AIillMl NitllS-
Mnrttitit- LuilniUil
KEGTHEE
Hypotheek op Landerijen a 4% °|0 rente.
Zaterdag 23 Juni 1928.
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Schrijfmachines
De bloedige gebeurtenissen in het
Servische Parlement
2AAN DAM
SCHAGIH
71sitc Jaargang No. 8SÏ3.
COURANT.
jpit blad verschijnt viermaal per weck: Dinsdag, Woensdag, Donder*
ajag en Zoterdag. Dij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Advcr*
S tentiön nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maandon f 1.05. Losse nummers 0 ceut. ADVERTEN-
TIöN van 1 tot 5 regels 11.10, iedere regel meer 20 cont (bewijsno.
inbegrepen). Grootero letters wordon naar plaatsruimte berekend
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN.
aangeboden, door tyiruiling tegen nieuwe Under-
woods, eenige in goeden staat zijnde SCHRIJFMA
CHINES met Garantie.
Mignon f35.-—; Speciaal Mignon f 45.Remington
No. 10 f75.Oliver f75.Royal No. 10 f115.
Underwood No. 5 f125.Oliver, lange wagen f90.
Demonstraties overal, zonder eenige verplichting,
machines op proef.
VAN PUTTEN OORTMEIJER, ALKMAAR,
Payglop 18*. TeL 658.
jj Agenten der UNDERWOOD Schrijfmachine.
ZOOGENAAMDE GELIJKMAKING VAN
CONCURRENTIE-VOORW AARDEN.
de avonduren wat te kunnen verdienen, de vruchten
van hun arbeid niet mogen misgunnen.
Het ontwerp is op eene bekrompen gedachte ge
bouwd. Dit spreekt ook wel hieruit, dat, zoodra er
dagen in het zich komen, waarop de avondverkoop
ook voor de grootere zaken voondeelig kan iztin,
alle mooie theorieën overboord worden gezet en de
avondverkoop wordt toegestaan, 's Zaterdags krij
gen .de winkels 2 uur respijt; loopt het tegen Si Ni
colaas, tegen Kerstmis enz., kortom, zijn er dagen,
waarop de winkel miet winkelbedienden zijn kans
ook wel wil wagen, dan gaat het .volksbesef" aan
kant en wordt het aan de .betrokken kringen" zeiven
in handen gelaten, om' al dan niet vroeg te sluiten.
Voor den verkoop op Zondag, die het ontwerp ook
- met enkele uitzonderingen wenscht te verbie
den, geldt mutatis mutandis hetzelfde. Hier is voor
dwang van overheidswege zelfs geen drogreden te
vinden. In vele steden ligt Zondagssluiting in het
plaatselijk gebruik. Welk belang dwingt ertoe, de
enkelen, die 's Zondags hun winkel willen openhou
den, tot sluiting te -dwingen. Is het zoo, iets ver
schrikkelijks, dat een sigarenwinkelier bv. zich ook
's Zondags ter beschikking houdt van het publiek?
En waarom mag er in de dorpen, waar dit zoo de
gewoonte is, op 's Zondags in de winkels (tenzij1 dan
de snoep- en fruitwinkeltjes) niets meer worden
verdiend?
Ook ten aanzien van den Zondag wordt ineens alle
theorie grauw, als sommige Roomsohe heiligenda
gen op Zondag vallen. Dan mag er in alle bloemen
winkels verkocht worden, alsof het Nieuwjaar of
Kerstmis is.
De Firma MEIJER PELS, Administrateurs-Rentmeesters te ALKMAAR, hebben
gelden beschikbaar voor le hypotheken op landerijen vanaf'iVa rente en op hutzen
vanaf 4% rente. Sluiten alle verzekeringen.
Houden eiken Donderdag van 9—11% uur zitting ln Café „Cérès" te SCHAGEN.
Het ontwerp op bekrompen gedachten gebouwd.
II
Dezer dagen publiceerden wij een uittreksel van het
wetsontwerp, ingediend bij de Tweede Kamer, be
treffende de 8-uur winkelsluiting. Dit wetsontwerp is
reeds sedert lang in voorbereiding, maar al dien tijd,
dat het voorontwerp om advies werd rondgezonden,
is er niet veel verandering in aangebracht, en is het
Q beginsel, waarop het ontwerp rust, dezelfde gebleven
en volgens de N.R.Ct. verkeerd.
Het ontwerp gaat uit van de gedachte, schrijft dit
blad, dat de wet in het winkelbedrijf gelijkheid van
J concurrentie-voorwaard en moet in het leven roepen,
t doch dit is eene dwaze gedachte. Het is niet de taak
n, van den wetgever, in de concurrentie-omstandighe-
den van den winkelstand zooveel -mogelijk eenvor-
N migheid aan te brengen. Dat is maar gelukkig ook,
want wilde de wetgever dien weg op, dan zou hij
spoedig bemerken, zich in een doolhof te hebben
begeven.
Feitelijk doet het ontwerp dan ook niet anders,
e dan hetgeen men onder sociale wetgeving verstaat
op zijn kon keeren. Het ontwerp neemt de grootere
bedriiven, die met winkelbedienden werken, in be-
leschërming tegen de kleine winkeliertjes, dje zelf in
den winkel staan. Het voornemen van de regeering is,
a, krachtens de Arbeidswet 1919 een maximum-arbeids
tijd voor winkelbedienden te gaan voorschrijven. Dus
[Jmoet er nu ook, redeneert de memorie van toelich
ting 'tot het ontwerp, eene wettelijke regeling van
de winkelsluiting komen, anders zou er in de ge-
rj meenten, waar geen sluitingsuur is voorgeschreven,
^ongelijkheid in concurrentievoorwaarden ontstaan
tusschen winkeliers, die niet en andere die wel zon
der hulp van winkelpersoneel hun bedrijf uitoefenen.
De redeneering is er volstrekt naast. Indien een
5, werktijdenbesluit den patroon verbiedt, zijn winkel-
bediende meer dan zeg acht uur 's daags in zijn win
kel te doen zijn, dan kan hij, als de acht uren van
den ©enen bediende om zijn, een anderen helper te
Dl werk stellen. Dat zal voor den patroon wel wat duur
wordeii zult gij zeggen. Wij spreken het niet tegen.
3i Of de ondernemer met twee ploegen zal werken, hoe
x hij de opkomst van zijn personeel zal regelen, hoe de
11 uren van vertrek, is heelemaal eene kwestie van za
kenbeleid. en bereekening. Meent de patroon, -dat het
onder de werking van een werktijdenbesluit voor hem
voordeeli-ger zal zal zijn, vroeg te sluiten, niets weer
houdt hem daarvan. Er werd in de oorsnronkelijke
memorie van toelichting op gewezen merkwaardi-
jigerwiis zijn de woorden in de thans overgelegde toe-
iJlichting geschrapt! dat groote magazijnen, ook zon
der dwang, reeds plachten, vroegtijdig te sluiten. Dat
kwam hun oeconomischer uit. Maar de omstandig
heid, dat de een het voordeelig acht, vroeg te slui
ten, is toch geen reden, een ander, die het voor zijn
.zaak van belang acht, 'savonds open te blijven, nu
!l|ook tot sluiten te dwingen.
Dit ia niet anders, dan onrecht. Onder de winkels
zijn er, voor welke de ochtenduren de beste verkoop
tijden zijn; andere moeten het vooral van do mid
daguren hebben, wanneer do dames uit winkelen
r( „shoppen" moeten we in dit verband misschien
zeggen gaan;, voor eene derde groep zijn nu een-
maal de avonduren het best. Voor "een sigarenwin
kelier in de city, te midden van beurs en kantoren
zijn bedrijf uitoefenend, is de avondverkoop mis-
ii schien onbete ekenend; een sigarenlhandeilaajr, wiens
ii winkel aan de theater- en bioscoop- en caféboule-
b vard is gelegen, zal wellicht de avonduren tot ide
oi beste voor zijn bedrijf rekenen.
Die zoogenaamde gelijkmaking van concurrentie-
voorwaarden komt op niets anders neer, dan op ont
neming van verdiensten aan de groep, die het van
den avond moet hebben. De memorie van toelichting
kan gemakkelijk decreteeren, dat de bezwaren tegen
deze overheidsinmenging „gedeeltelijk overdreven,
gedeeltelijk onjuist" zijn, daarmee is de principieele
bedenking tegen deze kortwie#ing van de vrijheid
van hardwerkende kleine nijveren, om hun arbeids
kracht aan hun gezin ten goede te doen komen, niet
i goedgepraat. Onrecht wordt geen recht, omdat het
de kleintjes m'aar zijn, die er door worden getroffen.
Het is dan ook! beslist niet waar,© dat, gelijk de me-
morie van toelichting wil doen gelooven, „het besef
van de wenschelijkheid en noodzakelijkheid eener
regeling dezer materie van overheidswege thans bij
ons volk en ook bij de betrokken kringen allengs
vrij algemeen is geworden." „Ons volk" vindt de
vroege winkelsluiting, waar die bij gemeentelijke
verordening, tot stand is gebracht, wij1 algemeen een
hinderlijken, last, en „de betrokken kringen" kunnen,
zoo zij inderdaad van de wenschelijkheid van een
vroeg sluitingsuur overtuigd zijn, op eigen initiatief
naartoe overgaan. Het eenige wat daartoe noodig isè
besef, dat zij aan degenen, die meenen ook in
Wenscht Ge een KATWIJ-
KER? Dan koopt Ge toch
zeker een
KATWIJK ORIGINEEL
DIENSTRI J WIEL! I
Verzekert U bij aanschaffing
van het nevensstaand wettig
gedeponeerd merk.
Alleen varkoop voor SCHAGEN:
ANNEVELDT, Dorpen, Schagen.
ONTZAGLIJKE OPWINDING TE AGRAM.
Da voorgeschiedenis.
De bloedige gebeurtenissen in het Servische Parle
ment is het gevolg van een bittere veete tusschen de
radicale regeeringspartij en de oppositie onder aan
voering van den Kroatischen boerenleider Steven
Raditsj, welke in alle heftigheid uitbarstte toen de
regeenng haar voornemen bekend -maakte om de
Italiaansch—Servische overeenkomsten van Nettuno
ter ratificati in te dienen. Dit geschil heeft Woensdag
in het Parlement een climax bereikt, die volgens
Westeuropeesche begrippen aan het ongelooflijke
grenst.
Welke politieke gevolgen de wandaad van Woens
dag zal hebben, kan men nu nog niet beoordeelen
maar in een bericht uit Boekarest wordt reeds reke
ning gehouden met de mogelijkheid dat de conferen
tie van de Kleine Entente daar erdoor afgebroken zal
worden, omdat Marinkowitsj, de Servische minister
van buitenlandsche zaken, misschien plotseling naar
Belgrado terug, zal moeten keeren. De dood van Paul
Raditsj is verder een groot verlies, omdat hij juist
een matigend element in het 'Servische parlement
was, die zijn oom Steven meer dan eens bewogen had
zich in te toornen. Hij zal vooral ge-mist worden bij
de groote botsing die in de Skoepsjitina (Parlement)
te verwachten is. wanneer de rageerinig haar ratifi
catie-ontwerp betreffende de overeenkomsten van
Nettuno. aan de orde wil "stollen, en dan zal ook blij
ken, hoeveel kwaad bloed het afschuwelijke inci
dent tusschen de regeeringspartij en de oppositie ge
zet heeft. Dit is geen gunstig vooruitzicht voor de
politieke rust op den Balkan, waarvoor de bekrachti
ging van de overeenkomsten van Nettuno op het
oogenblik van overwegend belang is.
Nadere bijzonderheden over het bloedige
incident
Blijkens nadere berichten uit Belgrado is ook de
leider der boerenpartij, Stefan Raditsj bij de schiet
partij in het Joegoslavisch parlement gewond.
Uit A-gram zijn per vliegtuig twee professoren te
Belgrado aangekomen, om Raditsj te verzorgen. Of
schoon de verwonding niet levensgevaarlijk is, be
staat er toch gevaar, wijl Raditsj aan suikerziekte
lijdende is.
De ministerraad is onmiddellijk na de gebeurtenis
sen in de Skoeptsjina 'bijeengekomen en heeft order
gegeven, dat het gerechtelijk onderzoek onverwijld
begonnen zou worden.
Besloten werd verder, dat de slachtoffers van de
schietpartij op staatskosten zullen worden ter aarde
besteld, en dat de staat de kosten zal dragen voor de
behandeling en genezing van de gewonde afgevaar
digden.
De ministerraad heeft aan het bestuur van de Kro
atische boerenpartij en aan de betrekkingen van de
dooden en gewonden zijn leedwezen betuigd over het
voorgevallene.
In den ministerraad werd bovendien in een officieel
bericht uiting gegeven aan de deelneming van de re
geering met de familiebetrekkingen der slachtoffers
van den aanslag.
De regeering heeft bok besloten, de nagelaten be
trekkingen van den vermoorden afgevaardigde op
staatskosten levenslang te onderhouden.
De regeering heeft het verzoek gericht aan de
pers de waanzinnige daad van een enkeling niet in
politiek opzicht uit te buiten.
Tegen den avond werd het teelefoonverkeer met
grado weer hervat. Weliswaar heerschte toen te
Belgrado weer rust; in politieke kringen evenwel is
de opwinding over deze ontzettende moordpartij,
KEG's THEE verkrijgbaar In prijzen van
48 42 - 39 37 - 32 en 30 ets. per ons..
welke 5 offers heeft geëischt, nl. 2 dooden en 3 ge
wonden, nog buitengewoon groot.
De laatste woorden van Paul Raditsj waren: „Redt
mij terwille van mijn arme kinderen en mijn arme
vrouw."" Paul Raditsj laat acht kinderen na.
Terwijl de chirurgen bezig waren met den gewon
den Stefan Raditsj, verscheen koning Alexander in
de operatiekamer. De koning wilde, dat alle andere
aanwezigen zich zouden verwijderen; toen aan dezen
wensch gevolg was gegeven, boog de koning zich over
den gewonde heen en informeerde naar zijn toestand.
De koning sprak woorden van bemoediging en raadde
hem aan, moed te houden, want alles zou wel weer
goed komen.
Na het bezoek bij Stefan Raditsj, ging de koning
naar het lijk van Paul Raditsj, waar hij de weduwe
trof, welke hij woorden van troost toesprak. De ko
ning brak hierbij in tranen uit.
Het stoffelijk overschot van Paul Raditsj zal ver
moedelijk naar zijn geboorteplaats worden overge
bracht om daar ter aarde te wQrden besteld.
De Kroatische partij heeft het Aanbod der regeering,
om de begrafenis op staatskosten te doen plaats heb
ben,, van de hand gewezen en besloten de begrafenis
op kosten van de partij te doen plaats hebben.
De kamerfractie der Kroatische boerenpartij heeft
ook de aanneming van den brief van deelneming der
regeeringspartij, en zelfs van den minister-president,
afgewezen.
In de kringen der boerenpartij wordt beweerd, dat
men bewijzen heeft, dat de moord voorbereid en ge
organiseerd was.
Te Agram ontstond op het bekend worden van den
aanslag een ontzaglijke opwinding. Ten teeken van
rouw werd alle verkeer stopgezet en werden alle win
kels gesloten. De afgevaardigde Prodawetsj hield,
staande onder een Kroatische vlag, een toespraak tot
de menigte over de bloedige gebeurtenissen te Bel
grado.
Na afloop van den Ministerraad verklaarde een lid
der regeering, dat deze er niet aan denkt, af te tre
den, daar zij voor den moord niet verantwoordelijk
is. Intussohen beschouwt mèn de positie van de re
geering toch als geschokt.
De dader, Ra3itsj, behoort tot de radicale partij
en is een 44-jarige Montenegrijn. Den laatsten tijd
had hij reeds meermalen de aandacht getrokken door
zijn heftig optreden tegen de oppositie.
De revolver, waarmee hij de daad heeft gepleegd,
droeg hij sedert 1913 steeds als een talisman bij zich,
omdat deze revolver hem eens in een gevecht met
de Turken het leven heeft gered.
De nationale vergadering te Belgrado is voor onbe-
paalden tijd verdaagd.
Het verhoor van den moordenaar.
De moordenaar van de Kroatische afgvaardigcLen.
de thans in arrest gestelde Funioa Rasitsj, heeft aan
den rechter van instructie verklaard, dat hij na
het plegen van zijn daad niet uit de skoeptsjina
is vertrokken om te vluchten, doch slechts om
eenige particuliere zaken te regelen. Hij wilde zich
niet aan de straf onttrekken.
Met betrekking tot de motieven tot zijn daad,
verklaarde hit, dat bijl het niet langer kon aan
zien, dat alles, wat Servisch is, met vuil geworpen
werd. Hij heeft zijn bezinning rverloren en het bloed
waa hem naar het hoofd gestegen.
Nadat hij1 eenige brieven, geschreven had, heeft
Rasitsj zich bij de autoriteiten aangemeld HIJ is
thans bereid zich. zelfs zonder vorm van proces»
te laten doodschieten.
De Indruk te Rome*
De bladen te Rome bevatten uitvoerige berichten
omtrent d,e schietpartij', welke te Belgrado heeft
plaats gehad.
In politieke kringen ziet men ln deze betreurens
waardige incidenten een bewijs voor het gevaar, dat
een onrustig Zuid-Slavië voor den vrede op den
Balkan beteekent en niet in de laatste plaats wordt
deze onrust toegeschreven aan Fransch© agitatie.
In het bijzonder wordt er op gewezen, dat het inci
dent heeft plaats gehad op den dag van do ope
ning der Kleine Entente.
Het overbrengen van de lijken van Raditsj
en Bassaritsjok.
Ongeveer 20.000 personen hebben de aankomst bijge
woond van het stoffelijk overschot van Paul Raditsj
en Bassaritsjek, hetwelk naar den zetel van den Boe
renbond is gebracht.
Er deden zich geen incidenten voor.
De onlusten to Agram. Vijf dooden,
vele gewonden.
De betoogingen te Agram duren voort. Paar de po
litie order had gekregen in geen geval geweld te ge
bruiken, zagen verscheidene elementen er zwakheid
in en losten revolverschoten pp de politie, zoodat deze
geweld moest gebruiken om de orde te herstellen.
Ten einde nieuwe wanordelijkheden te vermijden,
verordende de politie dat alle huizen om negen uur
gesloten moeten zijn. Samenscholingen op straat zijn
verboden.
Meer dan honderd personen zijn te Agram in ver
band -met de ernstige onlusten gedurende den afge-
loopen nacht in hechtenis genomen, meerendeels
studenten en arbeiders, die op verscheidene punten
der stad formeele barricades hadden opgeworpen en
van daar uit met allerlei projectielen de aanvallen
der politie afweerden.
Heden aftreden der regeering?
Volgens berichten uit Belgrado, wordt het aftreden
der regeering heden verwacht.
Zeer waarschijnlijk zal iemand, die buiten de po
litiek staat, wellicht uit militaire kringen, met de
vorming van een concentratiekabinet worden be
last. -
Het nieuwe kabinet zou reeds Zondag worden be-
eedigd.
