Aliiutfi Billis- Mmttntit- LulhiiHtt VL0ERKLEEDEN G 0 R D IJ N E N M. KLERCQ, Zaterdag 30 Maart 1929. 72ste Jaargang No, 8434 Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN &Co., Schagen. Eerste Blad. BEDDENFABRIEK Spoorstraat 32-34. HELDER Tel. 206. Joodsche negers in New York. Brabantsche brieven. JSL lt0ng'°,0 V"Iestig kijken da'k docht lk mot oew 5!k*JÏUL lu 8 en maken- ..Vertel mijn nouw is eer- DOORZITTEN PUR0L HERA\du CROCQ r OVERHEMDEN n. maal vanal 14.25 J« De Gezondheidscommissie, gezeteld te Schagen. SCHAGER [OMAN?. Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver- tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst. POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20. Prijs per 3 maanden fl.65. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN- TlëN van 1 tot 5 regels 11.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno. inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN. ln 500 verschillende patronen. nergens grooter keus, tegen de laagste prijzen. Het is allee geen goud wat er blinkt, En niet allee lekker wat men drinkt Vraagt 't beste „Schager Snik", maar niet Eiken dag 'n borrel voor het eten. Per Liter slechts f 3.25. DE ZWARTEN DE OORSPRONKELIJKE ISRAëLIETEN UIT JUDEA7 Ulvsnhout, 26 Mèèrt 1929. Menier, t Ia gewoonweg nle te géleuven da me ln de „goeie week" zitten, 't Ziet er bui ten nog zoo triestig en schraal uit, zóó dunnekes, dat er van nuuw leven, van Paschen, nlkske te bespeu ren valt! Gin knopke zit er aan de boomen, gin blom- meke staat 'r laangst de Klootkaanten, gin zonneke brikt er deur de wolken, die as grijze vodden veur d'r gezicht hangen. En as 't 's deurbrikt, as 't 's effekea kaans ziet mee 'n paar stra len deur die flarrenboel te boren, dan trekken die graauwe klodders weer bij mekare op éénen hoop «n 't is weer veur 'nen heelen dag gedaan. Neeë, da's 'nen schralen Paasch. De takken van de boomen moesen nouw in 'nen gruu- nen waas zitten. M'n klimroozen teugen 't huis, achter op d'n erf ok zoo. Maar niks. 't Een of aander onstraant knopke da z'n velleke had laten springen toen er 'n zonneke opschoon, daar zijn de blaaikes nle grooter as 'n frutje, van bevroren. 't Graslaand begin-d'n bietje te „werken". Nada 'k 't rijkelijk gebeerd had en er wa rengel opgevallen is, maar te weinig, begin 't 'n tikske te gruunen. Van nle veul beteekenis nog, maar 't begin is gemokt, "k Ben Zondaggemiddag al m'nen grond 's laangs gekuierd en eb alles 's flink in oogenschouw genomen, maar 't zag er allemaal net uit, amico, of de natuur d'n achturlgen werkdag in hee gevoerd. D'r wor nie opgeschoten, jong. 'k Kwam toevallig menier pustoor teugen, die liep mee z'n en brevier te (kuieren. Toen ie mijn zag, lee Ie er 'n takske van 'n - lucifer-grotte in, waar ie gebleven was, en klapte z'nen boek dicht. „En Dré, wa zegde gij en- van," vroeg ie en z'n oogen gongen over 't laand. „Wa za'k er van zeggen menier pustoor," zee ik, „wa za'k ervan zeggen, ge zie-g-et zeilevers ok wel, ee? 't Is dun, heel dun en ik kan me nie veurstellen da me mer- gen de goeie week ingaan, 't Is hierbuiten net iender of me aan 't begin, in plak aan 't end van den vasten staan." „Mijnen hof", en toen schudde-n-ie mee z'nen kop, „mijnen hof daar zit ok nog gin greintje tier in", zeet ie, „gin greintje! 't Is waar, de Paschen val vruug, heel vruug van 't jaar en 't veurjaar is toevallig aan den laten kaant, maar ik zie nouw eenmaal gère, 'nen malsch gruunen Paasch, wa gij?" „Hij kan mijn nie gruun genogt zijn", zee ik, „en win- delt er nouw maar gin doekskes om en zeg nouw maar ineens waar 't op staat! G'et nie veur niks zoo kwiek oew brevierke dicht geslagen toen ge me aan zag ko men." „Ge kèk lillek ln m'n kaarten, Dré", lachte-n-le, „maar g'et gelijk, 'k mot oew 's wa vragen. Kek," zee-t-ie, „ge wit zellevers da'k mee dieën harren winter veul noodig eb gad. 't Was nie bij te slèpen, Dré. Braandstoffen, brood, hier en daar geld veur de huur, versterkende middelen veur 'n paar jonge moederkes, affijn te veul om op te noemen. Keb zelfs de grotste ruzie mee Mieë" lachte-n-ie, z'n huishoudster, „omda 'k m'nen eigen braandstof weggegeven eb en 'n deken die 'k best mis sen kon. En wa-d-is now 't geval? 'k Zit fienaansjeel aan d'n grond om nie vlot meer te komen, want keb hier en daar schuld motten maken ok enne... ik kan bij de proehiejanen nie meer aankomen. Dré, keb et te veul van eiëren gemokt mee m'n gebedel veur de èèr- men!" 'k Wis nie goed wa'k zeggen moes, want in wendig haMt mee 'm te doen. Ik docht: die zit veur 'n aander op 'n houtje te bijten en aan z'n lijf hangt ie et ok nie, waant z'nen toog is gruuner as mijn graslaand, en ik stopte onderwijl maar 's 'n pepke. n nouW ben 'k bang," zeet ie toen en z'n ouwe stem klonk ineens heel aanders, daarom keek ik 'm 's aan «w n°u7riben *?ang dat er ons lieveneerke op over ww80? n' Mle ee"E*et rn-n-al verweten, jong!" i^nïlï m',"v,an wle 2^e banger, van onzen lieveneer of van Mieë?" „Eerlijk gezeet," lachte-n-le, „van Mie. Die kan zoo op d'ren poot speulen, Dré, daar hedde gin idee van. En... as ge 't me nouw vraagt, z'ee bijna altij gelijk," Me ver gatten 't schrale veurjaar en zijn schrale portemenee en j me lachten as mieljenèèrs! „En wa komde nouw te- I kort, menier pustoor?" vroeg ik, d'n knoop maar deur- 1 hakkend. „Blommen, Dré! Plaanten, wa pallemen en j zoo en wa blommekes veur 't hoofdaltaar teugen de Paaschdagen. En as gij gin kaans ziet mijn daar aan te helpen, dan zal ons kerkske er mee die hooge feest dagen uitzien of er niks aan d'haand is en zoo kunnen me toch, na deusen passie de opstaanding nie vieren, Dré! Nouw gij?" „Waar 'k het vandaan haal, daar haal lk 't vandaan," zee lk, „maar ons kerk zal er mee de Paschen uitzien as 'nen hof, anders hiet ik gin Dré, menier pustoor!" En toen gaf ie me 'n haand, amico, zoo steuvlg as ie kon mee z'n dunne knokkeltjes en 'k vuulde dat le 'n bietje beefde. Nouw, mijn kost et niks. Keb mammeraden genogt in 't tuindersvak die me aan wa pallemboomen en krui- nagels en tuilepen wallen hellepen, desnoods in ruil veur 'nen kruiwagen gruuntes en die mok mijn nie èrmer. Trui was 't deuzen keer gloeiend mee me-n-eens en da mokte de zaak nog wa gemakkelijker en da brave pus- torke, die 't hemd van z'n gat weggift, is ok weer uit de penarie. j Keb vleeje week 'nen goeie 'gad aan de Paaschvee- I markt bij ons in de stad. De vèrkens gongen van d' haand of ze niks kostten. Veral 't vette vee, da vlóóg weg! Vette vèrkens gongen veur zeuvenenzeuventlg centen de kilo, vuil. Biggen veur twintig gulden. Keb I ze wel veur de helft en nog minder gekocht, amico. Vette koeien teugen goed veertig cent 't pond, schoon. Da's amper zoo veul as veur de vèrkens! 't Gong er bedrijvig en vlot naar toe. En ik kwam 's aves thuis mee 'nen portefulHe mee geld om van te fcwellenj. j Trui wouw eerst zo'n bietje de kachel aantmakcn, omdat "k wa later thuis kwam ze gedocht >^-1, ~- maar toen ze die roole ruggen zag, amico, toen zee ze: „g'et zekers wel trek in 'nen sterken bak koffie j en 'n paar enejen| mik, Dré?" En d'r oogen die I as op d'n dag dat me gongen trouwen. „Was 't 'n gezellige mart?" vroeg ze, toen te schransen zat. „Nouw!" zee ik, „da wil zeggen1: 't gong ee, 't gong, 't gong!" „Boer van Gils was van middag om drieuur al thuis," friemelde ze 'r toen zoo tusschen deur. „Wja zegde van m'n - prijzen/' boomde- n-.ik er dwars overheenen, „hadde da gedocht gJad?" „Gin haar op m'n hoofd," zee ze lievekes, „nog 'n bakake Dré", en meteen goot z ern'nen spoelbak weer vol. „Vèrkens kweeken kunde mijn toch overlaten ee I menmeke", knipoogde ze toen, „maar, ze goed van dlhlaand toen is mannenwerk, da geef Ik gewonnen," fleemde ze deur. Kad al laanflc spijt, amico, onder ons gezeet, da'k nog nie 'a uurke langer ln de stad was ge bleven, want 't gong er leutig naar toe, jong, ln t „Zwarte Pèèrd". Z'odden allemaal goed centen op zak en de prijzen waren van dieën aard gewiest, da moeder de vrouw ze toch op glnnen rijksdaalder na kon tellen, dus 't pils da schuimde as 'n merakeï! Ze lekten d'r Hippen af as poesen en .kekenj de wereld ln als Ro'kke- fellers.- Ze gafven den kastelein aamper tijd om nouw en dan 'n nuuw vat aan te slaan en ze lieten d'n vasten d'n vasten veur vandaag. Ollee, zo'nen rejalenj vlotten martdag is net zoo lollig as "nen gèèven kermis, veral omdat ge bovendien nog mee veul centen naar huis gaat En nouw overmèrgen, amico, mee d'n Witten Don derdag, dan stallen de slagers uit om 't water in oewen mond te krijgen. Dan emmen ze allemaal schoonmaak g'ouwen; don glimmen de tegeltjes van de muren en dan blinkt et koper darg-er oew haren in kunt kammen. En dan staan daar veur de ramen de hammen op wondergroote, porseleinen schalen opgemakt as brui lof tstaarten zoo schoon, mee 'nen zijen strik of 'nen pepieren kanten tros op 't end. Heele gebrajen biggen, -zwemmend dn d'n dril, op schalen zoo groot as vijvers, maken oew belust. Schottels mee zult staan te bibbe ren in 't vet, as er 'nen vrachtwagen laangst rijdt en hier en' daar lee-d-'nen vèrkenskop, netjes geschoren, mee 'nen pepieren kanten kraag om z'nien nek en 'nen sinaasappel in z'n bek as 'n stilleven, as 'n schilderij van kostelijke frèterij, omgeven van .takske® gruun en 'n blommeke. Ja, amico, dan is er 'n echte Paasóh- stemming in de stad en op 't dürp, beter as op t laand. Dan gaan de mentechen winkelen, en dribbelen deur de straten mee genoegelijke gezichten, in 't ver- udtzlcht van 'n paar sohoone feestdagen. De vlugste weflkes emmen d'n schoonmaak dan al achter d'ren rug en da kunde op d'r gezicht zien. Ze kijken as glnneraalp die d'n slag emmen gewonnen en! nouw op verlof gaan. Ze zijn tevrejen over d'r eigen en inukke menschen kijken gelukkig uit d'r oogenI Dan hangt er 'n stemming van gebrajen rollades, geluk eni vrede over onze Brabaantsche stadjes en dürpkes dan staan me allemaal mee open ènnen ■klaar om de Lente aan ons hart te drukken, dan w i 1- 1 e n me 't nuuwe le»ven zien en voelen, dan dan is 't Paschen! Dan luien enj kleppen de klokken feestelijk over de velden naar ons toe; dan weten me dand-et nuuwe over 't ouwe gewonnen heet, dan maken mie-n-ons gereed om naar de kerk te gaan, waar de wierook- en blommen- lucht, 't gesjilp van de veugels in d'n pastorie-tuin, 't licht van de kerSkes bleek-stralen dn 't nuuwe zonlicht da deur de gekleurde glas-in-lood-ramen naar binnen plaste ja, waar alles staat te blinfeenj ln rein licht en vuulen me even over ons gaan 't groote wonder van de groote schepping waarin rwij mte meer te beteekenen. emmen as muizenkeuteltjes. Dan, amico, dan is 't volledig Paschen. 'k Schei d'r af. Keb meer te doen as over de Paschen te zeeveren, 'tis dagen d'r mot gewerkt worren! Maar eerst nog: 'n zalig Paaschfeest toegewenscht van d'n vèrkenafokker en gin horke minder van oewen Quickstep en foxtrott in de synagoge. In de New Yorksche Sun heeft onlangs een be schrijving gestaan van een eigenaardige godsdienst oefening, door een secte van negers gehouden. In het negerdistrict Harlem bestaan volgens den mede werker aan dat blad, die dezen dienst heeft bijge woond, drie secten, welke zich houden aan het Joodsche ritueel. Van deze drie is er één die in hun godsvereering ook aan Jezus een plaats inruimt; de overige twee willen met Jezus niet hebben te maken. De twee laatstgenoemde secten dienen zich onder scheidenlijk aan als B'nai Beth Abraham (zonen uit het huis van Abraham) en de Torah Beth Zion (wet van het huis Zions). Maar ook de eerstgenoemde, die zich betitelt als de Onderhouders van de Geboden, houdt zich stipt aan de Joodsche gebruiken. Haar leden eten uitslui tend ritueel toebereide spijzen, vieren den Sabbat op Zaterdag, vaston. op Joem Kippoer, eten paasch- koeken in de Paaschdagon en sommigen hunner zen den hun kinderen naar een Joodsche school. De synagoge, waarin deze secte haar godsdienst oefeningen houdt, is gevestigd in een oud huis van baksteen, dat volgens de afbeelding doet denken aan een als kantoor of pakhuis gebruikt pand aan een Amsterdamsche gracht. Alleeen een bord met een opschrift duidt de bestemming aan. Op dat huis leest men: „De Onderhouders van de Geboden. Hei lige Kerk van den levenden God, Pilaar en grond van de waarheid. Diensten: Vrijdags, Zaterdags, Zondags, Bisschop A. W. Matthews". Van binnen ziet het gebouw er ietwat zonderling uit door de eigenaardige stoffeering. Men vindt er een preekstoel en een piano, omgeven door alle in strumenten van een jazz-band. Op den wand is het Hebreeuwsche alfabet geschilderd, henevens de dubbele driehoek met een Hebreeuwsch inschrift, behelzende den volledigen tekst van de'Tien Gebo den. Op een schoolbord prijkt de mededeeling, dat men or> staanden voet 175 dollar noodig heeft; op een plakkaat: „Volk, bereid u, uw God te ontmoe ten. Jezus redt". Een venster van gekleurd glas in den achterwand stelt'het christelijke kruis en den kroon voor. Doorzitten bij wielrijden verzacht en geneest men met Doos 30, 60, Tube 80 ct. toet a voe DRé. Deze negers zijn overtuigd, dat zi| de oorspronke lijke Israëlieten uit Judeau zijn en dat de blanke Joden allen tot de tien verloren stammen behooren. Bisschop Matthews, die zijn geloofsgenooten He breeuwsch onderwijst, spreekt deze taal met een Arabisch accent. Het is het echte, Palestijnsche He breeuws, althans volgens den berichtgever in de Sun. Merkwaardig is de „schriftuurlijke" grondslag, waarop deze Joodsche negersecte haar muzikaal ritueel heeft gevestigd. Eén Joodsche koopman, die de bezoekers in de synagoge van de Onderhouders van de Geboden geïntroduceerd had, legde dezen uit dat zoowel de saxofoon als de guitaar en de tam boerijn Bijbelsche muziekinstrumenten zijn. Toen koning David voor de ark uit danste, bespeelde hij de kinnoor en dit zou niets anders geweest zijn dan de saxofoon. Wij hebben hier met een wel zeer vrijmoedige veronderstellinig te doen. Weliswaar staat het bij de deskundigen geenszins vast, wat voor instrumen ten de kinnoor en de nebbei eigenlijk geweest zijn, doch vrijwel algemeen houdt men ze voor snaar instrumenten. David met de harp is de traditioneels belichaming van deze uitlegging. Toch geven de deskundigen toe, dat er maar wei nig omtrent deze instrumenten vaststaat. Uit den Bijbel is slechts op te maken dat men de kinnoor en de nebbei onder het loopen bespelen kon en dat zij derhalve klein en licht moeten zijn geweest. Hoe dit zij, de Joodsche negers te Harlem vinden het ge bruik van £e saxofoon bij hun godsdienstoefenin gen blijkbaar schriftuurlijk veroorloofd en ook de wijze, waarop zij hun muziekinstrumenten gebrui ken, openbaart, dat zij zich de psalmen voorstellen als marschliederen. iMisschien hebben zij hierin gelijk; het waren im mers goeddeels, optochtliederen en wij moeten de stamgenooten van Josephine Baker gelijk geven, dat het den ouden Israëlitischen tempelgangers wel zeer bezwaarlijk zou zijn gevallen, hun feestelijke ommegangen te houden op de maat van het onder Protestantsche christenen als .schriftuurlijk" in zwang geraakte psalmgezang. De Joodsche negers te New York houden zich aan het oude rhytme, waarop David met het gansche huis Israëls de Arke des Heeren met gejuich en ba zuingeschal „opgebracht" heeft en de marschliede ren, welke bij het geluid van saxofoon, tamboerijn, triangel, piano, trommel en cymbaal in hun gods dienstoefeningen weerklinken, doen denken aan het vroolijk tempo van Heilslegermuziek. Onder deze gesyncopeerde psalmgezangen begin nen de geloovigen allengs beweeglijk te worden; hoe mear het tempo van de muziek, die als een matige marsch is begonnen, in snelheid toeneemt, te harder trappelen zij met de, beenen en te dieper buigen zij liun lichamen mee op de maat. Tenslotte zingen zij onder een „quickstep": „Zoo de vuurzuil leidt hen 's nachts, En overdag de wolk Zweeft aldoor Recht hun voor Op de reis van IsraëEs volk". HO 0 GrTR-1-ALKMAAR'TE L-35! De tamboerijnen rinkelen en ratelen en de trom mels roffelen er tusschen in met het lawaai van een jazzband: „Er zal een gids en een leider zijn Tot de woestijntocht is verricht, Want de Heer onze God zal op zijn tijd Ons leiden tot het licht." De muziek wordt al wilder en sneller. Een reus achtige negerin in een zwarten bontmantel begint langzaam wiegelend door het pad tusschen de kerk banken te loopen. Een andere negerin, die in een witte kiel de saxofoon blaast, wiegt haar heupen mee op de maat. De psalm wordt een foxtrot. Men hoort kreten van „Halleluja!" en „Prijst den Heer!" Dan legt de bisschop zijn tamboerijn neer, slaat een wit zijden gebedssjaal om de schouders en zegt de gebeden in het Hebreeuwsch. Telkens als hij een paar zinnen Hebreeuwsch heeft gezegd, vertaalt- hij den tekst in het Engelsch. Hij bidt om God's zegen over de „Kinderen Israëls" en bidt, dat ook alle ove rige menschen „het licht mogen zien"; hij bidt voor den President, het Congres, de sheriffs en rechters van het land. Nadat hij een kwartier heeft gebeden, leest hij de Tien Geboden, gevolgd door een Bijbel lezing van ongeveer een uur. Aldus, volgens de New Yorksche Sun, de eere- dienst van de Joodsche negers in Harlem. De openbare vergadering werd Vrijdagmiddag ten raadhuize alhier, onder voorzitterschap van den heer G. Beers, gehouden en had in hoofdzaak ten doel de behandeling van het jaarverslag. Keurig samengesteld, werd het uitgebracht door den secretaris der com missie, den heer P. D. Rezelman. We vermelden er het volgende uit: In de vacature, ontstaan door het overlijden van den heer Rutger Kaan, werd voorzien door de benoe ming van den heer N. Koppes te Wieringerwaard. Het overlijden van den heer Rutger Kaan was voor de commissie een gevoelig verlies, niet alleen om dat zij in den overledene verloor een bekwaam ad viseur, maar tevens een goed vriend, die op de meest eenvoudige wijze met bekwaamheid en helderin zicht van zaken, met de commissieleden samenwerkte^ De heeren A. C. Melchior en H. G. Th. Mann waren reeds 25 jaren lid der commissie en ontvingen als blijk van waardeering van de commissie respectieve lijk een litho en ets. Er werden 4 gewone vergaderingen gehouden. De rekening over 1927 sloot met een voordeelig saldo van f208.53. De gezondheidstoestand van de bevolking in het ressort, der commissie was ook in dit verslagjaar weer gun^ig te noemen. Slechts 4 gevallen van typhus werden aangegeven en alleen in de gemeen ten Warmenhuizen en Broek op Langendijk was de roodvonk van eenige beteekenis. Andere besmette lijke ziekten kwamen niet voor. Ernstige misstanden werden bij de inspectietochten niet waargenomen, maar in de meeste dorpen en ge huchten laat de vuilnisafvoer te wenschen over en herhaaldelijk worden slootverontreinigingen waarge nomen als gevolg van het ontbreken van een vuilnis ophaaldienst. In dezen toestand zal verbetering be hooren te worden aangebracht door instelling van gemeentelijke vuilnisophaaldiensten voor plaatsen waar dit gewenscht zal blijken te zijn. Uit de beantwoording van een desbetreffende vra genlijst bleek dat de afvoer van faecaliën, urine, enz., nog zeer onvoldoende is geregeld en alleen in de ge meenten Texel (Den Burg), Wieringen (Hippolytus- hoef), Callantsoog (dorp), Petten (dorp), Schagen (plaats, Barsingerhorn (dorp en Kolhorn) en War menhuizen (dorp) een gemeentelijke dienst bestaat Waar de diensten gedeeltelijk nog zeer onvoldoende werken, zal verbetering gewenscht, zijn. Aan verschillende gemeentebesturen werd geadvi seerd verbetering te 'brengen in verontreiniging van slooten, het tegengaan van hinderlijke wijze van mest- storting. Ook dit jaar werden verschillende keetwoningen van de bij de Zuiderzeewerken te werk gestelde ar beiders geïnspecteerd, waarbij hetzelfde euvel bleek, als over deze aangelegenheid in het vorige jaarver slag werd gerapporteerd. iBehalve in de gemeenten Wieringen en Anna Pati- lowna, waar respectievelijk door de Zuiderzeewerken en de bloembollencultuur veel woongelegenheid ge vraagd wordt, heeft de nieuwbouw in het ressort der commissie niet veel bedragen, zoodat er steeds nog een zekere behoefte aan goedkoop© woongelegenheid blijft bestaan. Ook ten aanzien van de volkshuisvesting werden aan gemeentebesturen adviezen verstrekt In 1928 kwamen 4 gevallen van buiktyphus voor, en 39 gevallen van roodvonk. Bijzondere maatregelen behoefden niet te worden getroffen. Op een vraag van den Inspecteur van de Volksge zondheid, den heer Jhr. G. de Graeff, omtrent de rege ling van de drinkwatervoorziening van de woonketen bij de Zuiderzeewerken, werd door de Commissie ge antwoord dat de watervoorziening van de keten der Zuiderzeewerken en die der aannemers, wel in orde •is, maar dat die van de z.g. particuliere keten veel te wenschen overlaat. Het water moet in sommige ge vallen van elders worden aangevoerd, bij welk ver voer niet altijd geschikt vaatwerk wordt gebruikt. Zoo werd in één geval voor het vervoer gebruik ge maakt van een iertank, welke zeer waarschijnlijk niet voldoende voor het gebruik werd ontsmet. Het ge-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1929 | | pagina 1