VAN DIT EN VAN DAT
EN VAN ALLES WAT
DAMRUBRIEK.
Bijvoegsel der Schager Courant van Zaterdag 12 December 1925» No, 7758,
PANTOMIME
ROMMELKRUID.
m
11
m
n
i®
m
Wr,
ÜH
li
Si
Sf
IW
m
üf
m
m
m.
m
w
SÉ
m
Hit
3
i§
m
fg§
W
m
W
1
li
fÜ
ft
m
n
w
9.
w
11
s§
m
üf
11
8
Hl
'W
Él
SI
fH
m
im,
Hf
11
8
mm
9.
ma
Wi
3stel<u
to j
f'. gepr
e<
i.
dor
erken
/areni
woord
voorc
'e datl
(beha
it.
eling
Dnden
i tweel
t elk
ren
iet t
sen
sen.
:evaJ. j
^enboD
scheiij
ena
er
Rai
■in-hJ
aard
staat i
zen, t
naald
de I
het di
te 1
ïeken
liet d
ïgevolj
aar u
leeft
ODJ
Mosm
DilC
op
lied
dg
lllllllllllillflIlllllllllllllllllllINllliiiliiimmi;
1II1111111111111111111 tf f 11111IU111
"f
.\nroi
n zj
mm!
SINTERKLAASKINDJESw
Miesje kroeg van Sinterklaasje
to Schattig popje met de pos},
Met een prachtig lila hoedje,
O zoo keurig uitgedoschtl
En ze sprong van louter vreugde
Juichend, door de kamer rond;,
Iedereen die zöu het weten,
Hoe ze wel haar popje vond!
Vader gaf een handvol centje%
Aan den bode die het bracht,
Dat was voor „rembours" zei vader,
Kleine Mies had nagedacht!
O, ze had het beat begrepen:
„Dat is koopen"! zei ze toen,
't Poppekindje kreeg een kusje,
Maar d'r pappie kreeg een zoenl
Ze mocht niet luidruchtig weeen,
Heel voorzichtig, mammie sliep,
Rustig met d'r popje spelen,
Tot men zachtjes; „Miesje!" riep.
Straks zou Sinterklaasje komen
Had de zuster haar gezegd
En die zou wat heerlijks brengen....
Sniterklaasje! Hè, wat echtll
Hoor, daar ging de voordeur open,
O zoo zacht ging ze weer toe,
Daar liep iemand stil naar boven,
Recht naar mammie's kamer toe!
Hó, ze werd zoo bang van 't wachten,
Toen riep vader blij en zacht:
„Kleine Miesje, kom eens boven,
„Sinterklaasje heeft wat gebracht!"
In zto rose zijden wiegje,
Dicht bij moftder's groote bed,
Was een schattig poppekindje
Door de zuster neergezet!
O, wat had het leuke handjes,
to Grappig neusje, prachtig haar,
„Mammie, is 't van Sinterklaasje
„En niet van de ooievaar?!"
Even later kwam ze stralend
Bij het rose wiegje weer,
Zeven centjes uit d'r spaarpot*
Lei ze op de deken neer.
En wat zei het lieve schatje:
„Was U bang voor zwarte Piet?
„Dit is voor ,,'t remboursje" mammie,
„Anders krijgt U zusje niet!!!"
DE BRANDWEER.
Nadruk verboden.
December 1925.
Allo rechten voorbehoudent
KROES.
DE LUCIFER»
Misschien is de lucifer wel het meest algemeen
gebruikte artikel ter wereld en daarom is het een
teekenend iets, dat ondanks het algemeen© gebruik
(men raamt het verbruik op 1000 millioen ddosjes
e'k van tachtig stuks per jaar) slechts zelden iemand
gevonden wordt, die aandacht heeft voor het merk
waardige van bet feit, dat een zoo samengesteld ding
als een lucifer tocll feitelijk is, tegen zoo lagen prijs
geleverd kan worden. Immers reeds bij oppervlak
kige beschouwing merkt men, dat men te doen heeft
met staafjes hout van constanten vorm en afmetin
gen, die geverfd en geïmpregneerd zijn, terwijl ook
de kop ervan uit eenige bestanddeeien is samenge
steld. Het spreekt vanzelf, dat de levering tegen zoo
lagen prijs in zich sluit massale machinale fabricage.
Als grondstof wordt meestal populierenhout ge
bruikt, dat voor het grootste gedeelte uit Rusland
betrokken werd. Het goedkoopere naaldhout is vrij>-
wel onbruikbaar voor lucifers, daar de houtjes veel
tf gemakkelijk zouden breken, terwijl ook papier
liet heeft voldaan.
De stammen worden gezaagd tot blokken van on-
gevoor 60 tot 75 c.M. hoogte en dan machinaal ge-
Schild, nadat eerst met een bijl alle knoesten weg
genomen zijn. Dit schillen (na weekmaken met ko
kend water) gebeurt door oen mes, dat bevestigd is
op een verticaal staande rond draaiende schijf, waar
vóór het blok op een tafel staat en tegen^ het mes
aangeduwd wordt, terwijl het blok langzaam rond
draait. Daarna wordt het blok zuiver rond afgedraaid
«n overgebracht naar de schilmachine. Deze heeft ten
doel om van het blok een laagje hout af te schillen
ter dikte van een lucifer en wel zoo, dat een continue
spiraalvormige schil er afgehaald wordt. Het blok
wordt om zijn as rondgedraaid en tegelijk wordt een
mes ertegen gedrukt, dat automatisch op de kleiner
wordende middellijn ingesteld wordt; een borstelwerk
zorgt, dat de houtschil steeds schoon blijft.
Daarna komen 80 evenlange houtschillen op el
kaar onder een machine, die door een stelsel van
messen de houtjes eraf snijdt, die later de lucifers
tullen vormen. Alweer geheel automatisch wordt de
stapel schillen telkens ter dikte van een lucifer voor
uitgeschoven. Per uur ontstaan op deze wijze 2.000.000
houtjes. Veelal worden de houtjes geverfd en tegelijk
geïmpregneerd met een oplossing van ammoniumfof*-
'faat. Hierdoor wordt bereikt, dat de lucifers niet
naglimmen, zoodat ze minder gevaar opleveren bij
achteloos wegwerpen.
Natuurlijk moeten de natte houtjes nu gedroogd
worden. 'Meestal g ïbeurt dit in speciale droogtrom-
mels, waarin de ho ïtjes tegelijk gedroogd en gepolijst
worden. Die trommels zijn concentrisch en tegen
1 den wand liggen spiraalvormige buizen waarin
stoom. De houtje^ vallen in de binnenste trommel en
worden, hierin langzaam verder bewogen! doqr middel
van een soort van schroef, tot ze vanzelf in den twee-
jden buitensten cylinder vallen, om dezen gedroogd
'en gepolijst te verlaten. Door 'ni luchtstroom komen
j de houtjes dan op een soort van zeefmachine, die be
staat uit een scheefliggend, snel heen en weer bewe
gend, roostersysteem. De gave goede houtjes glijdeD
erlangs en bereiken den onderkant, terwijl korte stuk
jes, stof, etc. tusschen do roosterstaven door vallen.
liet spreekt vanzelf dat een verwarde hoop dier
stokjes niet goedkoop verder verwerkt kan worden,
zoodat hot in de eerste plaats noodig is dat de hout
jes regelmatig gelegd: worden in lagen, die het aan
maken. van de koppen toelaten. Om dit
te bereiken komen de houtjes op schud
dende en hellende platen, die voorzien
zijn van gleuven, zoodat een^tokje alleen dan op de
tafel kan blijven liggen cn langzaam bet einde kan
bereiken, wanneer het in een gleuf ligt. Aan het eind
gekomen, kan stokje voor stokje vallen in trechters
(waarin telkens slechts een tegelijk past) die de stok
jes verder doen vallen tusschen gegroefde .latjes op
elkaar geklemd, zoodat alle stokjes aan een kant er
evenver uitsteken. Ook een dergelijke machine ver
werkt per uur 2.000.000 stokjes, waarvoor twee arbei
ders mee moeten werken voor het wegnemen (dar ge
vulde lagen van latjes en het inzetten van nieu-we
lagen.
De aldus voorbereide houtjes tusschen latjes gaan
nu naar de machine, die eerst de houtjes drenkt met
gesmollen paraffine, waardoor verkregen woftt dat
de lucifer heter brandt (men merkt dat ze geparaffi-
neerd zijn doordat bij' het branden vlak bij de vlam
de paraffine smelt zoodat het .lijkt, alsof er water uit
komt) en ten tweede den kop eraan maakt, door de
stokjes eventjes te doopon in een massa, die be
staat uit een pap van cïoomire kali, chroomzure ka
li, zwavelantimonium, zinkwit, doodekop, infusorien,
aarde en lijm. Is deze kop gedroogd, dan is de lucifer
klaar en dienen de doosjes gevuld te worden.
Ook de doosjes worden zooveel' mogelijk automa
tisch gemaakt, gevuld en verpakt, Mon maakt eerst
op gelijke wijze als hierboven aangegeven is een
dunne schaafkrul, die bovendien op goede breedte
gesneden en van gleuvon voor het vouwen voorzien
wordt. Zo worden bij groote hoeveelheden tegelijk
op de verlangde maat gesneden. ,De buitenkant van
het doosje wordt, zooals iedereen wel eens gezien
heeft, door een enkel stuk gevormd, terwijl voor het
binnendoosje een bodem en een aparte opstaande
rand noodig is.
De machines voot het maken der doosjes zijn vrij
gecompliceerd. De platte stukjes hout worden opge
vouwen tot de huls gevormd is; deze worift met dun
papier beplakt, xerwijl bovendien de strijkvlakkon
aangebracht worden. Deze strijkvlakken zijn bedekt
met een mengsel van zwavelantimonium, roode fos-
forus en een bindmiddel. Bij het strijken over die
vlakken met een luciferskop ontstaat uit den niet
gevaarlijken roeden fosfor een spoorwitte fosfor
(men ziet deze dikwijls eventjes oplichten), die oogen
bïikkelijk verbrandt en zooveel warmte ontwikkelt,
dat ook de kop kan ontbranden, die weer het houtje
aansteekt. Daarna volgt natuurlijk weer het drogen
Verzoeke alles betreffende deze rubriek te zenden
aan ,C. AMELS Wz., "WINKEL.
OPLOSSING PROBLEEM No. 17.
Wit; 19—14, 2924, 48-43, 43X1 en wint.
OPLOSSING PROBLEEM No. 18.
Wit: 28-22, 27—21, 37-31, 44-40, 38X20, 47-41,
43X1, wint.
PROBLEEM No. 2L
Auteur P. G. v. Engelen, Haarlem.
ZWART.
i vmet heete lucht). Dit wordt gevolgd door machinaal
j eventjes in elkaar schuiven van de binnen- en
buitendoosjes, die dan tegelijk voorzien worden van
een etiket.
Er bestaan groote machines, die verreweg het
grootste deel der geschetste handelingen na elkaar
doen gebeuren, terwijl bijna alle menschelijke arbeid
erbij uitgeschakeld is. Slechts enkele fabrieken ter
wereld zijD in staat alle bij elkaar, behoorende ma
chines voor de automatische lucifersfabricage te ma
ken. In enkele landen behooren bij de aangegeven
machines ook 'nog banderollemachines, die de doos
jes voorzien van een sluitbandje voor 'de belasting
oL^regie.
Voor het maken 'der platte lucifers, die in boekjes
bij elkaar zitten, zijn natuurlijk geheel andere rna-
i chines noodig. Dit artikel is echter van veel minder
i belang en zooveel duurder, dat het du vergelijking
met de gewone soort niet kan doorstaan en met veel
meer handenarbeid erbij gemaakt kan worden.
De eerste lucifers, die ongeveer een eeuw geleden
gemaakt werden, bestonden uit stokjes met een kop
van kaliumchloraat en suiker, die door indooping
in sterk zwavelzuur tengevolge der chemische om
zetting in brand geraakten. 'Na dit zeer gevaarlijke
speelgoed kwamen de fosforlucifers, die door de
groote giftigheid en onbrandbaarheid heel wat on
gelukken teweeg gebracht hebben. Pas na het groo-
ter worden van de chomische kennis, waardoor na
gegaan kon worden wat roode fosforus en hoe deze
soort gemakkelijk uit den gevaarlijken witte bereid
kon worden, kan de ongevaarlijke Zweedsche luci
fer gemaakt worden. De steed9 zich uitbreidende
ijzerindustrie, die de grondstof leverde voor be
trouwbare gecompliceerde machines heeft ten slotte
mogelijk gemaakt den duren handenarbeid bij de
Ivcifersfabricage te doen verdwijnen en het product
zoo goedkoop te maken, dat vrijwel nergens bezwa
ren behoefden te bestaan tegen het gebruik, wan--
oeer deze niet kunstmatig door belastingen of regie
in het leven geroepen worden.
I
IEDER ZIJN BEURT1»
Toen George Westinghouse, als jong uitvinder,
trachtte kapitalisten belang te doen stellen in zijn
automatische rem, schreof hij een brief aan den
commodore Cornelïus van der Bilt, president van de
New York Central Railroad Company, waarin 'hij
lezen heel nauwkeurig de bijzonderheden van zijn
uitvinding uiteenette. Zeer spoedig kreeg hij zijn
eigen brief terug terwijl op de achterijde met groo
te gekrabbelde letters Van der Bilt had geschreven:
Ik heb geen tijd om mij met zotten op te houden.
Later, toen alle spoorwegmaatschappijen met veel
succes de Westinghouse rem toepasten, zond van der
Bilt .een boodschap aan Westinghouse met verzoek
de commodore eens te bezoeken. Maar op zijn beurt
zond de uitvinder zijn brief terug, op gelijke wijze
geëndosseerd: Ik heb geen tijd, om mij' met zotten
op te houden.
OVERTROEFD^
Frederik de Groote was bekend om zijn geestige
grappen, maar hij kon men9chen die hem overtrof
fen, niet uitstaan.
Eens bezocht hij den abt Tobias In diens kloos
ter en stond hem toe een gunst te --ragen. D6 abt.
vertelde, dat de uitmuntende baszanger van het
zangkoor gestorven was en nu verzocht hij den ko-
i ning uit Berlijni een nieuwen te zenden.
WIT.
Stand! Zwart, 8 schijven, op 3 7 8 10 12 14 17 20
Stand Wit, 8 schijven, op: 19 523 29 31 32 39 47 48
I
PROBLEEM No» 22.
Auteur L. de Block, Hilversum.
ZWART.
i
5
6
-
10
11
15
16
W
20
21
25
26
30
31
QSV
35
36
2'
40
41
45
46
50
WIT.
Stand Zwart 8 schijven, op: 6 8 9 10 12 18 20 22.
Siand Wit, 8 schijven, op: 16 21 26 31 35 38 39 40.
PARTIJ STAND.
Zwart: 1 2 3 4 6 8 tot 17- 19 23 24 25.
Wit: 28 30 tot 37 40 tot 40.
Zwart speelde in bovenstaanden stand als laatste
zet 1520, waarop V it er door 4339 invloog,
t Zwart 23—29, Wi* ?4X23,
2 Zwart &5X34, Wit. 48X39 gedw.
3. Zwart 12—18, Wi 23X21,
4 Zwart 16X29.
De koning dacht e-en na cn zei half spottende:
Ik zal u een uit Neustadt zenden.
De abt herinnerde zich plotseling, dat Frederik
daar een ezel fokkerij bezat en begreep onmiddellijk
wat te wachten etohd. Hij bedankte Frederik uit
bundig en zei:
Als herinnering zullen wij den nieuwen bas
zanger uw naam geven.
De koning liet niets merken, groette en zond
later een bekend zanger naar het klooster.
i DE ENGELSCH^Ï KUSTVERDEDIGING.
Terwijl de Nederlandsche grond, zooals een dichter
zong „door noeste vlijt ontwoekerd (is) aan de gol
ven", heeft. Engeland zoover menschenheugenis reikt
gestadig grond aan do zee moeten afstaan. Zoo ern
stig zijn de verliezen aan grond, welke het eiland
Groot,JBrittannië te lijden heeft, dat er een organisa
tie is ingesteld, bekend als „Sea Defence Committee"
(comité tot verdediging tegen de zee), die zich tot
taak stelt, dat onderwerp te bestudeeren en den
kuststeden en den anderen verantwoordelijken licha
men van advies te dienen om de be9te maatregelen,
die genomen kunnen worden, om de zee te beteuge
len. Ook dat comité heeft moeten erkennen, dat d'e
macht der zee niet te breidelen is, want ieder jaar ver
liest Engeland een stuk grond, dat ongeveer de op
pervlakte van Gibraltar beslaat. Bevoegde beoordee
laars op geologisch gebied schatten, dat het Britsche
rijk gedurende de Iaatstverloopen 1000 jaren 524 vier
kante mijlen aan de rustelooze golven heeft moeten
afstaan.
Telkens weer leest mon in de Engelsche dagbla-»
den, dat nu hier, dan daar in een volkrijke streek
weer honderden of duizenden tons kustland in één
nacht verloren zijn gegaan.
Het nu levende geslacht heeft zoets hertnnerihgen
uit zijn jeugd aan den liefelijken weg naar Rotting-
