, ten
einde den inval te keeren.
De troepen der jonge Fransche republiek, onder
leiding van den bekwamen en heldliaftigein, Joup-
dan, rukten onder het zingen der CarmagjioJle naar
Vlanderean op en versloegen, bij1 Fleurusi, de Oos
tenrijksche troepen onder den vei'dmaarsschalk van
Ooburg (26 Juni 1794).
De Oostenrijker® ontruimden Vlaanderen en de
overige Zuidelijke Nederlanden, ditmaal om er nimi-
mer "weer te koeren-
Het Oostenrijksche tijdperk voor de Zuidelijke
Nederlanden was hiermede afgesloten. Toen de Oos
tenrijker® verdwenen, keerden zij een arm Vlaan
deren den rug toe. Er waren alleen in Gefht 1200Ö
'werkloozem industrie, handeT, scheepvaart stonden
stil. Men stond voor een bankroet. Alhoewel hiervan
de schuld meer bij1 de tijdsomstandigheden dan bij
de Oostenrijkers zat. blijkt, wanneer men de balans
van het Oosteirrijkscn bewind opmaakt, dat het voor
de Zuideluke Nederlanden geen gelukkig bewind is
geweest. Habsburgsch bewind is nooit fortuinlijk
voor een land.
Thans begint een goheer nieuw tijdperk. Laat
otns zien, wat dat aan Vlaanderen bracht.
Op 4 Juü 1794 deed Generaal Piohegru Zh'n int-
tocht binnen Gent en werd op de Vrijdagsmarkt op
nieuw een vrijheidsboom gepfant. Onmiddellijk daar
na begon de inbeslagname van allerlei gooderela
en levensmiddelen, een maatregel, zoo karakterisf-
tiek behoorende by den inval van 'de Fransche
Republikeinsche trpepen. De Fransche regeerings-
oommissaris bij het Noorderl'eger zette alle over
heidspersonen af, verklaarde don' Raad van Vlaan
deren vervallen en creëerde een centrale admini
stratie voor de Provincie# Oosti-Vlaanderen, terwijl
hij' gemeenteraden enz. instelde en allo plaatsen
deed bezetten door patriotten. Een speciale coroP
missie werd belast met het Opsporen van uitgewe
kenen, verdachten en samenzweerders. Do Frafn-
schen waren geen zachte meesters. 22$ legden België
een schatting van 60 millioen op, waarvan Gefet
alleen reeds 7 imillioen had op .te brengen. De tort-
imijin was gesteld Op 8 dagen en er'was bijgevoegd,
dat adel en geestelijkheid het best alleen konden
opbrengen. Toen <e»chter het tegendeel bleek, werd
bestoten, dat ook de burgers moesten bedragen.
Toen dat nog niet hielp, werden ver 47 dieden gevaVil
gen genomen en naar Luik overgebracht.
De nood in Gent was van dien aard, dat de bO-
deeïmg der armen een onmogelijkheid was gel-
worden en de armvoogden ten einde raad wardrv
hoe de 4000 ongetokkigen te voeden.
Verder werd de%burgerijï gedwongen de asrignat'eS
in betaling aan te nemen, alhoewel dit betaalmiddel:
in Frankrijk zelf reeds tot 34 per cent gedaald was.
•In 1797 een ter was de waarde zco verminderd, dat
men voor 25 centime® een assignatie van 1000 francs
