RADIO-RUBRIEK.
u
WETENSWAARDIGHEDEN.
De koude en de bijen.
De kromme Duivel.
VOOR DEN TOESTELBOUWER.
Elsctro-dynamische conusluidsprekers.
Gl
De begrafenis der muziek.
Wilt u me een kwartje op deze oan leenen
Maar wat drommel, waarom is ze zoo heet?
Moeder heeft zoo juist üannekoeken gebakken en nti moet
ze een kwartje hebben om suiker te kunnen koopen. die we er
op moeten eten.
Is het U bekend:
dat er dn Londen per jaar on
geveer 500.000.000 telefoongesprek
ken «plaats hebben?
dat de oudste gepensionneerde
militair in Engeland ie mr, J.
Flannery te CrickhowelT, Wales, die
1(0 jaar oud is?
dat deze ouid-soldaat reeds 61
jaar pensioen trekt?
d a t er volgens schatting voor een
waarde van 1 milliard gulden aan
goud op den bodem der zee ligt op
de route van Amsterdam naar In-
dië?
dat een echte diamant veel
kouder aanvoelt dan imitatie dia
mant em dat men dit verschil in
ikoude met de tong kan voelen?
dat de Etna, de grootste vul
kaan van Europa, 3600 M. hoog is
en aan den voet een omtrek heeft
van 91 tmijil?
dat een HA. land, begroeid met
rozen., niet meer kan opbrengen
dan drie acht ons rozenolie?
dat sedert het Jaar 1784 onze
zakdoeken vierkant, maar voor
dien tijd er in allerlei vormen wa
rén?
dat ooievaars en andere stelt-
loopers staande op één poot slapen?
dat gedurende den wereldoor
log de Britsche artillerie 37 millioen
projectielen van 18 pond heeft ver
schoten?
dat de stad Londen 21000 poli
tieagenten in dienst heeft, om voor
de veiligheid) te zorgen?
Kom! Schiet op. Je bent érg langzaam.
Ik Langzaam Dan moet u mijn vroegere baas
eens vragen. Dxe heb ik binnen een halve minuut twee blal
oogen geslagen
men hem een planteneter. !Men bieef t meermalen de
magen van eén cssuaris en andere leden van zijta
geslacht onderzocht. Het resultaat van hetonder
zoek wasi, dat er in die organen allerlei heterogene,
zaken werden gevonden. Vooral was dat het geval,
waar het de maag van een echten at ruis vogel be
trof. Men vond daarin niet alleen zand, tamel^k
groote steenen en stukken goud, maar ook' stukken
ijzer, verscheidene spijkers, deelen van kammen
enz., enz.!
De man, die mii wil trouwen
zal een athleet moeten zijn.
De vrouw, die mij wil van
gen, zal een hardloopster moete-
ziin.
'De warmte-verdeeliing in het broednest der bijen
is o.a. onderzocht door den medicus prof. dr. Hesz.
Het broednest heeft niet één temperatuur een
kleine verplaatsing ia voldoende om den thermo
meter een andere temperatuur te doen aanwijlzen.
F en kwikthermometer is voor de opneming niiet te
gebruiken, omdat deze voor de bijen een vreemd
voorwerp is, dat reactie geeft en de controle onbe
trouwbaar maakt. Noodzakelijk is het de tempera
tuur op «verschillende plaatsen te meten en dat d$
bijen niet gestoord worden. Hiervoor werden ver
deeld over het broednest 27 electrische thermome
ters met hun geleiddraden in drie raten ingesmol
ten. In iedere raat werden- telkens op een derde van
de lengte drie thermometers op gelijken afstand
boven elkaar bevestigd. Op een raat met 0 thermo
meters volgde telkens een raat zonder thermometers,
bovendien werd de temperatuur gemeten- boven het
broednest, in de vrijie ruimte der kast, buiten nabij
den voor- en- achterwand der kast en de luchttempe
ratuiur. Gedurende een jaar werd outomatisch iede
re twee uur de temperatuur der 31 thermometers
aangeteekend.
De hoogste temperatuur werd steeds gevonden
nabij het vlieggat en vlak daar boven, daarop
volgde het centrum van den winterzit (de bijen
zitten in den winter dicht aaneengesloten in een
bolvorm). Geleidelijk neemt de temperatuur naar de
pie-ripherie (de buitenkant) af, toch blijft deze zelfs
biji strenge vorst voor de buitenste bijlen ten min
ste 3 gr. C. De laagste temperatuur ini den winter
centraal1 waargenomen waa 18 g., meestal waa het
20 gr. of meer, soms zelfs 30 gr. Daalt buiten de
temperatuur zooveel, dat niettegenstaande het groo-
tere warmteverlies de buitenste bijlen toch! hun
temperatur van gr. behouden. Stijgt huiten de tem-
peratur tot 8 gr., dan lost de bolvorm zich op en
kan het uitvliegen beginnen. Daling en stijging
gaan steeds geleidelijk, nimmer sprongsgewijze. De
broedplaats in de warme maanden heeft een gelijk
matige temperatuur van 34 tot 35 gr. De verbruikte
lucht wordt door het vlieggat uitgestooten, daarom
is het daar ook het warmste. De versche lucht
stroomt ter zijde van het vlieggat, waar geen tegen
stroom is, naar binnen. Hier wordt zijl verwarmd
stijgt naar boven en neemt den waterdamp op. De
bijen zuigen de versche lucht van boiven op, Brij)
doorstroomt de bijen, neemt die schadelijke gassen
op en verdwijnt weer door het vlieggat
Winters zijn de bijen omgeven door honing.
De honing is een slechte warmtegeleider, waardoor
plotselinge -temperatuurverschillen voorkomen wor
den. In de natuur past allies juist in elkaar. Al is
het buiten nog zoo koud, de bijen leven In romer-
s-che- warmte, 's Winters slapen de bijen niet, haar
.harige pels, gedekt door de neergedrukte vleugel®,
houdt warmteverlies -tegen. De wanmte-prod'uctie bij
de bijlen ontstaat door «spiercontractie der borstspie
ren, die naar evenredigheid bij! de bij-en sterk ont
wikkeld1 zijn. Wordt het volk onrustig, dan neemt
die spiercontractie toe, de temperatuur stijgt., en er
wordt een sterker gegons hoorbaar. Het bibberen
•van ons i'S eveneens een onwillekeurige spiercon
tractie om -meer warmte in ons lichaam te doen
ontstaan. Hte-t spreekt van zelf, dat meer spier-
arbeid alleen mogelijk is door meer honingverbruik.
Een ongestoord volk verbruikt in de wintermaanden
ongeveer 10 gr. honing per dag. Een opzettelijke
verstoring, een slag op de kast, gaf onmiddellijk
stijging der temperatuur die eerst na eenige dagen
verdween. De bijen bleken- nog langer gevoelig; want
daarna was een slag op den grond reeda voldoende
om een hoogere -temperatuur te veroorzaken. De
practici wisten dit reeds langs en ei-achten- absolute
rust in den bijenstand. Eten kat die op den korf
springt, dat is een warme zitplaats, meezen. die
•bij het vlieggat kloppen, verstoren de rust en moeten
geweerd worden.
Bijen zijn een van) de weinige insecten, die even
als warmbloedige dieren, een winterprovisie opleg
gen en> haar jongen (maden) bebroeden en voeden.
Misten zijl dezen aanleg, dit instinct, dan waren zij
niet in staat in het vroege voorjaar onbewust hun
taak, i.c. de kruisbestuiving, te volbrengen.
Ik hecht meer waarde aan
daden dan aan woorden.
Dan ben ie zeker niet ge-
woon om telegrammen te ver
sturen.
Brachten wij onlangs een nieuwe luidspreker onder
de aandacht, -die slechts nieuwe gezichtspunten open
de op -het gebied van uitwendige afwerking de ge-
luLd9reproductie werd niet geroemd thans czullen
wij een luidsprekertype bespreken, dat nieuw i-s en
wat meer zegt een openbaring moet zijn wat de
weergave zoowel van het gesproken woord als van
de muziek betreft.
Hee-lemaal juist is het bovenstaande eigenlijk niet:
de gedachte, ongeveer 7 jaar -geleden ontstaan bij de
samenwerkende H.H. Rice en Kellog, twee Ameri
kanen, was reeds tot uitvoering gebracht in een
boornluidspreker van de Magnavox Cy; nu echter
heeft men kans gezien, ook den) conusluidispreker
volgens het principe van genoemde heeren.te maken.
Nagenoeg alle tot op heden in den handel ge
brachte luidsprekers berusten op het in trilling bren
gen van een trilplaatj'e (membraan) of tongetje; de
electro-dynamische luidspreker heeft deze on-der-
deelen niet. Tusschen twee polen van een magneet
is-hier een draaibaar spoeltje aangebracht, dat in
zijn geheel in beweging gebracht kan worden. Dit
spoeltje was bij de oude electrodynamische luidspre
kers verbonden aan een slap, met-magnetisch tri®-
plaatje, dat de luchtkolom in den hoorn in trilling
bracht. Bij de nieuwe electro-dynamische conus-
luidsprekers is ook d'it laatste overblijfsel van do
trilplaat weggelaten. Het spoeltje brengt thans on
middellijk «en zoo goed als vrij opgehangen stijven
kleinen conus in trilling, hiermee dus ontwijkende
de fouten, die aan een) hoornluidspreker juist doo.'
dien hoorn kleven.
Bij het intrilling brengen van een trilplaat wordt
deze steeds min of meer van de magneet verwijderd;
dit geeft aanleiding tot, weliswaar geringe, vervor
ming. Het spoeltje van den electro-dynamischen
luidspreker blijft steeds in een constant magneet
veld, dat gevoed moet worden -door een 6-volts accu
(door de magneetwindingen een stroomidoorgang van
ca. Amp.) De varieerende spreekstroompjes, dus
de stroompjes die door het ontvangtoestel worden
opgevangen, bewerkt en versterkt, gaan door het
spoeltje.
De door het spoeltje aangedreven conus moet licht
zijn, is dus slechts klein. Om nu toch de lage toonen
voldoende sterk te kunnen weergeven heeft men om
dezen conus een vlak scherm' gebouwd. Het geheel
moet ter afwerking, in een meubelstuk ingebouwd
worden.
De eerste electro-dynamische conusluidspreker
van de Magnavox Cy. wordt door de N.V. I-dzerda-
Radio geimporteerd. Deze luidspreker is ook nog
voorzien van een ingebouwd filter, dat het ruischen
in den luidspreker beduidend vermindert. De ont
vangst wordt daardoor rustiger.
Behalve de Magnavox brengt thans ook onze na
tionale industrie een dergelijiken luidspreker op de
markt. Philips heeft het principe van Rice en Kel
log eveneens in zijn nieuwen luidspreker no. 2011
verwerkt. Men moet echter goed begrijpen-, dat dit
n i e t het geval is in de tot nog toe, bekende en door
Philips vervaardigde luidsprekers.
Volgende week een buitengewoon interessant ar
tikel over: De „By-pass-condens&tor", met teeke-i
ning.
Het zal niet algemeen bekenid zijn, op welke wij
ze Haydn als opera-componist debuteerde, hetgeen
rog wel geschiedde met een oorspronkelijk Duitsch
werk van komische strekking, werkelijk een bij
zonderheid' omstreeks 1750.
De opdracht tot het compo-nee-ren van deze opera,
die den naam „De Kromme Duivel" voerde, ont
ving de toenmiaals 21-jarige Haydn in zeer bizon-
der omstandigheden van den genialen komiek Kurz,
die juist toen het publiek van het bekende Karnlh-
nertor-theater als Bernardon in vervoering wist tte
brengen.
Deze tooneelspeler had van den jongen Haydn
met veel lof -hooren spreken en verlangde vurig
kennis met hem te maken, waartoe deze hem spoe
dig gelegenheid bood.
Kurz -bezat namelijk een zeer schoone vrouw, die
zich naar de toenmalige zeden, gaarne door jonge
musici serenades liet brengen. En toen ook de jonge
Haydn zijn nachtelijke hulde aan de schoone dame
kwam -bieden, was niet alleen deze, maar ook haar
echtgenoot daardoor zeer gevleid.
Haydn werd dadelijk uitgenoodigd binnen te ko
men tot het brengen van een avondbezoek en nu
speelde zich een kluchtig tafereel af.
Met de vleiendste lofspraken werd de galante mu
sicus naar het klavier getroond en uitgenoodigd
de pantomine, die Kurz hem zou voordoen, met toe
passelijke muziek te begeleiden.
Hij moest zich voorstellen, dat Bernardon in het
water gevallen was en zich met zwemmen trachtte
te redden.
Kurz riep een bediende, wierp zich op den buil
dwars over een stoel en liet den- knecht den stotl
door het vertrek heen en weer schuiven, terwijl hij
met armen en beenen zwembewegingen) maakte. I)i *rJ
verblufte Haydn trachtte met al de tegenwoordig
heid van geest die hij bezat, de moeilijke opdrach
uit te voeren om de beweging der -golven en de ko
mischa toren van den izwemmer muzikaal -te il
lustreeren. En hij slaagde daarin zoo goed, dat „d
verdrinkende Bernardon" opeens opsprong, ham Wj
na deed stikken in. een vurige omarming en enthoi
siast uitriep: „Gij zijt een man voor mij! Gij moi
een opera voor mijn schrijven!"
Zoo ontstond „De Kromme Duivel", een stui
waarin een oude verliefde gek van zijn dwaa&hede
diei
genezen wordt, en waarbij de tamelijk gemoedelijk^^
duivel een handje meehelpt. m
Haydn kreeg er 25 ducaten voor, hetgeen hem eeufsr, Ji
aanzienlijk honorarium leek. De opera «beleefde twei P
geslaagde vertooningen en werd toen, wegens aan-
stootelijkheden in den tekst, verboden.
maa
aaien
iyb°f
Op I
roote
wat
sje t
maa
w h
it« i
)te h
Nadat onder de machtige bescherming der Mogol-
-keizers de kunst zich in Indië tot ongekenden bloei
ontwikkeld had, dreigde een algemeen verval toe
Auran-gzebe, de laatste Mogol, den troon beklom.
Deze-was een dweepziek Mohammedaan, wiem
politiek geheel beheerscht werd door zijn streven
naar algemeene aanvaarding van „het ware gel-oor,
Door strenge voorschriften en geboden verbitterd!
hij zijh onderdanen en belemmerde hij ook de b»
oefening van de aloude heilige zangkunst.
In argelooze naïviteit bedachten nu de Indisch
m-uziekbeminnaars een plan om het gemoed van
den trofschen monarch to vermurwen. Zij maakten
een staatsielijkbaar gereed en trokken in plechti-
gen optocht onder de ramen van het vorstelijk pa
leis door, terwijl zij- zich op de borst sloegen eo
klaagliederen zongen.
Dit hartverscheurend schouwspe 1 maakte ooi
werkelijk indruk op den vorst. Hij liet onderzoek
doen naar de aanleiding van deze treurige plechtig
heid, waarop men hem mededeelde, dat de liefe
lijke godin der muziek door gebrek aan waarde*
ring gestorven was en nu begraven we^.
„Graaf het gat diep", riep toen de groote -Aurang
zebe, opdat er voortaan geen geluid of zelfs echo
meer uit 'het graf kan opstijgen!"
i onder
Would-be zelfmoordenaar:
Nu heb ik alles wat ik noo-
dig heb vergift, een touw, een
boom en een revolver. Als ik nu
nog een beetie moed had!
Het harde vleesch.
WARE WOORDEN.
o
Men zou gaarne heerschen ov«
anderen, zonder dat men
is over zich zelf.
-o 1
Het kind tracht niet te
nen-, maar bemind te worden.
Het is niet de vraag zoozeer
men veel of weinig bezit, maar
men- 'het genoeg oordeelt. En die®
vo-or zichzelf erkent, is een 8^
k-ig mensch,
o
Het is veel beter, dat uw pll<^
u tot gewoonte worden, dan •4*b£
uw g«woont»n al» pliehW
eohouwt
