BRONCHITIS
ABDU5IM0P
GEESTELIJK LEVE
B
Binnenlandsch Nieuws.
De vier kenteekenen der Katholieke
Kerk.
in
n
op f
KE
2;
z'
4ltl,
stand gebracht kon worden. De wanden «tin zoo
bros, dat men een muur onder en boven de water
lijn gebouwd heeft, ten einde de wanden voor af
brokkeling te behoeden. Wanneer men, terwijl het
«chip passoeTt. de zuiging van het water ziet, laat
het geen twijfel of die bescherming U noodig.
Eigenaardig is, dat zich overal kwelwater voor
doet, waarvoor men dan ook in de muur goten en
gaten gelaten heeft, eigenaardig omdat het water
in die streek zeer schaarsch is. Blijkbaar dieper in
den bodem niet. De natuur ia vol raadselen.
We zijn het kanaal uit en zetten koers naar
Athene of liever naar de havenstad Pyreus. Reeds
uit de verte ziet men den Acropolis. Ik besloot, niet
aan land te gaan. Ik kom toch terug en zie de stad
Athene dan liever minder gehaast.
Pyreus is een heel drukke transito-haven ge
worden, heeft het meeste transito-verkeer van Cbn-
stantinopel gekregen. Ik herinner mij niet, ooit een
haven gezien te hebben met zulk een druk verkeer.
Daarbij' komt. dat alles in één groot havenbekken
ligt, dus daardoor den indruk nog vergroot wordt.
De Engelschen zijn nogal pro-Grieksch en heb
ben onlangs weer een zeer belangrijke leening ge
sloten ten einde allerlei nieuwe werken te finan
cieren. Een Engelsche firma voert droogmakerijen
en grondverbeteringen uit. een andere zal de haven
van Pyreus uitbouwen. Naar ik verneem, gaat Grie
kenland krachtig vooruit. Het laat geen twijfel,
dat deze meening bevestigd wordt door den indruk
die Pyreus als havenstad maakt.
Het duurde geweldig lang voor de verschillende
haven-autoriteiten havenpolitie, geneeskundige
dienst, douanen- en paspoort-ambtenaren het met
zich zelf eens waren, dat de zaak in orde was. Onze
Hollandsche vriend stond wel een uur lang aan den
valreep, voor alles „allright" was. Zoodra dit het
geval was. gaf de stoomfluit een stoot en dat was
het sein voor een aanval op de valreep vanuit de
honderd vletten die ruim een uur in de nabijheid
van het schip gelegen hadden. Het was kostelijk,
om te zien, hoe allen probeerden het eerst aan boord
te zijn, men sprong van vlet in vlet, men duwde,
stompte schreeuwde om maar aan den valreep te
komen. De Grieksche oorlogsmatroos op den val
reep', keek de permits na met de grootste bedaard
heid en steeds imeer gedrang ontstond er beneden
aan de trap. Natuurlijk had niemand kans van
boord te komen, zoolang dat gedrang duurde. Ein
delijk was dat afgeloopen en daalden de passagiers
de statietrap af Even later was onze Hollander, die
door zijn agent was afgehaald, uit ons gezicht ver
dwenen. 1 i
Wij1 hadden genoeg afleiding aan boord, daar er
veel bezoek kwam en er ook nieuwe passagiers aan
boord kwamen die met den expresboot van Italiö
twee uur na ons arriveerden en daar de expres
boot naar Constantinopel ging en zii naar Smyr-
na moesten, op onze slakboot dienden over te stap
pen.
We vertrokken 's avonds, bijgelicht door een
groote brand, die in Pyreus woedde, van daar naar
Mitylene of Lesbos. Een prachtig eiland. De ha
venstad Mitylene maakt een bijlzonder prettigen in
druk. Alles ziet er zoo frisch en welvarend uit.
Lesbos is altijd een rijk eiland geweest, waarop
een nijvere bevolking woonde. Ook nu zijn de be
woners goed ontwikkeld en vlijtig. Heel wat ver
schillende heeren en meesters hebben over Lesbos
geregeerd, doch nu behoort het weer aan de Grie
ken. Boven op een berg ligt een Middeleeuwsehe
vesting, die langzaam maar zeker een bouwval
wordt. Zou dit een goed voorteeken zijn, dat we
vrede in den Balkan «uilen houden? Laat ons het
beste hopen.
We hebben nu zooveel vertraging, dat we pas van
nacht het anker zullen lichten ten einde niet voor
8 uur 's morgens te Smyrna aan te komen.
Ik had lekker geslapen en stond om 8 uur kant
en klaar aan dek. Ik had gepakt, ontbeten, betaald,
en fooien uitgedeeld, ik was dus vrij.
Het binnenvaren van de baai. waaraan Stayrna
ligt, is prachtig. Het was mooi weer, iets te warm
naar mijta zin en siccocco-achtig. De bergen werden
door den ochtendzon voordeelig belicht, het water
spiegelde in vele kleuren en de huizen van Groot-
Smyrna. n.1. stad en omliggende buitenwijken en
dorpen, zag er wit en vriendelijk uit.
We stoomden niet de haven binnen, doch gingen
op de reede liggen. Die reede is feitelijk een natuur-'
lijke haven. De baai is geheel ingesloten en be
schermd tegen stormen, zoodat het een zeldzaam
heid is, dat het lossen en laden en passagiers aan
boord nemen moeilijkheden oplevert.
De Turksche autoriteiten maakten ons veel snel
ler vrij dan hun Grieksche collega's in Athene. Mijn
pas kreeg een stempel en ik kon vertrekken. Ik
wist, dat ik verwacht werd en keek naar mijn
vriend uit. Ik kon nog niets zien. De vloot van wel
honderd vletten mochten niet naderbij komen dan
scheepslengte afstand voor het signaal „vrJJI" gege
ven was. Daar klonk de stoomfluit en meteen begon
een wedstrijd in het hardroeien. Het was een kos
telijk gezicht Even later herkende ik mijn vriend en
vijf minuten later roeiden we naar de douaneloods.
Mijn bagage leverde geen last op en nadat ik aan
den paspoort-man op zijn verzoek verteld had, dat
mijn vader Jan had geheeten, liet ik dat paspoort
maar in den steek. Het duurde te lang, het zou
wel gehaald worden, het werd in een lade geborgen.
Ik vond vrij' overbodig, dat de Turksche ambte
naren moesten weten, dat wijlen mijn vader Jan
heette, maar mijin vriend helderde dat op. De Tur
ken, hebben geen van, dus moeten zij behalve hun
eigen voornaam ook dien van hun vader opgeven.
Dit is begrijpelijk. Ik kreeg mijn pas den volgenden
dag in volmaakte orde terug. Van lastige of arro
gante Turken had ik niets bemerkt. Zou de Neder
lander, die de Turken lastig en arrogant vond.
soms zelfl die eigenschappen naair Voren hebben/
gebracht? Men wordt nu eenmaal in de wereld
meestal behandeld zooals men het verdient.
Om half tien 's morgens wandelde ik langs Stnyr-
na's kade en bereikte even later het mooie huis van
mijn vrienden. Mijn gastvrouw had aan de gouver
nante van haar schattige kinderen toegestaan, om
even het onderwijs af te breken als ik kwam en
zoo stormden zoodra ik binnen was. het meisje van
tien en het jongetje van vijf jaar aan de hand hun
ner gouvernante de breede trappen af. Het was een
vroolijke aankomst. Ik was wel is waar in Tur
kije. maar toch weer in Holland en thuisl
Ik voelde dit alles als een heerlijk voorteeken
voor mijn verdere reis.
Zonder vooringenomenheid zou ik Turken in Tur
kije be9tudeeren. dat beloofde ik mij' zelf reeds bij
mijn vertrek uit Holland en ik herhaalde nu, na
aankomst die belofte.
Ik voelde mij immers in alle opzichten welkom
in het land van Halve Maan en Ster.
EEN RARE KOSTER.
De zedenpolitie in Den Haag heeft gisteren een
goede vangst gedaan. Reeds van het begin van het
jaar af was het 'haar bekend, dat in de stad een man
rondliep, die zich ten onrechte uitgaf voor dokter van
den Raad van Arbeid. Hij bezocht huizen, waarvan
hij zeker was, dat er dienstboden in betrekking wa
ren. Wanneer er open gedaan werd, noemde hij zich
dokter en vroeg hij met veel belangstelling, of het
meisje gezond was, hoe het huis was ingericht, waar
de slaapgelegenheid was, enz. Het slot van het liedje
was meestal, dat hij zeide, het meisje even te moe
ten onderzoeken, waartoe hij dan overging, met groo
te brutaliteit. Werd hij niet in de slaapkamer gela
ten, dan had dat onderzoek eenvoudig in de gang
plaats.
Doordat een der slachtoffers den man niet vertrouw
de. hem achterna ging en aanwees aan een agent
van politie, liep de pseudo-arts, wiens signalement
bekend was, in de val. H3ij werd door de afdeeling
zedenpolitie opgesloten, De aangehoudene is de kos
ter J. van een katholieke kerk in Den Haag,
J. zal ter beschikking van de justitie worden gesteld.
AUTO-ONOEVAL.
Te Papendrecht is gistermiddag een luxe auto bij
het uitwijken voor een anderen wagen van den ri
vierdijk gereden. Hij kwam, na een paar maal over
den kop getuimeld te zijn, op den Ti end weg neer en
werd geheel vernield. Inzittenden waren de dames
A. uit Dordrecht, een jongetje en de chauffeur. Een
der 'dames werd bewusteloos naar een nabij zijnde
woning gebracht. Geneeskundige hulp was spoedig
aanwezig. De 'dames zijn per ziekenauto naar Dord
recht overgebracht.
SCHEEPSONGEVAL.
Bij het te Harlingen binnenkomen van het Duitsche
stoomschip „iMargot" is gisternacht de 50-jarige on
gehuwde matroos J. Sieb uit Steinkarchen met zijn
hoofd tusschen den winüh geraakt. De ongelukkige
werd vreeselijk venminkt en was onmiddellijk dood.
EEN HUWELIJKSDRAMA.
Verdacht van vergiftiging van haar man is te Jub-
bega een 30-jarige vrouw gearresteerd benevens een
weduwnaar aldaar, die met haar relaties onderhield.
De gevangenhouding van beiden is gelast.
De vergiftiging geschiedde met arsenicum. De man
leeft nog omdat de toegediende dosis onvoldoende
schijnt geweest te zijn.
Zorg ervoor, dat Uw aandoening der
luchtpijpen (bronches), die Ge kunt
herkennen aan een piepende, pijnlijke
ademhaling en een diepen, blaffenden
en pijnlijken hoest, niet slepend wordt.
Vergeet nooit, hoe dicht de bronchitis
de ontsteklngsldemen bij de teere longen
brengt. Wapen Uw slijmvliezen tegen
de aanvallen der bacteriën door ze
te versterken met de uit het sap van
versche geneeskrachtige kruiden berei
de Akkers Abdijsiroop. Deze helpt U
het vastzittende slijm oplossen en ver
lost U van een pijnlijken hoest, die
Uw luchtwegen zou vernielen als ge
niet tijdig Uw toevlucht nam tot de
geneeskrachtige en toch onschadelijke
AKKER'5
Voor dt Borst
Per koker: flJOL f275, f 150
GASBEDWELMINO.
De 33-jarige juffrouw A H., wonende in een pension
in de Archimedesstraat in Den Haag, is in de badka
mer 'door gas, dat uit den geyser stroomde, bedwelmd
geraakt. Door den tocht was de vlam uitgewaaid.
Toen rnej. H. zich onwel begon te gevoelen, is zij aan
't gillen gegaan. Blijkbaar was zij ntiet in staat de
deur, die op slot was, open te maken. Bewoners van
'het pension hebben toen een paar agenten van po
litie, die voorbij kwamen, gewaarschuwd, en dezen
hebben met een bijl de deur opengehakt. Toen de
gaskraan was afgesloten, en frissohe lucht kon bin
nentreden, kwam de juffrouw weer bij.
WEESP IN OPSTAND.
De Weesper correspondent van Het Volk schrijft:
Weesp was gisteren in rep en roer. Al geruimen
tijd venten hier een paar groentehandelaren, die uit
Alkmaar per auto naar hier komen en hun waren
een stuk goedkooper van de hand 'doen dan de hier
gevestigde handelaren. Hetspreekt vanzelf, dat dit
de iniheamsche groenteboeren een doorn in het oog
is. Door hun bemoeiingen bij het Gemeentebestuur
is het gelukt, de Alkmaarders praktisch het venten
te beletten. Er werd hein op de Voorgracht een stand
plaats aangewezen. Maar daardoor kregen ze juist
des te grooter bekendheid en stroomde het publiek
hun alle dagen toe.
Eenige Weesper groentehandelaren plaatsten nu op
dezelfde gracht ook een groote groente-auto en tracht
ten hun waren nog goedkooper van de hand te doen.
Een methode van vrije concurrentie, waarover geen
enkele aanbidder van onze „gezegende" kapitalisti
sche maatschappij zich beklaagde.
Doch de Weesper huismoeders, die heel goed be
grepen, waar het obi te doen was, kwamen nu in
aktie tegen de kersversohe concurrenten en maakten
hen een maling van belang. Het werd een gejoel van
jewelste en elkeen werd bezworen, niet van den
Weesper auto te koopen. Het gevolg was, dat de Alk
maarders spoedig los waren en de ander, was het dan
niet met de gebakken, dan toch met de rauwe peren
bleef zitten.
DE SPOORWEGVERBINDING DEN HAAG—LEI
DEN.
De heer Schaper, lid van de Tweede Kamer, heeft
aan den minister van Waterstaat de volgende vragen
gesteld:
1, Is de minister bereid, op korten termijn een on
derzoek in te stellen naar de bezetting der treinen, rij
dende tusschen 's-Gravenhage en Leiden, in het bij
zonder naar die van trein 10.88, vertrekkende van Den
Haag om 17.27, waar telkens, volgens betrouwbare
ooggetuigen, ten aanzien van de derde klasse een
onbehoorlijk gedrang ontstaat om in den trein te ko
men, terwijl bij vertrek de derde kiassewagens op
ergerlijke wijze zijn overvuld, zoodat tientallen van
reizigers op elkander gedrongen moeten staan?
2. Wil de minister indien deze toestand als boven
omschreven wordt bevonden, ten spoedigste maatre
gelen uitlokken om aan dien misstand een einde te
maken?
EEN LOCOMOTIEF OMGESLAGEN.
Waarschijnlijk door het verspringen van een wissel,
is gistermiddag de locomotief van de tram, die des
middags 2 uur 10 min. uit Breda te Oosterhout aan
komt, ter hoogte van. Berg en Dal omgeslagen. De
machinist, die rechts In de machine stond, kwam op
den ketel terecht en kon zich redden. Een stoker
was niet op de machine aanwezig. Het verkeer onder
vond weinig stemming.
In den catechismus wordt, als antwoord op vraag
149, geleerd, dat de ware kerk is: één, heilig, ka
tholiek, en apostolisch.
En dan, dn vraag 150, wordt gezegd, dat alleen
de katholieke kerk deze vier kenteekenen bezit.
Waaruit derhalve volgt, dat zij als de éénige ware
christelijke moet worden beschouwd.
Wij zullen in dit artikel deze kenteekenen nader
beoordeel en.
Allereerst gaat het dus over de eenheid der kerk.
Inderdaad komt een gevoel van bewondering bij mij
op, wanneer ik denk aan die machtige, wereldom
spannende organisatie der roomsch-kathoLieke kerk
Over heel de aarde verrijzen de gebouwen, waarin
héar leer wordt gepredikt. Vele millioenen leven dn
haar sfeer en gelooven wat zij predikt. Of ik mij op
maak naar -de prachtige Notre-Dame te Parijs of naar
een klein dorpskerkje in een vergeten achterhoek
ik vind dezelfde ceremoniën en het gelijke ritueel.
En wat de priester leert aan de kinderen in de we
reldstad Londen, is 't zelfde als wat geleerd wordt
door den missionaris, die is omringd door donker
kleurige wilden. Dde eenheid is overweldigend. Een
man als de beroemde Leidsc'he 'hoogleeraar Keesom,
trouw zoon der katholieke kerk, heeft hetzelfde ge
loof als het simpelste boertje van een Brabantsch ge
hucht Beide hechten waarde aan dezelfde sacramen
ten. Ze zijn op dezelfde wijze gedoopt en als hun
laatste uur nadert, zullen ze beide aan hun sterf.beo
den priester zien verschijnen om hun het heilage
Oliesel toe te dienen en ze zullen den dood ingaan,
getroost en gesterkt en in volledig vertrouwen op dJ
oeloften der kerk.
De raoansch-katholieke kerk is 'als een reusachtige
pyramide, wier grondvlak de gansche aarde (als wij
deze ons plat denken) beslaat en wier top, vanwaai
alles naar beneden uitgaat, is: 'het machtige Rome,
waar de paus zetelt, omringd door zijn prelaten. Ei.
het woord van dezen paus is onfeilbaar en wat 'hij
spreekt, als 'hoofd der kerk (ex cathedra) gaat langs
de duizenden draden naar omlaag en wordt aan
vaard door al de millioenen, die in hem den opvol
ger van Petrus zien. Moét door hen worden aanvaard!
Toen op den 8sten December 1869 het Vatikaan-
sche concilie werd geopend, werd daarmede de kroon
gezet op het eeuwenoude streven der roomsche kerk
en werd voleindigd, wat op het beroemde concilie van
Trente (15451564) was begonnen. Eerst is de kerk,
daarna het concilie en ten laatste is de paus als
onfeilbaar erkend (dit geschiedde in het Vati-
caansch'e concilie op 18 Juli 1870).
De aanvaarding van het leerstuk der pauselijke
onfeilbaarheid, ongetwijfeld een gevolg van 'het krach
tig werken en streven der Jezuïetenorde, is van ont
zaglijke beteekenis. Daarin culmineert het autoriteits
principe, het gezagsbeginsel.
Wanneer wij thans de eenheid der roomsche kerk
bewonderen, dan hebben wij te bedenken, dat deze
alléén bestaanbaar is, omdat van dit autoriteitsprin-
cdpe niet wordt afgeweken. En daarin schuilt naar
mijne meening de fout der eenheid, waarop
de r.k. -kerk zoo trotsch is. Hetis de eenheid
van den dood. Het is de eenheid, welke wordt
verkregen door het individueel© denken stop te zet
ten, door aan de eigen rede het zwijgen op te leg
gen.
Van roomsche zijde wordt dikwijls gewezen op 't
sectewezen bij de protestanten. En dan wordt m'et
ingenomenheid gesproken van de grandiose eenheid
der rJc. 'kerk. Wat is daar tegenover het verdeelde
protestantisme met zijn vele richtingen, zijn vèr-uit-
eenloopende geloofsovertuigingen? En er zijn zelfs
protestanten, die met eenige jaloezie deze eenheid
van Rome gadeslaan en een verzuchting over de
„hopelooze verdeeldheid" van het protestantisme niet
kunnen onderdrukken.
Ik sta daar anders tegenover. Ik zie dn deze ver
deeldheid juist de kracht van het protestantisme, het
bewijs van het daarin aanwezige leven. Deze ver
deeldheid bewijst voor mij,' dat het protestantisme
niet gebaseerd is op de vernietiging der persoonlijk
heid, maar integendeel op de erkening daarvan. D.w.z.
het protestantisme in zijn zuiveren vorm wil geen
kuddegeloof, maar persoonlijk geloof, gebaseerd op
eigen denken en onderzoeken.
Maar dan kan het niet anders, of er moeten ver
schillende opvattingen ontstaan. Wel verre van daar
over te klagen, hebben wij ons daarover te verheu
gen als een bewijs van geestelijk leven.
En zoo wordt voor mij de hooggeroemde eenheid
der kerk ni e t tot iets, wat ik haar benijd; integen
deel! Want ik weet dat» waar de persoonlijke over
tuiging alleen waarde heeft, deze slechts verwor
ven kan worden langs den weg van zèlf-zoeken. En
mij dunkt dan is het noodzakelijk, dat men komt
tot verschillende inzichten. Want het is voor
mij eenvoudig ondenkbaar, dat menschen van vér
uiteenloopende ontwikkeling, menschen met zéér
onderscheiden vermogens, menschen levende onder
zeer verschillende omstandigheden en invloeden, al
len zouden kunnen komen tot precies dezelfde levens-
en wereldbeschouwing!
Éénheid van geloof is slechts mogelijk, wanneer
een vastgestelde geloofsbelijdenis als de éénig-ware
wordt opgedrongen en kritiekloos aanvaard.
(In het volgende artikel hoop ik nader in te gaan
oo de idee „eenheid van geloof", want ook ik zoek
naar éénheid; maar ik wil haar nooit ten koste van
de menschelij'ke persoonlijkheid, wier heilige rechten
voor mij onaantastbaar zijn.)
Het tweede kenteeken der ware kerk is haar 'hei
ligheid. Zij noemt zichzelf heilig, omdat zij een hei
lige leer predikt, omdat zij alle middelen geeft om
heilig te worden en omdat zij altijd Heiligen voort
brengt.
Over de heiligheid der door de kerk gepredikte
leer valt niet te twisten. Dat zij hare leer als de
ware beschouwd en als door Christus-zelf gegeven,
heeft voor ons geen beteekenis. Elke richting, welke
haar kracht zoekt in de handhaving eener bepaalde
leer, beschouwt deze als heilig. Dit doen Christenen
/an allerlei schakeering evengoed als Mohammedanen
Maar wat bedoelt men toch, als men van „heilig"
spreekt bij menschen?
Wanneer ik het goed begrijp, beteekent „heilig" in
de r.k. kerk iets anders dan volmaakt en -duidt men
daarmede aan het bezit van zeer bijzondere geestelijke
gaven en groote geloofskracht, gepaard gaande met
een rein leven volgen-s de voorschriften der kerk."
En dan noemt men heiligen, d i e menschen, welke
door deze gaven hebben uitgeblonken en daarom
dan ook de euwige zaligheid zijn deelachtig gewor
den. (In den aanvang des Christendom» werden al
leen martelaren, d.w.z. zij-, die om hun overtuiging
'gedood werden, en tot 't eïnde toe daaraan getrouw
bleven, als heiligen vereerd. Later ook niet-martela-
ren. De eerste niet-martelaar, die heilig werd ver
klaard was bisschop Martinus van Tours.)
Wanneer ik de geschiedenis der Kerk overzie, dan
rijzen voor mij op de groote figuren, welke in den
loop der tijden hebben uitgeblonken vér boven hunne
tijdgenooten, dan zie ik dn gedachten op mannen en
vrouwen van zdo zuivere vroomheid en zoo groote
innerlijke reinheid, dat ik alleszins hegrijp, dat de
r.k. kerk hen heiligen heeft genoemd. Een man als
Augustiinus wekt mijne eerbiedige bewondering en
niet zonder geestelijke winst lees ik zijn „belijdenis
sen". (In 1919 uitgegeven te Amsterdam bij S. L. van
L007 in vartaling van Mr. Frans Erens) en ik kan
05
Notf
te Soh
d.a.v.^
heer I
ten ve
heer
publie
in
onder
aan d
gaardi
boet.
dastrc
Te
massa
Aan
betalii
Decen
de.lai
en de
Mei II
Inm
hand
eveneens onder de bekoring komen van de pyn
vroomheid van de Heilige Toresia. Maar bovenal voi
ik mij aangetrokken tot den heiligen Franciscus va»
Assisi. Diens leven en werken heb ik meer in 't bij.
zonder bestudeerd en in hem zie ik het zuivere typ,
van den roomschen, middeleeuwschen heilige. Welj
een sublieme schoonheid van ziel bij dezen eenvoud!
gen monsch, welk een onuitputtelijke liefde voor
naaste, ja, voor al wat ademt en leeft!
O! zeker, waarneer de de r.k. kerk een beeldengaleri VT1J(
van groote mannen en vrouwen wil laten zien, dar,
behoeft ze niet verlegen te staan. De kerk heeft, v el*
b uiten gewon e menschen aan de wereld
schonken en zonder twijfel zijn ze der wereld tot e«>.
zegen geweest.
Maar.... hierin staat de kerk ni e t a 11 e e n!
Elk .beginsel, iedere richting kent onder hare aai
hangers menschen, welke de kerk den naam van he
ligen geeft en die zich onderscheiden door volkom*
t o e w ij d i n g, geheele overgav e aan het d<x
hen beleden beginsel. Te dien opzichte zou men kui
nen zeggen, 'dat iedere richting hare heiligen heel
Het is inderdaad geen bijzonderheid van de roon
sche kerk alleen.
Ook het protestantisme heeft niet alleen zijn marli
laren, maar ook zijn heiligen. Alleen: wij protestai
ien vereeren deze 'heiligen niet. Zij blijven voor on
ondanks 'hun grootheid, feilbaar en feilende inei
schen. Indien dus de r.k. kerk leert, dat zij alle mi
delen geeft om 'bellier te worden, dan voegen v
daaraan toe, dat deze middelen geen andere kunne,
'.ijn dan de boven aangeduide toewijd ine, welke
louterende kracht 'is bij elke richting.
Ik heb b.v. evenveel respect voor Kees Boeke n
onze dagen, als voor Franciscus van Assisi in h*
verleden. Deze beide zijn van den-zelfden geest. E
het is deze geest, dien ik ook terugvind in een ma:
Ü9 Francisco Ferrer en in menigen strijder b.v. in -he
vóór-oorlogsche Rusland (ik noem slechts -de namei
rteter Kropotkme en Maria Spiridowa). Het is de gee*
van onbaatzuchtigen trouw aan een beginsel, de gee-
van opoffering en zelfverloochening.
Wanneer een Atjeher het witte doodskleed aantrek
on zich offert in het volle bewustzijn daarmede e«
Todsdi-enstiigen plicht te vervullen en wanneer i
dan door Hollandsche C'h r i s t e nsoldaten wordt a
gemaakt, dan staat hij wat zijn diepste wezen bi
treft, op één lijn met de Christen-martelaren en he
ligen.
Daarom is 'het m.i. niet geoorloofd, dat de r.k. keil
alleen voor zich de qualificatie van heilig opeist®
Het derde kenteeken van de ware kerk is, volg«
den roomschen catechismus, haar katholiek, d.i. ka
aleemeen zijn. En zij.beroept zich daarb" op het feit
dat zij'bestaat van -den tijd van Christus af en da:
zij zic'h uitbreidt onder alle volken.
Wat haar oorsprong betreft, zagen wij reeds vroeger,
dat zij het recht mist haar ontstaan aan Christus t<x
te schrijven. En wat -haar uitbreiding aangaat: in
derdaad, zij heeft vele volken tot in de verste uithoe
ken bereikt en haar invloedssfeer is ontzaglijk groo
Maar is dat een bewijs voor hare waarheid?
Ook het socialisme breidt zich over de gansche we
reld uit en eveneens het communisme en het anar
chisme. Daar zijn bijna geen volken -meer te vinden,
waar deze stroomingen onbekend zijn. Dus ook deze
zijn katholiek. Ik veronderstel echter dat op grond
van deze onloochenbare katholiciteit, de roomsche
kerk geenszins genegen is om deze stroomingen als
de ware te erkennen. Algemeenheid op zich zelf is
nooit een bewijs voor waarheid!
En beschouwen wij ten laatste het vierde kentee
ken. De roomsche kerk noemt zich apostolisch: le.
omdat zij1 door de apostelen is gevestigd. 2e. omdat
zij de leer der apostelen belijdt en 3e. door de wet
tige opvolgers der apostelen wordt bestuurd.
Ik wil over deze diüe punten enkele opmerking*
maken.
le. Bij de apostelen is werkelijk een streven aan
wijsbaar om tot organisatie te komen. Ik heb hiertoe
slechts in herinnering te brengen de apostelenver
gadering, waarover ik in een vroeger artikel heb ge
schreven.
Friedrioh Heiier in zijn werk „der Katholizismus"
zegt: „Die jerusalemische Urgemeinde zeigt unver-
kennbar die Ansatzpunkte zu bestimmten Grundele
mienten des kommen-den Katholizismus; dennocli
k-ann .si© nacht als katholisch im Vollsinn bezeichnet
werden". (De oorspronkelijke Jeruzalemsche gemeente
vertoont ontegenzeggelijk het begin van bepaalde
grondelementen van het komende katholicisme;
kan echter nieft iri den vollen zin des woords
katholiek worden beschouwd.)
Wij kunnen, volgens mijne meening, niet verde:
komen dan tot de erkenning, dat de kiemen van dl
katholiciteit bij de eerste apostolische gemeente aan
wezig zijn.
2e. Niets is minder waar dan dat d'e roomschi
kerk de leer der apostelen belijdt. Deze leer heeft ziel
in den doop der tijden ontwikkeld. En als de aposte
len eens zouden kunnen terugkeeren op de aarde II
dan kennis namen van wat de kerk thans als wal
'hei'd verkondigt, dan zouden zij van verbazing de htf
den ineenslaan. Wat zouden zij begrijpen van «t'
leerstuk der pauselijke onfeilbaarheid, van de onft
vlekte ontvangenis van Maria, van het 'heilige oldesA
van de priesterschap?
3e. Wanneer de r.k. kerk leert, dat zij door dl
wettige opvolgers der apostelen wordt bestuurd, dffi
vergeet zij klaarblijkelijk, dat 'de geschiedenis ons ver
telt, hoe de eerste christengemeenten geleid wenk
door de presbuteroi, d.i. door de oudsten (de -eerwaar
digsten en meeöt gezaghebbenden) en hoe pas w
langen strijd het primaat, d.i. den voorrang van d«
bisschop van Rome werd erkend.
Dank zij de verschillende omstandigheden waaris
de christengemeenten zich in den oertijd van M
christen-dom bevonden, kwamen al spoedig enkel!
dier gemeenten op den voorgrond. Het waren de g»
meenten te Jeruzalem, Antiochië, Alexandrië, Co&
stantinopel en Rome. Zij kregen den naam van pi
triarchaten en hunne bisschoppen werden patriarchi
geheeten. Allengs geraakten de drie eerstgenoemds
in verval. Daarna waren Rome en Constantinopel!
concurrenten, die streefden naar de opperheerschapp
Verschillende oorzaken hebben er toe geleid,
Rome als overwinnaar uit -dezen kamp te voorsch*
trad. Eén dezer oorzaken is geweest het feit, dl
uiterst bekwame mannen den bisschopszetel in Ro®
hebben beze<t. Ik noem slechts den naam Gregoriusl
N-iet vóór 'het jaar 1075 -hebben de bisschoppen va-
Rome het recht om zich papa paus te noemen, k
dit jaar wordt door Gregorius VII dit récht alle®11
aan den bisschop van Rome toegekend. Tevoren wal
deze titel van papa, de titel van alle bisschoppen,
in de vijfde eeuw.
De uiterst conscientieuse kerkhistoricus pWjj
Acquoi wees er in zijne dagen op dat het pausdom
moest beschouwd worden als het logisch gevolg va"
de ontwikkeling van het beginsel der kerk. „ZW
lang" leerde hij „er slechts afzonderlijke gemeen^1
bestonden, zonder verband en samenhang, bestond
ook nog geen pausdom, maar het denkbeeld van
hei'd in de leer en eenheid in het bestuur was W
punt, waarvan eenmaal het pausdom de vooxtgetri
ken lijn moest worden. Had men voor de leer de
bijbel en voor het bestuur den verheerlijkten Chn9t
aangenomen, dan zou het anders zijn gegaan, doe
men nam de traditie en de bisschoppen als uitgani
punten en zoo moest ten slotte alles samenvallen
den man, die op den stoel van Petrus zat of hee
te zitten".
te Schi
des av
ran M
1 Mei
van di
rasc:
llggei
Corne
achter
Kadas
gen, S
ramen
Te
massa
Aan
betalir
Decem
op 25
Last
ranaf
astor
Woei
At
li L
huize
BOER
w.o. 6
een gi
kar m
machi
lethek
papba!
plank*
lereed
duizen
een st
tt$ vt
boerde
tin ve:
ft Sch:
als; 5
15 tijc
wordt
veren.
w«
»M«ei
P1
0 drie
«w«Hkc
«!r all
iMdscl
