In het land van Ster en Halve Maan,
De orerstroomingsramp in Algiers.
Een neger gelyncht
Amerikaansche rechtspraak.
Tegen het weghalen van geschoolde
arbeiders uit Tsjechoslowakije.
Binnenlandsch Nieuws.
Zal er wederom een verlaging van
posttarieven komen?
!en gerechtvaardigd verzoek van een
Indisch ambtenaar.
De juweelendiefstal in de hoofdstad.
Een dag van pijnlijke stilte.
schreden „beschermend" haar hand uitstrekt en de
•mmisNuria viu»lg«»tel<l had, dat geon van beldoa
.it geval was, dat hij ntot kon ondernomen, of hij
y,..u hot niet voor god en zijn geweten kunnen ver
antwoorden, liet de goweldenaar de vreemdeling,
mitsgaders diens gans tenslotte vrij, dio nu belden
trlumpheerend» midden door do hun t-oejulchendo
menigte de goddelijke vrijheid weer Ingingen. Hun
tiriuniph was rechtvaardig, want er is geen wet Ier
wereld, welke verbiedt dat zich een man met een
gans op een openbaren weg vertoont.
BIJNA 3000 DOODEN, WAARONDER
250 EUROPEANEN.
Naar B.T.A. uit Marseille meldt, heeft de afgetreden
gouverneur van Algiers, Violette, verklaard, dat de
schade door de overstroomingen in Algiers aange
richt, becijferd kan worden op 600-millioen francs. Het
aantal Europeanen, dat om het leven is gekomen,
wordt od 250 geraamd; wat de inlanders betreft, zou
dit cijfer 2000 of zelfs 2500 bedragen.
De Franscche minister van binnenlandsche zaken
Sarraut, heeft dezer dagen aan de pers een overzicht
gegeven van den omvang der overstroomingon in Al
giers. Een heel stuk van Algiers is verwoest; het werk
van twee geslachten is vernietigd. Een groot deel van
het departement Oran is er door getroffen. Vooral
Moestaganem en Perregaux hebben ernstig geleden.
Te Mostaganem, waar tal van slachtoffers zijn,
werd een Europeesche straat met alle bewoners mee
gesleurd. Moorsche koffiehuiten, waarin zich een
groot aantal inboorlingen bevonden, gekomen met het
oog op de markt van den volgenden dag, stortten
in de haven, die voor het grootste deel versperd is
en waar nog maar voor enkele schepen plaats is.
Te Perregaux, waar naar men weet een dam be
zweek, kon dank zij de waarschuwing van een in
genieur van openbare werpen, de bevolking naar de
naburige heuvels vluchten. Hieraan is het te danken,
dat er daar geen slachtoffers zijn. Na het bezwijken
van den dam stroomde een watermassa van 25 mll-
lioen M3. met ongelooflijke snelheid door de reeds
onder water staande stad, alles op haar weg vernie
lend. De eerste schok werd ontvangen door de spoor-
wegwcricplaatsen, die geheel verwoest zijn. Het water
stuwde locomotieven 500 M. ver. Te Tenes zijn alle
kunstwerken weggespoeld; hier zijn een dertigtal
slachtoffers te betreuren.
Naar nóg uit Parijs aan de Tel. gemeld wordt,
zijn de weersomstandigheden in Algiers 'beter gewor
den. Het water begint te zakken. Dit geldt echter nog
niet voor het oosteliik deel van het land, waar de
Wad Chelif een gevaarlijk hoog peil heeft bereikt De
stad Orleansville wordt thans met overstrooming be
dreigd.
Dc afgetreden gouverneur-generaal van Algiers,
Violette, heeft nog verklaard, dat de overstroomingen
den omvang van 'n catastrophe hebben, aangenomen
Meer dan 900 vierkante mijl grond zijn verwoest
Van verscheidene dorpen is geen spoor meer te be
kennen. Op sommige plaatsen is het land, dat zeer
vruchtbaar was, met een laag modder, 30 c.M. hoog,
bedekt
.j het gebied bij Oran heeft het water een mod-
'.eriaag achtergelaten, die op enkele plaatsen een me-
r dik is. Hei zoeken naar slachtoffers en de arbeid
voor den wederopbouw worden daardoor buitenge
woon bemoeilijkt. De menschen zakken hier tot aan
het middel dn de modder en er moeten loopgraven
worden aangelegd, om wegen door deze streken te
verkrijgen. De telegrafisten zijn op het oogenhlik be-
ig voorloopige lijnen aan te leggen. In de vlakte van
Perregaux, die een centrum was voor het kweeken
van vroege groente, is alles vernield. Tal van boomen
zijn hier ontworteld.
WEGENS MOORD OP EEN PLOEGBAAS.
Te Whitesburg, in den staat Kentuckie heeft weer
:ens een lynch-geval plaats gevonden; en een neger
as cr het slachtoffer van. Deze neger Leonard Woods
•d een ploegbaas van een mijn, Marshall Deaton,
rmoord. Het was bovendien een zeer stuitende
.ïoord. De neger had met twee vrouwen een ritje wil-
oii maken in de auto van Marshall Deaton, maar dat
as hem geweigerd en toen schoot hij den blanken
uto-eigenaar maar dood. Woods werd gearresteerd
:i opgesloten in de gevangenis te Whitesburg. Laat
den avond ven Dinsdag kwam een stoet van 150
uto's bij de gevangenis aan. De lieden in de auto's
- een paar honderd in getal begaven zich naar
dc gevangenis, verschaften zich toegang tot het ge
bouw en zaagden de tralies door van de deur van
de cel van Woods. Men sloeg den neger een ketting
om den hals, leidde hem weg en plaatste hem op een
estrade, die gediend had bij de feestelijke opening van
een nieuwen verbindingsweg. Mannen met geweren
gingen voor den moordenaar staan en schoten hem
dood. Hierop werd het lijk met petroleum overgoten
en verbrand.
VAN EEN VERDERE BEHANDELING AFGEZIEN
WEGENS GEBREK AAN MEDEWERKING.
De minister van justitie van den staat Alabana
heeft de gerechtelijke vervolging ingetrokken, die aan
den gang was tegen lieden, die in het district Crens-
haw terecht stonden wegens medeplichtigheid aan
nachtelijke geeselingen door gemaskerden toegediend
aan lieden die dan uit hun huis werden gehaald. Men
nam en neemt aan dat de Ku Klux Kan er achter zit.
Het proces geschiedde ten overstaan van een jury.
Toen nu de eerste twee 'beklaagden werden vrijge
sproken, verklaarde de minister, dat hij van de ver
dere behandeling der zaak afzag wegens ondervonden
gebrek aan medewerking.
Een bankroet van de rechtspraak in den staat Ala
bana naar het schijnt
De steeds toenemende uittocht aan geschoolde en
liefst speciaal geschoolde arbeiders uit Tsjechosl>
wakije heeft, naar de Prager Presse meldt, zoowel ia
officieele kringen als onder de fabrikanten zelf de.i
stoot gegeven tot pogingen om aan het euvel om
einde te maken. H|et komt n.1. meer en meer voor,
dat in het buitenland speciale bedrijven worden op
gericht mot behulp van Tsjechoslowakache arbeiders.
Zoo is bijv. onlangs te Quesence in Frankrijk een
fabriek van verlichtingsartikelen gesticht met 200
Tsjechische arbeiders, waarvan de nationale indu
strie duchtig de gevolgen ondervindt. Hetzelfde geldt
voor de byouterie-indu9trie uit Gablonz, die er zelfs
dcor in noodlijdende positie is geraakt. Op de laat
ste tentoonstelling van toegepaste kunst te Parijs is
Zweien zelfs verschenen met glasproducten, die de
Boheemsche schier overtroffen. Hierbij komt, dat de
aibeiders meestal bij hun vertrek geen zijde spin
nen. Als zij hebben geholpen de buitenlandsche fa
briek op gang te brengen en' nieuw personeel te
scholen, worden zij teruggezonden of verminderen
hun arbeidsvoorwaarden.
Intusschen zal het niet gemakkelijk vallen het
onvol op doeltreffende wijze te bestrijden; mjen re-
kont echter op de medewerking van alle betrokkenen
;1< arbeiders incluis, en verwacht dan met vereende
i ch'len aan het kwaad althans wel ten deele paal
en perk te kunnen stellen.
IN OVERWEGING 18 EEN PORTVERLAOINO
VOOR GEDRUKTE STUKKEN EN INVOERING
VAN EEN TARIEF VOOR LOCALE BRIEVEN.
Blijkens de Memorie van Antwoord op het voor-
loopig verslag over de begrooting van de Posterijen,
Telegrafie en Telefonie voor ,1928 heibben de voor
nemens omtrent verdere tariefsverlaging nog niet
in alle opzichten een vasten vorm aangenomen.
In overweging is o.m. een portverlaging voor de ge
drukte stukken en wederinvoering van een aJaon-
derlijk, verlaagd tarief voor locale brieven en brief
kaarten-
Wederinvoering van het 5-cents port voor brieven
ook in het algemeen binnenlandsch verkeer is om
financieel© redenen voorshands nog niet mogelijk,
zulks te minder omdat met dien maatregel zou die
nen gepaard te gaan een verlaging van het brief
port.
In onderzoek is of het ook voor de allergrootste
plaatsen gewettigd is het aantal bestellingen tot drie
te beperken, en voorts of de laatste bestellingen in
die steden en elders niet aanmerkelijk vroeger zou
den kunnen woitfen uitgevoerd, dan thans veelal
gebruikelijk is.
Verder zijn maaregelen in voorbereiding, om tij
dens de Olympische Spelen In het volgend jaar aan
de te verwachten groote drukte bij den post-, tele
graaf- en telefoondienst, het hoofd te kunnen bie
den.
ONTSLAGEN WEGENS ONGUNSTIGE KARAKTER
EIGENSCHAPPEN EN TEKORTKOMINGEN.
In December 1923 is do heer H. J. Koster, hout
vester bij' het Boschwezen in Ned.-Indiè plotseling
eervol uit 's lands dienst ontslagen wegens onge
schiktheid, na een diensttijd van bijna 12 jaar. In
het ontslagbesluit staat te lezen: „wegens ongunstige
karaktereigenschappen en in den loop van, zijn
dienattijdi geconstateerde tekortkomingen". Zoowel
zijn laatste als zijn voorlaatste chef hadden hem
voor een traktementsverhooging voorgedragen, die
hem nog op den datum van zijn ontslag werd toe
gekend. Tevergeefs heeft de ontslagene gepoogd te
vernemen welke eigenschappen en tekortkomin
gen, bedoeld werden. Tien jaar tevoren was eens op
grond van zijm gedrag een traktementsverhooging
uitgesteld, maar in den laatstelijk hem ter inzage
gegeven, conduite-staat over 1921 stond te lezen: _,op
moreel en gedrag niets aan te merken". Het ontslag
is verleend op grond van beschuldigingen, vervat in
een rapport, dat voor den heer K. totdusver geheim
is gehouden. Hij heeft zich zonder resultaat deswege
achtereenvolgenstot de Indische autoriteiten
tot X ministerie van koloniën gewend en vervolgens
tot de Tweede Kamer. Deze verzocht hierop den
minister inlichtingen, terzake te willen verstrek
ken. Ruim 9 maanden later werden deze inderdaad
verstrekt, doch.... ook de ministerieels brief is we
der geheim. En nu heeft de heer K., die nog altijd
moet raden naar de redenen van zijh. ontslag, zich
andermaal tot de Kamer gewend om' inzage van
het geheime rapport, opdat hij, na zooveel jaren,
voor 't eerst gelegenheid) zal krijgen om zich te
verdedigen.
Geheel onbesproken latende de vraag of het ont
slag al dan niet rechtvaardig is verleend wij mis
sen daartoe de gegevens zoo komt 't ons voor in
overeenstemming met 't meest elementaire begrip v.
billijkheid te zijn dat een ambtenaar althans van de
redenen van een- voor hem zoo noodlottig ontslag
op de hoogte wordt gesteld. De vage en voor elke
uitlegging, mogelijke aanduiding omtrent eigenschap
pen en tekortkomingen heeft den heer K. begrijpelij
kerwijze schade Gedaan bij al' zijn verdere pogingen
om een nie-uwen maatschappelijken werkkring te
vinden ter aanvulling van de volstrekt onvoldoende
inkomsten voor zich en zijn gezin, welke zijn pen
sioen oplevert
Wij vertrouwen dan ook, zegt de N.R.Crt., dat er
uit de Kamer met klem bij den minister op za] wor
den aangedrongen den heer Koster alsnog inzage te
verstrekken van de tegen hem ingebrachte beschul
digingen.
EEN GERAFFINEERD STUKJE.
In verband met den inbraak in de juwelierszaak
van den heer Kan in de Regüliersbreestraat, verneemt
het Hdbl. nader, dat de politie het niet onmogelijk
acht, dat de beide arrestanten ook betrokken zijn ge
weest bij andere inbraken, welke tot nu toe onopge
helderd zijn gebleven. Zij zijn deswege reeds aan eeni-
ge bure&ux gehoord. Mocht de medeplichtigheid der
mannen aan andere misdrijven niet worden bewezen,
dan kan de politie hun toch voldoende ten laste leg
gen. Want de inbraak in de Regüliersbreestraat was
op zichzelve een geraffineerd stukje.
Nu de politie gelegenheid heeft gehad de in de
jassen der inbrekers teruggevonden kostbaarheden te
overzien, is gebleken, dat een flink deal van het gesto-
lene is gered. Intusschen is de derde inbreker er nog
met een gedeelte van de buit van door.
FRYSKE KRITE.
In ons j.1. Zaterdagnummer is abusievelijk ver
meld, dat bovenstaande vereeniging eerst half Ja
nuari eene uitvoering zou geven. Deze uitvoering
heeft reeds Zaterdag 10 December plaats en wijzen
wij daarvoor naar de in dit no. voorkomende ad
vertentie.
HOOGWOUD.
De toewijzing van de dienstplichtigen der lichting
1928 dezer gemeente is als volgt:
1. Barten, J. C., 13, le echoolbatterij, 2e Reg. Onbe
reden Art. Naarden, le ploeg, 15 Mei; 2. Besseling
A., 10, le schoolcompagnfe, Reg. Kust Art. Helder,
2e ploeg, 16—20 October; 3. Bos C, 2, 21e Reg. Infan
terie, Amersfoort, le ploeg, 20—24 Juni. 4. Bossen S.
4. le ach ooicompagnie, Rog. Kust Art. Helder, 2e
ploeg, 16—20 October. 9. Groot N., 6, voor goed on-ge
schikt; 10. Hendriks, J., 5, Zeemacht, Helder, 2e ploeg
3—5 September. 14 Rempt G., 7, 6e Reg. Veldart. (be
reden), Leiden, 2e ploeg, 2—6 Juli. en 20. Vlaar J.,
11, 21e Reg. Infanterie Amersfoort, le ploeg, 26—24
Juni.
lezing van de notulen door den secretarie, den heer
J'b. Struif en deed de penningmeester, de hoor W.
Homuen. rekening on verantwoording, die bolde on
der dankzegging worden goedgekeurd.
'Hierna werden de werkzaam heden voor de vol-
gendo bijeenkomst besproken.
Besloten werd 14 December a.». eene vergadering te
houden met werkende leden "die iets ten beste wen-
schon te geven en de volgende Nutsavoad werd vast
gesteld op 4 en 5 Februari 1928.
HOOGWOUD.
Vertrokken en ingekomen personen van 1 tot en
met 30 November 1927.
Trijntje Mienie, N.H., van Aartswoud B 8 naar
Heerhugowaard. Adrianus Appelman, R.K., van Gou
we H 3 naar Amsterdam, Assendelftstraat 25III; SI
mon Klerk, N.H., van Obdam naar Aartswoud, Zee-
buurt G no. 9; Reinoutje Haringhuizen, N.H. van
Amsterdam naar Kerkelaan C 14a.
BURGERVLOTBRUG.
Woensdagavond hield de Vereeniging „Nut en Ge
noegen" alhier eene bestuursvergadering in het lokaal
van den heer P. de Nijs. Na een woord van welkom
van den voorzitter, den heer J. Hoek, volgde voor-
De rondvraag leverde geen bijzonderheden op.
Met dank voor do opkomst en do hoop dat
soudon medowerken dozen volgendon avond /.oo g*
Hooglijk mogelijk te doou slagon, sloot voorzitter <i\
vergadering.
- ST. MAARTENSBRUG.
Hot huis mot tuin en boomgaard van don hoer I,
Louw, aan 't Hoekje alhier, la verkocht aan den h«er
A. Schoorl te Koegras.
PIJ
11 |brk\
lsdxr.!
cjinn i
id he
In
ig»
uur,
(Van onzen Reiscorreepoodent)
Een van de eigenaardige dingen, welke mij telken
male, wanneer ik een Levantijn een In de Levant
geboren en getogen Europeaan ontmoet, treft is
de eeuwige kritiek op allee wat de Turken doen.
Zoo beklaagde een agent van een stoomvaartlijn
zich, dat de havenmeester van Smyrna tegenwoor
dig de plaatsen voor de schepen aanwees. Of ik nu
al beweerde, dat dit in de geheele wereld zoo ge
schiedde, het hielp niets. De dooddoener was: „vroe
ger deden we wat we wilden."
Dat is nu allembal heel mooi, maar vroeger ten
tijde der z.g.n. capitulaties werd er schandelijk mis
bruik gemaakt van de voorrechten, welke ten ge
volgde dier capitulaties de onderdanen van vreemde
mogendheden te Smyrna bezaten. Hoe dikwijls werd
er een proces uitgelokt, omdat men wist dat het
voor de eigen consulaire rechtbank berecht zou
worden, hoe dikwijls wist men iets door te zetten
door het dreigen met een vlootdemonstratie of nog
ei ger.
Thans is Turkije zichzelf geworden,, de capitu
laties zijn afgeschaft, de consuls hebben niet meer
macht dan in elk ander land.
Turkije heeft met de oude regeeringevorm gebro
ken en ia republiek geworden. De jonge republiek
tracht naar boven te komen en men mjoet eerbied
voor de regeerders hebben, die met onvolprezen
ijver en goed inzicht de belangen van Turkije be
hartigden.
Er is zoo ontzettend veel te doen, alles was zoo
geweldig achterlijk gebleven onder het sultanaat.
Aziatisch Turkije is een bijzonder groot en rijk ge
bied en bezit in haar schoot schatten, indien men
die slechts zal kunnen exploiteeren. Om een gebied
zoo groot als Duitechland behoorlijk te exploiteeren
behoeft men allereerst over de noodige mannetjes
te beschikken. Voor de regeering werd dus drin
gend noodig te weten over hoeveel inwoners zij
thans, nu Grieken en Armeniërs over de grenzen
gezet zijn, en tegen Turken uit Griekenland etc. ge
ruild zijn, zij; kan beschikken. Men besloot dus tot
eene volkstelling over te gaan en riep den Fran-
schen specialiteit op dit gebied, den heer Jacquart
naar Angora, ten einde de zaak te bespreken en
met de voortvarendheid, bet nieuwe Turkije eigen,
werden al spoedig de noodige maatregelen getroffen.
De heer Jacquart reisde geheel Turkije af en be
sprak in elk villayet met den Vali wat dezen te doen
stond. In een land waar de overgroote meerderheid
uit analphabeten bestaat, was het natuurlijk niet
mogelijk om, zooals bij ons bij elke 10-jarige volks
telling gebeurt, kalm aan elk gezinshoofd een lijst
ter hand te stellen met de opdracht om; die voor
zich en zijne huisgenooten netjes in te vullen en te
teekenen.
Het scheen wel eene onmogelijkheid om de Turk-
sche bevolking te tellen, want hoe kon men nu van
een onalphabetisch gezinshoofd inlichtingen omtrent
zichzelf en zijne huisgenooten krijgen. De schrandere
minister-president Imet Pacba wist raad. en zei:
we sluiten op éen bepaalden dag iedere bewoner
van Turkije kalm in zijne woning op en laten
9lechts toe, dat ambtenaren en beambten met de tel
ling belast, zich op straat mogen vertoonen.
Zoo kwam het dat mij op Vrijdag 28 October, toen
ik wakker werd, geen geluid mijn oor trof.
De stoombooten, die anders langs onze woning
van Smyrna naar Cordelio varen, en meestal 'smor
gens vroeg onnoodig hard fluiten, want er is geen
ander vaartuig in de nabijheid), lagen stil. De tram
de beroemde schilpad-express reed niet; hob
belende rammelende karren waren op «tal geble
ven; de luid toeterende auto's stonden rustig in de
garage. Ons uitwonend personeel, dat 's morgens
nogal luidruchtig ia, was natuurlijk niet op komen
dagen. j h;
Toen ik naar de badkamer, die aan de stadzijde
van het hui» ligt, ging, werd ik getroffen door de
enge stilte die ook daar heerschte. Er was ierts ge
heimzinnigs in die doodsche stilte, iets onwerkelijks.
Mijn gastheer mocht wel uit, en had een speciaal
rood rosetje gekregen en droeg dat in zijn knoops
gat. Ik mfocht niet uit, maar als echte recalcitrante
Hollander wilde ik natuurlijk toch uit. Eerst
wachtte ik echter netjes af tot de officieele teller er
geweest zou zijn. Die bleek Holland bezocht te heb
ben en sprak met ons over ons vaderland. Toen hij
de lijsten zag, die wij hadden ingevuld, stond hij ver
stomd over de uiteenloopende geboorteplaatsen, o.a.
Amerika, Java en China
Onze keukenprinses een Joodsch Turksche
stond doodsangsten uit, dat men haar zou vragen of
zij getrouwd was en of zij kinderen had. Haar man
was nl. indertijd wegens overgroote braafheid opge
hangen en haaf kinderen waren naar het buiten
land uitgeweken. Alles liep gjukkig goed af, de
ambtenaar vertrok, kort daarop ging mijn gastheer
uit en.even later ik ook. Wel niet ver, maar ik
ging toch uit. Enkele huizen van ons af woont de
Italiaansche consul-generaal en diens alleraardigste
vrouw een Amerikaansche had mij den vori-
gen dag uitgenoodigd om vóór den lunch een cock
tail te komen drinken. Ik had' geaccepteerd en ik
hield mijn belofte en ging naar haar toe. Het was
intusschen niet zonder gevaar, want er stonden 2
schildwachten bij ons blok huizen.
De Kawassen consulaatsbedienden, in vroegere
jaren gewapend vonden het prachtig, de onzen
om mij uit te laten, de Italiaansche oen mij binnen-
te laten.
We dronken onzen cocktail en hadden het heel
gezellig, mjaar eindelijk werd het tijd om naar huis
terug te keeren. Ik ging eens op het balcon pools
hoogte nemen, en-jbemerkte dat de eene schildwacht
die zooéven nog arie huizen ver stond, naar onzen
kant was opgeschoten en bij de buren stond te
praten.
Nu was goede raad duur! Toch niet. Ik wist, dat
de kinderen bij ons dikwijls over het dak naar het
dochtertje van den Italiaanschcn consul gingen en
omgekeerd, dus besloot ik Elisabeth te vragen mij
als gids te dienen over de daken. Na afscheid ge
nomen te hebben, -begon de tocht. Mijn lieve twaalf
jarige gida haalde mijin hoed).van beneden, en wij
klommen door een raam op het dak. Wij passeer
den de daken van eenlge andere consulaten, overal
woei de vlag van het vertegenwoordigde land op
het dak en daarop eens was onze driekleur. Ik was
werkelijk blij toen ik op het door die driekleur be
schermde dak was aangeland. Niet voor me zelf,
maar mijn gastvrouw was eenigszins bevreesd ge
weest, dat mijn escapade aan haar man moeilijkhe
den zou bezorgon en ik was dus blij dat ik mij bij
haar kon mel-dJen. Maar dat ging zoo maar niet.
We stonden op het dak van ons huis voor dichte
deuren, dus begon de Italiaansche EHieabeth haar
Hollandache naamgenoote te roepen en even later
ging een deur open en stormde Elisabeth op ons toe.
Natuurlijk groots pret en meteen werd afeeproken
Wen
'aard
ïeiini
Dc
IKM
dat de Hollandsche kinderen 's middags bij het li*
haansche vriendinnetje ovor de daken zouden ko-
men theedrinken. Toen lk goed en wel beneden wai
ging ik eene op het balcon kijken.
Ik zou niet ongehinderd over straat hebben kunnen
gaan, want de consignes, aan de soldaten gegeven, bl> ^er
ken heel streng te zijn, want toen onze buren zich
even op hun stoep vertoonden, wenkten de soldaten
dadelijk, dat ze naar binnen moesten gaan.
Het was een gek gezidht op straat. Een mo-ment zag
ik behalve aan de hoeken van de straten soldaten, geen
mensch op straat. Twee schepen op de reede lagen
doodstil, men hoorde nergens een geluid, het was angst*
wekkend stil.
Bij den lunch kwam mijn gastheer thuis, die
scheidene bezoeken had afgelegd en dus* allerlei nieuw. jP*
tjes had. Hij had ook een Tuiksch hoofdambtenaar ge-
sproken, die hem verteld had, dat waarschijnlijk om
5 uur de (telling afgeloopen zou zijn; wij moesten om-ietnee
streeks dit uur maar op drie kanonschoten letten, dan
konden we 'gerust uitgaan.
Na den middag zag men wat meer menachen
straat, lieden met roode rozetten in het knoopsgat,
tellers die gereed waren met hun taak en zich nu U
voet of per auto's naar huls begaven.
InimiddieiliS had zich bi.ii ons in de buurt nog oen
incident voorgedaan. De teller wilde een huis bin
nen, doch kTeeg geen gehoor. Hij ging toen gen
darmen halen, men probeerde zoowel voor als
achter gehoor te krijgen doch te vergeefs. Ik riep
toen den lieden toe, dat het huis onbewoond w«
en tot kantoor diende, waarna ze allemaal afi
ken.
Ometreek» vijf uur zat ik te schrijven, toen
eens een kanonschot klonk en daarop nog twee.
ging op het balcon staan en zag nu hoe bijna oi
middellijk uit de meeste huizen menschen kwa-]
men en hoe uit d-e zijstraten de lieden bij tientalk
zich naar onze kade begaven, die dan ook evej
later zwartvan de menschen was. Ik ging natuur
lijk ook een wandeling maken en ontmoette een
vriend, die mij: nog allerlei over de volkstelling
mededeelde.
Men hoopte, dat het getal inwoners meer dal
acht millioen zou bedragen, opdat men in dei
vreemde zou kunnen zien, dat Turkije voldoe:
inwoners had om de talrijke hulpbronnen
het land langzaam maar zeker in exploitatie
nemen. Dan wilde men. zoodra men nu eenmaal zi
ver was. dat men iederen onderdaan te boek hi
staan, beginnen met de lieden achternamen te ge
ven. Men kent nu iemand alleen bij zijn voornaam
en tot nadere aanduiding bij1 dien van zijn vader.
Dit is natuurlijk heel lastig en verwarrend. Als
rekent, dat ik in de drie dagen van mijn verblijf
te Sanyrna met drie heereni Azis kennis maakte,
dan kunt U zich een klein begrip vormen, hoe ver
warrend zoo iets wordt. D'e eene Azis is lid van
het parlement, de twee anderen zijn beiden inge
nieur, hetgeen de zaak nog ingewikkelder maait,
de een is een broeder van onzen Vali te Smyrna
nna F
jlsnt'
ebh
Ov
Rat'
directeur der waterleidingen te Angora, de aruter auw
waterstaatsingenieur te Smyrna. Op «en goeden da* Wer
ontmoette ik alle drie de Azis Bey's en schaamde k o]
me feitelijk om dat thuis te vertellen, het leek U
dwaas,
De bekwame regeerders van Turkije zien terecht
in, dat in een modern land het bezit van geslachts
namen noodzakelijk is en dus zal wel spoedig een
begin gemaakt worden met deze zaak, die behoort
tot de punten, voorkomende op het program tot^M
moderniseering van Turkse. Het is werkelijk inte-SI
ressant te zien, hoe de president der republiek Ke-
mal Pacha en de eerste minister Ismet Pacha nieti
aan het toeval overlaten, doch met groote beslist
heid op het groote doel: „het verkrijgen van
krachtig, gezond Turkije" afgaan.
Natuurlijk is dit niet naar den zin van vreemd*
lingeii, kooplieden, die voor den oorlog door het be
staan der capitulaties een bevoorrechte positie had* I
den en het eigenlijk niet kunnen verkroppen .dat I
Turkije gelijke rechten wil hebben als elk and*
land en! niet als voetveeg gebruikt wil worden
Wat ik er echter van zie, geef ik den Turken
volkomen gelijk en heb ik groote bewondering voor
hetgeen zij in een paar jaar reeds tot stand ge
bracht hebben.
Ofschoon het voor een Hollander een harden
dobber is. om: zich. gedurende een geheelen dag te
J&ten opa/luitery. 'heb )ik die vrijiheidfeberoovliniij
gaarne voor het goede doel over gehad. Tk fel iel
teer Turkije van harte met het succes van de volk»
telling, want de raming is veel te gering geweest
Turkije telt veertien millioen inwoners, een aanti
voldoende om de toekomst van het land roosklee,
rig in te zien. Wanneer -men nu de hygiëne beter
inricht, en vooral de geweldige kindersterfte m*t
vrucht bestreden zal worden, dan sullen er ov»
eenlge jaen voldoende Turken zijn om 'alle hulp
bronnen in exploitatie' te nemen. Dan zal blijken
hoe geweldig rijk Turksch Klein-Azië is. Doch dan
moet men ook de Turken met vrede laten. Iedere
regeringspersoon, dien; ik ontmoet heb, liet zich
deze woorden ontvallen: .„Laten wiji hopen, dat de
Groote Mogendheden ons met rust en vrede laten."
Nu gebleken is dat er heel wat Turken uit Grieken
land en andere landen gebannen z\jn in ruil tega
Grieken en Armeniërs, zoodat het aantal inwoners -
14.000.000 - meevalt zullen de groote mogendheden lid
nog wel tweemaal bedenken vóór zij een aanval op
Turkije doen. De Turken zyn altijd geduchte tegen
standers in den oorlog geweest en hun land levert |!J»
voordeelen voor den verdedigers op. Dóch daarover i
een ander artikel.
Laat ik nu vooral nog eens wijzen op het econondii
belang van een inwonertal, dat eenige millioenen n*r
bedraagt dan er raming was. Men heeft nu wel
mannétjes genoeg om alles meteen aan te pal»«n,
maar men kan een goed begin maken om de verschil
lende economische tyiogelijkheden te gaan exploiteeren-
Daarom moet ieder vredelievend en weldenkend mensch
de Turken met den uitslag der volkstelling felicite*
ren. Die volkstelling, welke onder moeilijke omstw
digheden zeer goed georganiseerd werd, toont weer aw»
een ieder, die onbevooroordeeld Turkije en
Turken wil beschouwen, dat het den regeerders JjJ
jonge republiek ernst is met hun streven om van net
nieuwe Turkije een welvarend, rustig land te maken.
Dat zü dit willen bereiken op hun manier, is n0?1
goed recht. Zooals wij zeggen: „Holland voor de H®1*
landers," zeggen zij: „Turkije voor de Turken", cn
evenmin als wij dulden zij Inmenging in hun binnen
landsche aangelegenheden. Ik ben overtuigd, dat
jongeren onder de lezeressen van lezers zullen bei*
ven een welvarend en zioh. rustig ontwikkelend 1«/*
kije, dat iedereen met rust zal laten, maar ook w®ng~[.
met rust gelaten te worden. Alweer een stap tot
wereldvrede, een Turkije, dat zich zelf is. I k heb da
gaarne mijn dag van pijnlijke stilte en huisarreot vw
over gehad.
