ilftniti Blms- Alrattnit- Si LmlMM CURSUSVERGADERINGEN De dolende Ridder. VAN DE VEREENIGING VAN OUDLEERLINGEN DER RIJKSLANDBOUWWINTERSCHOOL TE SCHAGEN. Donderdag 17 Jantiar! 1929. 72»to Jaargang No. 8393. Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN &Co., Schagen. Eerste Blad. SCHACER COURANT. Uil lilfid verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Dondur- du^en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver- tfiiljeu nog zooveel mogelijk in het eersluilkomend nummer geplaatst. POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20. Prijs per 3 maanden 11.05. Losse nummers 0 cent. ADVE.RTEN- TIeN van 1 tot 5 regels f1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno. inbegrepen). Grootcro letters worden naar plaatsruimte berekend eten wei DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. len, mwq sn t Kaï ds i er i en i Jod en Y r soU betn (Vervolg.) Het Pachtvraagstuk. Des middags te 2 uur hield de heer Ir. J. van der secretaris van de Friesche Maatschappij van Landbouw, te Leeuwarden, een inleiding over hét Pachtvraagstuk. De Voorzitter richtte een' woord van welkom tot degenen die 's morgens niet aanwezig waren en in eu» het bijzonder tot den heer Ir. Van der Meer, die zich io t bereid had verklaard een voordracht te houden over het onderwerp: Het Pachtvraagstuk, een zeer veel bestreden en moeilijk vraagstuk. Dat de toenemeride bevolking oorzaak is van ver scherping van den toestand, blijkt wel duidelijk uit het veel gebezigde woord landhonger. Zeer zeker zal le. iets moeten worden gedaan om de zwakkere partij, ga die van de pachters, te steunen, en te beschermen hooi tegen de gevolgen van een verderfelijke overmaat k v van onderlinge concurrentie. Reeds vele staatscommissies hebben op dit pro oi ii bleem hun krachten' beproefd en da regeering heeft, n. E naar wij mochten vernemen, kortgeleden een v^oor- gehi ontwerp van pachtwet aan de landbouworganisatie wie ter beoordeeling gezonden. Hieruit blijkt ons wel, dat de regeering voornemens is ook aan de stemmen uit de practijk gehoor te verleenen. Om gelegenheid te ja vgeven aan onze eigen leden, aan die van Hollands nsch Noorderkwartier en aan andere belangstellenden om ton hieromtrent voorlichting te ontvangen en onderling van gedachten te kunnen wisselen, is door het Be- latuur bijeenkomst belegd erf doet het hom ge il, >noegon bier den heer Van der Mieer welkom te kun- ,t? l nen hceton, iemand die van zijn opvatting omtrent n hi dit vraagstuk reeds meermalen op verdienstelijke ord wijze heeft, doen blijken enl tot ons groot genoegen Hl bereid is bevonden besprekingen omtrent dit punt voor U allen te willen inleiden. Spr. geeft daartoe gaarne het woord aan den. heer Van der Meer. iji bli al st« ïad De spr. begint met uiteen te zetten^ waarom men Bpreekt van het pachtvraagstuk. Waarin be slaat dit vraagstuk? In het kort komt het hierop neer, dat het evenwicht tusschen' vraag en aanbod van land verbroken is. Door de groote concurrentie onder de huurders wordt in vele gevallen een huur beloofd en aangenomen, waarbij de bestaansze kerheid van don boer roer twijfelachtig is, terwijl hem in elk geval de gelegenheid ontbreekt om vol doende to reaerveereni voor tegenslagen, enz. Door deze concurrentie, die» te grooter is naarmate FEUILLETON de vooruitzichten voor het bedrijf beter zijn of lijken, is de positie van den huurder als contractant ten eenre zijde zeer zwak in vergelijking met die van den landheer, de contractant ter andere zijde. De pachtkwestie is tot op zekere hoogte een machts- kwestie. Houdt men dit goed in het oog. dan volgt hieruit dat onvoorwaardelijk toegejuicht kunnen worden alle maatregelen1, die de oorzaak van het verbroken evenwicht trachten weg te nemen.' Dus: 1 de verschaffing van meer land of liever uit breiding van het aantal levensvatbare bedrijven door ontginning, droogmaking, intensiveering, splitsing van te groote bedrijven zal als regel in ons land weinig noodzakelijk zijn. 2. Vermindering van de vraag door ver ruiming der beroepskeuze, door emigratie of ves tiging in streken, waar de concurrentie minder fel is, of door het stellen van bepaalde eischen aan de theoretische en practische opleiding der pachters. Het pachtvraagstuk is dus tot op zekere hoogte ook eert bevolkingsvraagstuk en men moet wel bedenken dat bet aantal beschikbare bedrijven niet verandert, wanneer van overheidswege aan de zittende pachters meer bescherming werd verleend. Bij de verdere middelen tot wegneming van de schaduwzij don van de pacht staat de inleider aller eerst stil bij de versterking van de positie van den huurder door toekenning van meer rechten krach tens de wet. Daarbij treden op den' voorgrond twee rechten, die van vérstrekkende gevolgon kunnen zijn, wanneer ze eventueel werden ingevoerd door wijziging van de pachtwetgeving. Het is in de eerste plaats het recht op bindende huurbepaling door derden op verzoek van één der partijen. En in do tweede plaats het recht van huurverlen- ging. Deze heide rechten zijn eigenlijk onverbreke lijk aan elkaar verbonden, d&ar ze ieder voor zich geen practische waarde hebben. Misschion zou er nog bij genoemd moeten worden de beperking van het recht van den] verhuurder om bij eerste verhuring don pachter te kiezen. Uitvoerig werd stilgestaan bij het verschil tus- schen vrijwillige arbitrage en het op éénzijdig ver zoek van den huurder bindend vaststellen van de pacht door een officieels pachtcommissie of door den rechter. Ook word gewezon op de groote beteekenis van een recht op buurverlenging, wanneer de huurder een' bekwame boer is, doch zijn overige persoonlijke Een verhaal uit den tijd van den Spaansehen Suooieeie-Oorlog, (Naar het Engeleoh) van MORICE G1SARD, Marston stond op on leidde Barones Augusto, wier cand hij nog steeds vasthield, naar haar zetel. Ik zal niet nalaten om Zijne genade, zei hij uw goede wcnschen voor zijn welslagen over te bren gen; hij was het die mij op dit avontuur heeft uit gezonden on ik zal hem altijd dankbaar blijven voor ae gelegenheid die hij mij aldus geschonken heeft, om U van dienst te kunnen zijn. Ht Baron esje. huiverde even voor ze plaats nam den ge beeldhouwden stoel, die bestemd was voor meester van het Kasteel en waarop den vorigen |Rvond de Baron die nu reeds zijn verschikkelijke 15 ontvangen had had gezeten, terwijl hij haar gedwongen aan zijn rechterzijde plaats te ne- «en, waar nu haar tante zat. Anthony Marston scheen de huivering te begrijpen ow haar blanke, fijne schouders even zacht deed be ogen. Hij gaf haar een geruststellenden handdruk, nw haar zachte hand bijna pijn deed. Daarop nam le haar zetel in. -• Niemand zal U er ooit weer uit verjagen, zei h ®70n" Maar u moet duchtig een oog in het zeil rrwen' er lfl oorlo& in land en dat beteekent hie j Wervende benden Maraudeurs, die nergens eer- EwVOOrLhebbon; voor eigendom noch stand, voor EXouderd°m. Maar als U ooit hulp noodig mocht hebben, Barones, laat mij halen, door den- uaen vertrouwden boodschapper, die ons als gids en ïïïï!n \°,cht hierheen gediend heeft; ik zal altijd .Jer a'Io omstandigheden tot uw dienst zijn. liêfa* i dfnk U van harte, Sir, zei ze met een aller- mi n „1Jv 1 ,on ik zaI zeker altijd uw gelofte in Ti 1? 'gedachten houden; ook in mijn gebeden zal ik u steeds gedenken. Anfxfin^ vermoedde^ beide dat den eersten keer da in bet kastee! »>u komen, het haar en nip.t erheid zou zijn, die hulp zou brengen Mn n mannelijke kracht en bescherming, niet nf( invloed van de emoties van den dag blecl Pen ÏÏi v«?(VOu°r,?.et avondmaal geheel afgeloo- groote vflr^. gde de Barones zich wegens ^thon^™*dheï?-Sn naar haar slaapvertrek. 7 was altijd «e» gezonde slaper geweest, eigenschappen een goede verhouding met den land heer in den weg staan. Het pachtvraagstuk heeft ook een psycho logische zijde. Dit wordt zeer vaak uit het oog verloren door hen, die meenen, dat de wetgever meer kan bereiken dan door vrijwillige verbetering tfer pachtverhoudingen tot stand kan worden ge bracht. In aansluiting hiermede wijst de inleider op de ge ringe beteekenis in de practijk van wettelijke rech ten op vergoeding voor aangebrachte verbeteringen, op pachtvermindering bij onvoorziene toevallen, op het jachtrecht van den huurder, zoolang de verhuur der vrij blijft in de huuropzegging en in het contrac teeren van de pachtsom. Het in rechten aanspreken van den landheer zal1 bij behoud van de hier genoemde vrijheid van den i eigenjaar achterwege blijven of voor den huurder het gevolg kunnen hebben, dat bij bezwaarlijk slaagt in het verkrijgen van een andere boerderij. Omgekeerd, als de huurverlenging en de bepaling van een redelijke pachtsom bij de wet wordt gere geld, zijn in zeer vele gevallen het recht op vergoe- jaing voor verbeteringen! en het remissie-recht even- eens niet meer van groote beteekenis voor de be staanszekerheid van den boer. Het verbeteren van de pachttoestanden met behulp van den wetgever culmineert dus In het al of niet aan banden leggen van de contractvrijheid ten aan zien van de huursom en de tijdsduur der overeen komst. De inleider zet uiteen, dat hier geraakt wiordt aan den politieken kant van het pachtvraagstuk, waarop hij verder niet zal ingaan. Alleen wijst hij op de woorden, die een der leden van de Staatscom missie-Diepenhorst voor het Pachtvraagstuk in het rapport dier commissie heeft neergelegd over de vaststelling van de huur van overheidswege tegen den zin van één der partijen. I Dit lid, de heer L. H. Mansholt, zelf voorstander van socialisatie van den bodem, schrijft: „Pachtcommissies toch met dergelijke bevoegdhe den bekleed, zullen Weinig ten] goede kunnen uitwer ken, indien zij niet tevens de bevoegdheid verkrij gen den persoon van den pachter te kunnen aanwij- i zen, terwijl voorts niet gemist zou kunnen wordend een wettelijke regeling van het continuatie-recht. Zoo- I danige vér gaande wettelijke maatregelen zouden het karakter va.n den grondeigendom geheel veranderen. V vn de rechten van den grondeigenaar zou weinig meer overblijven dan het recht tot inning van de door anderen vastgestelde pachtsom." In aansluiting met de vraag, of het dan zoo erg zou zijn, dat. op aanzienlijke schaal do gelegenheid om van particulieren te pachten zou verdwijnen, wordt door don inleider stilgestaan bij de voordooien van do pacht en gewezen óp het algemeen belang bij een intensief gebruik van den bodem. Daarna wordt besproken de belangrijke factor van de huurbopaling door de partijen en door pachtcom missies of andere „derden" .De inleider zet o.a. uit voerig uiteen, hoe het Pachtbureau der Friesche Maatschappij van Landbouw werkt. Ook wijst hij op het vorschil tusschen officieele pachtcommissies be noemd door onder invlood van do politiek staande organen en de pachtbureaux der landbouworganisa ties. Tenslotte noemt spr. achtereenvolgens do middelen, die kunnen worden gebruikt om verbetering in het pachtstelsel te brengen zonder het voortbestaan van maar dien nacht liet het vermogen om altijd en onder alle omstandigheden den slaap to vinden, hem in den steek. Hij draaide zich rusteloos op hot, zachte bed heen en weer en dn gebeurtenissen van don dag trokken aan zijn getut voorbij. Hij doorwaadde nog eens het ijskoude water' van den bergstroom, hij vocht opnieuw den korten strijd, waarin het kasteel aan den wreeden indringer was ontrukt. Opnieuw zag hij zich in de ridderzaal neerknielen voor de tee- dere gratie van het Baronesje en voelde hij den lief lijken druk van haar zachte.hand in de zijne; weer zag hij zich naast haar schrijden op haar weg naar haar zitplaats. Nieuw en vreemd waren al deze gevoelens, die zijn hoofd en hart verwarden, voor hem. In den vroegen ochtend, voor het kasteel tot leven was ontwaakt, kwam Mark Fagan zooals hom den vorigen avond bevolen was aan het bed van zijn meester. •Marston stond direct op en kleedde zich haastig. Hij wilde dat de lijken van den Baron en van de mannen die in het gevecht gevallen waren, begra ven werden voor iemand van de kasteelbewoners op de been was, terwijl de gevangenen onder sterk ge leide naar den Hertog moesten worden gezonden; die zou dan kunnen beslissen wat er met hen gebeuren moest. Twee uur later reed de Barones, begeleid.door eeni- ge stalknechten, aan Marston's zijde tot zij aan de grens van haar bezitting kwam. Daar namen zij af scheid van elkaar weliswaar met weinig woorden maar op een manier die duidelijk toonde dat beide hoopten op een spoedig weerzien. Anthony's besluit dat dit niet zijn laatste bezoek aan het Kasteel Han- sau zou zijn, stond vaster dan ooit. de pacht zelve aan te tasten. Zoo worden de voor- en nadeelen besproken van het afschaffen der pu blieke verhuringen, de afschaffing van het strijkgeld en het brengen van de verkoopkosten voor den op drachtgever, het verhuren met veranderlijke of mo biele pachtsom, het recht op vergoeding wegens be drijf sstoornis bij onredelijke huuropzegging, het ver schaffen van beter inzicht bij de eigenaren inzake de uitkomsten van het landbbouwbedrijf, het bevorderen van meer commercieele opvattingen bij de huurders, bet optreden van een speciale pachtersorganisatie, hei publiceeren van misstanden, enz. Aan het slot van zijn rede vat de inleider samen; welke vele middelen dienstig kunnen zijn om ge leidelijk de nadeelen van de pacht zooveel mo- lijk weg te nemen met behoud van de voordeelen. De wetgever kan daarbij niet gemist worden, doch zal zich moeten onthouden van te radicale maat regelen. (Applaus.) De besprekingen. Bij de gelegenheid tot het stellen van vragen, het maken van opmerkingen, enz., dankt de heer Kleijn, Assendelft, allereerst voor de ontvangen uitnoodiging 'en voor de hartelijke woorden van welkom, om daarna enkele opmerkingen over de inleiding te ma ken. Al jaren lang hebben vele menschen zich af gevraagd of beweerd, dat de tegenwoordige toestand I onhoudbaar is. En dat er wat moet gebeuren, gevoelt 1 ook de regeering, wat blijkt uit het feit, dat zij reeds 3 staatscommissiën heeft benoemd. Ook deze inlei ding heeft spr. teleurgesteld, geen spoor van oplos sing wordt er aangegeven. De spreker beeft wol de i urgentie van het vraagstuk naar voren gebrpcht, ge wezen op het pachtbureau, de waarde van pachtcom- I missies erkend, maar tevens veel bezwaren naar vo- ren gebracht. Zijn redeneering was in het kort samen gevat deze: laten we een opvoedkundige les geven, j den verhuurders zoowel als den huurders wijzen op de verkeerdheden. Maar spr. acht dat geen afdoend mid- del. Op den duur lost elke crisis zich op, dat kan duren 15, 20 of 25 jaren, doch een dergelijke oplos sing eischt ontzettend veel slachtoffers. Spr. wijst op het begin der organisatie door de arbeiders, onder leiding van Domela Nieuwenhuis, toon die voor hun rechten opkwamen, en de werkgevers een vijandigen, hatelijken glimlach niet konden onderdrukken. En tlians hebben conferenties tusschen do bonden van werkgevers en van werknemers plaats, om de geschil len in der minne tot oplossing te brengen. I Waarom geen pachtcommissie, waarbij alle arbi trage-uitspraak plaats vindt als dit door één der beide partijen wordt verlangd. Welk bezwaar is daar te gen? Alleen het bezwaar dat oenigszins het oigen- idomarecht wordt aangetast. Spr. meent echter, dat over eenige Jaren men dit wel als vanzelfsprekend zou beschouwen, (men zal er wel aan gewennen. Spr. i meent, dat als een dergelijke regeling werd aange- I gaan, hierdoor de socialisatie van den landbouw zal worden tegengegaan. Spr. is persoonlijk tegenstander Ivan die socialisatie, maar hij vreest dat als op de I tegenwoordige wilzo wordt voortgegaan, we tenslotte do zegeningen (7) van de socialisatie van den land- I houw zullen krijgen. Van den Bond van Landpachters lis een der punten van hot urgentieprogramma, het bindend recht der arbitrage, niet eerder ech- iter dan wanneer arbitrage door één der partijen wordt verlangd. Da Bond van Landpachters Is ont- HOOFDSTUK IX. Een Geheimzinnige Tocht. Mark Fagan floot, dat deed hij altijd als hij zich met een of ander probleem bezig hield. Hij hacf iets van een speurhond en merkte onmiddellijk of er iets bijzonders gaande was. Een duif was uit het kamp omhoog gevlogen, cir kelde hoog in de lucht en zette toen koers naar een bepaalde richting. Mark stond bij de buitenste posten keten van het kamp, waar de tent van zijn mees er was opgezet, omringd door andere tenten van den kleinen troep manschappen, die onder Anthony Marston's bevelen stonden. Een duif! Dat was geen gewone woudduif, die wa ren er genoeg in de buurt waar zij in de bosschen hun nesten hadden gebouwd. Kolonel Marston, u begrijpt natuurlijk dat deze opdracht absoluut geheim moet blijven. Marlborough stond op; hij pakte Marston bij den schouder, nis om zijn woorden klem bij to zetten. Ik donk hu niet aan de anderen da Beieren maar aan onze eigen mannen. Ik wensch, dat zoover dat mogelijk is, niemand weet dat u gegaan bent; even min mag niemand weten, waar u heengegaan bent. U vertrekt 's nachts, maakt eerst een omweg en zorgt voor vriend of vijand ten zeerste op uw hoede te zijn, wantrouw iedereen en wees zwijgzaam. Onwillokeurig zag Marston een gezicht en het fi guur van een langen man inet eenigszins afhangende schouders voor zich; geen type van een soldaat; een man mot zwarte kraaloogjes cn vlashaar en een lan gen dunnen neus. De man, die hij voor zijn geesteoog zag was de „Edelmogende Woessel". Anthony noemde helm bij zichzelf altijd „De Wezel". „Edelmoengde Woessel" was het hoofd van de Hol- landsche Gedeputeerden te Velde. Hij vertegenwoor digde de Staten-Generaal van de Republiek der Ver- eenigde Nederlanden. Marlborough mocht hem niet, in zijn manieren had hij iets van een spion; hij wan trouwde hem, doch apprecieerde tegelijkertijd zijn bekwaamheid op financieel en organisatorisch gebied. Marston haatte hem, had lust hem bij zijn nek te pakken en door elkaar te schudden. 'Hij wist zeker dat Marlborough op hem doelde, toen hij zijn speciale instructies omtrent geheimhouding gaf. „Edelmogende Woessel" was zonderling genoeg een geboren Beier in dienst van de Heeren in Den Haag, terwijl de Keurvorst van zijn geboorteland in dezen oorlog de bondgenoot was van Lodewijk XIV. Wat deed Woessel bij een strijdmacht die de wapens opnam tegen zijn vaderland? Ik zal de grootste voorzorgen nemen, Uwe Ge- j nade. Dat weet ik; ik stel vertrouwen in U. Nu het doel van uw reis. U rijdt naar Colm en bezet het stadje. Er zal waarschijnlijk geen weerstand geboden worden; het is een klein plaatsje, zooals u weet, maar een belangrijk strategisch punt. Door eigen waarne mingen cn door mededeelingen ben ik tot de conclu sie gekomen dat de aanslagen op onze convooien, den laatsten tijd van uit Colm voorbereid worden of in elk geval uit de streek, waarvan de stad het mid delpunt. is. Sedert wij aan de Beiersche grens staan, hebben wij al te dikwijls dergelijke verliezen geleden. Ik draag u op, kolonel Marston, om uit te vinden w&dr deze aanslagen voorbereid worden en om ze voor het vervolg te vermijden. Marston richtte zich hoog op en groette. U kunt u op mij verlaten, uwe Genade. Ik zal vannacht vertrekken. Marlborough keerde zich met een hoofdknik om en zei. Hoe eerder hoe beter. Hot kleine vestingstadje Colm ligt aaa de Delerecho grens, aan een zijrivier van de Lanau, die dezelfde naa indraagt als de stad. Marston kende de plaats, hl) wus »jr tweemaal geweest op zijn weg naar Frankrijk fort. Het leek ongelooflijk, dat deze stille, pittoreske verzameling van antieke huisjes met verweerd-roode daken, die zich zacht spiegelden in de rivier en waar boven als een machtige waaier de prachtige toren van de Kathedraal zich verhief, een rooversnest wae en dat van hier uit aanslagen voorbereid werden op het machtige leger van vijftig duizend man, onder bevel van den) grooten opperbevelhebber der eeuw. Maar Malborough vergistte zich zelden of nooit en Marston was overtuigd dat de Hertog ook nu gelijk had. Anthony deed wat hem gezegd was; hij ging met twee dozijn ruiters den weg terug naar Cassel, waar van zij eenige dagen tevoren gekomen waren. Des avonds om tien'uur vertrokken zij, het was een prachtige, maar donkere nacht met enkele sterren aan de lucht, maar geen maan. Nadat zij een mijl of zes gereden hadden, kwamen zij aan een paar zij wegen. Anthony had zich door Mark Fagan en een I anderen ruiter terug te zenden, vergewischt dat zij door niemand uit het kamp gevolgd werden, toen maakten zij langs zijwegen een omweg en kwamen I tegen middernacht aan de rivier; door de langdurige droogte was die op verschillende plaatsen doorwaad- Ibaar. Ze waren spoedig aan den anderen kant en bereikten Colm kort daarop. Bij de poorten onder vonden zij geen tegenstand; zij werden op Marston's bevel terstond geopend door twee slaperige poort wachters. De inwoners waren in rust. Anthony deed zijn troepen in een leegstaand gebouw bivak- keeren met het voornemen hen den volgenden dag in te kwartieren; hij zette wachtposten bij do poort, waardoor hij binnengekomen was cn bij de rivier. Toen nam hij met Kapitein Hellebrand en Mark Fa gan zijn ingang tegenover de rivier-poort., de woning van den Kapitein van de stedelijke schutterij, dien zij wegstuurden met de boodschap dat hij maar moest zien ergens anders onder dak te komen. Marston koos deze plaats uit omdat hij zeker was dat wie wat tegen Marlborough's loger in den zin had, deze richting uit moest. iBij het krieken van den dag zochten zij de groote veeren bedden op, die de Kapitein van de Schut terij en zijn officieren do heldhaftige verdedigers der stad tegen hun zin hadden moeten verlaten. Mark Fagan had van de duif niets tegen zijn meester gezegd, maar hij was het voorval niet ver geten; hij had waargenomen dat het diertje in de richting van Colm was gevlogenI Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1929 | | pagina 1