RADIO-RUBRIEK.
'il&r
WARE WOORDEN.
Het geheim van Stradivarius.
Het gevoelsleven der visschen.
De sprekende film.
WETENSWAARDIGHEDEN.
GRABBELTON.
Nletn v«rv««lt zoozetr al» U vaal tijdverdrijf,
o
lederen dwang1 moet men vermijden; wat het kind
klost voor *ljn amusement moet zijn, vrije wil zijn; iicr»-
kendon ouders valt hot toch niet moeilijk onmerkbaar
de neiging en don lust van het kind te lelden.
o
Het ls gemakkelijker twee vijanden te verzoenen, die
beiden ongelijk hebben, dan twee tegenstanders, die bel
den gelijk hebben.
o
In de geheele schepping is orde, en waar orde ls, daar
moet gedachte zijn en waar gedochto is, daar is ook
geest.
Illusiën zijn do zeepbellen, waarmede groote menschen
zich verblijden.
De plicht fronst slechts de wenkbrauwen als men
hem ontvlucht; volg hem en hij lacht u toe.
o
Het ligt wel degelijk op onzen weg ons best te doen
elkaar, althans zooveel mogelijk te begrijpen en elkaar
niet met onverschilligheid en minachting voorbij te
gaan. De oorzaak van veel leed, dat de menschen el
kaar aandoen, ls toch meestal door het misverstand, het
niet-begrijpen.
DE EDELMOEDIGE.
(/doastigtu, Charleroi)
Iwel een oud als nieuw) op den langen duur in klank
■verminderen of zelfs geheel bederven.
Hout voor mur'.eklr.stramentcn.
In verband met dit geheim van Stradivarius ls het
misschien wel Interessant tc weten, waarom wjj hout
voor onze muziekinstrumenten -gebruiken en In de twee-
do plaats, wuarom dit zoo zorgvuldig geprepareerd
wordt.
De snaren dan van onze muziekinstrumenten bron-
gun alechts zeer zwakke tonen voort, daar zij door hun
geringe oppervlakte zeer slecht de trillingen, die het ge
luid veroorzaken ,aan de omringende lucht mededeolen,
waardoor ze voor ons hoorbaar worden. De snaarinstru
menten zooals de viool, de cello, de contra-baa en ook
de plano worden daarom voorzlon van oen z.g. klank
bodem of een klankkast, die dank zij den eigenschapper.
van het hout, waarvan zo vervaardigd zij", met de sna
ren medetrillen en den toon versterken. Het laat zich
aanzien dat, hoe elastischer het hout is, waarvan de
klankkast gebouwd is, hoe mooier de toon van het in
strument zal zijn, daar het medetrillen van de klank
kast met de snaren volkomener zal zijn. De soort van
het hout schijnt hierbij goen rol to spelen ,want, naar
uit de onderzoekingen van den bekenden Dultachen
professor- ln de chemie, dr. Schwalbe, ls gebleken, wa
ren de beroemde oude Amati-vlelcn van gewoon den
nenhout gemaakt, dat op een tot op heden toe, onbe
kende manier, geprepareerd werd. Naar een nieuwe
Oostenrijksche vinding moet men het hout, dat goed
uitgedroogd moet zijn, in een mengsel van caoutchouc-
melk en glycerine leggen.
Dit mengsel dringt in het hout en maakt het elastlsoh
en tegen water bestand. Den zeer onaangename eigen
schap van hout is, dat het bij langdurig gebruik van
vorm verandert en dikwijle verwringt en scheurt als
het ln dunne platen wordt gebruikt. De schuld van de
vormveranderingen zijn de poriën, kleine gaatjes, in
het hout .die bij het samentrekken van de houtvezels
slechts geringen tegenstand bieden. Vult men nu deze
poriën met een vaste massa (dit is de basis van een
Fransche vinding) dan ontstaan natuurlijk gevulde
houtvezels, die bij indrogen niet meer zullen verwrin
gen, omdat de vezels nu volkomen gelijkmatig inkrim
pen. Om dit te bereiken .werden de poriën gestopt met
twee chemische preparaten, die onder hoogen druk op
het hout gebracht werden. Hierdoor werd dus een vast
lichaam verkregen. Men behandelt het hout b.v. eerst
met een lijm, daarna met een blchromaatoplosslng,
waardoor de HJm ln de poriën hard wordt, of men legt
het hout eerst in een barturasulfide-, daarna in oen ko-
per-vitrlool-oplo8slng, waardoor do bekende in water on
oplosbare kleurstof Lithopone ontstaat.
Speel je niet meer voor de film
Nee, Charlie Chaplin werd jaloersch op me.
HET LAK, DE VORM, OF HET HOUT?
Dezer dagen hebben wij in de couranten kunnen le
zen over een belangrijke vondst in verband met het
(misschien stot nu toe) onopgeloste geheim van Stradi
varius, de groote Italiaansche vioolraaker uit de 17de
eeuw.
Over dit geheim van Stradivarius ia men nooit uitge
praat geraakt De een schrijft het wonder van de visie
van den grooten meester toe aan het lak, de ander aan
het hout, weer anderen aan den vorm. Paul Kunze, de
bekende Haagsche vioolmaker, verzekert dat er maar
één geheim van Stradivarius bestaat n.1. dat hij een
grooter meester in de kunst van vloolbouwen was dan
alle andere vioolmakers. Een uitspraak, die wel de
aannemelijkste lijkt van de tot dusver gedane uitspra
ken.
Het was te Bergamo, zooals de lezer zich zal herinne
ren. dat dan in een geheime lade van een oud meubel
stuk de documenten zijn gevonden ,die inderdaad het
geheim van Stradivarius kunst, opgeteekend door den
meester zelf, moesten bevatten. Hieruit zou duB blijken,
dat er werkelijk een geheim van Stradivarius bestond.
Ook Paganinl heeft beweerd, dat aan zijn kunst een ge
heim ten grondslag lag, maar het ls met hem ln het
graf gedaald, zonder dat hij gelegenheid heeft gevonden
het te boekstaven.
Maar hoe het ook zij, of men al of niet veel verder ls
gekomen met de ontdekking vap het geheim van Stra
divarius wordt in vakkringen sterk betwijfeld temeer
waar reeds vioolmakers ln het. bezit waren van docu
menten van Stradivarius zelf.
De Neue Frole Prease heeft naar aanleiding hiervan
een gesprek gehad met den vioolmaker Anton Witt-
mann, en hieraan ls het volgende ontleend: le. zijn vol
gens Wlttmann reeds het grootste gedeelte van de do-
cumenteele nalatenschap in handen van vaklui. Kort
geleden werd een deel hiervan door nakomelingen van
den meester verkocht aan een bekenden vioolmaker te
Milaan en een ander gedeelte aan een te Rome. Het
overige kwam in het bezit var. don bekenden vioolma
ker en handelaar Hlll te Londen wiens boek over Stra
divarius een standaardwerk le. In de documenten van
Hlll moeten o.a. recepten voor het lak zijn. Het gedeelte
dat de Italiaansche vloolmakera bezitten, kent Wltt
mann nauwkeurig. Te Rome vindt men het oorspron
kelijke gereedschap, de modellen en teekeningen en ook
een recept voor het lak. In Milaan bevinden zich opga
ven van de maten, houtsoorten,, de dikte van het hout
en een aantal recepten voor het lak. De bezitter werkt
aan een groote studie over dit onderwerp, die in het
Italiaansch, Duitsch en Engelsch zal verschijnen. De
vioolmaker te Rome heeft zijn verzameling afen de stad
Rome aangeboden .onder voorwaarde,, dat de stad een
school voor vioolbouw zal oprichten, waar gewerkt moet
worden volgens %de regels van Stradivarius. Tot dusver
is men nog niet op dit voorstel ingegaan.
Ten slotte wijst Wittmann nog eens op de inwerking
van den tijd waardoor de oude violen vanzelf al veel
mooier klinken dan nieuwe. Want, bewéert hij, een be
wering die andere vioolmakers niet deelen ,een nieuwe
Stradivarius heeft ook niet zoo mooi geklonken als het
instrument nu klinkt Ook ligt he veel ran 'den bespa-
Ier, een bewering die o.a. Kunze volkomen onderschrijft
of een nieuw Instrument al of niet beter zal gaan klin
ken. Wordt een viool niet voortdurend op een goede
manier bespeeld ,dan zal ook het beste instrument (zoo-
DE HOOGSTE UITING VAN VERSTAND BIJ EEN
KARPER.
Alleen de haal ls moordlustig.
De reuk- en smaak-organen der visschen zijn uiterst
gevoelig. Het Bmaak-orgaan is niet tot de mondholte
beperkt, maar ls over het geheele lichaam verdeeld. In
het algemeen schijnt bij de visschen een omgekeerde
evenredigheid te bestaan tusschen de ontwikkeling van
den smaak, pupillen en de oogen. Hoe fijner de Bmaak,
hoe geringer het gezichtsvermogen. De vier bij de men-
echel voorkomor.de ,fr«aftk-quelltelten zoet, zuur, bitter
en zout, onderscheiden cok dc visschen ster nauwkeu
rig-
Bij verschillende vischsoorten heoft de gehoele huid
de eigenschap, llchtinvloeden over te brengen.
Ze zien minder rood dan wij, daarentegen slen zij
ultre-violet.
Do gevoelens dor visschen werken suggestief. Een
visch dlo schrikt vermag een hcelo school aan te ste
ken of wel een visch die lust tot spelen heeft, kan zijn
heele stompzinnige omgeving ln ëwk oogwenk in een
hoop tuimelen .-h en vliedende spuclgcnootoïi veranderen
Dikwijls kon men. teekenen van hovigc woede bij
visschen waarnemen. Ook ls bet bekend dat vele vis
schen zeer nieuwsgierig Zijn.
De uiterlijke kenteekenen van het zleleleven zijn by
de visschen zoor menigvuldig. Als ze ziek zijn vertoo-
nen ze teekenon van depressie; na stevige maaltijden
-n eigenaardig gapen en zich uitrekken. Ze kunnen
ook geheel vcrbleeken.
Karpers hebben geleerd voer dat aan angels zit van
vrij liggend voor te onderscheiden door tegen het op
don bodem liggende stuk een straal water te spulten,
die alleen het vrij liggende,, doch niet het vastzittende
stuk wegspoelt. Dat is de hoogste uiting van verstand
waartoe een visch in staat schijnt te zijn.
Visschen kuwen pers cizoon en zijn dan monogaam
Als het mannetje gevangen wordt, sluit het vrouwtje
een tweede huwelijk.
Niet steeds in tegenstelling tot de vogels is het
mannetje despoot over het wijfje; zelfs niet ta den
bronstijd.
Wannaer belde ouders de nakomelingen verlaten,
vormen deze dikwijls kinder-families die dan tezamen
de wereld Intrekken. In de andore families krijgen de
visach&n hun opvoeding; se moeten leeren voedsel te
vinden, te eten en schadelijke zaken te vermijden.
In de vlsch-scholen bestaat een soort hiërarchie.
Iedere visch die zich bij een school aansluit moet zich
zijn rang veroveren.
Een of meer vreemde pallngmoeders fungeeren als
vroedvrouw bij een harende paling. Een visch die aan
Verdachtt
(Meggendorfer BlStta)
Meisje'. -— is er heusch niets tusschen jot; en dat
meisje n.iast ons? Zij is altijd bezig met haar blouses
te wasschên.
De sprekende film staat momenteel in het ©entruv.i
derbelangstelling. En waar de ontwikkeling van de
radlo-techijiek, indirect verband houdt met de toep,'.v-
slng van de sprekende film diverse onderdeelen uit
het „movietone"-systeem zijn afkomstig van de radio
leek het ons heel interessant hiervan een korte uit
eenzetting te geven. De sprekende film dan, is niet
bepaald nieuw. Edison zocht er ln 1899 al naar. En vond
de oplossing ook, al was het in heel gebrekkigen vorm.
Daarna hebben vele vorschers aan dit denkbeeld ge
werkt Onlangs nu yaren wij ln de gelegenheid, de
„sprekende film" in Parijs en Londen verschillendo
systemen te hooren en te zien, korte filmpjes, van
een kwartier. Hot orkest in de bioscoop zweeg, cn de
sprekende film (en zingende, musicerende ook) kwam
op en achter het doek. In Londen kon men het Inscha
kelen maar al te duidelijk hooren. De heele vooretel
ling door hoorde men een onaangenaam krassen. Do
muziek? Een verwarde massa klanken: de sleohtste
gramofoon, de meest ouderwetscho radio doet het beter.
Om van het gesproken woord niet ecna te reppen... Af
en toe was de uitspraak wel duidelijk, maar over hot
algemeen was het oen geknetter, £t-t;l» en gokroak, met
daardoor heen monschelijke geluiden. Do bobuigstel-
ling ervoor was niet' groot. En de Ingewijden zlJn
er nog niet over eens, of de sprekende film een groote
plaats ln de interesse van het publiek zal krijgen of niet.
Men onderscheidt verschillende systemen sprekende
films. De twee voornaamste zijn: Vltaphono en Movle-
tone, belde Amerikaansche producten, althans ln Ame
rika. in het groot toegepast Do Vitaphono die ken
ners de minste kans geven bestaat uit film en gra-
mofoonplaten. Eeide worden gelijktijdig opgenomen en
afgedraaid, de gramofoonplaten met pick-up weergave
en dus radio-versterking. Er mag natuurlijk geen tijds
verschil zijn tusschen weergave van het beeld cn van
het geluid. Men heeft biervoor wel min of meer vol
maakte oplossingen gevonden, maar slechts een afwij
king van l/20e seconde maakt al een onaangenamen
indruk on leidt den toehoorder en -schouwer af. En
wat als een bioscoopcommissie stukken uit een film
gaat knippen? Knip nu eena een stuk uit een gramo-
loonplaat! Oppervlakkig beschouwd, zou men dus zeg
gen, dat de Vitaphone geen toekomst heeft Maar in
Amerika heeft dit systeem toch nog genoeg aanhangers.
De Movietone berust op een geheel an'der principe. Op
den cellulold-band worden, naast elkaar, het filmbeeld
en het geluidsbeeld gefotografeerd.' Belde zijn dus on
af t-cheldelijk aan elkaar verbonden. Coupeert men dus
I:ios, dan coupeert xner. tevens het geluid dat erbij
ho j t M<"t de microfoon worden de geluiden opgwiomen.
Oe geluidsgolven worden, evenals dit bij de Radio het
geval is, in electrische stroompjes, varieerende van
sterkte, omgêzst Der stroompjes gaan nu p'et coor
d* !'.po 'Itjea van den luidspreker, tos ar worden door een
speciaal daartoe geconstrueerde electrische lamp geleid.
Waarvan de gloeidraad dus, afhankelijk van de sterkte
dezer stroompjes, min of meer helder opgloeit En daar
deze stroomvarlatlea afhankelijk zijn van het geluid,
hangt de sterkte van- dit opgloeien eveneens van het
geluid af. Al is een en ander in grove trekken aange
geven, U ziet het verband al, te meer, als wij nog op
merken, dat dezo beurtelings helder en minder heldor
glooiende lamp een smalle strook van de voorbijdraai-
ende film belicht cn wel zoodanig (mot behulp van een
lcnzencombinntie) dat men op deza filmstrook llohto en
donkere streepjes ziot verschijnen. Bij de weergave van
dc/c film plaatat men ln hot projectie-toestel een elec
trische gloeür.mp waarvan de lichtbundel sterk gecon
centreerd wordt op de film strook, waarop het geluld ls
gefotografeerd (weer met oen lenzencomblnatio). Het
.beeld van het geluld maakt nu. dat de geluidsfilm den
lichtbundel van de lamp afwisselend racer of minder
doorluit. Dom al of nlot getemperd» lichtbundel bo-
stivijt oen 7'boto-cïeerr] oei, <M» do ?hap
'hseft. bij varieerende verlichting oon overeenkomstige
- ;nd t.e hebban. D«"- col, opgenomen in een radio-
wsU-rker, doet als hot ware dionst als BlMAWBi
do. voldoende vorsterkto stroompjes kunnen dan eon
v preker(a) bekrachtigen, dlo achter hot vitte doek
is (rij") t-pgcjteM. v..r, deze cel hangt dus veel af.
Het ls nu de vraag, of do w eerstand hiervan snel ge
noeg kan veranderen. Treedt vertraging hierin op, dan
zouden fiirn on geluid weer ntet gelijk zijn.
In de tweede plaats komt bij alle systsmon de „zui
vere" weergave. En hier wint de Vitaphone hét Do
Movietone hjuft ook veer andere nadoelen. Films heb
ben Mtoidaardbreedte, "v- nu het geluid binnen of
buiten de perforatie van elke film gefotografeerd
worden? Want breedere filmbanden maken, ls onmo
gelijk. Geen enkel projectie-apparaat zou den füm
kunnen afdraaien. Gebruikt men het 7 m.M. breeds
randje buiten de perforatie, dan wordt het geluidsbeeld
door gebruik van de film enz. gauw beschadigd en
gaat de film knetteren. Binnen de perforatie? Don
wordt het beeld smaller. En dat kan ook niet altijd.
Do absoluut zuivere en gelijktijdige weergave van
beeld en muziek (en alle andere geluiden) heeft men
tot nog toe niet gevonden.
l«n-
U4l
zwamzlekte leed, werd door zijn genooten in urenleg,
ren arbeid zeer zorgvuldig ven de zwammen bevrijd"
Zieke visschen worden echter doorgaans uit de ccholig
gestooten en gedood.
•:v- vj:n vlor vader sterft, of door een -»
ren va tb r ge>
-• in i v: t bij 'gen
opgevoed.
Van hun standpunt uit bMohouwd spelen de diere!
i Ml. Z%
boglnnen pas tc spelen als hot huwelijk gesloten
nrdlg is ook dat visschen in hun jougd nooit
Ion, doch pas als zo roods min of meer bejaard 2ljn.
Do visschen hebben, gelijk de meesto andere dlswJ
hun „taal", d.w.z. zij verstaan elkander door gebaregi
dio zo waarnemen.
Gei i krle vl-ch. behalve de haal. begaat „noord*
in den menscheiyken zin. Wat deze visschen niet met
hun grooten muil kunnen bemachtigen, wordt met den
staart doodgeslagen. Bij het winnen van een liefje en
als ze jaloersch zijn slaan ze selfé elkander dood. En
deze moordlu :igheid, die razende woede, die geen gren- I
/.cn kent, staat tegenover een kinderliefde die werkelijk
grotesk aandoet
Ook onder de visschen zijn arme narten in bont» I
•kleeren, die ze naar verkiezing kunnen wisselen. Z«
richten zich daarbij naar de omgeving, Verelacht dl» I
een licht pakje nu' rpode vlekken, dan trekken ze dat
aan. Wordt er een donkerder costuum verlangd,
verwisselen ze hun eerste pakje allerbereidwilligst voo|
zoo een.
Is hst U bekend:
dat de Eïffel Toren, die 984 voet'(c.a. 330 Daaj
ter) hoog is, wel 1 meter zwaait ln een hevigen J
storm?
dat hot Woolworth-gobouw in New-York iTDfi
voet hoog) cn andere grooto gebouwen niet meer dan
3 A 4 centimeter zwaaien bij hooge winden?
dat men een niet-verstikkend, onschadelijk gas
heeft uitgevonden, dat het thans gebruikte (voor
verwarming, koken en vérlichting) kan vervangen?
d a t de grootste bekende meteoor was die van 18
Augustus 1783, die Europa overtrok van Shetlund
naar Italië met een snelheid van 30 mijl per sea
conde?
i 1 i>'n-oleui^'imp, vuur
torens verlicht werden door kaarsen of een kolen
vuur?
d a t de laatste vuurtoren met kolenvuur was die
te St. Bees, die aldus tot 1822 brandde?
Daar had Keesje niet van terug,
Creef je tno geen kusje? vroeg de lieftallige he»
.er - u j\G- "'K'prigen zoon des hui
zes.
Nee, ik zou U lekker danken!
—t 0, Keesje maar waarom dan niet?
Nou. denkt. U„ dat ik ook een klap op mijn
wang wil hebben, net als Pappie, daarnet in de
gang?
Dat kon goen kwaad.
Wat laat je je zoon leeren?
Ik znl hem bij lansen en Co in de leer doen,
MJaar die firma gaat weldra -over den kop.
Nu, het kan geen kwaad, dat hij da ook leert!
I
Niets nieuws.
Tante ontdekt op een kinderpartijtje in den tuin
een kleinen, jongen, dien ze nog niet kent, „Wat is
dat voor een nieuw gezicht?" vraagt ze vriendelijk,
„Dat ls niet nieuw", antwoordde de kleine jon
gen, „alleen maar gewasschen".
Een „zelfstandige" betrekking.
Zoo, dus je nieuwe baantje heeft je volkomen
zelfstandig gemaakt?
Ja, zeker! Ik mag op kantoor komen op welk
uur ik maar wil vóór 8 uur 's morgens, en ik gi
weg, wanneer ik er maar zin in heb, nA zes uui
's avonds!
Dat kon wel eens waai- zijn,!
Willy: Ja. die Bo' ls nanr Frankrijk gegaan. Eni
weet je, door een of ander systeem heeft hij FranpcM
leeren spreken in twee wekenI Ik snap er gowoon^j
weg niets van!
Tilly: Ik ben bang, dat de Franschen er ook niets
van snappen zullen!
-
VOORZORGSMAATREGEL.
(Passing Show.)
Wni doet je man riaar boven In dien naai?
Hij ka» pas chaufleeren en nu kijkt hij eerst
uit of de weg vrij is.
