OLÖENKOTt20"1
Van allerlei uit de Men-
scheiijke samenleving.
A
IStfs
li
De dingen om ons heen.
I'WEJb.DE BLAD,
Staatsloterij.
Gemengd Nieuws.
f
O'
O'
Zat rdiiy 25 April 1925.
tiöate Juargaog. No. 7627.
DE AUTOMOBIEL IN DE MAATSCHAPPELIJKE
SAMENLEVING.
De voorbeelden zijn zeldzaam, dat uitvindingen of
beter gezegd verbeteringen als de automobiel en bet
rijwiel van den tegenwoordigen tijd hebben gebracht,
een zoo grooten ommekeer hebben veroorzaakt in de
samenleving. Wie Holland een weinig kent, weet
dat reeds sedert een kwarteeuw het rijwiel er onont
beerlijk is. Wellicht staan wij. met Denemarken, in' biervan dient de „balloon tyre" of
„De Automboiel": „Niet minder dan 102 automobi-
listen hadden ingeschreven. Benzine-automobielen,
stoom- en electrische wagens streden tegen wagens
met gasmotoren, persluchtmotoren, hydromobielen
en andere, die electro-pneumatisch gedreven werden.
Twintig verschillende merken uit. Frankrijk, Enge
land, Italië en (Duitschland kwamen in het strijdperk,
een 126 K.M. langen weg. Vijftien concurrenten kwa
men aan het einddoel. De vijf eersten waren Pan-
hard en Levassor, Peugeot, de Dion-Bouton, Serpolot
en Roger-Benz. ü)e beide eersten bereikten een ge.
I middelde snelheid van 20.472 KM. per uur'. Het was
I Renault, die de kettingtramsmiseie afschafte en er de
rechtstreeksche overbrenging voor In de plaats
bracht, welke thans op alle personen-wagens en ook
op de meeste vrachtwagen® wordt toegepast.
Was Du.nlo-p de uitvinder van,1 den luchtband voor j
fietsen, de Franschman Michelin was de eerste die
het was ongeveer in 1808 den luchtband' toepaste I
voor automobielen. Sinsdien is de fabricage van de
auto-banden op merkwaardieg wijze vooruitgegaan
en vooral sedert 1914 zijn de banden sterk verbeterd.
Nieuwere constructies, de fabricage van koordban-I
den, die een langeren levensduur hebben, dank zij
het minder optreden der warmteverscbijnselen tij
dens het rijden, hebben ertoe bijgedragen, dat de be
zwaren aan het gebruik van banden verbonden, veel
zijn verminderd en waar gemakkelijk monteerba-
re reservewielen met een auto kunnen worden mee*
gevoerd feitelijk zijn geëlimineerd. Toch kunnen
we aannemen dat de fabrikanten van autobandenhun
laatste woord nog niet hebben gesproken. Ten bewijze
pneu confort",
kinderen uit een geslacht, dat de trekschuit heeft
gekend en de vliegmachine, beide in het dagelijksch
gebruik, wij vergeten wel .eens, dat wij mei', ja
zelfs heel snel leven.
bet rijwielgebruik bovenaan; de vreemde bezoeker die sinds korten tijd' in Amerika en Frankrijk is
van Amsterdam of Den Haag beschouwt het als een verschenen.
hem door den hotelportier aangewezen merkwaardig,
heid om tegen twaalf uur in de Leidsche straat of
in het Noordeinde te gaan kijken naar die eindelooze
rij van gaande en komende mannel ij ke-en vrouwelijke
fietsers, die op deze wijze van het kantoor huiswaarts
Ben der wedstrijden, die zoowel voor Frankrijk
als voor Nederland tot de populariseering van de
auto veel heeft bijdragen, is geweest die. welke in
1898 tusschen Amsterdam en Parijs werd gehouden,
Men wilde het eerst niet gelooven, dat het mogelijk
en omgekeerd van huis naar het kantoor gaan. Tochzou zijn om gelijk destijds geschied is in drie
zijn er tijden geweest, toen onze groote steden ook I dagen en drie étappes van Parijs naar Amsterdam
al ean behoorlijken omvang hadden bereikt, dat wij te rijden en dan weer met dezelfde snelheid! terug,
de fietsen niet kenden, althans niet kenden zooals C.harron, die vroeger wielrenner was geweest en Rë-
svij zo tegenwoordig kennen. Ein zeker i9 er een tijd i né de Knijff, die in groote wegwedstrijden voor wiel-
gevveest, dien wij ons allen nog heel goed herinneren, I renners had gegangmaakt, waren op d'at oogenblik
waarin de automobiel niet bestond. Nog geen kwart-1 de meest in aanzien zijnde automobilisten. Zij. na-
eeuw geleden kon iemand, die voor het eerst te men dan ook in dien wedstrijd ParijsAmsterdam,
'sGravenhage een automobiel zag rijden, er thuis waarin gravin Van Zuylen van Nijevelt als eerste
van gewagen, dat hij' zoo'n rijtuig zonder paard bad j vrouwelijke chauffeur optrad, een niet onbelangrijke
gezien; zoo iets. dat men toen "een „stoomwagen"plaats in: Al die dagen was er dtukte, bekijk langs
noemde, maar in welks toekomst men niet of nauwe- den weg, maar al die dagen ook heerschte er schrik,
lijks geloofde. angst voor het gevaar, dat deze monsters met zich
De geschiedenis van de automobiel-is dan ook wel j brachten. De wedstrijd AmsterdamParijs was een
zeer jong. Het heet. dat de beroemdeiChristiaan Huy- sportief succes, en bewees practisoh, dat men zonder
gens in het jaar 1689 een verticalen cylind'er ver-* pannes kon rijden, wanneer dé kennis maar aanwe-
vaardigde, waarin bij aan het einde een dosis kruit zig en het fabrikaat goed was. Maar. nog heel wat ja-
deed, hetwelk hij aanstak; de zuiger, die tot zijtn uit-1 ren zijn voorbijgegaan, gedurende welke het auto-
vinding behoorde, werd door de explosie omhoog ge- rijden nog allesbehalve een prettig beroep was. Men
dreven en daalde daarna weer neer. Inderdaad, het I ging uit per auto, men keerde terug te voet of per
begin van 'n motor. Zoo Ptpin daardoor al op de ge- sleeperswagen, gehoond, op het minst vriendelijk be
dachte i9 gekomen van den cylinder met zuiger voor glimlacht door de velen, die men dan juist ontmoette!
zijn stoommachine, de Franschman Cugnot was de In 190L reeds werd een toer door Nederland onderno-
oerste, die ons werkelij'k tot den explosie-motor j men en deze slaagde. De auto werd al populairder en
bracht. Cugnot, die geboren was in 1729 in het dorp- populairder; werd steeds beter. Maar zij bleef luxe
je Void in Lotharingen, begon in 1769 zijn proefne-voertuig. Eerst van kort vóór den oorlog dateert de
mingen. Zijn machine, die nog bewaard wordt in hetverschijning van de auto als vrachtwagen en eerst
Conservatoire de9 Arts et Métiers te Parijs, bestond j van na den oorlog dateert de kleine auto, bereikbaar
uit een zware driewielige kar, waarvan het derde wielook voor betrekkelijk kleine beurzen, bëstemd niet
tevens stuur- en drijfrad was, iets als de cyclonette slechts voor luxe, maar voor dagelijksch gebruik,
van thans; geheel vooraan was een ketel geplaatst, Ford is daarin voorgegaan, en velen zijn er hem in
waarin de stoom werd opgewekt. De groote revolutie gevolgd.
veegde zijn uitvinding vam de! baan, aldus de Fran. Amerika, dat (met de automobielfabrioage bij
sche kroniekschrijver, en de Ehgelschen maakten er Europa «enige jaren achterkwam, heeft in menig
zich meester van, zooals ze tijdens den oorlog van opzicht op den voorsprong, dien de oude wereld
1879 de vélocipède-industrie tot zich getrokken had- had, revanche genomen en toen de autoindustrie
den. j in Amerika eenmaal ter hand was genomen, heeft
De Ehgelsohe geschiedschrijver van de automobiel- j zijl zich op Amerikaansdhe wijze ontwikkeld, waar-
nijverheid' meldt, voor zoover ons bekend is. aldus het door dë prijzen in Amerika ongenoemd laag wer-
gedenkboek van den A.N.W.B., het eerst den Ehgel-den en het gebruik van auto's veel' grooter werd dan
schen ingenieur Richard Trevithick. die patent nam I in Europa. Apperson, Haynes Winton, Ol'dsmobile
Deze en Stanley zijn de oudste Amerikaanscht? merkenj
op een door stoom gedreven vierwielig rijtuig,
wagen had een bok, waarop de bestuurder zat; met
j. vjiü.uivjy .zdjxi U.Ü uuoiuo luuifion.
,._0r zij bestaan langer dan 25 jaar. Olds, geïnspireerd:
de voorwielen werd gestuurd, terwijl op de achter-1 door den Benz-gasmotor. op wielen, was de bouwer
wielen de drijfkracht werd overgebracht. Merkwaar- van den Oldsmobiel' en in 1903 liep hier te lande
dig is het. dat door de uitvinding der zelfbewegende reeds een wagen van deizen naam mee in een be-
wagens het eerst sterk de gebreken werden gevoeld trouwbaarheidsi*it. Het nieuwste product van R. E.
van de bestaande rijwegen. De Ehgelschen peinsden Olds is de_ Reo, een forsche Amerikaan. Andeile
zich suf om een weg te maken geschikt voor deze1 oude Amerikanen zij'n Auburn, Cadillac, Locomo-
nieuwe wagens. Men stelde zich voor, de wegen te bile, Marmon, Peerless en Pietrce-Arrow, die langer
bedekken met gladde ijzeren balken, aldus een „ijze- j dan 20 jaar bestaan.
ren weg" te maken, doch men liet dit denkbeeld va-1 Wil men cijfers,* zij werden onlangs, ter gelegen-
ren, omdat men van oordeel was, dat de wielen zou- heid van de zoo welgeslaagde-automobieltentoonstel-
Amsterdam die eventjes 4.000 M2. meer
g nam dan een "vorig Jaar gegeven docrr
IBm legraaf", waaraan wijr ook enkele boven
gestelde constructie voerden iWilliam en Edwand gegeven uiteenzettingen ontleenden. Voor de pro-
Chapman in 1812 uit, maar hum werk had ge?n suc- auctie van enkele fabrieken in 1921 en de vermoe-
ces. In 1814 en 1815 komt George Stephenson de in- delijke productie in 1924 werden deze cijfers ge-
dustrie verbazen met zijn verbetering van de stoom-' geven.
machine en weet hij' zijn locomotief de vaste basis te
geven, die haar de wereld doet veroveren
Maar het ging in Engeland, evenals het thans met
de vrachtauto gaat: de wegen waren niet bestand to
gen deze zware wagens. De regeering maakte bepa
1 in gen óm de snelheid', die tot 30 a 32 K.M. gestegen
'was, te beperkenden ging daartoe te gereedor over,
daar zij concurrentie vreesde voor de in opkomst
zijnde spoorwegen. Zoo raakte langzamerhand het
stoomrijtuig in onbruik! Men bedacht allerlei belèm-
Merk: 1 1923:
Ford 2.000.00Q
Buick 200.000
Star 131.500
Overland 219.000
Studebaker 150.000
Paige 50.0:0
Hupmobile 40.000
Dat een industrie als die in Amerika tot zeer bhL
zondere technische resultaten l'eiden moest, ligt
1924:
2.500,000
250.000
170.000
80.000
45.000
merende bepalingen; zoo was de voorgeschreven voor 'de hand. Bovenstaande cajlfers^ spreken van
velgbreedte voor een wagen van twee ton even groot groot-industrie met geheel afzonderlijke werkme -
als voor dien van vijftien tom. En eindelijk ging men thoden, die door Europa voor een gedeelte worden
zelfs zoo ver om dë maximum snelheid op 8 K.M. per overgenomen, toen men zich daar ook ging toeleg
uur vast te stellen, térwij'l een hardlooper met een gen op de vervaardiging in het groot. En blijft
roode vlag .voor den stoomwagen moest loopen. Europa in productiecijfers .achter bij de Amen-
Terwijl de spoorwegen zich ontwikkelden, ging het kanen, er zijn toch automobiel-industrieën in
stoomrijtuig ter ziele en leek het er in de eerstvol-; de oude wereld, waarvan het productievermogen
gende tientallen jaren niet naar, dat er ooit weer een niet gering is. De grootste automobielfabriek i.s
automobiel-rijtuig op den weg zou verschijnen. Maar ontegenzeggelijk die van dd F.l.A.T,-wagens in
het tijdperk, dat aanbrak, was er een van schijnbare Turijn, waar op het dak van de reusachtige fa-
rust. De denkers en uitvinders bleven werken, al wa- j bneksgebouwen een groote solide auto-renbaan is
re het in stilte, totdat vrij plotseling de automobiel aangelegd, die gelegenheid geeft de snelheid der
werd geboren.
De werkelijke uitvinder van den automobiel, gelijk productie van de Mat bedroeg in 1923 ongeveer
wij die kennen, is de Ftanschman Daimler. wiens oc- 2d.OOO wagens, waarbij moet worden opgemorkt. dat
trooi op 27 December 1886 werd ingeschreven. Benz de Fiat zich moet toelegt op het fabriceeren van
Daimler bouwden tegelijkertijd een viertact ben- goedkoope wagens, (maar van wagens voor aroote
zire-motor. Het gasmotoren-principe werd voor bei- beurzen. Tmmer^ de pryzen<ier Fiats liggen tns
den aanleiding voor het nieuwe ontwerp, waarmede schen f uBOQ en f12000 In dit verband spreekt ten
zij in hun eigen land in <jen beginne niet al te veel jaarproductie van 2o.000 wel zeer sterk. VYe kun-
succes oogs'ten. Daimler'9 product was misschien) ietsnen i11 noemen va ncijlers niet voL'edig zijn,
beter dan dat van Benz en hij bracht zijn, vinding maar willen tocrj wijzen op de .d»^T>,vi.,r>h<» van
I - - Renault220 wagens en Citroen
paar Frankrijk, waar de firma's Panfiard &lLevassor
en Peugeot er beslag op legden en den benzine-mo-
tor combineerden met den bouw van een auto. Het
wagens en Citroen: bijna 200.
Een and$r kenmerk van den invloed, dien de
Amerikaansche autoindustrie op de Europoesche
zijn Panhard en Levassor geweest, die de klassiekehefeft gehad; is de electrische lichtr en sta.rtiristal-
vormen voor den auto hebben gevonden: motor, ver-j fatie. Amerika, paste liet eerst de e.eotrisch© uitr
snellingsbak en kettingQverbrenging. Een en ander rusting vrij algemeen i later zelfs algemeen
was hoogst primitief, maar de oude, onoogelijke, ram- toe, de Europeesohe constructeur heeft zijn Amen.
30 jaar geloden de kaansohen colleg
ega gevolgd, zoodat sedert een'ge ja
ren ook vrijwel elke Europeesohe wagen van een
electrische uitrusting voorzien is.
Autorijden is men hoort het maar al te veeb
vuldig en niet geheel ten onrechte geen sport.
Het is óf een bedrijf óf een luxe »Gedee belijk i
melende gevaarten, die ruiin
Fransche wegen in een wolk van stof onveilig maak-
ten, waren de grondslag voor den tegenwoordigen
betrouwbaren, snellen automobiel.
Do eerste auto, die in Nederland werd vervaardigd,
dateert van vroeger.' Het was een stoomauto van, ----- - - - -
den heer P. van Rijn te Nijmegen, die aan zijn voer-i dat waar, -maar de fcij'd, ligr toch -zeker nog nibt,
tuie der, naam van „Noviarum" gaf. In 1899 werd dozoolang achter ons, dat autorijden we. een sport en
eerst© Neder!and&che electromobiel vervaardigd; in zelfs een heel' mooie sport was. In sommige op-
19C8 werd te Swalmen een auto met motor, afkomstig zichten is autorijden nog een sport, en tegelijk pio
uit ons land. geheel binnen Nederland vervaardigd, nierswerk. \Vij denken b.v. aan den grooten nt
Maar later heelt men daar "niets meer van vernomen. PekingParijs» di0 met belangsteiling door geneel
Gelijk het rijwiel populair is geworden, dank z\) de wereld werd gevolgd en die een emotioneel
"de wedstrijden die erop gehouden werden, en gelijk verloop had. Wij denken aan den betrekkelijk klei
de A.N.W.B.. sedert 'ang van een kleine wielrijders- non Franschen wagen van don Holland^ohen fabri-
vtreeniging het reusachtige lichaam op toeristisch kant met verfranschten naam. die geheel de woon
gebied geworden, waarvan veel zegeningen uitgaan, tijn doortrok en die daaraan ontleende het plan om
de Sahara en omliggend gebied voor toerisme toe
ken aan andere groote
i dagelijk-öh toeristen
op den weg tusschen Paril9 en Rouaan. De face werd Werk zijn, maar die destijds niet minder een ge;
uitgeschreven door de „Petit Journal". Ir. G. F. beu-ton' 1 1 vio -too' t nairbhë
Steinbuch schreef over dezen wedstrijd in zijn boek en het vregon de Amerikane-1 om de we e d. vN y
Overal bij1 onze buren heersoht spanning.
In Duitschland weet men niet of de stedehou
der der monarchie Hindenburg^ dan wel de bon-
oatholique heer Marx het presidenteohap zal ver
overen.
In België zat men danig in den maag met den
socialistischen stembusvooruitgang, waardoor de
heer Vandervelde geroepen is een regeering te vor
men.
In Frankrijk heeft de Ijeen Painlevé een ministerie
bijeen gekr^en, waarin allerlei persoonlijke vij
anden zij'n opgenomen, vermoedelijk om de vader
landsliefde en de „nnion saerée" goed te laten uit
komen, een ministerie dat heden nog staat en mor
gen vermoedelijk zal: zijn verdwenen.
Aangenaam ja de .toestand neigen®.
Overal onzekerheid over wat do dag van morgen
i zal brengen, zoowel voor de volkeren als voor de
regeerders.
De opschuiving naar links, waarvan in
zooals overal, de liberalen het slachtoffer zfljin
'geworden, begint een algemeen verschijnsel te
worden. De groep van politici, die te eerlijk zijn
j aan het publiek een hemel hiernamaals te beloven,
I als de klerioalen, oï een hemel op aarde, als de so-
cialisten, hebben geen vat meer op het volk, dat
nu eenmaal de ooran eerder opent vócfr klinkende
leuzenen groote woorden dan voor de logica
der feiten. Dit is een treurig feit, dat helaas niet
valt te ontkennen. Wie niet meedoet aan het voor
teekenen van hersenschimmen en luohtkasteelen.
kan wel thuisblijven in onze "dagen. Alleen wie het
i aandurft meer te beloven dan hiij1 zeker «weet, te
kunnen bereiken, heeft vat op de massa. De men-
schen, die Hindenburg op den voorgrond schui
ven straks wel doen verkiezen weten uitste
kend, dat er van een Duitsohe monarchie nog
in géén jaren sprake kan zjjln. Dat de mogendhe
den eenvoudig niet zouden dulden zoo min
trouwens als de Duitsohe socialisten en^ commun-
i nisten ze'.f dat er .opnieuw eën dynastie aanjihet
bewind komt. Al was het alleen maar omdat een)
monarchie een herleving zou l>eteekenen van het
milltairisime en dus het-uitzicht'zou openen op een1
I revanqheeorlog. Nu mag Hindenburg nog zoo
I plechtig verzekeren, dat hij[ de republiek trouw is,
dat hij alleen 't vaderland wil dienen en dat Duitr
i sche leger buiten staat is het zellfe op te nemen)
i tegen Polen of Tsj echo-SlOwakije om van Frank-
i$jk plus België in het',gelieel niet te spreken. Tdooh
de maarschalk weet heel goed, dat geen sprak*»
is van gewapend Verzet tegen het verdrag van
Versailles vandaag of in 1926. Het is alleen de
kwestie of er mettertijd sprake zal zajn van zulk
een verzet. Bijv. als de Entente definitief uiteen
gevallen is en Frankrijk finantioel ten gronde is
gericht, terzelïdertijd dat Duitschland zich eco
nomist geheel heeft hersteld. En 'dan zal hij' moe
ten toegeven, dat vde kans. op een herleving van< het
militairisme en dus de kans .op een nieuwen oorlog
veel grooter is onder conservatief bewind, zelfs al is
dit nog niet "monarchaal, dan onder een rep&iblh
keinsche regeering, waarbij centrum en sociaisme
elkander en deze twee samen de conservatieven
in toom houden*
1 De verkiezing van Hindenburg, die wij' nog steeds
waarschijnlijk achten, beduidt zuLk een stap naaj?
rechts, dat de landen, die zich de haat der Duit-
schers op den hals hebben gehaald, zich nanwe
lijks gerust zouden kunnen gevoelen- Met of zon
der 'v olkenbond, (met of zonder garantiepact.
Ook het vooruitgaan der socialisten in België
i is voor de bedoelde landen weinig geruststellend-
Was het niet dezelfde Vandervelde, die thans ka
binetsformateur is, rifo destijds toen Poien door
de bolsjewistische Russische troepen wa® bedreigd,
l zijn uiterste tdeed om door staking en boyoot het
zenden van oorlogsmateriaal én andere hulp naar
Warschau tegen te houden?
Gelóóft men dat zij'n houdingandera zal zljnx
al® hfj te Brussel zetelt als premier? Gelooft men,
dat hij dan zijn internationale gevoelens, zijn
génegenheid voor Sovjet Rusland'plotseling zal (ver
loochenen? Het is mogelijk. Natuurlijk. Vele theo-
retisohe, pacifistische, internationale heerschappen
veranderen van meening en gedragslijn, als zij een
verantwoordelijke positie gaan innemen, die hen
in staat zou stellen hun theorieën om te zetten
in daden.
MacDonald heeft bewezen niet rooder te
dan een gewoon radicaal en hetzelfde zal we
ook Vandervelde de wereld laten zien.
Men moet afwachten.
Hetzelfde geldt voor Painlevé, Caillaux en Briand
Ontegenzeggelijk is het een daad van grooten
I moed van Painlevé om Caillaux, den veroordeel
den en door den Senaa-t in balligschap gezonde^,
landverrader in zijn ministerie op te nemen. Om
hem, die een der meest gehate figuren in Frankrijk
is, aan te stellen tot minister van financiën en hier
mede tc kennen te geven hom in staat te achten
de schromelijk verwarde staatsfinanciën te reor
ganiseeren.
Feitelijke vrienden heeft Caillaux met. hertrou
wen doen hem slechts weinigen. Velen haten, ve
lën vreezen hem. Maar zelft degenen, die overigens
geen haar goed aan hom1'vinden, zijn. het eens over
dit eene, dat hij een goed financaer i®, met durf
en visie. Daf hü beter dan eenig ander Fransoh
politicus in staat zou kunnen blijken de financiën
te ontwarren en zeker, da.t hij' den toestand met
I zooals zijn voorgangers zat trachten te verbloemen.
I Kwakzalverijen a la Monzlie en Olementel zijn
van hem niet te verwachten. Hij zal zeggen waar
het op staat en aangeven wat er moet gobeureiit.
Juist het feit, dat zoovelon hem om allerlei re-»
I denen haten en wantrouwen, komt hem ter stade:
I vrees voor impopulariteit behoeft hij niet te koes
teren. Hij is reeds bij do groote menigte zoo im
populair als iemand maar kan zijn- Hetwelk voor
een b-windsman. die in het algemeen belang on;
aangename operaties heeft te verrichten, een bij
uitstek gunstige positie is....
I De eenige vraig is of dit gebrek aan populanteit
zijn ministerieel© loopbaan niet ontijdig zal af
snijden, nog voor hij iets heeft kunnen bereiken.
Met tegenstanders als Poincaré on Millerand in
den Senaat, met Vm'i de geheee pers tegren zich,
mpt- zijn idjand B'dand nna-t, ziin „jand Doumer
ene boven zloh. zijn mededinger Loneheur in de
Kamer naast zioh, is CaiU-.ux nu met oreeie- m
gemakkeOTke .omstandigheden.
Xooh heeft men b y-baar goede verw&oHtmgen
van hem: Bewijs het feit, .dat de frano die op allé
buitenlandsche beurzen den laatsten tijd meer dan
flauw was. terstond na rijn benoeming vaster werd
terwijl ook de Fransche Staatsfondsen bijna da
delijk begonnen te verbeteren, toen er eindelijk
een vakman, die .tevens een kraohtfiguur is, aan
het roer kwam.
Thans moet men afwachten of bij .het ln hem
gesteld vertrouwen zal verwesenlijkon.
Altoos: Ais de Senaat hem er ae kans. toe Iaat.
Be wijze, waarop de regeeriiigsvarklarinf werd
ontvangen, voorspelt weinig goeds.
Doch het kan meevallen.
iUi'i'KIJE,
Trekking van Woensdag 22 Apriif.
3e Klasse. 3e Lijst, t
No. 8128 f-25.000.
No. 4553 f1500.
Noe. 10975 19338 elk «1000.
Nos. 7372 14892 2061 5elk «400.
Noe. 9824 12545 17761 elk «200.
Noe. 2294 3347 6120 12886 elk f 100.
Prijzen van f45.
86 124 133 162 174 179 183
202 345 365 380 490 501 511
543 552 562 572 645 702 760
804 828 859 886 957 1016 1053
1100 1213 1271 1297 1313 1328 1357
j 1418 1437 1470 1505 1506 1525 1611
1651 1690 1692 1701 1728 1750 1781
1 1840 1842 1844 1870 1966 1975 2060
2068 .2151 2293 2302 2348 2378 2100
2536 2558 2665 2682 2686 2809 2833
2881 2908 2940 3013 3126 3157 8196
3253 3284 8321 3322 3354 3423 3431
3166 3506 3514 3550 3578 3583 3648
3661 3689 3698 3712 3750 3876 3881
r 4026 4088 4160 4203 4211 4212 4220
4239 4281 4361 4385 4395 4398 4409
4-124 4517 4520 4523 465-1 4679 4709
4747 4771 4893 4926 5043 5068 5094
5104 5191 5215 5223 5281 5307 5313
5323 .5377 5013 5463 5477 5579 5596
5626 5707 5729 5763 5800 5836 5873
5905 5954 6018 6056 6229 6322 640a
6463 6-173 6512 6550 6562 6574 6588
6791 6800 6814 7008 7114 7132 7150
7167 7189 7203 7210 7363 7361 7374
7376 7382 7484 7546 7583 7591 7718
7725 7739 7747 7778 7882 7910 800-1
8118 8157 8311 8376 8397 8508 8526
8542 8519 8628 8659 8730 8757 8778
8871 8936 894 58959 8978 9083 9013
9197 9361 9452 9491 9536 9390 9G07
9666 9710 9749 9751 9827 9830 9878
9988 9966 10015 10062 10098 10100 10119
10309 10325 10316 10357 10376 10127 10168
10528 10651 10682 10683 10719 10800 10813
10865 10868 10995 11050 11059 11063 11080
11108 11178 11205 1124S 11338 —416 —431
11538 11582 11660 11769 11716 —731 —738
11755 11758 11791 11820 11821 —817 —913
11948 11933 J1991 —993 12081 J2U8 —221
12210 12383 12534 12553 12599 12621 12529
12633 12638 12643 12886 12927 12937 13019
13106 13108 13115 13117 13140 13147 —199
13206 13238 13316 J3379 1305 13445 13619
13618 13633 13706 13710 13714 13778 13S01
13819 13881 13927 13933 13972 1-1017 11024
14060 14065 14091 14139 14201 14305 14374
14392 1-1395 14114 14434 14441 14479 14567
14582 14588 14618 14655 14723 11851 14861
14888 14991 15015 15074 15131 15221 15228
15233 15247 15258 15201 15298 15305 15315
15346 15383 15385 15414 15432 15482 15312
15560 15737 15768 15825 15869 15880 15894
15899 15957 16039 1S0S5 16078 16195 1628»
16255 16271 16289 ,16301 16318 16321 10.334
16366 16447 16469 16532 16551 16596 1665S
16675 16696 16713 16727 16781 16853 16873
16950 16960 16968 16997 17120 17176 27155
47282 17298 17390 17501 17556 17628 17630
17679 17756 17757 17830 17962 18055 18129
18200 18239 18290 18431 18466 18479 18630
18631 18632 18651 18652 18663 18672 18683
18687 18695 18795 18820 18888 18904 18953
18955 18958 19041 19064 19098 19103 19189
19335 19342 19378 19437 19562 19516 19648
19663 19712 19721 19738 19828 19817 19878
19971 20001 20095 20103 20117 20169 20185
20216 20243 20219 20281 35316 20333 20.363
20377 20391 20503 20543 20569 20608 20725j
20729 20924 20934
SCHOOLSTRIJD IN ELZAS LOTHARINGEN.
Dinsdag was de vacantie der school te Illkirch-
Giaffenstaden in den Elzas afgeloopen en zou de
school weer beginnen, ditmaal echter volgens het
nieuwe intorconfessioneele stelsel. De gemeenteraad
had besloten, dat er van de vijf klassen., aan het
hoofd waarvan zusters stonden, drie zouden worden
vervangen door leeken-personeel, een onderwijzer en
twee onderwijzeressen.
De militante katholieken, ongeveer vijftig in ge
tal, gingen 'aochtends de vijf zusters halen en brach
ten die naar hun lokalen in de school, die bij het
raadhuis gelegen is. Toen de onderwijzer en, de
onderwijzeressen aankwamen, konden zij er niet in.
Toen de burgemeester dit vernam, waarschuwde
hii den onderprefect Van Erstein en deze ontbood
de gendarmerie. Daar echter de betoogers niet wil-
I den wijken, zonden de autoriteiten, om een botsing
te voorkomen, de gendarmerie weer heen en de
zustors konden hun lessen als gewoonlijk geven.
s Avonds is er op de prefectuur te Straatsburg
een bespreking gehouden tusschen den prefect, den
orderprefect en den burgemeester, waarin besloten
is de school te sluiten.
De bisschop van Straatsburg heeft de katholieke
ouders in het dorp uitgonoodigd, aan het gemeente
bestuur een verklaring toe te zenden, dat zij hun
ki ideren thuis laten onderwijzen. De zusters zou
den zich met'dat onderwijs belasten.
WONINGBOUW IN SPANJE.
De Spaansahe regeering gaat een binnenlandsche
4 pets. leening van 180 millioen uitgeven voor goed-
koopen woningbouw.
EEN TELEGRAAPTOREN VOOR DRAADLOOS.
Naast ihet gebouw van de Deutsche Funkindustrie
l te Charlottenburg wordt thans een nieuwe 'draad-
looze telegraaftoren opgericht, welke tot de opmer-
j kelij'kst? bouwwerken van Berlijn zal bóhooren'.
Op vier betonfondamenten, welke in een vierkant
op afstanden van 18 meter opgesteld zijn, verheft
zich een ijzeren geraamte, dat na voltooiing onge
veer 135 meter hoog zal zijn. De gunstige ligging
doet verwachten, dat de toren vele bezoekers zal
trekken. Daarom is besloten, den toren ook als bel-
vedere in te richten, vanwaar men het gezicht heeft
op het Grunewald en de stad Berlijn. On ongeveer
50 meter hoogte zal een restaurant voor 160 perso
nen worden gebouwd. De wanden zullen geheel uit
glas bestaan.
De toren krijgt op ongeveer 120 meter hoogte twee
uitzicht-plateaux. Een electrische lift voor tien per
sonen brengt de bezoekers daarheen en naar het
restaurant. Op den top van den toren komt een 3H
meter hooge zuil, waarin een zoeklicht is gebouwd,
hetwelk tot een afstand van 20 tot 30 K.M. zichtbaar
zal zijn. De ligging van den toren is voor een der*
gelijk doel bijzonder geschikt, daar het terrein op
een der hoogst gelegen punten van Berlijn ligt.
