AiieiCGi -Hitus-
Hoe er bezuinigd is.
Het Geheim van Benard Brom
Kinderen
Don derdag 25 Juni 1925
68ste ^Janrgnng, No. T660.
UitpevHrSi N.V. v h. TRAPMAN Co., Schagen.
FEUILLETON.
Öiiwve)cüb»*dsch Nieuw».
Dit blad: verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, 'Donder
dag en Zaterdag. Bij; inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330.
INT. TELEF. no. 20.
Prijs per 3 maanden £1.66. Losse nummers 6 cent. ADVERTElNV
TIöN van 1 tot 5 regels 11.10, iedere regel meer 20 cent (bewijftno.
inbegrepen). Groots letters worden naar plaatsruimte berekend.
Wij hebben in ons vorig nummer erop gewezen,
dat het opdrijven van de kosten van ons onderwijs
mede oorzaak is van den slechten toestand van onze
financiën. Onze cnuferwijtsuitgaven zijn veel te hoog*.
Djt is een gevolg van het misbruik, dat de voorstan
ders van het hijzonder onderwijs hebben gemaakt
van de Onderwijswet van 1020. Veel te kleine bij
zondere scholen werden opgericht, wat handen vol
geld hoeft gekost niet alleen aan het Rijk, maar ook
aan de gemeenten.
Ook aan de gemeenten. Deze hebben te zorgen
voor de schoolgebouwen en de leermiddelen voor al
die scholen. Voor menige gemeente zijn de lasten
veel te zwaar gebleken,. Ook hier hebben de vrij
zinnig-democraten gewaarschuwd. In de vergadering
der Tweede Kamer van 18 Mei 1920 kwam M5r. Oud
op tegen de lichtzinnige politiek der regeering, die
groote uitgaven aan de gemeenten wilde opleggen,
zonder eerst zich zekerheid te verschaffen, dat die
gemeenten in staat zouden zijn die lasten te dra
gen. Zijn betoog kon door den Minister van Onder,
wij» niet worden wewritegdl Minister de Visser zag
zich daarom genoodzaakt de verklaring af te leg
gen, dat deze bepalingen van de Onderwijswet niet
-in werking zouden treden, voor de financieele ver
houding tusschen het Rijk eh de gemeentebesturen
behoorlijk geregeld was. Nauwelijks had de Minis
ter dit gezegd, of Kamerleden van rechts, de heer
Rutgers, in die dagen de leider der anti-revolution-
nairen, vooraan, kwamen daartegen in verzet. Zij
wilden met de invoering der wet niet wachten. Goed
of niet goed; geld of geen geld, het dJaeri er niet toe!
Het hijzonder onderwijs moest dadelijk het volle
pond ontvangen. Onder hun invloed ging de minis
ter overstag. Hij nam zijn toezegging weer terug en
de rechterzijde dreef de aanneming der bepalingen,
die de groote lasten op de gemeenten legden, zonder
meer door.
Weinig anders ging het ëen paar jaar later. Het
was toen de vrijzinnig-democraat Ketelaar, die wees
op het vele misbruik, dat van de Onderwijswet 1920
gemaakt werd. Hij wenschte dat de wet zoo zou wor
den veranderd, dat deze misbruiken zouden worden
uitgesloten. Om dit te bereiken, stelde hij voor. een
commissie te benoemen, bestaande uit vertegen
woordigers van alle politieke partijen, oan een betere
ondjerwijswet te ontwerpen. De rechterzijde weigerde
dit. Zelfs aan een onderzoek naar de mogelijkheid
van een betere Onderwijswet wilde zij inlet mede
werken.
Het gevolg daarvan was, dat nu bezuinigingen
werden doorgevoerd', die het pett van het volksonder
wijs enü9t% benadeelen zullen. Vooral de kleine open
bare scholen op het platteland zullen daarvan het
slachtoffer worden.
Hot platteland heeft trouwens ook op andier ge
bied het meest van de bezutalgftngspoBtflefc van deze
regeering te lijdvn gehad. In 1922 begon zij met het
11.
door E. PHTTJ.TPS OPPEN HE IM.
Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel
op te heffen. Alle Kamerleden der rechterzijde
stemden daarvoor. Ook de roomsch-katholieke leden,
die vóór de verkiezingen zelfs hadden beloofd, dat
«r een afzonderlijk Departement van Landbouw zou
komen onder deskundige leiding. Voorts werden een
tweetal plattelandsrechtbanken opgeheven en werd
de opheffing van een dertigtal plattelands-kantonge
rechten voorgesteld.
I Zeer ten nadaela van rifou laald- en tuinbouw weTd
de Tartefwet doorgedreven, over welker gevaren het
vrijzinnig-democratisceh Kamerlid Mr. 'Oud eenige
maanden geleden uitvoerig in ons blad geschreven
heeft. B'ehalve door deze wet wordt hot bedrijfsleven
ten plattelanude zeer belemmerd door de verslechte-
ring van den postdienst. De bestellingen werden aan
zienlijk ingekrompen, menig hulpkantoor werd op
geheven. Blijft deze regeering aan het bewind, dan
liggen plannen gereed om opnieuw een aantal hulp
kantoren te doen verdwijnen en zelfs om een aantal
hoofdkantoren in bijkantoren om te zetten. Ook te
gen deze plannen hebben zich de vrij zinnig-democra
ten verzet. In Februari j.1. interpelleerde Mr. Oud
den Minister van Waterstaat over dit alles en kwam
hij mat kracht voor de belangen van bel platteland
op.
Om al deze redenen is het de hoogste tijd, dat dit
ministerie heengaat. Daartoe moet de rechterzijde
minderheid worden, terwijl tegelijkertijd de vrijzin
nig-democraten moeten worden versterkt.
Het is daartoe dat wij met kracht van redenen bp-
wekken en nogmaals de aandacht vestigen op Mr.
Oud, no. 2 van1 lijst 22 en den heer D. Koolman, no.
13 van lijst 22. Dat zijn een paar mannen die wij tos
de Kamer voor ons platteland noodig hebben.
stootep, vallen en bezeeren zich herhaaldelijk, en
daarom 'hebben Zorgzame Moeders altijd een doos
Purol dn huis.
EEN INTERESSANTE KWESTIE.
De Vereeniging van .Woningverhuurders te Leeu
warden Jieeft bealofcen een procedure in kort geding
te beginnen voor .den president der rechtbank tegen
de gemeente Leeuwarden, welker bestuur met 1
Juli de levering van gas en eleotricdteit zal staken,
in peroeelen aan particuliere straten als de eige
naars der woningen niet voldoen aan den eischi
betreffende de overdracht der straat.
De gemeente wil deze straten overnemen in onbe
zwaarden eigendom .onder bijbetaling door - de
rechthebbenden van f-2 per M2. straat.
Deze kwestie ondervindt in broeden kring belang
stelling als men bedenkt, dat straks de huurders m
het duister zitten' en velen huismoeders de gelegen
heid is benomen haar spijzen te koken en de huur
ders zijn het, die niet kunnen medewerken in de
betreffende zaak.
Naar het oordeel Van den rechtskundigen raads
man, mr. y. W. Tijsma te Leeuwarden, heeft de
gemeente niet het recht tot dezen dwang, eerst wat
van den eigenaar vragen en din bovendien nog een
geldelijke bijdrage.
In 1917 is door de rechtbank te Amsterdam1 in
een overeenkomstige kwestie vonnis gewezen. Op
een anderen grond dan in de Leeuwarder verorde
ning is opgenomen, werd iemands eleotrische lei
ding .afgesloten en de rechtbank veroordeelde de
betreffende gemeente tot het weder aanbrengen
der leiding.
Aan den president der rechtbank zal1 worden ver-
zoeht de afsluiting te verbieden totdat over heit
principieels geschilpunt uitspraak zal zijn gedaan.
EEN ZEEWERINGSBELASTING.
Ged. Staten van Friesland vragen de Staten
machtiging zich met een adres nogmaals te wenden
tot de regeering, met verzoek de provincie de bij
art. 126 fiepties der Provinciale wet vereisohte wette
lijke machtiging tot het heffen eener zeewerings-
beiasting te verleenen.
BROEK OP LANGENDUK.
Naar wij vernemen, is het collectief oontradfc
tossphen de Vereeniging koophandel'' en de Asso
ciatie van Transportarbeiders na een enkelle wijzi
ging betreffende het verzekeringswezen, wederom'
verlengd tot 1 Juni 1926.
WIERINGEN.
Jl. Dinsdag maakten de leerlingen der hoogste
klassen der O. L. scholen van' Hipp. en 'Oosterland
een schoolfeestreisje naar Bergen en Bergen aan Zee.
Het reisje ging per boot, tram, en spoor naar Alk
maar en verder per tram naar de plaats van be
stemming. Aldaar aangekomen genoten de kinderen
volop van al het moois wat die plaatsen aanbodén,
zoodat allen verrukt waren over die prachtige dor
pen met haar vele natuurschoon enz. Van den speel
tuin werd' ook een druk gebruik gemaakt en de in
wendige mensch versterkt. Trots een enkel» regen
buitje hield het weer zich vrij goed.
Te half tien 's avonds kwamen allen, kinderen en
geleiders, hehouden weer op 't eiland aan, voldaan
als ze waren over het mooie en leerzame uitstapje.
T ZAND.
Dinsdagmiddag kwam aan de Kolksluis bij het
passeeren van een rijtuig, een motorfiets zoodanig te
vallen, dat de berijder een been brak en de paasa-
De doodsche stilte werd plotseling verbroken door'
het vliegen van een kleinen zwerm zeemeeuwen van j
uit de afgeknotte denneboomen, die op de rotshei-.;
ling groeiden. Bijna onmiddellijk daarna kwam er:
een geluid van een menschelijk wezen. De kleine
poort, die in het boschje leidde, werd geopend en
weer gesloten en lichte voetstappen begonnen den
rand. op te klimmen van de rots, iwoar hij op stond
nu en dan weifelend, maar altijd voortgaand. Zoodra
hij daar zeker van was, keerde hij zijn gelaat naar
de richting, vanwaar hij ze hoorde, ep zag vlak vóór
zich Ellen Thurwell. Het was de eerste maal dat zij
elkander ontmoetten sinds dien verschrikkelijken
avond op „Thurwell Court", toen zij elkaar geduren
de een vreeselijk oogenblik hadden aangekeken over
het lijk van Rachel Kynaston heen. De herinnering
aan dat schouwspel ging hun beiden snel door de
gedachte, uit de hare was het zelden afwezig gez
weest. Zij stond nu voor den man, dien zij belast
was op te jagen en te doen veroordeelen als moor
denaar ten gevolge van de hartstochtelijke bede van
eene stervende vrouw. Zij keken elkander aan met
dezelfde gedachten. De stap had zij gedaan. Van toen
af werd hij bewaakt en gevolgd, zijn verleden nage
speurd, en iedere daad opgeteekend. En zij was het,
die de heimelijke machine aan den gang had ge
bracht. zij, de vrouw van wie hij zou denken, schul
dig of onschuldig, dat zij hem had nagejaagd. Als
hij onschuldig was, en de tijd kwam dat hij alles
ontdekte, wat zou hij dan van haar denken? Die ge
dachte zond eene huivering door hare leden. Op dat
oogenblik haatte zij zichzelve.
Dit was geen gewone ontmoeting voor hem noch
"voor haar. Was zij» geneigd geweest hem flink in de
oogen te kijken, dan had zij iets van hare eigen
zenuwachtigheid weerkaatst gezien. Maar dat was
juist wat zij eerst niet kon doen. Zij had het gevoel
van een misdadiger voor hen beleedigd, maar ge
nadevol rechter en op dat oogenblik was de herin
nering aan de woorden van de stervende flauw
oor haar. En zoo gebeurde, het, dat, ofschoon het
gewoonlijk niet het geval was, hij het minst in de
war scheen gebracht, en dat hij het was, die de
vreemde.stilie brak, welke gedurende verscheidene
ogenblikken aanhield nadat zij voor hem stil was
blijven staan.
„Hindert het u niet met mij te spreken, juffrouw
Thurwell?"
„Neen, dat hindert mij niet", antwoordde zij zacht
en weifelend.
„Mag ik het er dan voor houden, dat mejuffrouw
Kynaston's woorden mij geen schade deden in uwe
achting?" vervolgde hij, terwijl zijne stem een wei
nig trilde van verlangen naar haar antwoord. „U
gelooft niet dat.
„Ik geloof het, en geloof het nietl" viel zij hem
in de rede. „Herinner u dat n leen gelegenheid hadt
om te ontkennen, die heeft u niet aangegrepen l"
„Dat is waar!" antwoorde hij' langzaam. „Laat het
dan zoo blijven. Het is goed"
Zij had zich een weinig afgewend, alsof zij een
schreeuwende zeesnip nakeek, die neervloog laag
langs den grond en in den mist verdween. Van de
plek, waar hij stond iets hooger dan zij, keek hij
nieuwsgierig op haar neer, want in meer dan één
opzicht was zij een raadsel voor hem. Zij scheen
zoowel genadevol als zonder genade, gevoelig als
hard. Als hij naar haar keek, vergat hij bijna al dat
lijden en den twijfel, die hem verwoesten. Zijn in
nige liefde voor zinnelijke schoonheid, die verwekt
was door zijne geheele <wijze van leven, scheen aan
gevuurd te worden in hare nabijheid. Het droevige
van het heden scheen op den achtergrond te treden.
Van het oogenblik af, dat hij een eersten blik op
haar had geworpen in den tuin van „Palazo di Vec-
chi", had hij haar gelaat en geest gekozen om zijn
kunstenaarsideaal mee te tooien en sinds dien
tijd had iedere verandering in haar de schoonheid
van haar beeld voor hem vermeerderd. De 'dierlijke
levenskracht van het luchthartige meisje was ver
vormd in de meer beschaafde en teedere zachtheid
van eene denkende vrouw. In haar slanke, lenige
gestalte vermoedde men een onvolmaakte ontwikke
ling, en dat is betooverend; en haar landelijke
dracht, de goed geknipte, lange, wollen mantel, de
muts, waaronder menige kleine haarkrul te voor
schijn kwam, de dikke handschoenen en korte rok
ken het meest aantrekkelijke van hare kleeding
alles scheen dat bijzondere, die teere schoonheid
te verraden, die de liefste en tevens de moeilijkst
te beschrijven gift is van de vrouw.
Zelfs in het meest ernstige geval, is de zorg van
eene vrouw voor het lichamelijke welzijn van een
mensch als 't ware instinctief in haar. Plotseling
keerde zij zich om, zij zag hoe slecht beschut hij
was tegen het weer en eene uitdrukking van be
zorgdheid kwam over haar gelaat.
„Hoe dwaas van u om naar buiten te gaan zonder
een overjas of zoo iets op zoo'n dag!" riep zij uit.
ziet
gier een halsspier. De heer J. de Wit Wz. vervoerde
beiden per auto naar hunne woonplaats.
KOLHORN.
5 Juli a.s. zal de Zondagsbestelling der posterijen
alhier worden opgeheven. Voor brieven en couran
ten is gelegenheid om dezelve van 't kantoor te ha«
Jen., 's morgen 8 van 9 tot 9.30 uur.
KOLHORN.
De ansjovisvangst is de laatste dagen alhier van
weinig heteekenis. Door 't ruwe weder en verkeerde
windrichting hielden de imeeste visschera hun net
ten op droog.
BAKSINGERHORN.
Met ingang van 5 Juli aanstaande wordt de Zon
dagspostbestelling van het postkantoor alhier opge
heven. Belanghebbenden kunnen hunne correspon
dentie van het kantoor kosteloos afhalen van du. tot
9.30 u. des voormiddags.
WIERINGEN.
Naar wij vernemen, vergadert de Raad dezer ge
meente op - Zaterdag 27 Juni a.s., des nam. om 2
uur, ter behandeling van verschillende onderwerpen
als comptabiliteitsregelingen 1924 enz. Ons werd
medegedeeld dat bij de rond/vraag door een paar le
den de aandacht op de nieuwe bestratingen te Hip-
polytushoef, welke nu al defect zijn, gevestigd zal
worden en hoe het met den verkoop van 't gemaaid
zeegras staat, aangezien de geheele oogst is overge
gaan in handen van enkele koopers en andere koo-
pers niets kunnen betrekken. De rondvraag belooft
alzoo Interessant te zijn.
DOOR DEN TREIN GEDOOD.
Woensdagmorgen, circa 11 uur, werd op het baan
vak Amsterdam—Amstelveen nabij den Molenweg te
Aanstelveen, een man door een uit Amsterdam ko
menden trein overreden en gedood. Het hoofd werd
van de romp gescheiden. Bij' onderzoek bleek het te
zijn een 19-jarig zenuwpatiënt uit Amstelveen,
DE CANDEDATUUR KOOIMANu
Naar wij vernemen heeft ich in tal van plaatsen
een uitgebreid comité gevormd van vrijzinnige Noord
Hollandsche vrouwen en mannen, waaronder vele
die tot geen partij hehooren met de bedoeling om
door voorkeurstemmen gekozen te krijgen den can-
didaat van de kieskringfederatie Helder van den
vrijzinnig-democratischen bond, D. Kooiman te Pur»
merend, lid van Gedeputeerde Staten van Noord-
holland. Het is aan dit comité gebleken, dat groote
kringen iNoordhollanders naast de aftredende vrij
zinnig-democratische leden wenschen een specifiek
Noordhollandsch Kamerlid, die de geest der Noord
hollanders kent, die werkt en woont in hun midden,
met hunne belangen van a tot z bekend en ver
trouwd is en voor het behartigen dezer belangen
voortdurend op de bres zal staan. De heer Kooiman
is op grond van zijn ervaring en afgelegde loopbaan
bij uitstek vertrouwd met de belangen van den
NoordhoHandschen land- en tuinbouw, (middenstand,
marktwezen, enz.
Reeds 'kan hij als lid van Gedeputeerde Staten
daar veel doen voor de behartiging van de provin
ciale belangen en dat zal naar het oordeel van het
comité in nog sterkere mate het geval zijn als hij
door Noordholland ook wordt afgevaardigd naar de
Tweede Kamer. Deze belangen wegen niet zoo zwaar
voor den grootstedeling, omdat men op het platte
land moet zijn opgegroeid om er een open oog voor
te hebben.
De heer Kooiman heeft onlangs verklaard zelf
niet te wenschen dat voor zijn candidatuur eenfge
propaganda zou worden gevoerd. Intusschen heeft
het comité bij informatie met bijzondere voldoening
mogen vernemen, dat do heer Kooiman een even-
tueele benoeming zal aanvaarden als de kiezers van»
zijn gewest meenen, dat hun belang medebrengt een
Kamerlid te hebben wonen in hun midden.
kwijning scheen haar te bekruipen en in een vlaag
van wanhoop had zij zich zelve verloofd met Geof-
frey Kynaston, om de eenvoudige reden, dat hij an-
„U moet doornat zijn geworden 1 hoe koud
ti er uit!"
Hij glimlachte bitter. Dat zij nu op dit oogenblik
aan zoo iets dacht, scheen hem toe eene satire ie, - - - --j
zijn op hetgeen omtrent haar door zijne gedachte oerawas dan de overigen. Toen, juist toen zij» begon
was gegaan. Daarop deed eene plotselinge huivering j *e öidderen voor het denkbeeld van gehuwd te zijn
al zijne leden schokken,, zijne polsen sloegen snel- een man> voor wien zij nooit een sprankje van
Ier. Zij had hare gehandschoende hand op zijn armhefde gevoeld had, was deze droevige gebeurtenis
gelegd, trok die weer weg en bekeek ze angstig. Zij Kokomen en vlak daarna de vage bewustheid van
was geheel nat. j 66110 volkomen verandering, die langzaam in haar
„U moet dadelijk naar huis!" zeide zij met eene kwam. Zij zou eerst later ontdekken, wat die ver-
beslistheid in haar stem, die op gezag aanspraak j aT*dering boteekende. Zij wist» dat'tlev op de eene'of
maakte. „U moet al uw goed uittrekken, enan^ere wijze een schooner ding voor haar was ge-
voor een warm vuur gaan zitten. Kom, ik zal met u1 morden en dat zij nu al vele jaren lang in de duis-
mee wandelen tot „Falcon's Nest". Ik loop zoo om lonïis had geleefd. En hij was haar gezel, deze ge-
naar huis langs het voetpad." i heimzinnige vreemdeling met zijn bleek, jong gelaat,
Zij gingen naast elkaar loopend op weg. Nu de en droeve, gedacbtenvolle oogen, die het lidht had
eerste ontroering van hunne ontmoeting voorbijSObracht. Zij kon het zien flikkeren door het geheele
was, vond hij het gemakkelijker tot haar te spre- tondschap van hare toekomst, en het bracht de be
ken en hij deed dit op eene eigenaardig? wijze met lofte van een voller leven dan waarvan zij ooit ge-
droomd had, vol heerlijke verwachting en meer vol
maakt geluk dan zij zich ooit had kunnen verbeel
den. Zij vertelde zichzelve dat hij -de Columbus was,
die haar 'n nieuw land van beschaving had gewezen
- - en
enkele woorden slechts, wat zij toch aangenaam
vond. In haar geheele leven had zij^eenigszins bij
zondere gedachten gehad over kameraadschap. Haar
vader had haar eens meegenomen naar het buiten-
land en eens naar Londen gedurende een winter een j me^ zijne schoone plaatsen, geestelijk leven
„season" en dacht toen zijn plicht tegenover haar ge- kunstgenot. Zij kon niets anders zijn.
daan te hebben. Zelf had hij reeds lang besloten het|
leven te leiden van een landheer en hij verwachtte!
van haar dat zij tevreden zou zijn met zijne dochter j
te wezen, en meesteres van hun bezit. Maar, onge- J
lukkigerwijze, ofschoon zij tevreden was met eene j
tamelijk bekrompen levensopvatting te deelen, was
HOOFDSTUK XIV.
Ellen Thurwell doet eene meer bepaalde vraag.
„«.O OP den top van den kienen zijtak van de rots
zij kieschkeurig in haar smaak. Zij zou zeer welj^ie^den zij even op. Dicht aan de eene zijde, waar
geneigd zijn om haar leven te geven aan uitspannin- 1 de ramen van „Falcon s Nest JYar6n» en O0k de
gen, zooals gezelschap en weelde ruimer verschaffen,! Kroep donkere dennenboomen, die den achtergrond
maar het gezelschap moest goed en onderhoudend'*1101^11 vormden, gipg de steile rots naar beneden
zijn en zijne genoegens verfijnd en vrij van eento- aan de zee. Het pad dat zij vólgden, kronkelde
nighejd. In sommige gedeelten van Engeland zou zij zic,h. om J10*1 kuis ei1 stak de heide dwars 0v6r> op
hebben kunnen vinden, wat haar zou hebben vol- 6eni£6 ellen stands van de plaats, waar mijnheer
daan en onder den invloed van een genotzoekend le- Geoffrey was gevonden. Toen zij daar nog even stil-
ven, zou zij in den loop der tijden de vrouwentype i stonden vóór zij zouden scheiden, merkte zij met
geworden zijn. Wanneer zij ouder was geworden zou; 0en plotseltngen schrik op dat zware blinden pas
9 i i t. i- ftn-n /lo vmio on woron f» t»r»tror>-ror»n+ von IrlPlnA
de horizon van haar leven zich meer beperkt heb
ben en hare denkbeelden zouden meer bekrompen
zijn geworden. Zij zou geleefd hebben zonder de vol
le zoetheid, noch de volle bitterheid van het leven
gesmaakt te hebben. Zij zou hare plaats in de wereld
uitstekend vervuld hebben en niets zou haar als
beter of slchter dan eene andere vrouw van haren
stand onderscheiden hebben. Maar het was zoo, dat
de menschen rondom „Thurwell Court" zeer onbedui
dend waren. De meisjes waren dom en de mannen
boersch. Voordat zij twee jaren buiten had gewoond,
had zij genoeg van hen. Eene soort van chronische
aan de vensters waren aangebracht van de kleine
kamer, waarin zij op dien dag van Geoffrey's
moord geslopen was.
„Is u bang voor dieven?" vroeg zij. „Men zou
kunnen denken, dat uwe kamer een schat in zich
sloot."
„Ja, dat is zoo", antwoordde hij bedaard. „Dié
kleine kamer heeft zijn schat en zijn geest voor mij.
Had God gewild" riep hij plotselioig met geestdrift
uit, „dat ik ze nimmer gezien had, dat ik nimmer
hier gekomen was!"
Wordt vervolgd.
