PUROL
Kantoipreclit te Schap.
K
fan allerlei uil de Men-
schelijke samenleving.
Geestelijk Leven.
B. li. LENGHAUS
Binnenin .'scb Nkuws,
draagt U onze Kleeding,
Oe kwaliteiten zijn soliede en de prijs Is laag
Zalertlag 19 December 1925.
68sle Jaargang. No. 7762.
TWEEDE BLAD»
VOLKSUNIVERSITEITEN EN OPENBARE
LEESZALEN.
Vervolg,.
Eet zou geen rin hebben om de plaatsen op te
nemen, waar thans Volksuniversiteiten, zijn, geves-
icd zijn. Men zou geneigd zijn. te zeggen, dat zij
jjü in elke plaats van eenige beteekenis in ons
leine vaderland-; hier meer, daar minder uitge-
ireid; bier speciale, daar meer al'gemeene doelein
den nastrevende. Bezwaren), die zich van Roomsch-
itholieke zijde deden gevoelen tegen het uit-
litend algemeen karakter dezer Volksuniversitei-
rijto gelukkig opgeheven kunlnen worden, door-
in tal1 van plaatsen naast deze Volksuniversiir
_jri de Roomsch-katholieke verrezen. Gelijk men
»k, terwille van het doel, dat de moeite in elk op-
icht loont, één middel heeft gevonden om gods-
nstige bezwarefn en afscheidingen te overwinnen
de openbare leeszalen en bibliotheken, die thans
ijwel1 in elke stad vain ons land worden aange-
jfoffen-
Dfl Bij de oprichting der openbare leeszaal en biblio-
beek te rdrecht weliswaar niet de eerste in
nis land, omdat Utrecht in 1892 is voorgegaanf,
paar wel degene, -dip, den stoot tot de groote ont-
J Elj rikkelingheeft gegeven heeft de toenmaEge
oorzitter uitgesproken hoezeer het Etogelsch© en
hm jiierikaansche voorbeeld voor'oogén; heeft gestaan.
n 1872 is de eerste openbare bibEotheek in Phila-
alphia gesticht door Franldiln, terwijl in .de 19q
euw jaar op jaar zoodanige instelEngen in alle
roote en -kleine steden van Amerika verrezen. In
genstclE-ng met Engelanti. heeft hier het partiou-
er initiatief de beweging geleid. Boston ging
)or: Bates, een koopmaiu aldaar, schonk zijn hobEo
reek en 50.000 dollars^ welk voorbeeld door Enoch
!ratt wera gevolgd, die n-evetfis zijn boeken.' een
apitaai' van 6 miEioen dollars schonk. lm phicago,
in New Y ork hetzelfde, zoodat aan het einde der
j9e eeuw New York 408 openbare bibEotheken met'
ezamen 1.755.000 boeken/ die in den loop -van het
oorgaan do jaar 6.550.000 maal uitgeleend werden,
lezd. Boston telde terzelfder tijd 1.108.000 ge-
ruikmakingeln, Ohioago 1.018.000, Cincintnati 380.000
lan Fratocisco 95000. Aan jaarlijksche in/komsten,
ad Boston 400.000 gulden, Ohicago f 300.000,t t©r-
iji in 1900 roe'ds Amerika 3803 openbare tóblio-
fioken telde, die ieder minstens 1000 boeken; be-
«ten.
Engelalnd heeft het Am'erikaansche voorbeeld ge-
rólg-cl, doch door gemeentelijk initiatief. In 1850
werd na I'atogen strijd hot wetsvoorstel van Willi-
im Ewart aangenomen, hetwelk gemeenten bov©n
de 5000 zielen ito Groot Brittannië en. Ierland toe
tend eön bibEotlfeek-bèlasting to heffen tot een
naximum van 1 penny van elk pond sterEng, dat
eder inwoner in de gemeentelasten^ inbracht. Op
erlangen van den Raad of van minstens 10 belas-
öngbetalend burgers werd de burgemeester
verplicht, na tijdige bekendmaking vanj het te be
kend: handelen onderwerp, eön; vergadering bijéén te
oepen om een beslissing uit te lokken omtrent het
M oprichten vain een GemeentebibliotheekWaren 2/3
J\ der aanwezigen er voor, dan bestond het rqoht der
r J, jemeente tot eön bibli ofcheek-b^asti ngheffingzelfs
erkregen de curatorén der boekerij in bepaalde
I vet evallen bevoegdheid eön leening te sluiten ondér
aan verbintenis der gemeente. Deze .wet, op 30 Junli
keni 855 aangevuld, bleef geruimrin tijd van kratoht eii
ewerkte, dat aan het eind0 der 19e eeuw niet mim-
er dan 297 openbare bibliotheken in Engeland
Bstondön wa,arvan 32 in Londen, Manchester be-
jhikte over 250.000 boeken, Leeds over 183.000,
dinburg over 180.000, Ch'eLtenham, een plaats van!
i.OOO zielen iin de buurt vaii Oxford, over 2000
oeken. Alle deze Amerikaaimsche en Bn<g©Ls©hè
oekerijen hebban een couranttonzaal (n©ws rea-
ing room), een studeerzaal (reference Ebraryf ©n,
ffiuitleenzaal (Lending Hbrary). I
jTot aan het einde der 19e eeuw deed Nederland
einig 'of (niets aan_ de bevordering, door middel1
ka openbare boekerijen van de volksontwikkeEng. j
g iet ten onrechte wees dan ook de heer Mr. A. R.
immerman, destijds Gemeentesecretaris. van Dor'd-
Bcht, op het gemis vooraf in de Heine gemeeis-
en aan een gelegenheid om1 zich geestelijk voed-
4'te verschaffen. In rijn artikel in „De Gemeente-
(fenn", weekblad .gewijd aan de belangen van, ge
beenten in Nederland,.van 17 October 1899, klaag-
hij;
alTen, ook vain hert dis niet wandelen kunnen of eer
'aikeeng van rijn, worden bekostigd, daar ii er
evenzeer reden een andere genieting van het lé
ven, zonder betaling, bruikbaar te maken.
■A-a.n de uitvoerbaarheid behoeft ternauwernood
getwijfeld te worden. Met een jaariijkseh bedrag
van enkele duizenden' worden op dit terrein be
langrijke resultaten bereikt; de noodige ruimte zal
bijna overal wel voorhanden zijn; waar zij' 'het
niet is, kan rij onder één dak met de eerste nieuw
te Douwen school, zonder ve&H kosten, worden in
gericht; ambtelijke bemoeiing kan évenzeer wor
den gemist, want zeker rijn er onder de leer
aren bij het middelbaar of hooger onderwijs, do
geneesheeren, predikanten, advocaten ,of officieren,
leden te vinden voor eön. commissie, die met het
toezicht en de aankoop belast Zou kunnen worden.
7. l)it artikeltje, te rechter tijd geplaatst,
dit op het juiste oogenblik gesproken woord, heeft
wonderen verricht. Te Dordrecht is de leeszaal al
1 spoedig tot Stand gekomen. En op Dordrecht, dat irt
1898 voorging, is in 1903. Groningen, in 1905 Leeuw
arden, in 1906 's Gravenhage en in 1907 Rotterdam
1 gevolgd
Het zou al1 evenmin doel hebben oan eéin ver-
melding te geven van die plaatsen in ons land,
j die tiians over een openbare leeszaal en bibEotheek
j beschikken, en daarnevens die plaatsen te v©r-
.melden, die van een speciale Roomseh KathoEeke of
1 andere leeszaal baat vinden. Hoofdzaak is, dat het
beginsel1 èn van de Volksuniversiteit èn van de
Openbare Leeszaal en bibliotheek ingang heeft gé-
vonden in oné I'and.dat de sociale en de sociaal-
economische beteekenis .ervan is begrepen, en dat
de gemiddelde burger, die geen geld kan afzon
deren voor eigenlijke studie, den weg daarheen weet
en wil' vinden- Eigen opvoeding is' het-beste middel
om in ilnteEectueel© tekortkomingen te voorzien;
kennis is een machtig wapen in dén tegenwoordigen
„strugglé for life".
enl
TI
'8
Het verkeer te bevorderen, de brotonen van be-
ban tot ototwikkeHng te doeni komen, rijn zeker
wichtige nummers op het stedeEjk^ program,
jj,, naar welke gemeenschap .mag als orgatoisme voUco
bij' ten heeten als de geesteEjke beschaving er geen 1
«vrediging vindt? Een complex van- welvarende
argers maakt, in hoogeren zin,géen> bloeiend ge-
tel, en als de stroom van het intellectueel 'léven
Heen in. enkele voomftme plaatsen ruim vloeit,
}7fl haar daarbuiten het geheelö land niet doortrekt erf!
\u h enkele nauwe bedetinigen slechts een klein deel j
Öl haai' vruchtbaarheid brengt, dan is een stelsel1,
it zulke gevolgen heeft, zeker allerminst in staat
Ia naar de woordeto va nde .proclamatie der Ko-
fetogiii-Moeder, een volk groot te doen zijn 'in aL
aarin ook eén ldéin volk groot kan wezén. Dit
(at de eenzijdigheid betreft.
Wat de kortzichtigheid aangaat, moge er op ge-
rWsSen worden, dat geen# gemeente zich vérzekeren
tan de vruchteln te genieten van hetgeen rij aan
andel, scheepvaart of mijverliéid ten koste legt. Zij
er hun welvaart .aam ontleen/én, kunnen zich in
laatsen vestigen, waar het leven hun of hun gezin
angénamer lijkt, achterlatend© echter dat deel
ar bij het berijf betrokkenön, wier verblijf voor
e gemeentekas vrijwel enkel uitgaven pleegt mede
brengen.
Inddön nu onder de middelen om eert.' plaats- voor
are bewoners en die het kunnert worden, aantrek-
fihjk te maken, ook ééns de aandacht viel op inv
lehtingen, waar men kosteloos of voor zeer gerin^-
e contributie de iniet-stoffeHjke behoeften zou kunt
011 bevredigen, waar op vrijgevige wijze couranl
tijdschriften en boeken ter lering waren, dan
an daarmede toiet alleen het algemeen' geestelijk
tiang der bevolking gebaat rijn, maarzouden de
«meenten er vermoedelijk middeJijk evenzeer de
ruohten van plukken als van den aanleg van par-
en en sportterreinen, die ook de strekking hebben
len uittocht maar elders minder geleidelijk te ma-
H volkomen verdedigbaar dergeEjke gemeen-
embEotheken kosteloos toegankelijk te> stellen-
nanr men zich voor het eerst© onderricht bijna
inconsequent^ ten behoeve van
ai 'öt behoud en van de vermeerdering der onbwiklce-
mig eveneens gelden beschikbaar te stellen en waar
franaelparketo door de penningen van allen, ook van
Het tweede punt door L. R. aato de orde gesteld,
is het verband tusschen godsdienst en oorlog. Hij
spreekt daarbij van de samenkoppeEng van het
afschuwelijkste en het schoonste, di. van den krijg
en deto godsdienst. Eb. daar moet ik nu het mijne
van zeggenO, ik doe het graag, maar' waar is het
begin en waar is het einde, wanineer we hierover
maar eenigsiziins grondig willen, handelen. Dit is
een Onderwerp van Zoo groote iiitgebreidheid, dat
ik er tallooze kolommen mee zou kunnen 'vullen. De
j welwillende lezers zullen dus tevreden moeten rijn
met een onvolledige beschouwing.
Allereerst dit: L. R. heeft büjkbaar alléén den
christelijken godsdienst op het oog; tenminste
dit meen ik te mogen opmaken uit rijn gelijkstel
ling vain godsdienst met „de leer der Hef'de". We
'zullen Ons dus tot dien christeEjken godsdienst be
perken en niet ingaan op het Mohammedanisme,
waar we het verschijnsel „h-eilige oorlog ken
nen.
DeZe christelijke godsdienst dan baseert v haar
ethiek Geer der zeden, zedekumde) inderdaad op
de menschenEefde, Deze liefde is haar uitgangs
punt. Op zeer schoone wijze komt dit uit in de
beroemde bergrede, welke aan JeZus wordt toe
geschreven en welke we als ©en kostbaar docu
ment uitglipt verleden bewaard vinden in de hoofd
stukken 5, 6 ©n T van het Matfheus-evangelie.
En wanneer deze ethiek inderdaad was aan
vaard door de Christenen en was gepredikt door
de kerken, welke de draagsters en verbreidsters van
de beginselen der bergrede behoorden te rijn, 'ja
dandan. zou zich hebben doorgezet in de wereld,
wat een tijdlang in de eerste Christenen hoeft ge
leefd, dan zou de gekerstende wereld den oorlog
en het militairismejniet hebben gekend.
Want inderdaad .in het oude Christendom dat
in Romeinache wereld optrad leefde zéér sterk
het bewustzijn, dat de belijdenis van het evanigeEe
niet kon samengaan piet oori'ogvoorbereiding. En
mantoen van naam, die in de kerk nog altoos in
'hoog aanzien, staan, hebben (niet geaarzeld hunne
meening in dit opzicht onbewimpeld uit te spreken.
Tertullianus (gest. 220 (u. Chrj veroordeelde het
miEtairism© heel'duidelijk in de Uitspraak: „Jezus,
toen hij Petrus ontwapende, heeft tegelijk alle sol
daten ontwapend" ent even sterk in de volgende
woorden: „zal' het vrijstaan het zwaard te voeren
terwijl de- Heer 'uitspraak heeft gedaan, dat hij
door het zwaard zal omkomen, die 't zwaard heeft
gebruikt?'" Een andere beroemdheid uit de oude
Christenwereld, Clémens Alexandrinus, zegt: „Wij,
Christenen, trekken niet meer het zwaard tegen
een volk en loeren niet meer de krijgskunst, sinds
wij zonen des Vredes zijn géwordén door Jezus, die
onze Heer en meestor is".
En dat de oude Christenen het erntstig meenden,
moge blijken uit het feit, dat de heiden Celsus den
Christenen verweet, dat zij nutteloos waren voor
den staat, omdat rij (niet als soldaat wilden dienen.
„Wat zou_ er", zoo roept hij uit,, van "Caesar ge-
Worden rijm alé alle Romeinen Christenen werden?'"
Op dit verwijt van dein heiden Celsus,antwoord
de de Christen Origen.es (een man van gezag en
beteekenis!): „Als alle Romeinen Christenen wer
den, dan zouden rij a.1 huntne vijanden door het
gebed1 overwinnen of Eever Zij zouden niet meèr
ten oorlog trekkön, beschermd als rij zouden rijn,
door Hem, die beloofd had beele steden te be
houden, als er vijftig rechtvaardigen in zouden ge
vonden worden
Niet té verwonderen is het dan ook, maar alles
zins verklaarbaar, dat onder de eerste Christenen,
het daadwerkelijk verzet tegen den krijgsdienst tot
uiting kwam-, En w© treffen zelfs onder de heili
gen der Roomsche kerk eön dienstweigeraar aard
De naam van dezen jongen{ standvastigen Chrisfen
was Maximilianus en hij is ter dood veroordeeld
door den krijgsraad ©to ,al!s martelaar voor zijn over
tuiging gevalfén.
Uit deze enkele mededeeEngen moge blijken! dat
in de .eerste eeuwen van het Christendom wei'
degelijk de opvatting van L. R. heerschte; dat men
gevoelde at liefde, toegepaste Eefde het wezenlijke
behoorde te zijn van de belijdenis van het evangelie
van Christus.
Helaas, helaas
Het zou anders worden. De Christenen gaan zoei-
ken maar macht en grootheid. Zij gaan zdoh organi-
seeron. Het woord van en meester, „wie achter iuij
wil Eomen, verloochene zich zelf en neme rijn kruis
op'', wordt vergeten. Het kruis symbool van
lijden wordt op de kerkelu geplaatst eu niet op
de schouders genomen.' De Christenön verlangen
langzamerhand ernaar, om niet het zuurdeesem te
rijn, dak de nmatsohappij doortrekt en 'loutert en
heiEgt, om niet den geest der menschen- t8 veran
deren en de harten voor de groote, goddelijke Eef-
de warm te maken, maar om te hoersohen, tot aan-
riei tt komen En zoo kon het gebeuren, dat reeds
op het eerste groote^ conciEe van Nicaeia, ia J25 nu
Chr. de machtige keizer Constantijn de Groote aant
werig was.' Niet als broeder onder broeders, doch
als vorst, als heerscher, als gebieder. En daar te
Nicaea, werd de eerste .allgemjeené géfoofsbêEjdenis
opgesteld en er werd miet aan gedacht, dat hij,
over wiens wezen, toen zoo gestreden werd, eens
had gezegd, dat hij niet was gekomen om gediend
te worden maar om te dienen. En evenmin werd
'gedacht aan de bespreking van de vraag weHre de
elschen- des levens waren voor de Christenen.
Dan is het grqot© en mooie, het wereldlierscliePf-
pendo, het louterende, heiligende element uit het
Chr dom v-envenen^ 't Past zich aan aan- de wereld
'Wel zullen er altijd door blijven, di©, zioh verdie
pend in den geest van h©t evangelie, zullen traclu-
Gesprongen Handen
Ruwe Schrale Huid
Springende Lippen
en Huidwondjos
PUROLjn Doozen 30.60.90ct Tube80c»
Bii Apothekers en Drogisten
ten uit dien geest te léven, maar klein is hnu aantal
en kering hun invloed enrij vinden de Kerk
tegenover zich.
Wie ééns ontroerd is geworden door de subEeme
schoonheid van het leven, zooals het 'is gemanüfest
teerd in deto evang©lischen Christus, wie eens in
rijn diepste wezén. d© waarachtigheid van het uni
verseel© Hef desbeginsel heeft doorleefd, is de ge
schiedenis der kerk ©ön geschiedenis van bittere
téleuretellingeto.
Waar wij dé boeken der kerkhistorie ook opslaan,
telkens wegr wordeto we pijnlijk herinnerd aan het
droeve feit d.at de kerk aan dén ouden geest gé-
heel vreemd is geworden.
Zal ik eenige voorbeelden vermelden?
Ze rijn voor 't grij'pén.
Pausen, d.w.z. zij, die zich 'noemen de stedehou
ders op aarde, organiseeren kruistochten. Niet
slechts kruistochten tegen -de Saracenen, maar tegen
medechristenen. Worden de ALbigenzen en de Wal-
denzén niet op een1 gruweHjke manier uitgeroeid?
Trekken protestaintsene vorsten niet ten stiijde on
der aanroeping van God? Ik denk hierbij aan paus
Urbanus II op het coiriciEe te Clërmont, toenf hij
opriep ten strijde en uit dé monden der geloovige
luisteraars opdaverde het bekende „God wil het.'/
Ik denk aan paus Innfocentius die tegen de Albi
gen Zén optrekt a,an Paus Clemens YII, die ïn 1532
met de wapenen zich meester maakt van Anjcona,
aan Paulus III, die in 1550 met een leger vanf 13000
man de stad! Perusia onderwerpt.
Ik spring een heelén tijd ovér en kom -bij de
bekenden paus Pius IX, die ©en troepenrevue houdt
en de soldateto zegent.
De herinner me een gebeurtenis van het jaar
1910 op den 2dön Juli in de /prachtige roomseh 0
kerk „1© sacré coeur'" te Parijs. Daar is aanwerig
de bisschop van MotntpoHier, m^r. de CabrièresJ
De oprichting van het pauselijke ZouavencorpS
wordt herdacht/ de mis wórdt bediend ©u ,n<4
de mis, spreekt deze bisschop de volgende woorden:
è„de oorlog, het gebruik van geweld om te wreken,
om de gerechtigheid te herstellen of te handhaven
is eert heilige zaak in de oogen van' God en hij heeft
niet gevreesd rich „Jahwe Sebaoth'' Gieer der heir-
scharen) te doen noemen''.
E11 de protestanten maken 't niét veel betér El-
léndig is de houding, die Luther tegenover den oor
lóg inneemt. De veelgeprezen Gustaaf Adolf mis
bruikte dien godsdienst om zijn soldaten te bet-
zielen. De predikanten in de ZuideEjke Staten van,
Amerika waren de felle aatostokers tot den oorlog
over de slavernij in 1860.
En wat moesten we beleven in de gruweljaren
1914—1918?
Ik zou niet weten waar te beginnen en waar
te eindigen, al's ik zou pogen te kenschetsen den
geest, welke toen keersohto ónder de Christelijke
voorgangers.
Slechts -enkele ditogen wil ik aanstippen^
Kardinaal Meroier zegende iu Namen in 1914
de Belgische kanotonen.
Kardinaal Hartmann zegende in Keulen, de
Dtoitsohe vlamlmenwerpérs ©n de Druitsohe gifgassen.
De vorst-bissohop van Triënt mobiliseerde zelfs
„de moeder Gods'' {en decoreerde haar beeld op
de „Monte Crappa" met het eerekruis „wegéns ver-
dienste gedurende den oorlóg".
De protestantsche hoogleeraar, vroegen"
predikant, dr. Slotemaker Bruiine, liet zach
toen de oorlog aller aandacht had, aldus uit: „God
néomt den oorlog in rijn hand, oan volkomen: te
tuchtigen.''
Prof.' Chantepie de la Saussajre schrijft ito rijn
boek „Christelijk léven"„het is niet ,waar, dat
de oorlóg absoluut onchristelijk is".
Een Bériijinsch predikant, Brand Doehring geeft
een boekjeuit „di© ReiEgioto; des SchlaohtfeldeS71
In dit boekje lees ik o.a. „Een Onze-Vader door
den coinmatodant uitgesproken, als hij zijn com
pagnie voor dén stormaanval1 uanivoert, behoort tot
het allergeweldigste van alles, wat men aan groote
oogenblikkea op aarde kan hebben. Daar wordt Je
zus tot een grootheid voor aEe belijders en bereikt'
daarmede den hoagstem graad van rijn; -heilswerk-
za.almheid: aJl'en te verkwikkéni, die vermoeid en
belast rijn.''
Ik wijs er op, da,t _we tegenwoordig I'egerpredi-
kanten en aalmoezeniers hebben. Wat beteekent
dit? Niet anders dam dat de lëgerantoriteiten iili
hun arbeid eén aankweeking én versterking ri©n van
den geest, dien zij noodig achten] in het léger. Eri
weest er maar yan 'verzekerd, at rij deze predi
kanten en aalmoezeniers-niet zouden dulden, als zij
den geest va/n Christus poogden tp> verbreiden onder
de militairen, als rij_ durfden wijzen op de conse
quenties van het beginsel' der kei de, zélfs, ja zélfs
tegenover de „vijamden".
Tegenover dit alles, wat ik toeierschreeif en wat
haast tot wanhoop en vertwijfeling moet leiden kan
ik echter gelukkig thans ook iets anders zeggen-
Mede aoor den gewéldigen indruM gemaakt]
daar den I'aatsten oorlog, komen de „Christenen')
tot berinfning.
Nog zijn zij, die rioh bij voorkeur „Chnsténen"
noemen, de sterkste verdedigers van het militairis-
mb, maar toch komt ér eén .kentering.
Een paar weken geléden kwam rnij_ een anti-
revolutioninair blad in harriem waarin ik het ver-
sl'ag aantrof vain een "vergadering", waar ©en hoofd
van een Christelijk-nation'ale ;sohool ©en rede hield.
En toén in het debat door éen „christelijk/ predi
kant hem de vraag werd gesteld of hij'alle .oorlog
voeren, 'alle diénen in het leger, alle arbeid,, die
het leger ten goede komt, zooals het maken vaa
ammunitie, het bakken van brood voor de soldaten/
enz. zoinde achtte, toen antwoordde hij: Ja. Is dit
niet een merkwaardig bewijs van de verandering,
welke rich bezig is te voltrekken in de Zienswijze
der menschen teh opzichte vanL oorlog en nüEtai-
risme.
Ik wil in dit verbatod ook noemen deti naam van
den vrijziinn i g-christelijken hoogleeraar prof. Hee
ring te'Leiden. Hij heeft zich verklaard als -abso-
luten tegenstander van d©n oorlog en miet geaarzeld
het woord te voeren op het coingres voor miEtaire
dienstweigering in 't begin van dit jaar te Utrecht
gehouden.
Ik ga eindigen, heb misschien reêds té veel ruim
te gevraagd.
Nog e ns in 't kort samebvattemd, komen we dus
tot de volgende conclusie. De godsdienst de leer
der liefde wordt nog steeds aoor velön hoe, is
r»ii onbegrijpeHjk beschouwd als toiet uitslui
tend dén oorlog en* het miEtairisime- Maar de op^-
vatting vato L. R. begint rich baan '.te breken.
Nog is 't geen dag, maar de horizont begint rich
te Ideuren hoop lééft op in de harten van hen,
die miEtairisme en oorlog haten. En naast die hoop
bij velen ook de Eist om mede te helpen de komst 1
van den dag te bevorderen- Ik mag verwachten, dat
die lust ook bij L. R. aanwezig is. Dan zal ook hij
willeni .medewerken aan de verbreiding der gedach
te, dat militairisme onvereenigbaav is met alle
waarachtige rdig'e Want waarachtige r-Egie doet
ons eerbied .hebbén yoor het leven, zoeken, naar
broederschap, naar liefde.
- ASTOR.
DE KABINETSCRISIS. DE KATHOLIEKE MI
NISTERS WEIGEREN HET AANBOD VAN DR. DE
VISSER.
Zooals wij eergisteren meldden, aldus de Msb..
heeft dr. De Visser verschillende ledén van het
ddmissiontoaire kabinet, o.m. de Katholieke mi
nisters, aangezocht om ritting té nemén in het
door hem te vormen ministerie.
Wij kunlnen hieraan nog toevoegen', dat het éohrij-
ven, hetwelk aan deze ministers is verzonden, ook
de mededeeling bevatte, dat het in de bedoeE^
lag den Nederia-ndsohen gèzant te Bern tijdelijk
te belasten met de waarneming van dein gezant
sohapspoet bij den H. Stoel
Woensdagmiddag zijn de vier R.K. Ministers
op het departement vaa Marine bijeen gekomen
om een gezamenlijk overleg te plegen. Zijn wij
wel' ingefieht, dato ie het resultaat van t deze be
spreking geweest dat de KathoEeke ministers het
aanbod iniet aannemelijk hebben verklaard en
dit aan den formateur hebben meegedeeld-
Dit besluit zal wel niemand verwonderen!, c. afi
neer men bedenkt, dat de voorgestelde oplossing
geen rekéning houdt met het karakter van het ge
zantschap bij het Yaticaato, dat bedoeld is als een
luisterpost. Zulk een post brengt mee dat men niet
zoo nu en -dan een's luistert, maai" gedurende 12
maanden in het jaar rijn oor te luisteren légt. Een:
Gezant te Bertn, die daar ook andere dan zuiver
poütieke belangen heeft te behartigen, bovendien
"een cotosulairen dienst onder rich heeft, zal uit den
aard der zaak niet voldoönde tijd ©n gelegenjheiid
.hebben om tegeHjk het gezantschap hij den H.
Stoei naar behooren te behartigen.
Een oplossing zal/ om aannemelijk te rijn, dart
ook rekening moeten houden1 imet het bijzónder kar
rakter van het gezantschap bij den H. Stoel.
Men meldt uit Leeuwardén:
In eén# vergadering van dén Ghr. Hist. Kaïnert-
kring /Friesland, waarin het Tweed© Kamerïïd, do
heer# J. A. Bakker een uiteenzetting gaf van de
huidig© ministercrisis, is een mótï'e aangenomen,
waarin de druk bezochte vergadering hare instem]
ming uitspreekt met de houding der chr. hist. Ka
merfractie in zake het gezantschap bij den Paus.
Met plezier
Het past U netjes, zit gemak
kelijk, en is prima afgewerkt.
Koopt daarom Uw Kleeding bij
TE WINKEL
BREEZAND,
De vergadering van de muziekvereeniging „Con-
cofdia" bleek, ondanks ,de -weersgesteldheid, flink be
zocht. De voorzitter, de heer A. Raap, dankte de aan
wezigen dan ook 'voor ,die goed© opkomst, maar ov©£
h©t repetitiebezoek was spreker minder tevreden en
verklaarde dat de oudere leden in idit opziéht wel
eens een voorbeeld mochten nemen -aan ,de adspi-
•ranten, ook wat -hét bezoeken der vergaderingen be
treft. 1 i-
De notulen van den secretaris, den heer iM. Broers,
werden onveranderd vastgesteld, met dank voor 'de
uitvoerige weergave. t
Nadat eenige dngeko'meni stukken iwaren besproken,
werd overgegaan tot het benoemen van afgevaardig
den naar de Congresvergadering van den Westfrie-
schenbond van Harmoniegezelschappen en Fanfare
corpsen te Hoorn. Als zoodanig (werden benoemd de
heeren B. de Vries en A. Raap en tot ©ventueele
plaatsvervangers de haeren D. Daaldèr en M. Broers.
De controlecommissie rapporteert, dat zij de hoe
ken van den penninglmeester, den heer C. de Graaf,
volkomen, dn orde heeft bevonden, waarop voorzit
ter den penningmeester dankt voor ;diens accuraat
beheer.
Als controlecommissie worden benoem'd de hee
ren Jb. Weijers en W. jpronk .en tot plaatsvervangers
do heeren J. Buisman en C. Raap. 1
Bijl de verkiezing van een commissaris wordt met
groote meerderheid als zoodanig gekozen de heer
Jb. .Weijers.
Een voorstel om repetitiekaarteiu te drukken,
wordt -aangenomen.
Het aanbod van den beer J. Wiggers, 'om, in'dien
dit noodig mocht worden geacht, ter afwisseling ®p
de muziekuitvoeringen met nog eenige anderen voor
voordrachten te zorgen, wordt dankhaa/r aanvaard.
Bij de rondvraag komt verder nog een en ander naar
voren. w
Hierna sluit voorzitter de vergadering, «met dank
voor ide aangename samenwerking, terwijl bij de
hoop uitspreekt, dat in het vervolg de repetities door
allen weer trouw bezocht zullen worden, ,wat althans
«in 't «winterseizoen geen bezwaar zal zijn.
NOODLANDING.
Gistermiddag was het militaire 1 Fokkerviiegtuig
«C >1 No. 521 uit Soesteiberg, genoodzaakt eene nood)-
landing te maken in de« omgeving van Beekbergen,
wegens een lek aan de waterpomp. Van het vlieg
tuig werd enkel de onderVleugel beschadigd, doch
zoodanig, dat 'het niet meer op kon stijgen en per
(auto van Soesterberg moest worden opgehaald. De
inzittenden, de Vliegenier-luitenant J. M. Klinkha
mer en sergeant J. Brunklaas bekwamen géén let-
TREURIG ONGELUK.
De sleepboot Lijntje Johanna, komende,van bet
Maasstation te Rotterdam, Voer onder de VVillems-
brug door. De 15-jarige dekjongen W. G. streek de
pijp van de sleepboot en bleef op bet contragewicht
staan. Daarn'a trok bij d'e pijp te vroeg op, zoodat
deze den kant Van de brug raakte en een schok kreeg
waardoor de jongen van bet gewicht wiepte en in
de Maas viel. Hij werd direct «door «den sterken stroom
gegrepen, zonk in de diepte en Verdronk.
De rivierpolitie beeft zijn lijk opgehaald.
Openbare zitting van Donderdag 17 Dec. 1925.
KINDER,ZAAKJES.
Om Je beginnen hebben we eenige minderjarige
overtreders Van de Nederlandsche wetgeving, wier
zaakjes met gesloten deuren worden behandeld
EEN KOPPIGE' BOER.
Als eerste zaak van de openbare ritting «dient die
van Nicolaas Thomas Groot, een veehouder te
Schagen. Nicolaas schittert door afwezigheid, maar
wel is getuige Pieter de Boer, veearts, aanwezig.
Groot wordt ten laste gelegd, overtreding van art..
9 van de wet op den keuringsdienst, omdat hij .van
een gestorven rand binnen den vastgesteld'en tijd
geen aangifte heeft gedaan en 'hij; dat rand, dat be
graven moest worden, in een sloot heeft laten liggen
rotten. Eenige malen is de Groot aangemaand het
cadaver te verwijderen.
Getuige de Boer legt de omstandigheden uit van
het geval, er scheen herrie met een buurman tus-
