ilimtti Kisiïs-
Tutti Frutti.
FRÏSO
BAAI
Dinsdag 5 Februari 1929.
72sito Jlpiixirj'irMniji No. 8403.
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN &Co., Schagen.
Eerste Blad.
retourcommissie
in het Gasbedrijf
aan Langendijk.
1o
Gemengd Nieuws.
Wandaden der communisten in China.
30-35-40-50cfc
Rotsmassa op een huis gevallen.
Nog eens een sneeuwstorm!
Noodlottige brand in WestVirginia.
StIACER
hlail verschijnt viermaal por wenk: Dinsdag, Woensdag, DoinJer-
mi Zaterdag. Hij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
jj.ii nog zooveel mogelijk in liet eerst uitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TEÏ.EF. No. 20.
Prijs per 3 mutunlon 11.05. Lnsso iiiuiinnTs 0 cent. ADVEIITIIN-
TliiN Vin 1 tot 5 roisols 11.10, ioilcro riin«l moer 20 cent (bowijsno.
inliqtrrpmi). Ginnlom litllrra woiihm nmir plnntsruimto honilir.nil
161,1 DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
i, t
ntrlT*
dï
ver*
rew( len schrijft ons:
Hteds gedurende langen tijd heeft de vraag, of ook
Langendijk zich onregelmatigheden hebben voorge
ls e n in den vorm van retourcommissies, steekpennin-
dat ais anderszins de gemoederen hier bezig gehouden.
,nrt wijze, waarop deze kwestie is behandeld en onder-
bt, ia van dien aard geweest, dat menig ernstig
isch zich heeft afgevraagd, of dat nu de manier be-
rt te zijn, waarop een dergelijke belangrijke zaak
>t worden behandeld en berecht. Immers, toen in den
e elAvang de vraag aan de orde kwam, of de directeur
de gemeenschappelijke lichtbedrijven aan Langen-
en St. Pancras soms ook debet stond aan de in de
gecrltiseerde practijken van Gasdirecteuren, werd
rop in de zoogenaamde Gascommissie met een be
neen geantwoord en werd het volste vertrouwen
en directeur der lichtbedrijven uitgesproken. Ja,
toen de heer Van der Stel ook den naam van de-
dlrecteur In de pers noemde als dien van hen, die
aan de gewraakte practijken hadden schuldig ge-
ikt, werd door de Gascommissie aan zijn volkomen
1 chuld geloofd. Intusschen werd toch een onderzoek
n W nteld, waaruit alweer bleek te komen vast te staan,
ven
h:
Git
mevi
igd,
ge
geji
h st
i sti
tgsU
art
de dirocteur vrij uit ging. Althans met groote meer-
ieid van stemmen word in dien zin een conclusie
't witffMteld,
Inp btusschen wareni de verhoudingen er onder de Be
irslcden der Gascommissie niet op verbeterd en
d plotseling de knuppel in het hoenderhok gesme-
door de bekende nota van den Burgemeester van
dscharwoude en Noordscharwoude, die in deze nota
van beschuldigingen tot den Directeur richtte, waar
de Gascommissie in de eerste plaats werd verweten,
zij het onderzoek der beschuldigingen niet op on-
tijdige wijze had geleid en tweeden», dat de direc-
Vio/i Mnnlnn vnd iilthr»tiilnwn. 81a hpm niet
et^r iri de gemeentekas zouden worden teruggestort,
sin, If wa vooral door den sterken aandrang, der raads-
Dme|en Dijkhuizen, fn Du Burck te Zuidscharwoude, dat
nota, waarin al die beschuldigingen stonden, ge-
ZOlfvoyeerd wierd naar de Gascommisie, als het lichaam
het eerst was aangewezen, om te onderzoeken of
In bedoelde nota behandelde punten al of niet juist
i. De Gascommissie stelde een nieuw onderzoek
kwam weer tot de conclusie, dat de directeur
steekpenningen had aangenomen, en dat de be
te 5 pet. der uitbreidingssommen door hem ten
iUe
verst
13
St»
:sslel
00 V ite waren genoten. Dit onderzoek werd ter goedkeu-
on; f aan de raden gezonden, maar tegelijkertijd ontvin-
ef die raden een tegen-nota van den Burgemeester van
lacharwoude, waarin hij den inhoud der eerste nota
dhaafde en aandrong op verwerping van het rap-
der Gascommissie. Den directeur werd verweten,
hij de 5 pet. van uitbreidingen, ongeveer tot een
rag van f 200.000 (dus pl.m. f 10.000) ten onrechte
opgestreken en de eisch gesteld, dit bedrag in de
jaentekassen terug te storten,
van de 5 gemeenteraden (Zuidscharwoude, Noord-
rwoude, Oudkarspel,) verwierpen het rapport der
=n bl lommissie en kozen alzoo de zijde van den Burge-
ien
ien
koele
aai
?egai
niet
imld
ieer
uit
:nlg
meester van Noord- en Zuidscharwoude. Waar deze
had vastgesteld, dat de gemeenten ieder voor zichzelf,
autonoom waren, en alzoo de ten onrechte genoten be
dragen konden terugeischen, had ieder logisch denkend
mensch verwacht, dat nu de betrokken gemeentebestu
ren zouden overgaan, tot het stellen van den edsch, de
ten onrechte opgestreken gelden in de gemeentekas te
rug te storten. Dit ls evenwel niet gebeurd en het ia dit
verzuim, dit nalaten van wat als noodzakelijkheid en
onvermijdelijkheid werd vastgesteld, dat velen, die toe
juichten de pogingen om hier het recht zijn loop te
doen hebben, zich momenteel teleurgesteld zien in de
aangevangen actie, welke door 3 gemeenteraden werd
gesanctionneerd en bezegeld door de bekende verwer
ping van het rapport der gascommissie. Dat die ge*
meenten niet de consequentie hebben getrokken van wat
zij zelfs hadden vastgesteld, het terugvorderen van te
veel genoten gelden, heeft er thans toe geleid, dat de
betrokken gemeenteraden, het schuldig hebbende uitge
sproken en den bekenden eisch hebbende gesteld, en
alzoo de zaak hebbende gelaten zooals zij was, nu niet
meer als ernstig in hun beslissing worden genomen.
Deze meening is een communis opinio aan Langendijk
en verwonderen mag ons dit niet, als men bedenkt, dat
de gemeenteraden toch de lichamen zijn, die hebben te
zorgen, dat op onrechtmatige wijze aan de gemeentekas
onttrokken gelden, daarin terug worden gestort (wat
hier mogelijk is) of die maatregelen te nemen, dat de
bedrijver zijn gerechte straf niet ontgaat.
Dat de gemeenteraden van St. Pancras en Broek op
Langendijk zulks niet dosn ls in volkomen overeen
stemming met hun genomen besluit, n.1. vaat te stellen
dat de directeur alles ten rechte heeft genoten. De an
dere gemeenteraden, die zich hierbij als de hoogste recht
bank beschouwden, nemen toch wel een zeer vreemde
houding aan, nu zij zich zullen neerleggen bij een door
den Commissaris der Koningin te benoemen Commissie,
welker samenstelling niemand kent. Zij bewijzen daar
mee, dat volgens hen de zekerheid niet bestaat, dat de
Directeur verkeerde practijken heeft uitgehaald, terwijl
het raadsbesluit van tegengestelde strekking was.
In twee van de vijf gemeenteraden is de zaak van de
Commissie en het zich neerleggen bij haar uitspraak in
't openbaar behandeld n.1. in Noordscharwoude en in
Zuidscharwoude. In de 3 andere gemeenteraden vond de
behandeling in comité plaats. In de eerstgenoemden ge
meenteraden werd door den Voorzitter meegedeeld van
den Commissaris der Koningin een schrijven te hebben
ontvangen met het verzoek te willen meedeelen, of de
gemeenteraad zich priori neerlegt bij de beslissing
eener in te stellen commissie, die naar de quaestie van
de beruchte 5 pet. een onderzoek zal instellen. We ver
namen intusschen, dat dit schrijven de bedoeling had
de verhoudingen, tusscheni de gascommissleleden in het
laatste jaar ontstaan, ook om redenen, geheel buiten
deze quaestie staand» beter te maken. Ook zou de op
dracht der Commissie niet van dien aard zijn, dat haar
beslissing zou voortvloeien, dat verhaal der eventueel
ten onrechte genoten 5 pet. op den directeur zou worden
uitgeoefend. Deze mededeelingen gewerden ons van be
trouwbare zijde, waarom we ons afvragen, of het dan
niet mogelijk is, dat raadsleden wier beslissing hier
werd gevraagd, volledig werden Ingelicht.
Uit het vorenstaande zal het ieder duidelijk zijn, dat
met zeer begrijpelijke spanning wordt uitgezien door
allen, die zich voor de publieke zaak interesseeren en
naar de samenstelling der hiervoren genoemde commis
sie en naar haar beslissing en ln het bijzonder naar de
gevolgen, welke uit deze beslissing zullen voortvloeien.
STEDEN AAN DE PLUNDERING DER SOLDATEN
PRIJSGEGEVEN.
V.D. verneemt uit Peking:
De stad Fusjun in de provincie Sjensi, is door com
munisten overvallen, bij welke gelegenhéid de 'burge
meester en de gansohe gemeenteraad werden dood
geschoten.
Van de openbare gebouwen werd de roode vlag
uitgestoken.
De communisten hebben eerst de bijkantoren der
Chineesche staatsbank beroofd en vervolgens de stad
aan de soldaten ter plundering prijsgegeven.
De helden noemen zich de eerste divisie van het
C'hineesciho roode arbeider9leger; zij schijnen onder
bevel van Russische officieren te staan en in het be
zit te zijn van Russische machinegeweren. De Chi
neesche regeering 'heeft terstond strenge maatregelen
genomen, teneinde de stad te ontzetten.
ptrYt pond
EEN VROUW GEDOOD.
Schele hoofdpijn
f*o Her'.
is vaak te wijten aan
slechte spijsvertering.
Poster's Maagplllen
verdrijven spoedig uw
kwaal, werken uiterst
zacht en verschaffen
u een gezonden eetlust,
nieuwe energie en een
opgeruimd humeur.
Maagplllen
Alom verkrijgbaar f 0.65 per flacon
>atroo»
BN DE SCHOOLMEESTER NOG „MANUSJE VAN
ALLES" WAS. Op zeer getrouwe wijze heeft
Valcoogh de plichten en rechten geschilderd van
een dorpsschoolmeester tegen het einde der 16e
eeuw. Deze zullen geweest zijn: klokluider, kerk-
sluiter er> kerkontsluiter, tuinman voor het kerk
hof, schoonmaker der kerk, voorzanger, voorlezer,
predikants- en kerkeraadsdienaar, aanschaffer
voor het nachtmaal van brood en wijn, aanzetter
en dekker der tafel voor het Heilig Avondmaal,
bode als de predikant moet gehaald worden, be
waarder der armenbeurs, schrijver voor de dia
conie, opwinder van de kerkklok, „uitsmijter" van
't geboefte uit de kerk, hondenslager, inschrijver
van 't doopboek, zuiveraar van kerk en toren van
duiven en katuilen enz., en men eischt van hem
dat hij zich vlijtig bij dat werk toont en niet te
doen met verdriet, want het is zijn ambt, dat hem
is opgelegd en die loon ontvangt, moet ook arbeid
daarvoor verrichten.
Maar en nu komt het! omdat het vaak
een sober regiment" geeft, om redenen dat het
iiSalarium magher" is, moet de schoolmeester een
lager zijn en het behoort daarom dat hij onder
den dienst zich onledig boude met eenig handwerk
ttaar... hij moet toch voldoen in het schoolhou
den en dit wordt u eerst genoemd na al die an-
«re bijbaantjes. Men maakt met die „handwer
ken evenwel restricties, want niet alle ambach-
en mag hij onder den schooldienst doeii, maar
wel die hier volgen: notaris, schatgaarder, secre
taris. inposteninschrijver, droogscheerder, haar
snijder, wondencureerder, glazenmaker, doodkis
tmaker, steenhouwer, schilder, stoelenverver en
vernisser, schoenlapper, klompenmaker, rouw-
Korfmaker, akkerbewerker, boekbinder, netten-
rcier. veehouder, vetweider, kleermaker, hech-
ensnqder. beenbewerker, boekeninschrijver, boel
t i. koopdagbriefschrijver, Men lette evenwel er
-P. d~t dit .Manusje van alles" een en ander
moest doen, voor- of na schooltijd. Evenwel moet
aar nog aan toegevoegd worden, zeker omdat hij
•uh a,!SChrik zou kri-iSen van zulk werk onder
nooibjd te doen, dat hem wordt gezegd, dat hij
hii h ZOU Z^n voor en zijn gemeente als
rppv," aannam voor zijn schoolmeesterije en
Ken werk zou verrichten, want dat zijn allemaal
n en verboden dingen, wat men in alle
R0»
IEN
i m»n!
ide»
n I
igrvff'
schrifturen kan lezen; bovendien: „Wel hem, die
in synen dienst werd ghepresen."
Wat nu eigenlijk zijn loon was, vinden wij niet
in onze bron, aldus schrijft men aan de N.R.Ct.,
maar wij vreezen, dat het ondanks al die moge
lijke bijbaantjes, maar povertjes was, want an
ders zou onze goede Valcoogh niet gesproken heb
ben van een „salarium dat magher" was. Ja, Ja,
ongetwijfeld onze schoolmeesters zijn heele hee-
ren geworden in vergelijking met die oude mees
ters, die maar een „sober regiment" hadden.
HET NUT VAN CRÏTIEK. De Zweedsche kunst-
sohilder Al ex Wallert had jarenlang in Italië ver
toefd. Voor eenigen tijd geleden is hij naar Stock
holm teruggekeerd, waar hij zijn werken heeft
tentoongesteld, die in den beginne maar in heel
geringe mate de belangstelling van het publiek
trokken. Doch plotseling zouden zij het gesprek
van den dag worden. Wat toch was er gebeurd?
Op zekeren dag was de kunstenaar in de zaal,
waar zijn schilderstukken waren opgehangen, bin
nen komen stormen, had zijn zakmes getrokken
en in het wilde weg op zijn werken losgestoken
en gesneden. Eén groot schilderij „Panorama van
Rome", waaraan hij meerdere jaren had gewerkt,
was zoo toegetakeld, dat het als totaal vernield
moest worden beschouwd.
Wat was de reden van deze verwoede uitbars
ting? Een jong criticus had een hard oordeel
over Alex Wallert's kunst geveld, had hem be
stempeld als een artist zonder vaste lijn, als een
falseur, die kon wat hij wilde, maar niet meer
wilde, wat hij kon. Dat had den fijngevoeligen
kunstenaar tot razernij gebracht .Op zijn werken
had hij dezen aanval van razernij botgevierd, en
de criticus mag van geluk spreken, dat hij daar
niet bij tegenwoordig was
Wat was echter het onvoorziene gevolg? Den
volgenden dag was de tentoonstellingszaal vol be
zoekers; er was geen doorkomen aan. Vooral de
beschadigde doeken werden van alle kanten „be
legerd" Maar ook, nadat dfeze verwijderd waren,
duurde de belangstelling voor den temperament
vollen kunstenaar voort. Hij verkocht schitte
rend! Het werd kortweg een eerezaak om in het
bezit te zijn van een Wallert, zoo mogelijk één
met een paar messteken er in. En voordat de ten
toonstelling gesloten werd, kocht zelfs de Nati
onale Galery nog een paar «tukken. Maar deson
danks is het niet te loochenen, dat de kunstenaar
zijn snel opgekomen roem eerder te danken heeft
aan de stuk of wat messteken dan wel aan de
Naar Wolff Zaterdag uit Freiburg in Zwitserland
meldde, was in den afgeloopen nacht achter het Notre-
Dame-plein een rotsmassa van ongeveer 2000 kubieke
meter losgeraakt en omlaaggestort, waarbij de gevel
van een huis werd medegesleurd. De bewoners van het
huis waren door het breken van de muren ointijds ge
waarschuwd en konden zich, behalve een vijftigjarige
vrouw in veiligheid stellen. Het lijk der vrouw ligt on
der de puinen van den gevel en kon niet worden ge
borgen.
DIE IEMAND DE KLEEREN VAN HET LIJF RUKT.
Volgens een bericht van United Press uit San Jose
de Mapo, in den Zuid'-Amerikaansohen staat Chili,
zijn zestien gauchos (Zuid-Amerikaansche cowboys)
omgekomen 'bij een sneeuwstorm in het Yesodal. Vol
gens zes overlevenden werden den mannen door den
orkaan de kleeren van het lichaam gemikt en werden
zij letterlijk onder de sneeuw bedblven. Men heeft
de lijken gevonden van negen der slachtoffers, die
elkaar vastgeklemd hielden ten einde op die manier
nog warm te blijven. De gauchos waren op don terug
weg naar Argentinië, nadat zij een kudde vee naar
Chili hadden gebracht.
TIEN PERSONEN UIT EEN GEZIN
OMGEKOMEN.
Uit New York wordt gemeld,, dat bij een brand in
Buckhannon in West Virginia een gezin van 10 per
sonen om het leven is gekomen.
Dit vreeselijke drama speelde zich af in de woning
van den mijnwerker Peter Sines. Hijzelf, zijn vrouw, ze
ven kinderen en een kleindochtertje vonden den dood
in de vlammen. De vader van de kleindochter is de
eenlge, die behouden bleef. Met brandende kleeren
sprong hij uit een venster, waarna hij gillend de straat
opsnelde en zoo de buren wekte. Hij werd naar een
ziekenhuis overgebracht; zijn toestand is ernstig.
SMOKKELSCHIP GESTRAND.
Brand aan boord.
Wolff meldt uit Oslo:
Een. groot schip, voor het smokkelen van spiii-
tus gebezigd, dat vroeger onder den naam „Skager-
rak" bekend was en thans waarschijnlijk „Smi-
chow'" heet, is bij Larvik aan den grond geraakt
Toen de douane-ambtenaren aan boord kwa
men, had de bemanning het schip reeds verlaten.
Er was brand in de machinekamer en in het ruim
doch het gelukte den brand te blusschen. Men neemt
aan dat de lading spiritus 20.000 1. bedroeg.
waarde van zijn werkwaarmee het nut van
de critiek toch maar weer bewezen is.
,OP ZN KOP AF." Dat zouden wij bij ons in Hol
land zeggen, wanneer de balans van de Nationnal
City Bank in New York gesloten had op een rond
aantal dollars voor aantal zóóveel millloen te
lezen. Maar dit was niet het geval, want het saldo
gaf aan: 165.479.525 dollars en... 99 cent.
'Eeni leerling van het gymnasium te New York
kwam deze pijnlijke nauwkeurigheid in de milll-
oenen-rekening van de grootste bank der wereld
eigenlijk een beetje bespottelijk voor, en hij be
sloot een brief naar den directeur van de bank
te schrijven:
Hooggeachte heeren!
Ik zie uit de courant, dat Uw laatste balans
met een kapitaal en overschot van 165.479.525,99
dollar sluit. Insluitend veroorloof ik mij, U een
bedrag in baar geld van één cent (0.01 dollar) te
doen toekomen, opdat U zich in het bezit van
165.479.526.00 kunt verheugen.
Hoogachtend..."
De directeur was zooals men zich begrijpen kunt,
in de wolken, het bedrag van zijn balans op zoo'n
gemakkelijke manier te kunnen afronden, én hij
liet den brief in hun eigen bankorgaan afdruk
ken. „Het spijt mij," zoo voegde hij er aan toe,
„dat deze opmerkzame jonge man ons zijn naam
verzwegen heeft; maar ik verheug mij over hem,
dat hij over het wel en wee van onze bank zoo
zeer bezorgd is. Helaas verbiedt de bankleer op
een rekening ook maar één cent goed te schrijven,
die niet werkelijk verdiend werd. Omdat wij de
cent niet terug kunnen sturen, zullen wij haar
echter als een herinnering bewaren."
Het is te hopen, dat de bank ook die eene cent
nog verdient, op dat bij een volgende afsluiting
dit gebrek aan schoonheid in de rekening van nul
komma negen en negentig verdwijnen kan.
SLECIITE TIJDEN VOOR LIEFDE EN VERLOOFDE.
De dienstmeisjes te Warschau hebben, even
als elders, ook bijna allemaal een vrijer of ver-
beloofde, zooals u het maar noemen wilt en als in
Polen 's avonds de maan door het keukenraam
gluurt, zal zij wel hetzelfde tafereeltje zien als
overal.
Nu had de rijke koopman Löwenfisch, een we
duwnaar, ook een dienstmeisje, die zich in het
gelukkige bezit van een verloofde kon verheugen,
welke laatste den koopman achter nogal ven-
dacht voorkwam.
Dit dienstmeisje nu weid een dag nadat Lö
wenfisch zijn huis voor 135.000 dollars had ver
kocht, en men minstens een deel van dat geld
In zijn brandkast vermoedde, vermoord ln één der
kamers gevonden. Löwenfisoh was op dien dag
voor zaken op reis naar Donzig.
Gezien de belangrijkheid werd hei onderzoek
in deze zaak toevertrouwd aan een officier van
de gendarmerie. De eerste, die ln verhoor geno
men; werd, was natuurlijk de verdachte bruide
gom Vervolgens kwam een beruchte brand kas t-
„kraker" aan de beurt, genaamd DobeckL Toen
de officier van de gendarmerie hem trachtte te
overdonderen door (hem op den man af toe te
voegen, dat hij de moord bedreven had, ant
woordde Dobecki heel rustig: „Daaraan kan men
nu zien, dat u nog eenl „groentje" bent bij een
dergelijk onderzoek. Mijn specialiteit is het
openbreken van brandkasten en geenszins moor
den. Ik ben slechts aangenomen geworden om
de brandkast te laten springen, waarin zich het
geld moest bevinden." Het verdere verhoor
•bracht echter buitengewoon interessante dingen
aan het licht
Op den dag, dat Löwenfisch naar Danzlg was,
vond bij zijn dienstmeisje het „eigenlijke verlo
vingsfeest" plaats. De feestvierenden waren ech
ter alle beruchte leden! uit de Warschauer in
brekerswereld. Aan het hoofd van de bende stond
een beruchte roofmoordenaar, „de gekke Hippek"
genaamd, die de oom van den aa bruidegom
heette te zijn. De polltie-aufcoriteiten waren een
en al verbazing, toen zij hoorden), dat deze inbre
ker weer „aan het werk" was. went hij was toch
eerlang tot levenslange tuchthuisstraf veroor
deeld en volgens mensdhelijke berekening moest
hij dus nu veilig en wel achter slot en grendel
zitten. Wat was echter het geval? „De gekke
HJippek" had om gezondheidsredenen tijdelijk
verlof gekregen van het gevangewisbestuur. F.en
paar weekjes vacantie dus om uit te rusten
Sic!
Deze geschiedenis kwam echter ook den ka
mer-afgevaardigden ter oore .die juist bezig w">-
ren aan de begrootlng van justitie. Nog grooter
belangstelling trok het geval echter bij de dienste
meisjes van Warschau. De afdeeling „inlichtin
gen" op het politie-bureau wordt nu dagelijks
door tientallen Warsohauer dienstmeisjes be
stormd, die alle inlichtingen komen vragen over
hun ve»*7oofdeiK
Slechte tijden voor de liefde enden ver
loofde.
