Van ffioutenfr
Voor voetballers.
A
Van Houtens
Bruin Etiket
lel Kerkcongres Ie
Easlbourne.
Donderdag 12 November 1925.
68sle Jaargang. No. 7741.
TUTEEDE BLAD,
/j lastbourno is oon Kerkoongros een Synode
[wij zeggen aan don gang. In dit oonA
irdon zoor voel belangrijke zaken zoowel op
ijk aLs wereldlijk gebied behandeld, van-
at ik u een on ander ervan wil' vertellen.
Artsbisschop van Canberbury hoeft heb oon-
aaraan uit den aard der zaak zoowel' gee.s-
als leeken deelnemen, plechtig giopeüd
■me is een mooie plaats in het Zuiden
,_.aud gelegen, een typi9oh Engelsche bad-
met mooie boulevards, groofce hotels, een
d ;«t Kursaal' en allerlei attracties. Natuurlijk
v/, ?ien met golfterreinen en tennisvel-
/j terwijl het mooie park van den hertog van,
y. ïhire een groote attractie is.
y. b kan vanuit Ea-stbourne mooie uitstapjes
O o.a. naar llastings en Pevenshy. Bij Has-
is het fraaio landgoed BattLe Abbey gelegen.
y *;ih een Abdy gesticht naar aanleiding vain
f't, dar. op die plek Willem de Veroveraar den
ja Bngeïschen koning Ilarold versloeg, die
j (Noorden juist de Pieten en Schotten had
y. pn, maar tegen Willem van Normandië en
y keurbenden van edeten en minderen niet
bleek en in den strijd sneuvelde.
y, Pevenshy vindt men de ruïnes vam Hursb-
y au Gaafcte, een kasteel uit de jaren, die volg-
z het succes van Wnlem en diens heerschappij
s Kiigeland. Willem wist die heerschappij o.a.
fcigen door aan zijne edelen stukken land at
i ao. mits zij voor de veiligheid en het gezag
streken zorgden. Tafrijk zijn de onde kastee-
y, i ruïnes uit dien tijd in het mooie Engeland,
ooio romantische Engeland.
t gij westwaarts van. Eastboume, dan kunt
i klip van Beachy Head opklauteren en bij
uurtoron van dien tnaam, aan zeevaarders zoo
bnd, iets gebruiken en genieten van het
tigo vergeriënb. Gij ziet dan seinen wisselen
en een pass oerouden stoomboot daar beneden
de kustwacht en weet, dat dan den volgenden
1 misschien .wol reeds dien zelfden dag in de
nt te lezen staat, dlat dit stoomschip Beachy
is gepasseerd.
iij Boaeliy Head is ook de grot van dominee
titan Darby. De overlevering wil, dab deze
bravo en achtenswaardige jiredikant onvoor-
was geweest in de keuze van zijn echtvrien-
0 ton einde aan haar scherpe tong, 'die hem.
~Z rast in huis en. studeervertrek ontnam, te ont-
ii, do wijk nam naar een grot in de rots van
Dean. lederen Zondag kwam dominee maar de
tn gaf een wei' 'doordachte en bestudeerde
hoeren.
jht heeft dit feit, dat nabij Eastbourne
lke goede preeken ten gehoore werden ge-
Ion, Aartsbisschop geïnspireerd, toen hij
jp wring van het congres over het preeken
bn heeft. .j
scJiop van Öanterbury beweerde, dat
van de preeken. steeds geringer werd,
teveel over gebeurlijkheden van den -dag,
ras zoor belangrijk, gesproken werd en dat
oor de belangstelling
rer werd'.
der gemeente steeds
oen dat geheet' met .den Aartsbisschop eens.
I onaangenaam om door iemand op de preek-
0011 meoning te hoeren verkondigen zonder
inheid tot het maken van pp- of aanmerkin.
9 verlëenen over all erlei zaken, waarover
q, 1 edeion dag in de courant leest. Dominee weet
Sspvenveel en even weinig van als zijn gemeente-
want hij zit .ook niet in de hersenkas van,
'beeld Stroseman of Trotski, of Briand, oef
Krini of don Christen-Generaal Feng Joe
_J of Baldwin of een der communisten, die
-^pstreofc terecht staat.
airiee lokt critiek uit bij een deel der ge
en verveelt het andere ddel!. Vroeger heb
eensgesputterd, al's ik bemerkte, hoe ho-
i weinig belangstelling de gemeente toornde
do dominee na al' het zingen en bidden en
oorlèzen uit oude en -nieuwe testament don
l besteeg.
Tzamerhand ben ik tot de conclusie geko
lat dit de schuld is der predikanten, die
todeets slecht en .oninteressant preeken- Een
dame verbelde mij dikwijls van haar vader,
-Jradikant was en'nog een oudarwetsohe, met
Sn P441" „livings", standplaat en, waarvan dan
$^r°°r een ourate (hulppredikant) werd "behan-
foor een paar honderd pond, terwijl de do
de rest toucheerde. Zij vertelde, dat haar
wn oven slecht spreker als een goed ruiter
.to dat dank zij don invloed van haar moeder
pdan ook nftar vijf minuten lang preekte
"je&de zij er aan toe. dat was nog drie mi-
wïang. Daar de oude dame nu 76 is, moet
'in hot rustige, gelukkige Midvictorian tijd-
Jw al hoof slecht gepreekt zijn, want de
jp X. zal wol niet juist de eenige slecht»
nweest zijn in die periode, dat bijna rike
derde zoon uit een adellijk of aristo-
ïgelsch geslacht dominee der Engelsche
- werd.
«rtsbisschop van Canberbury hoeft de aan-
jftvestigd op het feit, dat het kerkbezoek
'Wjugor werd, en noemde o.a. ais reden:
do auto, de motorbussen en oharabanos,
P Zondagsbladen. Daarnaast echter noemde
hot feit. dat het gehalte der preeken
Jljken tj-ed heeft gehoudon met de vooruit-
ijr aTKemeone ontwikkeling,
fleod dan ook een beroep op ouders, onder-
en professoren om het hunne er toe bij
dat de geestelijkheid wat gehalte en
F .betrof, stoedfe zou verbeteren. Inderdaad is
f" Vaji ontwikkeling, waarop een predikant
IJtm allergrootste beteekenis in ons tijdperk
Ei Hot lijdt nu eenmaal' geen twijfel, dat
iwo.naar, olke kunstenaar, elk individu, steeds
fiin i i 8*aa^» heden meer dan vroeger.
19" sloohts heöi weinigen, die door de over
moordorlioid goedgekeurd worden, bij de
'n w hot: gewogen, dooh te iioht bevonden
«I i °P» hoe een heel eèn-
ïi®0beider zijne meening uitte over twee
i Ti ,"U gehoord had en hoe raak zijn
over het oone goed het andere at.
was.
hot al'gemean ja de Hollander orittschieo-
ft S» ii Engeïschman, ik vermoed dat dit
Jtó'ri.J het onderwijs in Holland.
I oJÏ'TTO in Holland is. in de laatste jaren
E geworden. Vooraf het feit, dat
Iwien? in?* van het hoofd der O.L.S.
Êif® los te wringen, zonder examen op
tu'if,r^hfc kan komen, is bedenkelijk.
vtn «omer in de gelegenheid in ver-
Voor voetballers en hen, die veel aan sport
doen en daarom hooge eischen stellen san
lichaam en zenuwen, is Van Houten's Cacao
een voortreffelijke drank.
Van Houten's Cacao heeft een sterk opwek
kend karakter, is buitengewoon voedzaam
en is, door haar lichtverteerbaarheid, juist
voor een vermoeid lichaam een uitstekend
voedsel.
Bestelt nog heden een bus".
Na inzending van den zich in iedere Kilo-bas Bruin Etiket bevindenden bon, ontvangt Cl dè
volgende aflevering van „Ons Eigen Tijdschrift", het best geredigeerde en fraaist geïllustreerde
maanblad pan ons land,
PblIA\or«
sohillunde provinciesteden H.B.S/er® -te Ieeren ken
nen, te hoeren spreken. O.a. giftige nsompiigen,
naar de verschillende politieke redenaars luisteren
en het viel' mij op, hoe geweldig oritisoh de jongelui
in hun oordeei waren, terwijl yersoheidenen onder
hen even later thuis moesten komen met het be
richt, dat de leeraren geen termen hadden kunnen1
vinden pm hen naar .een hoogere klasse te bevor
deren. „La critique est aiseé, Fart est diffioile/'
Over het algemeen is ook jammer, dat het
Fransoh te uwent uit de Lagere school weggede-
mocratiseerd is. Fransch is een mooie, dooni zeer
moeilijke taai en "daarom in alle opzichten ont
wikkelend, alleen al bmdat hot ioderen dag" deii
soliolier weer vertelt, hoe dom hij toch eigenlijk is,
zoodat die meer tpt zelfcritiek gedwongen zaï
worden.
De neiging om Dnitsoh te Ieeren, Duitsohi te
spreken, in Holland, is m.i. het gevolg van de
groote zelfoverschatting, den Hollander op het ge
bied van talenkennis eigen. Duitsoh schijnt hem
zoo gemakkelijk en yoeafc dus onwillekeurig zijn
zelfoverschatting. Bij Fransoh. en Engelsen be
merkt men zoo erg spoedig, dat schoolkennis van
een taai nog lang geen taalkennis beteekenit. iSlet
groote ongerustheid constateer ik het feit, dat de
Openbare Leeszalen veel meer Duitsohe en uit
het Duitsch vertaalde boeken aankoopen, dan Rol-
landsche en andere talen tezaraön. Eveneens 'baart
ongerustheid het groot aantal' dissertaties door
'onge/ doctoren aan Hoilandsohe universiteiten in
iet Duitsch geschreven. Bismarck kende zijn Pap-
-penheimers, toen hij uitriep: „Holland, ach was
Holland das annektirt sioh sohon selber".
De Aartsbisschop meende, dat de geestelijken
niet voldoende beseffen, dat do preek oen bij
zonder gToote factor is in het kerkelijk en geeste
lijk leven. Ik zou hier den Aartsbisschop wei eens
willen zeggen: maar gij pro-Roomsche dominees,
zijfc nu al' jaren bezig om het uiterlijke van de
kerk naar voren te brengen, den dienst uit te brei
den en te verroomschen en daardoor de prediking
van Gods Woord steeds meer op den aohbei grond!
te schuiven, zoodat het bij óns in het dorp al
zoover gekomen is, dat na den dienst niet alleen
de kinderen, zooals dat steeds gewoonte was, maar
ook velO volwassenen de kerk Verlaten. Voor een
predikant nü niet bepaald een aansporing om zijn
kracht in de orediking te gaan leggen.
Toch zegt de Primaat der Engefecho Staatskerk,
gij predikanten, gij moet uw preeken beter ver
zorgen, er moet harder in de studeerkamer ge
werkt worden, de studeerlamp moet nog lang na
middernacht branden of nog liever moet 's mor
gens vroeg reeds met de studie begonnen worden.
Ik zou het resultaat in ons dorp wol eens willen
zien. waar drie-vierde der gemeente gedurende de
preek een aangenaam dutje doet en niemand, ook
niet degenen, die quasie geluisterd hebben, na af
loop iets van het gesprokene terug kunnen vertellen.
Toch zijn er kindéren van domifneCs onder die per
sonen. Vroegor probeerde ik wel eens een praatje
over de preek te beginnen, maar ik joeg een
ieder de angststuipen op het lijf en de aange
sprokene zag altijd juist iemand, die 'hij of zij
dringend moest spreken. Heb is nu te Iraat om over
goede preeken te- gaan praten, waaneer men, zoo
alt de Primaat van Öanterbury, niets anders ge
daan heeft, dan den dienst protegeeran en de preek
als low ohuroh te verketteren.
Maar buitendien, tot de vete geprotegeerde
minee'S behoorem ae arme drommels, die uit den
[ageren middenstand door het seininairo tot pre
dikant gevormd, een moeilijk bestaan hebben- Deze
lieden zijn blij, dat het voor hen beter is, om High
Ohurch te doen, daar de allerhoogste geestelijke aat
wil en hen zal protegeeren, omdat zfj nu alleen don
dienst behoeven te leiden, kuninen volstaan, met het
opdreunen van het bekende I'esje, en op de preek
stoel een paar gemeenplaatsen te verkondigen
Wat schreef een dezer arme drommel» In de
courant, naar aanleiding van de opmerking van
den Aartsbisschop?
Het is heet mooi om te spreken over meerdere
stu>die<,maar houdt de primaat dan wel' rekening
'met dé feiten?
Mijn salaris is zoo gering, dat wij ons de weelde
van een dienstbode niet meer kuluneof veroorloven.
Het gevolg is,_ dab ik allerlei huiswerk moet ver
richten, ten einde de taak mijner vrouw iets te
verlichten.
Hoe kunnen wij want ik ,sba niet alleen, er
zijn tientallen predikanten, die in het zelfde geval
verkoeren nu tot na middernacht Sfcudeeren. Met
do grootste moeite zorg ik voor mijne gemeente en
verricht nog het noodiga huisbezoek, dikwijls naar
zeer afgelegen hoeven en .huisjes, "s Morgens vroeg
kan ik niet studeeren, dooh moet huiswerk ver
richten, overdag en 's avonds evenzeer, dan ia men
te moe om bot na middernacht te blijven studee
ren, en is dankbaar, naar bed te gaan, ten einde
's morgens vroeg weer huisknecht to kunnen spe
len en voor de predikantszorgen en plicht te be
ginnen.
Naar mijn© meeningheeft d'e Aartsbisschop!
1'joiet een bedoeling gesproken, met een kerkèBjk-
pokticke bedoeling, welke men pas later zal door
gronden.
Enkele leeken hebben zeer interessant gesproken,
Lord Eustaoe Percy, de Minister van Onderwijs,
heeft gespkoken naar aanleiding van het groote
verband, hetwelk er in Engeland besbaat tussohen
sohooi en kerk. Lord Percy deed feitelijk een aan
val op den atheïstisohoolmeester en gaf als zijne
meenmg te kennen, dab slechts de onderwijzer, die
eon geloovig Christen is, het kind goed kan onder
wijzen, doordat hij 'tevens bij "het kind de liefde
zal voeden voor al het sahoone in het Ohmtelijb
geloot vastgelegd.
Miss Rosamund Shields behandelde de zelfde
lavestie van het standpunt der vrouw bezien en
Het o.a. het volle licht schijnen op het feit, dat
sedert de laatste twintig jaar de rol, door de
-vrouw in het openbare leven gespeeld: zooveel
belangrijker is geworden en zeker niet het minst
door de rol die zij speelt in heb verband van Kerk
en Opvoeding.
Weer een geheel1 ander geluid deed Sir Frede-
riok Lugard hooren.
Sir Frederiok is lid van de Permanente "Manda
ten-commissie en al» zoodanig bekend met de be
langen van de Engelsche Maindaatlanden» zooala
b.v. Palestina.
Sir Frederiok achtte het noozakelijk, dat de
Kerk overalpropaganda zou maken voor het
Christendom en zag in dit verband ook de absolute
noodzakelijkheid van Groot Britannië om te strij
den voor het behoud van Dominions, Kolonies en
j Mandaatlandcn
1 Hetzelfde betoogde de heer B. O. Allen, die o.a.
I wees op de onlusten, welke in Ohina heersohefn en
uitriep: Indien Engeland zich heden uit Indië zou
terugtrekken, eouden# morgen de onlusten, die Ohina
teisteren, over de Himalaya naar lndië overslaan-
1 Laat men, zei hij, aan de woorden van Lord Oromer
1 in zake Egypte denken: Men kan niet het lanö
i hervormen, waaruit men zich teruggetrokken heeft.
Die wijze woorden van 'Lord Oromer zou ik wel
eens aan de heeron, die Nederiandsob Indië zoo
graag zouden ontruimen: „tot betere hervorming
der inlanders natuurlijk", want zij weteln aan slech
te waar een mooi etiket te gaven, ter qverwègingi
j willén geven.
1 De President van het Congres, de Bisschop van
Winchester, heeft wel' de meest belangrijke redó gé-
houden, omdat hij Kerk en Communisme tegenover
elkaar stelde. Daarbij was naar mijne meening valn
'bijzonder belang zajn aanmaning tot de le&eq ider
Engelsche kerk, om toch vooral rekening be houden
met het scherpe contrast: tusschon armeen rijk, en
daarom ried nij# aan: wees zoo eenvoudig mogelijk
in uwe levenswijze. Vermijdt aanstoot, want docJr
aanstoot te geven, speelt gij in de kaart der Extre
misten, die klassenhaat propageeren ten einde hun
doel: „vernietiging dor bestaande rechtsorde'' ie
bereiken.
De woorden van den Bissohop van Ohelmsford
stemmen ook tot nadenken. Deze prelaat Zeide:
reeds te lang heeft de wereld met woorden de
Christelijke idéalen gehuldigd. Wij kunnen domo-
gelijk doen ,ala degenen, die op de markt
plaats en op dié hoeken der straten andere z,g.
idealen den volke luide verkondigen. Wij zoolden
sprak de bisschop, die andere propaganda
niet verontrusten, indien wij OhristenGinj,, el'echta
betere, slechts ware Christenen waren geweest, en
indien er van de ware Christenen er Sléchts meer
waren geweest en nog waren.
Is .hier niet veel van aan, geachte lezeres en
lézer?
Een waar Christen, een die zich houdt aan de
heerlijke 'Bergrede, te ontmoeten, zal niet aan
veei personen te beurt vallen en een. zoodanig
mensen be zijn, valt bijna ieder mensoh, omdat hij
zoo mensohelijk is, te zwaar.
Ik twijfel niet of iemand als Dominee Kersten
te uwent, houdt zich ze[f voor een waar Christen,
doch ik vTaag mij af, mag een waar OhriZteni
despotiek rijn? Ik noem hier één voorbeeld en Zoo
rijn er duizenden onder degenen, die Zich een waar
Christen gevoelen en daaromheen rijm er honderd
duizenden, die „zich zelf eerlijk moeben beken-
nen: een waar Christen ben ik niet en .wordt ik
nimimer.
Wat moet men b.v. denken van don graaf De Ia
Warr, den Markies van Hartington, en den inÉé-
nieur Rose, die het kerkprobteem, slechts kondén
zien in een versterking der industrieel© hulpbron
nen van Engelamd in overzeesohe bezittingen en
landen en vooraf in China. Moet de kerk handels
agent gaan spelen?
Dominéé Aston, de secretaris van het Congres, on
derstreept de woorden van den ingenieur Rose, die
c.a. zeide: De Britten zijn in de geheels wereld de
pioniers geweest voor industrie, het is noodig, dat
de Britsche industrieelen in China gesteund worden
oor het Britsche volk in hun pogen om in China
eene industrneele organisatie te grondvesten, waar
dig monument voor.de beschaving en speciaal van
het. Britsche hooge peil van beschaving.
Dominéé Aston vindt dit: eon voorbeeld van waar
Christendom en echte Christelijke naastenliefde.
Ik'vraag mij alweer af of dit door den beugel kan.
Is het werkelijk christelijk lieden te dwingen of iets
op te dringen? Ia het erg christelijk geweest China
oorlogsschepen, kanonnen, geweren, uniformen en
wat al niet meer op te dringen?
Is het erg christelijk geweest aan China de opium
op te dringen?
Op een officieel feest te Tokio, ontmoette ik Jaren
geleden een ouden Japanschen admiraal, die
Holland9ch sprak. Hij had het in Nagasaki geleerd
toen er jaren geleden in de machtperiode der Shö
guns en vóór de machtsherstelling der Mikado's, op
Decima een Hollandsche school was. Hiji sprak over
den 'Hollandschen invlosd van die jaren enhet
spijt mij het te moeten zeggen, zeer sarcastisch. HIJ
wees erop, hoe de Nederlandsche HandelsmaaL
schappij quasi de Japanners, maar inderdaad; slechts
eigenbelang had gediend en hoe die maatschappij
al de mooie gouden Japansche munten naar Hol
land had verscheept, Toen ons een op het feest aan
wezige missionaris voorbij ging zei hij ironisch: een
agent in christelijke zaken.
Een paar jaar later ontmoette ik In China her
haaldelijk Ku- Hong Ming, bekend Chlneesch philo-
soof. Op een goeden keer liet een van ons zich ont
vallen: „Maar. meneer Ku. die man, waar u Van
„spreekt deed het. geheel belangeloos'*.
Ku Hong Ming zette zijn bril recht en zei: ,Och,
meneer, u moet mij* niet kwalijk nemen, dat lk met
,,u van meening verschil, maar ziet u ervaring
„heeft oti9 geleerd: geen enkel christen komt be
langeloos naar het Oosten."
Tk ben dat volkomen eens. Wanneer ge nog idea
len omtrent de zending hebt: ga naar het Oostenl
Ga naar Honolulu waar de mooiste huizen op den
i mooisten stand aan missionarissen toebehooren; ga
des zomers naar Karuisawa, in het mooie binnen-
