DE GESTELDHEiD VAN
DEN ZEEBODEM.
De vlucht door de Roode Zee.
Uithangborden in de middeleeuwen.
WARE WOORDEN,
Wanneer vi alleen bent met nw
geilacbten, bent u (lan In opbeurend
en verliedentl, o( In innppereiul en
neerdrukkend xeaeleohapT
t>e leunen moet altijd el* tete
lal* en leeg* voorgetiteld worden, en
het kind moet te hooghartig «ijn,
om kloh daartoe te willen verlagen.
Een normaal-aangelegd kind kan
men het ook dadelijk aanzien, ale
het onwaarheid spreekt
Zoö lang er nog goed is te doen
en kwaad te herstellen, is het leven
nog van helang en te leven een
plicht
Onsenlastbaar ligt de schoonheid in
de elfen «iel,
Onaantastbaar als een kleinood,
dat ona nooit ontviel.
De pessimist, die alles >00 donker
mogelijk Inslet om itrli voor onl<
gouehellngen te behoeden, gelijkt
op den men, die In hel water
springt om niet nat te worden door
den regen.
BIJ het zlon van «en groot man,
tracht hem te evenaren; van een
klein man, keer om en onderzoek
uzelf.
In de levenswijze van velen laat
de levenswijsheid wel wat te wen-
'schen over.
Ik begrijp niet, dat je zoo ruw met je auto om gaat.
Morgen komt de deurwaarder er beslag op leggen.
AotocnobffistKon jij niet uit den weg gaan als ik signalen
KQCf
Boer: Bc g»$j eai tk sta ai waar Tc wilI
Mevrotrw: Maak *m uiet kwaad. Een est. de wapen w met
«mzefceixH
Op Bommigt plaatsen maar dan 8000
meter diep.
In vroeger dagen beschouwde men de wereldwee als
een soort afzetgebied, waarin alles, wat door do groot©
zeerivieren, als rollend gesteente, kiezel, zand en slijk
werd meegevoerd, bezonk, en waarvan de fijnere be-
«tanddeelen idoor de zeestroommgen*zeer ver zee in
Werden meegenomen. Niet te onderschatten is verder
de boeveelheid der door de wind meegevoerde stof-
Ndeelen boven de zee, stof, afkomstig uit de woestijn,
of van vulkanische uitbarstingen. Men maakte1 nu de
gevolgtrekking, dat door de groote massa's vaste
stoffen, die naar den zeebodem verzonken, alle onef
fenbeden, die daar aanwezig waren, in den loop van
de millioenen jaren zouden zijn gelijk gemaakt, zoo
dat in deder geval een zóó groote onregelmaat van de
oppervlaktevormen, zooals wo die op bet vasteland
kennen, daar in de -diepte niet voorkwam. Men stelde
zich voor, dat de zeebodem over groote uitgestrekt
heden een groote gelijkvormigheid vertoonde, langs
een flauwe helling tot groote diepte wegzonk en ol-
leen aan do kusten van het vasteland en de eilanden
omhoog steeg. 1
Deze theoretische opzet van de effonhoid van den
zeebodem scheen door peilingen te worden beves
tigd. Tot voor korten tijd nog waren dergelijke pei
lingen een uiterst omslachtig en moeilijk werk, die
alleen door speciaal daarvoor uitgeruste en mot ge
schoold porsonoel werkende schepen konden worden
uitgevoerd. Het laten zakken van het zware, aan een
pianodraad hangende, looden gewicht in de diepte
van meerdere duizenden meters en daarna weer het
opwinden van die draad vereischte niet alleen veel
tijd, maar ook groote aandacht, opdat het oogenblik,
waarop het looden gewicht den zeebodem raakte,
nauwkeurig werd waargenomen. Vroeger paste men
deze metbode veelvuldig toe, liet de draad van bet
peiltoestel steeds dieper zakken en geloofde dan
diepten van 14000 tot 16000 meter in den Zuid-At-
lantischen Oceaan gevonden te hebben. Berst nadat
de Amerikaan Brooke op bet idee kwam, de ontlas
ting, die bij bet raken van den looden kogel aan den
zeebodem, optrad, te versterken doordat op het mo
ment van aanraking een zware ijzeren kogel van het
lood werd opgeworpen, kon men meer nauwkeurige
peilingen doen.
Dergelijke bezwaarlijke en kostbare waarnemingen
werden alleen daar uitgevoerd, waar zij op grond van
praktische doeleinden noodig waren, namelijk voor
het scheepvaartgebied in ondiepe wateren, dus in de
nabijheid der kusten, en in open zee alleen op enkele
lijnen, welke voor de berging van telegraafkabels in
aanmerking kwamen. Voor bet overige waren ech
ter de plaatsen, waar de diepten gepeild werden, zeer
dun gezaaid. Nu nog op bet oogenblik zijn er tal-
rij kb gebieden, waar nog geen enkele peiling ge
schied ia Hoe weinig echter zoo'n .uitgebreid net van
peilingen een idee geeft van de werkelijke vormen
van den zeebodem, kan men uit een vergelijking met
het vasteland zien. Men stelt zich bijvoorbeeld voor,
dat iemand, de stijgverhöudingen in Zwitserland van
vier willekeurige hoogtepunten wil beoordeelen. Ne
men wij da vier plaatsen Genève, Locarno, Bern en
Zurich, die resp. 375, 210, 550 en 410 meter boven de
zeespiegel liggen, dan besluiten we daaruit, dat Zwit
serland, naar verhouding een lage, naar het Noord
westen zeer langzaam stijgende vlakte is. Een der
gelijke vergissing is in werkelijkheid in den grond
onmogelijk, omdat op hel. land de bergen zicht
baar zijn, en omdat men zich de hoogten, die men
meten- wil, van tevoren kan uitzoeken, terwijl bij
diepzee-peilingen elke meting een product van bet
toeval is. Daarbij is de kans, dat in de diepte der zee,
de hoogste en diepste plekken zeer weinig kans heb
ben, om door het peillood geraakt te worden, omdat
zij stoods een kleine oppervlakte beslaan, terwijl de
gemiddelde diopten root hun grooto vlakten veel go-
roakkolijker gevondon worden.
Het gevolg hiervan was echter, dat,1 zooale reeds
in den beginne is gezegd, men zich den zeebodem als'
een effen vlakte voorstelde.
Eerst de nieuwe methode, volgens welke door mid
del van de echo de diepten gepeild worden, heeft de
constructie van een werkelijke dieptekaart ge
lijk die van het vasteland mogelijk gemaakt. De eer
ste kaart, die volgens deze methode was verkregen,
werd in 1922 van de onderzeesche voortzetting van
het Zuid-Californische kustgebergte ontworpen op
grond van 5000 echo-peilingen, die in den tijd van
Dökter: Waarde heer, u fijdt
aan melancholie. |e moet eens
naar Ter Hali's revue graan om
Buziau te zien 1
PatiëntNeem me niet kwa
lijk, dokter, Ik ben Buziau zelf!
38 dagen konden worden uitgevoerd. Al den tijd
hebben zich de peilingen tot het kustgebied beperkt,
terwijl de 67000 echo-peilingen, die onlangs de „Me-
teor" heeft ondernomen, een nieuwe kaart van een
uitgestrekt gebied der wereldzeeën opleverde. Daar
bij is gebleken, dat de Middel-Atlantische1 kam als
een onderzeesch gebergte van geweldige afmetingen
den ganschen Oceaan van bet Noorden naar het Zui
den doortrekt, zonder eenige onderbreking en het
stelt een zeer gecompliceerde en veelvormige masr
sieve massa daar, waarvan de hoogste punten met
die op het vasteland kunnen wedijveren, in ieder
geval in omtrek ze verre overtreft. Of het hier om
een plooi gebergte gaat, dat door den druk
van de in het Oosten en Westen gelegen vaste lan
den omhoog gedrukt is op den zeebodem in het mid
den van den Oceaan, of dat het een uitpuilende plas
tische steenmassa uit het binnenste van de arde is,
dat zullen latere onderzoekingen nog aan het licht
moeten brengen.
In het algemeen hebben de bodems der Oceanen op
grond van natuurkundige overwegingen, de eigen
schap, dieper te zakken. De temperatuur is namelijk
op den zeebodem wegens de afkoeling door het wa
ter aanmerkelijk geringer, dan op dezelfde diepte on
der bet vasteland. Zoo is bijvoorbeeld de temperatuur
van de aardkorst op een diepte van 6000 meter 200
graden, wat niettemin voor verschillende streken wel
sterk varieert, maar daar staat tegenover dat de tem
peratuur op déïelfde diepte boven den zeebodem het
vriespunt nabij komt, dus 0 graden. De vaste aard
korst ondergaat dus aan den zeebodem voortdurend
een sterkere afkoeling dan onder de vastelandsstre
ken; daar zal de aardkorst zich dus ook sterker sa
mentrekken, waardoor de bodem wegzinkt.
Deze theoretische leer is vooral van beteekenis ten
aanzien van den Stillen Oceaan, waar in zes om
vangrijke gebieden bet water een diepte bereikt van
meer dan 8000 meter.
Dergelijke gebieden hebben meestal den vorm van
lange geulen, zooals we ze op het vasteland als de
dalen konnen. Zulke karaterlstioke bodemvormen
zijn waarschijnlijk aan Instortingen van de aard
korst toe te schrijven, welke in lang vervlogen tijden
zijn opgetreden. De diepste plaatsen treden namelijk
niet, zooals men zou vermoeden, ver verwijderd van
de. kust in het groote diepzee-bekken op doch ko
men veelmeer vlak in de nabijheid van vulkanische
eilandengroepen voor.
Ook deze verander in gen in de gesteld
heid van den zeebodem kunnen door middel
van de echo-peilingen geconstateerd worden. Tot nog
toe nam men aan, dat de diepten der oceaanbodems
van nog grootere bestendigheid waren dan de hoog
ten op het vasteland en dat in den loop van de ont
wikkeling der aardfc slechts zeer langzame verande
ringen konden plaats hebben, Door de aardbeving,
die in September van bet jaar 1923 de steden Tokio
en Jokohama in Japan verwoestte, werd de zeebodem
fn de naastbijzijnde Sagami-baai op sommige plaat
sen over meerdere honderden meters omboog ge
drukt; vlak naast deze omhoogstijgingen is de bo
dem over eenzelfden afstand gedaald. Men is nu ech
ter in staat om dergelijke veranderingen door voort
durende bewaking van zulke verdachte gebieden vast
te stellen en vroeg genoeg maatregelen te nemen
voor de zekerheidsstelling vai^de scheepvaart.
Wie kent niet het Bijbelsche verhaal van det
vlucht der Israëlieten onder Mozes door de Roode
Zee bij hun uittocht uit Egypte, achtervolgd door
het leger van Pharao, welk laatste, naar de Bijbel
verhaalt, tot op den laatsten man toe omkwam. Dit
geheim schijnt thans door de wetenschap ontdekt te
zijn. Om dit te volgen, moet men weten, dat, alvo
rens het Kanaal van Suez van de Roode Zee uit
binnen te komen, men komt aan de Golf van Suez,
waar het vaarwater zich zeer vernauwt De weten
schap nu bevond, dat, terwijl de noordelijke kust van
de Golf van Suez bijna onmerkbaar glooiend zeer
ver in zee zich uitstrekt, de hier vrij zeldzame
Anna, ie hebt 's avonds 'n
onderofficier bii ie in de keuken.
Dat komt niet te pas.
Moet ik soms wachten tot-ie
generaal-maioor is geworden,
mevrouw 1
springvloeden niet alleen een vrij groote uitgestrekt
heid van het strand, dat tevoren droog en begaan
baar was, onder water zetten, maar dat dit ook met
bijzondere snelheid pleegt te geschieden. Terwijl het
eerste het natuurlijk gevolg is vaii het zeer vèr in
zee uitloopen van het vlakke strand, wordt het laat
ste verklaard door de omstandigheid, dat de uit den
Oceaan door de Roode Zee opkomende springvloed in
laatstgenoemde zee zijn eindpaal bereikt en een on-
gewonen weerstand ondervindt.
Voeg daarbij, dat in do vervlogen ecuwon eb en
vloed belangrijk meor verschildon dan tegoiiwoor»
dig, hetgeen met een gewijzigde snelheid van de
draaiing der aarde en een verminderden afstand van
de maan tot de aarde in oorzakelijk verband staat dan
is het duidelijk, dat Mozes die een zeer ontwikkeld
man "was en ongetwijfeld zal hebben geweten, dat
de springvloeden zich daar op die,wijze plegen te ver-
toonen van de eb heeft gebruik gemaakt en dat de
Egyptenaren door den vloed overvallen en voor het
grootste gedeelte verzwolgen werden.
Een zelfde lot was bijna Napoleon overkomen, toen
hij als consul met zijn legers in Egypte was en zich
met zijn staf wat ver op het lage strand had ge
waagd. Slechts van de snelheid hunner raspaar
den hadden hij en die bij hem waren, het behoud van
hun leven te danken.
In 1672, ongeveer drie maanden vóór den moord
op de De Witten, liet de Amsterdamsche poëet Jan
Zoet de beeltenissen van Johanriès den Dooper, Jo-
han van Oldenbarnevelt en Jan de Witt op een uit
hangbord voor zijn deur schilderen met er onder
vdeze regels:
,,'t Is zostienhonderd jaar of daaromtrent geleden,
Dat d'eerste Heer Sint Jan het hoofd wierd
afgesnedon,
en vijf en vijftig zijn vervuld op dezen dag
dat hier de tweede 't hoofd verloor met eenen slag.
En als de derde komt een wreede doot te sterven,
Dan zal ons vaderland weer d'oude vrijheid erven".
Jan Zoet was, voor zooveel den dood van Van
Oldenbarnevelt betreft, een weinig met de tijdreke
ning in de war; doch 't gebeurde wel meer, dat zijn
hoofd niet volkomen helder was. Hij zag evenwel
beter in de toekomst, dan in 't verledene, en zijn pro
fetie aangaande Jan de Wit, werd vervuld.
Een ander profeet op zijn uithangbord was een
Arnhemsche kleermaker, die in 1674 op zijn uithang
bord liet schilderen:
„Mijn hart getrou
Aan den Hoogedelgeboren Sijn Koninklijke
Majesteit
Den Prins van Nassou,
Ik wensch U toe uit al mijn verstant,
Dat Gij moogt worden Hertog van Gelderland.
Daartoe een Graaf van Holland uitgelezen,
Wie drommel zou daar tog tegen wezen?"
Toen Prins Willem III in Februari 1675, op raad
van de Staten van Holland, de aangeboden hertoge
lijke waardigheid van de hand wees,- zal de snijder
wel vreemd hebben opgekeken. Zijn wensch werd
dus niet vervuld; de profetie echter, die in de titu
latuur in den tweeden regel lag opgesloten, kreeg 14
jaar later haar vervulling.
Naar aanleiding van het voorstel, dat personen
met verstoorde geestvermogens verboden moest
worden te trouwen, merkt een onzer lezers op, dat
dit de ondergang van ons ras zou beteekenen.
Een jong Italiaan, die gearresteerd werd wegens
moord, bekende zijn misdaad, doch verklaart, dat
hij vergat dat hij den moord beging: Dit stelt nog
weer eens duidelijk in het licht, hoe belangrijk het
is een dagboek bij te houden.
Vcrbeeld-je, m'n vrouw en m'n schoonmoeder komen me
r£ "W0 hier gezelschap houden
*al ie voor 'n rustkuur naar ie kantoor moetent
WETENSWAARDIGHEDEN.
Is het U bekend:
dat de zeemanstijdrekening van
zooveel „glazen", dateert uit den
tijd, dat bet hailf-uur-zandlooper-
glas nog gebruikt werd?
dat eiken keer, als het glas om
gekeerd werd, er een bel geluid
werd?
dat men soms in Siberië den ge-
heelen dag een regenboog kan zien,
aan een wolkeloozen hemel?
1
dat deze veroorzaakt wordt door
de weerkaatsing van het zonlicht
op heel© kleine deeltjes sneeuw in
de lucht?
dat dn de achttiende eeuw ons
land voor een bedrag van bijna zes
millioen betrokken was bij een lo-
terijzwendel voor kanalen in
Spanje?
dat het meeste asbest uit Quebec
komt?
dat daarvandaan in 1926 266.000
ton kwam, van de wereldproductie
van 340.000 ton?
dat dó grootste steen ter wereld
is te vinden bij bet oude Baalbec.
Hij is 24 Mi lang en 4% M. breek en
dik. Het gewicht wordt geschat op
ruim 1 millioen KG.
dat den oudsten dierentuin der we
reld naar alle waarschijnlijkheid de
Cbineesche keizer Wu-Wang heeft
laten aanleggen, omstreeks 1150
vóór Christus?
dat met de opbrengst van eigen
bodem in Engeland de bewoners
slechts 100 dagen gevoed kunnen
worden? Voor de andere 265 dagen
van Aet jaar zijn zij aangewezen
op invoer van het buitenland.
ijüin tti urerca imuu u ui^u-
<«- Er ie toch geen ongedierte op de kamers k dat hotel
Nog niet, meneer 1