DEPOSITO'S BIGGEN TE KOOP, Engros bij: Firma J. C. DE VRIES, Schagen. 325 M. TUINSPOOR Boerendienstbode, ATTENTIE! MUZIEK 4 P.K. LISTER MOTOR gehuwde Kaasmaker. een Boerenknecht, een BOERENKNECHT, Kool- en Waterdichte Dekkleeden, Molenzeilen De ondergang van een volksbestaan C. BREET - Schagen. Reclames. Advertentiën. VOLKSAVOND ONDERLING NUT EN GENOEGEN, De waarde Afbraak te koop. „SCHAGER SNIK", f Medoc Superieur f St. Christoly Medoc f St. Emilion en St. lullen f Sauternes (Witte Bordeaux) f I.1U per tlesch 1.25 per flesch 1.40 per flesch 1.60 2.25 per per flesch flesch Gij behoeft niet te klagen Wortelboer's Kruiden of Wortelboer's Pillen Hoornsche Crediet» en Effectenbank Paardenknecht Tandarts BR0NKH0RST De VTaamsche Leeuw, die In 1320, op het ri&gveld nabij Koririjk, zooveel schoons voorspeld had. heelt echter niet geweten van de stralen der zon. die aan den horizon verscheen, behoorlijk to prollteeren. De Leeuw heelt zich te veel door die stralen laten koes teren, is vadsig geworden en heeft, in zijn slaap* zich de nagels laten knippen. De zon, reeds zoo vroeg voor Vlaanderen opgegaan was aanvankelijk minder scheutig voor de noorde lijke gewesten, voor Holland en Zeeland. Langer moes; de Leeuw in den Hollandschen Tuin wachten op de koesterende stralen van de zon. maar toen die ook eenmaal hoven de kim verschenen was. haar stralen den Hollandschen Tuin bereikten, groei de de jonge Hollandsche Leeuw even krachtig als de gewassen in den Tuin. Vlaanderen had enkele jaren, nadat het met de an dere Nederlandsche Gewesten tegen Philips den Tweede was opgestaan, het hoofd in den schoot ge legd en alhoewel Philips niet zelf meer zijn hand deed voelen, waren rijn heerschers uit hot Spaansch- Hahslburgsche Huis dn zijn plaats getrodfen, Vlaande ren en de andere Zuidelijke Nederlanden zouden met dat Huis lief en leed deelen. Het leed deed niet lang op zich wachten. In 1635 brak de oorlog tusschen Frankrijk en Spanje uit en Vlaanderen werd spoe dig door de Franschen betreden en geplunderd. Aan dezen oorlog maakte de vrede van Munster in 1648 een einde. Terwijl bW dien vrede de Zuidelijke Nederlanden geen partij waren, doch behandeld wer den als doel van Spanje, was de jonge Republiek der (Noordelijke) Vereenigde Nederlanden wol degelijk partij, werd! evenzeer door Spanje als door de andere mogendheden als souvereine staat erkend en vormde sedert een machtige factor in Europa en geheel de wereld. Slechts was bij den vrede van Westpihalen dit te betreuren, dat voor goed de macht van den Duitschen keizer geknot was. Alle hegemonie in de Duitsohe landen was verdwenen. Hoeveel beter voor Europa ware het geweest indien er. hetzij, een homogeen krachtig Duitsoh of een grooter Hollandsch gebied gestaan had rondom het Noordwestelijk deel van Frankrijk. Maar tevens dan landen van protes- tantsch karakter als tegenwicht tegen het katho lieke Frankrijk, waar het Kardinaal Richelieu door de verovering van La Rochelle in 1629 gelukt was een einde te maken aan het protestantisme in Frank rijk. De door Karei IX in 1570 verleende gedachten- vrijheid met vier „places de suroté" voor de protes tanten: La Rochelle. Cognac, La Charité, en Montau- ban. het Edict van Nantea den 13en April 15971) door den protestantsch voelenden Hendrik IV: ver leend. waren te niet gedaan. Hendrik IV was den 14 Mei 1610 door Ravoillac vermoord. De moordenaar meende een goed werk to verrichten, het was bekend hoe Paus Paul V (Borghese) in Hendrik van Havanne een bedreiging zag voor het katholicisme, al was Hendrik dan ook om der wille van het koningschap katholiek gewor den. De strijd van dezen vorst tegen de Habsbur- gers werd niet. zooals van andere Franscho vorsten, of van n' minister Kardinaal Richelieu goedgekeurd, in Hendriks strijd tegen Habsburg werd gezocht het verlangen hoi protestantisme in Duitschland te bevorderen. Wellicht was die drijfveer er ook bij Hendrik en dan is zeker nog meer te betreuren, dat deze vorst door een fanatiteken katholiek gedood werd. Waren in de 17e eeuw onze staten van Holland en vooral do afgevaardigden van Amsterdam minder kortzichtig geweest, ten opzichte der buitenlandscho politiek, vreezende. dat de door de Oranje's het blijkt nu olken dag meer terecht voorgestane ex pansio politiek naar W'ostphaalsche zijde, .hun stem men/meerderheid im de Staton-Genoraal verloren zou gaan. dan zou een krachtig Protestantsch Nedler.larid hot Kaffoo tiek o Frankrijk rn toom hebben kunnen houden. Het is echter heel anders gegaan en het duurde niet lang of de jonge Republiek der Zeven Provinciön zou kennis maken met het Fransche Imperialisme. Men had inmiddels reeds kunnen zien hoe de •Zuidelijke (Spaansche) Nederlanden dat imperialisr me reeds aan den lijve gevoeld hadden. De vrede van Muneter had nog niet beteekend de vrede tus schen Frankrijk en Spanje en hevig leed Vlaande- ron onder de invallen dor Fransche troepen. Ten einde Duinkerken te verdedigen werden de met groote moeite en kosten drooggemaakte Groote en Kleine Moeren aan het water prijs gegeven. Het mocht niet baten» Duinkerken moest zich aan Frank rijk overgeven en bleef na den vrede der Pyreneën (1659) Fransch. Ook een ander gedeelte van Vlaan deren moest worden afgestaan, evenals een gedeelte van Henegouwen en Luxemburg. Men ziet. Frankrijk had werkelijk een goeden gebiedshonger. Wij waren echter pas in het begin. Eerst toen Lo- dewijk XIV de teugels van het bewind, welko gedu rende zijn jeugd gerust hadden in de handen van zijn moeder, Anna van Oostenrijk en kardinaal Ma- zarin. stevig in handen nam, zou do oude geest van de 14e eeuw, de geest van Philips den Schoone, over Frankrijk vaardig worden. Het staat nu wel vast .dat Lodewiik XIV het feite lijke ideaal van Philips de Schoone, Frankrijk uit breiden tot haar zg.n. natuurlijke grijzen slechts voortzette. In het Westen waren drie natuurlijke grenzen reeds onder Karei VIII bereikt, do Pyre neën vormden de Zuidelijke natuurlijke grens, maar in het Noorden en Oosten was het ideaal nog niet verwezenlijkt. De Rijn moest in ieder geval in het Oosten, en de Maas. op zijn minst, die in het Noorden worden. Elzas. Lotharingen, do Ffalz, het Rijnland. Luxemburg, Limburg (Maastricht), Bra bant. Namen» Henegouwen, Vlaanderen moeston bij het Fransche Rijk gevoegd; worden. Met de Maas als Noordelijke grens viel van zelf die Schelde binnen Fransch grondgebied, alsl bedreiging voor Engelaaid on Holland. In de 54 jaren, welke Lodewijk XIV geregeerd heeft, werd1 nimmer «lat ideaal door hem losgelaten. Reeds in den z.g.n. devolutie oorlog (1665—1663) veroverde Lodewijk een groot deel van. Vlaanderen en behield bij den vrede van Aken o.o. de bovengenoem de Moeren, gelegen in de ambachten van St. Winicks- Bergen en Veurne. Treffend is, dat zijne groote ministens Colbert en Louvois concessie tot droogmaking aan Lodewijk vroegen en verkregen Zij maakten er echter geen ge bruik van. Lodewijk XIV1 heeft behalve op gebiedsuitbreiding op versterking van het katholicisme aangestuurd. Hij deed dit gedachtig aan de Protestanten onder Coligny, de katholieke Ligue van die Guise en later de Fronde. steeds vormende naast of. tegen den souve- roin een macht in den staat. Lodewijk XIV werkte saimen met Paus Innicentius XI, -tot verdelging der protestanten. Niet dat Lodewijk zoo'n braaf katholiek geweest ia Zijn beroemde maitresse Madame de Maintenon was protestant en is daarna katholiek ge worden. Door allerlei omstandigheden was. zooals deze bravo dame het noemdle. het protestantisme in Frankrijk uit de modo geraakt. Echter niet zoo of de protestanten weigerden zich te doen bekeoron on ver lieten bij duizenden het land. terwijl zij in de Dou- phinó en de Cévennes naar do wapens grepen. De koninklijke macht zegevierde, terwijl het bloed der protestanten hot land rood kleurde. Men taxeert het aantal uitgewekenen op 150000400000 personen. De groote fortenbouwer Vauban zorgde intusschen voor de versterking der in het Noorden geannexeer de plaatsen en men vraagt zich wel eens af, waarom of toen Lodewijk niet Antwerpen genomen heeft. Hij vreesde echter te veel de jaloesie van Engeland, dat reeds met leedo oogen Calais en Duinkerken in Fransche handen zag. Eindelijk in 1672, zou de groote slag geslagen worden, zou de Fransche grens in het Noorden voor goed) vastgelegd worden. Daartoe moest Holland ten onder gebracht worden. Fransch geld had Karei II van Engeland 2) de bisschoppen van Keulen en Munster tot bondgenooten, andere Duit- sche vorston tot onzijdigen weten te maken. Door overbieding der Hollandsche daalders had: Lodewijk Zwedens sympathie verkregen, dus niets stond! meer in den weg. Een machtig Fransch leger viel I-Iolland binnen. Behoef ik U te herinneren aan de bange da gen, die volgden en aan. de eindelijk© verdrijving van den vijand door Willem III v. Oranje, nadat het Nederlandsche volk zich weergevonden had en par tijstrijd vergetende de oude leuze: Jk zal handha ven," trouw volgden. Daermede was echter de vrede allerminst hersteld, eon wereldoorlog ontbrandde: Lodewijk vond bondge nooten in Zweden, in Hongarije en in Beteren, Hol land in Brandenburg (het huidige Prulseen). Spanje on den Dultechen keizer. Terwijl Oranje zorgde, dat in Engeland; de stemming ten gunste van Holland omsloeg, intrigeerde Lodewijk in Spanje. De strijd verplaatste zich van Holland naar Vlaanderen en BTabant, vandaar naar Frankrijk zelf. De Duitsche keizer heroverde den Elzas, Willem van Oranje ruk te Frankrijk binnen, de Ruyter en Duquesne bestre den elkaar met afwisselend; succes ter zee. Helaas had Frankrijk onder de Hollanders, die te gen de Oranjes waren, vrienden, die niet nalieten de aarzeling, die er weer langzamerhand begon te heerschen, nu nogmaals onder de auspiciën van Oranje uitbreiding der grenzen aan den Westphaal- schen en Zuid-Nederlandschen kant mogelijk werd, aan te wakkeren en in Nijmegen (1678) werd de vrede niet door de feitelijke overwinnaar», maar door Lodewijk XIV gedicteerd. Lodewijk moest wel is waar Gent. Kortrijk en Charleroi aan Spanje terug- goven, maar Valenciennes, Cambrai. St. Omer, Mau- beuge, dus een groot deel van Vlaanderen en do Fransche Comté kwamen aan Frankrijk, terwijl reeds de mogelijkheid zich van Lotharingen meester 'te maken voor Frankrijk geopend werd. Reeds dadelijk werd; er handig gebruik van ge maakt en zoo was het mogelijk, dat in 1681 in vollen vrede Elzas, Lotharingen en de stad Straatsburg Fransch werden. Men noemde het afrondingen, maar het waren annexaties. De Duitsche keizor verzette zich. maar daar Lodewijk, volgende het voorbeeld van Frans I, de Turken tot bondgenoot had gemaakt en deze onder de muren van Weencn verschenen, had de keizer de handen te vol, zoodht hij de over eenkomst van Regensburg de nieuwe Fransche gren zen voorloopig werden goedgekeurd. Zoo werd. dus in 1681 Duitsch gebiedl, Elzas en Lotharingen door Frankrijk geannexeerd. In 1871 werd door het genie van Bismarck dit gebied weer Duitsch, in 1918 door de overwinning der geallieer den weer Fransch. Laten wij echter terugkeeren tot den wapenstil stand van Regensburg. Lodewijk XIV was aan het toppunt van zijn macht, hij was „le Roi Soleil" die dank zij staatslieden en organisateurs als Louvois en Colbert, veldheeren, en admiralen als Turenne. Vauban en Duquesne in Europa schitterde. Hij had1 de politiek van Philips de Schoone. van Richelieu voortgezet en met succes. Daarbij had hij enorm veel te danken aan Vauban, die alle veroverde plaatsen tot, voor -dien tijd, bijna onneembare vestingen om gebouwd en daardoor voor de Fransche legers zoo wel een solide basis van aanval als van retraite ge vormd had. De groote tegenstander van Lodewijk XIV was Willem III. Deze was het gelukt eene groote coalitie tegen Lodewijk (de liga van Augsburg) te stichten. Daarbij was niet alleen gemoeid het remmen van het Fransche, maar tevens van het Roomsehe imperialisme. Had in Engeland Karei II reeds neigingen getoond om tot het katholicisme over te gaan. na diens dood was zijn broeder als Jaoobus II op den troon geko men en deze vorst was katholiek. Met leede oogen had Lodewijk gezien hoe Karei II onder den drang van zijn volk de hand van zijn nichtje Mary aan Willem III van Oranje had geschonken, toch waar schijnlijk niet vermoedende welke enorme geviolgen daaruit zouden voortspruiten. Jaoobus, hot; Kathjollcisme "bevrxyrdooleiide, werd moer on meer gehaat on ten slotte werd Willem van Oranje door hot Engelsohe volk aangezocht om rijn schoonvader te verjagen on met zajino ge malin den troon van Engeland te beklimmen. De poging had succes, Jacobus vluchtte naar Frankrijk on stierf in ballingschap. Engeland bleef een bol werk van hot Protestantisme. i Hot moet voor bodewijk wel een der moeilijk ste momenten in rijn loven geweest rijn, om Wil lem als Koning van Engeland te .erkennen. Eir hadden zich echter voor Lodewijk weer nieuwe ^erspeotierven geopend. Karei II van Spanje had geen kinderen1. Hjf was do zwager van Lodewijk XIV en deze zag: nu lang zamerhand een schoon beeld van gebiedmiitbret- ding voor zijn oogen versolmnon. Spanje, do i van Vlaanderen en andere Zuidelijke (Spaanse Nederlanden, eon deel van Italië. Mexico, en Zi Amerika zouden aan Frankrijk kunnen komon. Tairyk rijn de intrigo», van versouillcqde kan* ten uitgespeeld, gerwoost. Evenmin als Xodcwljk! aat^de Duitsohe keizer, die de buit voor rijn mille wilde binnenhalen, stil. In 1700 stierf Karei XI en het bleek, da* de twee- de kleinzoon van Lodewijk XIV, do hertog van Anjou, door hem tot erfgenaam uitverkoren waa. Lodewijk (aarzelde om het testament te aan vaarden, voorzag eon oorlog met don Duitschen Kei-' zer zoo wei als met Engeland en Holland, probeer-! de door intriges de publieke opinie in Engeland en Holland waar (in bedde landen) eon groote anti- oorlog partü bestand, to forooeran. Hot was ech ter met mogelijk voor Willem III om to bewijzen hoe onduldbaar 't waa om het evonwioht in Eimv pja iLildus te doen verbreken. Frankrijk oppermach tig in do Middollandscdie Zee, machtig aia mari- td\p»mfe ten S^ianiaie mogendheid, Erankrijk me# Vxaainderen dus do havens Ostoudo eai Antwerpen, als pistolen pp do bonst van Engeland, leverde oen to groot gevaar op voor Engelaiid, dan dat Iiot larxenuait wilde besluiten do orionis zonder .pro- tost doorheen .Fransohon prins to doen in bezit nomen. Willem III stierf juist vóór dat de oorlog (Spaansche Sucoeasu voor Log) uitbrak. Do hertog vain Anjou liad .als Philips V deca troon van Spanje bestegen, Lodewijk had Portu gal, den hertog van Sayoie, de keurvorsten van Beieren on Keulen tot zijne bondgenooten gemaakt en stond nu tegenover do EngoJscli-I LolWdseh- Duitsohe aoaJitie. r De inzet was belangrijk, niet het minst voor Hol land, dat, niet groote maritieme en koloniale be langen, evenmin gesteld kon zijn op oen Fransohen buurman, aan zijne eigen Zoowel1 als aan. zijne ovcr- zeesohe grenzen. Spanje was een goede buur geweest omdat het, na deu vrede van Munster, zwak was. Frankrijk zou een gevaarlijke buur aün, omdat het sedert dezen zalfden vrede zeer krachtig; en machtig geworden was. f Het giing feitelijk om' Holl&nd's toekomstige onafhankelijkheid. Een wereldoorlog brak Hoe: te gen het Fransche Imperialisme. M i 1) Pas door Lodewijk XIV opgeheven. Z) Booze tongen zeggen dat ook eene zeer bekoor lijke Fransche dame te rechter tijd door Lodewijk naar Karel's Hof gezonden, van grooten invloed ge weest is en zijne neigingen niet alleen pro-Fransch, doch ook pro-Roomsch deden worden, Waarschuwingen van nierzwakte. Doffe pijn in den rug, na inspanning, of scher pe steken, als gij na* bukken opricht, is dikwijls het eerste -verschijnsel van ernstige nierajwakto. Spoedig daarna kunnen urinestoornissen, hoofdpijn, oen afgemat gevoel, duizeligheid, zenuwachtigheid, hartkloppingen, kortademigheid, vermagering or krachteloosheid optreden. Do tnieren bdhooren tot de teerste organen, van het lichaam, en dor gelijke verso 11 nnscfLon waarschu wen u, dat uw nieren verzwakt <3 aangedaan zijn. Verwaarloos zulke waarschuwingen niet. Kom do nieren zonder uitstel' tp hulp mot het middel dat zij noodig hebben. Begin onmiddellijk mot hot ge bruik van Foster's Rugpijn Nieren Pillen, het spe cifieke middel1 voor zwakke nieren ©n blaas. Dit be vordert do goede werking der nieren en beschermt u tegen rhenimatiek, londopijn, ischias en urine- stoornissen. Mannen en vrouwen uit alt© doelen van Holland getuigden hoe terdege Fosteris -Rugpijn Nieren PUlen werken. Hot middcd' is gr>garM.uIlcord zuiver, en het is zoodanig samengesteld, dat de nieren de™ juist© hulp ontvangen, waardoor rij! wieder flink .en krachtig werken. Daarom behaalden Eoeter'e Pil— lten ook Zulke goede en duurzame resultaten. Verkrijgbaar (in glasverpakking met geel etiket 1'et hier vooral op) bij apotheken en drogisten) a f 1.75 per flacon. op DONDERDAG 16 DEC., 's av. 7 uur, In de zaal van H. Bakker te AARTS WOUD. Optreden van MeJ. Bierman uit Oosthuizen, de met goud bekroonde Declamatrice en het bekende 8 trijk- orkest van Nieuwe Niedorp. NA AFLOOP BAL. van levertraan wordt bepaald naar het gehalte aan vitaminen, dat zijn de bestanddeelen welke onmiddellijk In het bloed worden opgenomen en on ontbeerlijk voor het lichaam zijn. Er is verschil ln lever traan. Koop daarom de Hes- te, welke U voor geld kunt krijgen, namelijk die van „HET GROENE KRUIS", HOOGZIJDE - SCHAOEN, 80 cent per halve flescb zoo goed als reuk- en smaakloos, do naam staat op de flesch CodStructlewerf .NIC. WITSEN", STOEL, ALKMAAR. IJzeren Mestkruiwagens Onverslijtbaar bij behoorlijk gebruik Afbraak van 14 in slooping zijnde perceelen aan het SCHAHL00 te Alkmaar. Adres: J. Habbé, Alkmaar. Afbraak. Afbraak. bU D. HOOGSCHAGEN Breezand. in alle maten. Touwslagerlj, Zadel- en Zeilmakerij. Aanbevelend, Telefoon 67. VRAAGT UW LEVERANCIER: zeer oude OEN EVER, per liter 1 4.25' de beste voor den prijs. T\V l/PIFQ' BORDEAUX-, MUSCAAT-. PORT-, SAMOS-, ULf V IXlLsO ^MALAGA- en SPAANSCHE WIJNEN. Aanbevolen merken: GRIEKSCHE MUSKAAT 'p. flesch f 1.25 DEVEA PORT echte Roode en Witte Tarragona Port per flesch f 1.25. DOURO VIN Prima Roode en Witte Port k Port per flesch f 1.60. DOURO SPECIAL Prima Roode en Witte Douro Port per fllesch f 2.10. (Het neusje van den zalm.) Wegens den lagen Frankenkoers (Geïmporteerde onversneden Natuurwijnen.) BU afname van 12 Scsschen 10 cent per flesch korting. 1 Anker 20 Gedistilleerd en Wijnhandel, OPGERICHT 18SO. - TELEFOON No. 36. over gal, slijm, maaglijden, trage ontlasting, slechte spijsver tering, gebrek aan eetlust, gevatte koude, influenza, lusteloos heid, koortsigheid, duizeligheid, hoofdpijn enz., want door 't gebruik van de Jacoba Maria Wortelboer van Oudo Pekela zijt gij binnen enkele dagen weer frisch en opgeknapt. Probeer ze maar eens, en ge zult tevreden zijn over de heilzame uit werking. Overal verkrijgbaar k 60 ct. Effecten Coupons Prolongatiën Hoorn, Schagen, Alkmaar, Dal 8. Narktpl. A 92. Oude Gracht 297. met rentevergoeding naar gelang van tijd. Zitdag te Nieuwe Niedorp bij den hr. J. B. Wiiken. Deposito's Safe Deposit Gevraagd, 1 Maart 1927 een bekwaam goed kunnende melken, kennis van machines vereischt. W. REUVERS, de Cocksdorp, Texel. Billijk ter overname aangeboden met 1 Schijf. 2 Wagens. Brieven onder no. 2827, bureau van dit blad. TE KOOP: pl.m. 1 H.A. Bouwland en 2 H.A. Weiland met Woonhuis en Veestalling. Te bevragen bij M. Bakker, Polder 't Hoekje, Gem. Callantsoog. Gevraagd voor dag of dag en nacht, bij A. GROOT, Moerbeek, gemeente Oude Niedorp. MARKT - SCHAGEN te consulteeren ALLE WERKDAGEN van 9.30—12 en 1.303 uur. Woensdags alleen van 9*10 uur. is Opleiding tot het mooi Ieeren be spelen van een Koperinstrument.® Aanmelding Donderdags van 24 uur. J. WILLEMSE, Oud-Stafmuzikant K.M., Laan D 6, Schagen. TE KOOP: een z.g.a.n. m. Dorschmachine, een Meelmaalmolen, groot model, met 2 steenen, en een in besten staat zijnde Bietensnijmachine, St. DE WIT, Westerkerk, VenhulzenJ Voor de Stoomzuivelfabriek „DE HOOP" te de Waal op Texel word! gevraagd: een Zij, wier vrouw en eventueel kinde ren in de fabriek behulpzaam kunnef zijn, genieten de voorkeur. Zich schriftelijk te wenden tot den Directeur C. BRUIN. Gevraagd met 2 Februari goed kunnende melken, bij W. Rampen, Belkmerweg, 't Zand, Zljpe. Gevraagd, met l rebr. goed kunnende melken en niet ouder dan 20 jaar, bij P. Kooij, Sint Maar- tensvlotbrug.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1926 | | pagina 6