Aliiitti Bitlis-
ilintit- LnDiivUil
Schap Ijzerhandel - L. v. Rijswijk.
Een vrij Vlaanderen.
ACTIE
Zaterdag 19 Januari 1929.
72sto Jaargamg No. 8394.
Uitgevers: N.V. v.k TRAPMAN &Co., Schagen.
Eerste Blad.
DE VRIJLATING VAN DR. BORMS.
Scheiding tusschen een Vlaamsch en
Waalsch België.
t a /^uit op de tong
AAv/n I in prijs
ROODE POOL 65 GEKT
GELE POOL 55 CENT
PUROL er op!
U niet iïeteH'f"'
Een prachtige Kunstschaats
De Indiëvliegers op den terugtocht.
tegen de nieuwe salarisregeling van Bur
gemeesters, Secretarissen en Ontvangers.
Plaatselijk Nieuws.
SCHA6ER
iOURANT.
|iil bluri verschijnt viermaal per weelt: Dinsdag, Wpensdag, Dondur-
Jug en Zaterdag. Dij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
Liliëii nog zooveel mogelijk in liet ccrsluitkomcnd nummer gcpiautst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden f1.05. Losse nummers Q cent. ADVERTEN-
TIëN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel moer 20 cent (bcwijsno.
inbegrepen). Grootcro letters worden naar plaatsruimte berekend
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN.
„HET VLAAMSCHE VOLK ZAL OORDEELEN".
Dr. Borms in vrijheid gesteld! De ter dood veroor
deelde Vlaamsche activistische leider, die sedert
ruim 10 jaar in de gevangenis te Leuven opgesloten
heeft gezeten. Tien lange jaren heeft deze Vlaamsche
idealist voor zijn overtuiging in den Leuvenschen ker
ker gezucht. En thansvrij. Donderdagmorgen, on
der een geweldigen sneeuwstorm heeft hij de gevan-
gemspoort voor zich zien openen.
Hoe de in vrijheidsstelling geschiedde.
Vrij, leve Vlaanderen.
De invrijheidstelling van dr. Borms gaf te Leuven
'geen aanleiding tot incidenten. Het was half vijf in
den ochtend, toen de directeur van de gevangenis
den Vlaamschen politieleen veroordeelde kwam wek
ken en hem mededeelde, dat hij de gevangenis kon
verlaten. Borms, die geenszins verwonderd bleek,
kleedde zich kalm aan en begaf zich vervolgens naar
het kantoor van den gevangenisdirecteur, waar de
gewone formaliteiten in het bijzijn van den procu
reur-generaal, Henry, werden vervuld en de directeur,
Bertrand, hem den raad gaf, niet lang in België te
blijven en in het belang van zijn eigen veiligheid
gauw naar het buitenland te vertrekken. De noodige
faciliteiten zouden hem daartoo worden verleend,
borms antwoordde echtor: Vluchten doe ik niet. Ik
ga eerst mijn vrouw en kinderen opzoeken en zal
daarna overwogen, wat mij te doen staat. Borms was
van plan, alvorens Leuven te verlaten, de Vlaam
sche studenten te bedanken voor de vele blijken van
sympathie hem tijdens zijn tienjarige gevangenschap
betoond, maar er werd hem niet toegestaan aan dit
plan gevolg te geven. Wel mocht hij een kort be
zoek brengen aan zijn zoon Wilfried, die te Leuven
studeert. Twee auto's stonden voor de gevangenis-
poort in do sneeuw, toen Borms naar buiten kwam.
De Waalsche gevangenisdirecteur zeide in het
Fransch tot Bornis: „Que Dieu vous garde", waarop
de Vlaamsche voorman in hot Nederlandsch ant
woordde: En u insgelijks. Een der auto's bracht
Borms naar het verblijf van zijn zoon, die door zijn
vader werd gewekt.
Dit terugzien gaf aanleiding tot een roerend too-
üer'.. Nl 'x.i half uur vertrokken zij samen per auto
aaar Antwerpen. Te Mechelen stuurde dr. Borms
•'en tcJrgr'vn ■•en zijn g<*ln, ^n+. te «Schaarbeek woont,
Liet de woorden: Vrij, leve Vlaanderen. Gevolgd door
oen auto van de recherche reed hij vervolgens alleen
verder naar Antwerpen, daar hij zijn intrek nam bij
lijn zwager in dc voorstad Merxem. Tegen den mid-
üag arriveerden mevrouw Bonus en drie hunner zes
kinderen. Ontelbaar waren de bloemstukken, expres-
ïcbrieveu telegrammen, welke dr. Borms en zijn
gezin in d-. i iuop van den dag mochten ontvangen.
Uit nik va "baanderen en later ook uit
Nederiand. Vele vrienden kwamen hem persoon
lijk geluk Acnjchcn. Trots het gure weder verdrong
zich spoedig een vrij groote menigte voor het huis,
welke Borms, met vrouw en kindoren toejuichte. In
do gemeente zelf werden enkoio Vlaamscho leeuwen
vlaggen uitgehangen.
Tut journalisten, die hem kwamen opzoeken, zoide
Borms wel degelijk van plan tc zijn don strijd voor
lhet Viaainsche recht en do zelfstandigheid voort te
[letton, tot do zegepraal toe, maar toch in verband met
lijn gewondheid Moestand eerst wat rust. te willen ne-
[taen, alvorens zijn propagandawerk to hervatten, t
Wat is do activistische beweging in
België?
Da activistische beweging in Belgisch Vlaande-
is een nationale opstanding, een Vlaamsche be
ding in België om te komen tot een bestuurlijke
sck.YB.ig, d.w..z. een scheiding in een Vlaamsch en
'Vaalscii België;, dus tusschen net N. en het Zuiden,
waarbij in het» eerste Nederlandsch en in het twee
de Fransch gesproken wordt.
Met welk een vurig nationalisme de leiders van
deie beweging .zijn bezield, blijkt uit het onderstaan
de manifest, dofrr de veroordoclde (velen zelfs ter
dood) activisten naar aanleiding van de verkiezing
van bovengenoen iden Dr. Borms tot lid der Kamer
van voiksvertege nwoordigers,Waarbij Antwerpen
dis zjjn afgevaardigde van don kerker naar het
Parlement zond.
in dit manifest aan het Vlaamsche volk wordt
door de beweging verkondigd:
Dank voor het blijk van nationale saamhoorig-
»ei<l dat gij ons 1 nageven hebt, door de verkiezing
jan uw Vlaamse: b/nalen leider, dr. August
Bornis. V* z&t
Wij beseffen, da-j^'efe.-et allen zonder onderscheid
Politiek van tegen den Belgischen ver-
rukker deelt; wij &fï* n, dat velen onder u nog
ëOiooven aan de mog- heid, Vlaanderen vrij te
- worclen» °ok bin? oi den huidigen Belgischen
tiie
Maar door te stemmeiien-ooals gij gedaan hebt, hebt
J: Vo.or poheel Europa gevestigd, dat gij weet, dat
beihUlt8luit€nd. lieTd0 tot ons volk gehandeld
vviit dat ons a*s Vriie mannen weer onder u
ten Zlen' -n bet bezit vfm volledige politieke rech-
om mèt u voor Vlak nder#>r>'^ ^vrijdirtg to «tri:-
Daardoor hebt gij hèn gelogenstraft, die zeggen, dat
België ons politieke rechten kan onthouden, en al
dus uw eisch tot amnestie veranderden in een ver
nederende vergiffenis, waar wij. niet om gevraagd
hebben en die wij versmaden.
Wij begroeten deze stemming als een teeken, dat
de Vlamingen zich in breede lagen van hun natio
nale eenheid bewust zijn geworden.
Indien dat zóó is, zal niemand de bevrijding van
het Vlaamsche volk verhinderen.
Wij doen ook nog verder een beroep op uw natio
naal gevoel. Gij weet dat van wat gij wildet dat ge
schieden zou, door de Belgische regeering nog niet
is velwezeniijkt. Die regeering heeft zelfs tegen uw
uitdrukkelijken wil in, den verslagen anti-Vlaam
schen candidaat verkozen doen verklaren. Zou ooit
een smadelijker hoon den volkswil zijn aangedaan?
Nog een tweetal andere manifesten worden ver
spreid en wei een aan Borms, de bezielende geest
van de Vlaamsche beweging, de man, die den
standaard torst, en een tweede aan de Belgische
regeering. In dit laatste wordt gezegd:
Wij versmaden uw poging en die van uw hand
langers en trawanten om ons to verdoelen, door
voor sommige onzer de gelegenheid te scheppen, op
vernederende voorwaarden hun politieke rechten
terug te krijgen en de overigen daarvan uit te slui
ten. Hlet Vlaamsche volle heeft u daarop voor ons
geantwoord. Van dit, óns volk, verwachten wij onze
politieke rechten terug. Daarop zullen wij wachten.
Diegenen onder ons, die door uw rechtbanken bij
verstek veroordeeld zijn en wier veroordeeling gij
nu onherroepelijk laat verklaren, om hun de gelegen
heid te ontnemen tegen deze vonnissen in verzet te
komen op tijd en wijle als zij dit wenschelijk zullen
oordeelen, teekenen tegen deze nieuwe rechtsver
krachting protest aan. Door elke wet, ook door de
Belgische, wordt het recht van den bij verstek ver
oordeelde om in verzet te komen tegen zijn vonnis
erkend.
Voor ons, Vlaamsche activisten, maakt gij echter
weer een uitzonderingswet. Inplaats van de von
nissen uwer verdwaasde rechtbankon te vernieti
gen zooals het Vlaamsche volk eischt, verklaart gij
ze „onherroepelijk". Wij protesteeren tegen do ver
beurdverklaring onzer goedoren voor het heden en
voor de toekomst, door het handhaven van de geld
boeten en de veroordeelingen tot schadevergoeding,
tegen ons uitgesproken.
Wreoder dan Alva, do Spaansche tyran, wilt gij
ons niet alleen ons bezit in het verleden, maar ook
datgene, wat wij in de toekomst nog verwerven kun
nen, ontnemen.
Het Vlaamsche volk zal tusschen U en ons oor
deelen.
Eenige bijzonderheden over den tocht.
Vanwege de K.L.M. wordt gemeld:
Toen op 11 December het vliegtuig PH—AEN van
Schiphol zou vertrekken, is de bemanning er door de
directie van de K.L.M. op gewezen, dat zij van alle
Indië-vliegers stellig de zwaarste taak zou hebben,
omdat zij de reis aanvaardde in een jaargetijde, waar
in de weersgesteldheid en tengevolge daarvan ook de
•gesteldheid der vliegvelden, buitengewoon ongunstig
mocht heeten.
De heenreis heeft wat het stuk in Europa betreft
deze voorspelling bewaarheid. Er ontstond een op
onthoud van drie dagen, doordien zich de zeer gevaar
lijke ijsvorming op vleugel en schroeven voordeed,
waarbij de eerste bestuurder Duimelaar op meester
lijke wijze het vliegtuig in een zwaren mist behouden
en zonder eenige averij op den grond wist neer te
zetten. Daarna kreeg het vliegtuig vijf dagen opont
houd, doordat het vliegveld San Stefano bij Konstan-
tinopel, dusdanig door aanhoudende regens was door
weekt, dat het vliegtuig zijn aanloop voor het ver
trek niet kon nemen. Toen echter de bemanning op
20 December Konstantinopel had verlaten, had de
reis verder een voorspoedig verloop; slechts deed zich
te Bender Abbas een magneetstoring voor, welke ech
ter toerstond en voorgoed werd verholpen, maar toch
nog een dag vertraging veroorzaakte. De afstand
per half
pond
Al9 Uw Handen ruw zijn of gesprongen*
en Uw Lippen schraal en pijnlijk; maar
vooral ook bij brand- en snij wonden,
ontvellingen en allerlei huidverwondingen
Het verzacht en geneest
Konstantinopel—Batavia werd in 11 dagen afgelegd.
Op de heenreis maakte het vliegtuig den grooten
sprong Bangkok—Medan zonder tusschenlanding.
Tot heden is de terugtocht zeer vlot verloopen. Het
toestel vertrok op 9 Januari van Batavia, bereikte
denzelfden dag Medan, waar het terrein ondanks
do moessonregens en ondanks.het feit, dat het nog
zeer jong is in uitstekenden staat verkeerde.
Van Medan werd weer de groote sprong naar Bang
kok ondernomen. Immers, Sengora was blijkens een
telegram van den Nederlandschen gezant to Bangkok
onbruikbaar, doordat het onder water stond en ook
hot terrein te Victoria Pont was ongeschikt voor lan
ding.
Van Bangkok ging de reis direct naar Akyab, daar
hot raceterrein to Rangoon, dat eigendom is van een
particuliere veroeniging, verder niet als vliegterrein
gebruikt mag worden. Dat trouwens het terrein niet
in al te bosten staat verkeert, heeft, de noodlottige
averij van het toestel van Schott wel bewezen.
Do afstand Akyab—Karachi werd in slechts twee
dagen afgelegd en gisteren werd de verrassende
sprong BagdadKonstantinopel oen afstand van
1900 K.'M., met korte tusschenlanding te Aleppo
uitgevoerd. Daardoor is de afstand Batavia-Konstttn-
tinopel (12000 K.M.) ditmaal afgelegd in 8 dagen,
d.w.z. dat hot toestel in het ongunstigste jaargetijde cn
zonder voorzien te zijn van extra benzinetanks -
zooals het toestel van Koppen denzelfden tijd heeft
Compleet met prima leerwerk, waarin massief koperen
ringen, fi f 7.50.
FRIESCHE SCHOONRIJPSCHAATSEN,
met fijn uitgewerkt voetblad, compleet i 9.
De wereldberoemde
HOEKSTRA SCHAATSEN, compleet f 12.—
PRIMA KINDERSCHAATSEN,
fijn afgoworkt, compleet f 2.50.
Groote eorteerlng leerwerk. Alles met fabrieksgarantie.
Zondags geopend.
DIPLOMATIEKE MOEILIJKHEDEN
TE KONSTANTINOPEL.
Niet vóór Zondagmiddag op Schiphol verwacht.
Het bericht, als zou het Indië-vliegtuig, de PH—
AEN Donderdag van Konstantinopel naar Boedapest
vertrokken zijn, blijkt onjuist te wezen.
Heden, zoo werd gistermorgen gemeld, is het in
Turkije rustdag, zoodat ook dan geen toestemming
tot vertrek zal worden gegeven.
Op zijn vroegst vertrekt het vliegtuig dus Zater
dagmorgen en kan dus niet vóór Zondagmiddag op
Schiphol verwacht worden.
Naar aanleiding van dit bericht worden door de
K.L.M. nadere inlichtingen verstrekt. Daaruit blijkt
dat de vergunning om uit Konstantinopel te vertrek
ken, door bemiddeling van de Nederlandsche legatie
bij de Turksche regeering tijdig is aangevraagd, doch
dat daarop nog geen antwoord was ingekomen. Ver
moedelijk is het een quaestie van ambtelijke vertra
ging. Het is nog niet bepaald, of de post nu per spoor
zal worden verzonden. Er was echter reden te ver
wachten, dat de post gisteren (Donderdag)-avond
toet den orp zever, uur uit Konstantinopel vertrekken
rki- Orient-Ëxprese ïwt worden meegegeven.
gemaakt als de Postduif in het daarvoor gunstige
jaargetijde.
De directie van de KX.M. acht het werk, door de
bemanning van de PHAEN verricht, een buitenge
woon groote prestatie. De bemanning heeft onder zeer
moeilijke omstandigheden want niet alleen in Eu
ropa was de weersgesteldheid slecht, ook in Achter-
Azië werd de moesson op reis ontmoet een groote
reissnelheid ontwikkeld en daarbij groote voorzich
tigheid en veel beleid getoond.
De directie der KX.M. heeft geen enkelen drang tot
haast uitgeoefend, daar de overeenkomst, aangegaan
met het hoofdbestuur der posterijen, den reisduur
AmsterdamBatavia of omgekeerde richting op ge
middeld veertien dagen bepaalt.
Deze vlucht is voorloopig de laatste, nu aan de
K.L.M. het gebruik maken van enkele Britsche mili
taire vliegvelden niet meer is toegestaan. In April
echter hoopt de KX.M. de vluchten tc hervatten.
Op deze vlucht heeft het materiaal zich uitstekend
gehouden. Er wordt nog aan herinnerd, dat dit vlieg
tuig hetzelfde is, waarmede Smirnoff, Aler en Vee-
nendaal onlangs hun geslaagde vlucht Amsterdam—
Batavia v.v. hebben volbracht.
Het vliegtuig van de Fokker-fabriek, type F VII B,
heeft getoond de zware inspanning van een reis door
zeer wisselende weersgesteldheid, uitstekend te door
staan. De drie Titanmotoren, waarmee het is uitge
rust, hoewel eerst onlangs als nieuw type aan de
markt gekomen, hebben een groot uithoudingsvermo
gen en een aanmerkelijke bedrijfszekerheid aan den
dag gelegd.
De volgende circulaire ls aan alle Raden der Ge
meenten in de Provincie Noord-Holland rondgezon
den:
In de op 15 Januari Jl.1. gehouden vergadering van
den Raad dezer Gemeente werd o.m. besloton, de
nieuwe salarisregeling, regelende de salarissen van
Burgemeesters, Secretarissen en Ontvangers, zooals
deze door Godoputeorde Staten van Noord-Ï-Iolland
don Raden om advies wordt aangeboden, niet te
aanvaarden.
Eenstemmig was de Raad onzer Gemeente van
oordeel, dat de in voornoemde salarisregeling ge-
noemdo bedragen onevenredig hoog zijn aan do aan
het ambt gestelde eischen, terwijl de uit deze salaris-
verhooging. voortvloeiende kosten een niet onbe-
langrijken druk op de belastingbetalers zou leggerü
Waar is gebleken dat Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland aan do adviezen der Gemeentebe
sturen, indion deze afwijken van de hunne, weinig
i of geen waarde toekennen, meende de Raad onzer
Gemeente goed te doen, te trachten door een go-
menlljko actie, omvattende alle Gemeenten in de
Provincie Noord-Hblland, Gedeputeerde Staten tot
ander inzicht te brengen, of, zoo zulks mocht blij
ken niet mogelijk te zijn, ons gezamenlijk tot de
Kroon te wenden met verzoek Hare goedkeuring aan
voornoemde regeling te onthouden.
Het wil onzen Raad voorkomen, d&t in eendrach
tige samenwerking in deze ieta te bereiken valt en
I wij van deze sulari9her2iening, welke duizenden gul
dens zal kosten, verschoond zullen blijven. (Alleen
Harenkarapel zal bijna f 2400.-- meer aan salarissen
moeten betalen.)
Het is daarom, dat wij ona tot U wenden met het
j verzonk, ten spoodigste $«n vergadering van den
Raad Uwer Gemeente uit te schrijven, waarin wordt
bosloton in deze samen te werken, een Commissie
uit Uwen Raad te benoemen, welke een gecombi
neerde vergadering, (b.v. te houden te Alkmaar, als
centrum-gemeente) bijwoont, in welke vergadering
kan worden besloten welke stappen kunnen worden
ondernomen, teneinde deze salarisherziening tegen te
gaan.
i Waar Gedeputeerde Staten vóór 1 Februari het ant
woord inzake deze salarisherziening gaarne tege
moet zien en er dus, wil deze actie kans van slagen
hebben, geen tijd te verliezen valt, meenen wij op
spoed te mogen aandringen.
Het besluit van Uwen Raad in deze gaarne tege
moet ziende,
De Commissie uit den Raad der Gemeente
Haren karspel:
J. DE GROOT.
S. J. DE VRIES.
A. DEKKER.
HUISVLIJTTENTOONSTELLING.
De Commissie ter bevordering der huisvlijt In onze
gemeente hield Donderdagavond een vergadering ten
einde de voorbereidingen te treffen voor de op 9 en 10
Maart a.s. te houden huiavlijttentoonstelling. Besloten
werd de inzending geheel vrij te laten, zoodat een ieder
hetgeen haar of hem geschikt voorkomt kan Inzenden.
Verder werd besloten aan de tentoonstelling eenige at
tracties, benevens een verloting te verbinden. Naar wij
vernemen zijn reeds vele aangiften ingekomen. Wij zijn
dan ook overtuigd, dat deze tentoonstelling een groot
succes zal worden.
HET JUBILEUMFEEST VAN „LYCUItGUS".
Zooals bekend ls, zal onze gymnastiekvereniging „Ly-
curgus" dit jaar haar 50-jarig bestaan herdenken en
wel op 16 Maart a.s, Ons wordt medegedeeld, dat het
