Schaper Courant
Radioprogramma
Tweede Blad.
BOERDERIJ en VEEHOUDERIJ
Zaterdag 4 Mei 1929
72ste Jaargang. No. 8453
9.00
10.30
10.50
12.00
1205
12.20
12,25
1130
12.30
L80
5.00
6.05
5.50
5.50
6.00
6.05
1.50
6.50
8.00
Voor Zondag 5 Mei 1929.
HUIZEN (336) KRO Morgenwijding.
HILVERSUM (1071) VARA „doe het veilig", ven
volgens een voordracht gevolgd door een toe
spraak door A. H. Gerhard.
HUIZEN (336) NCRV Kerkdienst uit de Groote
Kerk te Rotterdam. Voorganger Ds. H. van Wes-
sel.
HILVERSUM (1071) VPRO Kerimiteendlng uit
gebouw van de Nederlandsche Protestantenbond
te Bloemendaal. Voorganger Ds. W. Banning.
HAMBURG (392) Concert.
BERLIJN (475) Concert.
HILVERSUM (1071) Lezing door J. Hagers. On-
derw.: „Waak tegen fraude Ken Uw zaak!"
PARIJS (R. 1744) Dansmuziek.
LANGENBERG (462) Middagconcert
HAMBURG (392) Concert
HILVERSUM (1071) Middagconcert door het om
roeporkest. Soliste Victoria Binnendijk.
HUIZEN (336) Lunohmuziek.
HUIZEN (336) Exposé over het Eucharistisch
Krui'stochtwerk.
HILVERSUM (1071) AVRO-boekenhalfuurtJe.
Spr. Dr.- P. H. Ritter Jr., Onderwerp „Willem
Kloos bij zijn zeventigsten verjaardag."
HAMBURG (392) Concert
HILVERSUM (1071) Doorloopend verslag door
een deskundig ooggetuige van den voetbalwed^-
strijd Belglë-Holland te Antwerpen.
HUIZEN (336) KRO-middagconcert
KALUNDBORG (1153) Namiddagconcert.
DAVENTRY (482) Concert.
DAVENTRY (1563) Concert
WEENEN (520) Concert
HUIZEN (336) Feestelijke bijeenkomst bij het 5e
eeuwfeest van het H. Bloedmirakel te Alkmaar.
KONINGSBERGEN (280) Concert
LANGENBERG (462) Vesperconcert
BERLIJN (475) Populair concert
PARIJS (R. 1744) Gramophoonplaten.
BRUSSEL (512) Concert
HILVERSUM (1071) Wedstrijduitslagen door het
persbureau Vaz Dias. In de rustpoozen gramofoon
muziek.
HUIZEN (336) NCRV Kerkdienst uit de Geref.
Kerk te Leiden. Voorganger Ds. H. J. Kouwenho-
ven Dzn.
HILVERSUM (1071) VARA Kinderuurtje,
DAVENTRY (1563) Bachcantate.
BRUSSEL (512) Gramofoonplaten.
PARIJS (R. 1744) Gramofoonmuziek,
HILVERSUM (1071) VARA vooravondconcert
WEENEN (520) Concert
BOEDAPEST (545) Operette daarna concert.
FRANKFURT (421) Opera Rigoletto, daarna tot
11.50 dansmuziek.
MOTALA (351) Concert
BERLIJN (475) Populair concert
KALUNDBORG (1153) Opera.
KONINGSBERGEN (280) Concert
HILVERSUM (1071) Gramofoonmuziek.
HUIZEN (1852) KRO. Spr. Mr. H. F. A. Donders.
BRUSSEL (512) Concert.
PARIJS (R. 1744) Concert.
WARSCHAU (1385) Concert
HUIZEN (1852) Tijdsein, voetbaluitslagen, daarna
praatje tot de luisteraars, vervolgens concert
avond en nieuwsberichten van het persbureau
Vaz Dias. Epiloog door Klein Koor.
HILVERSUM (1071) Tijdsein; pers- en sportbe
richten van het persbureau Vaz Dias, daarna con
cert door de Haarelmsche Orkestvereeniging, te
8.45 causerie door Felix Timmermans, voortzet
ting concert. Te 9.45 voordracht door Felix Tim
mermans en voortzetting concert, daarna gramo
foonmuziek.
DAVENTRY (482) Concert
DAVENTRY (1563) Concert
MOTALA (1351) Oude dansmuziek.
MUNCHEN (538) Dansmuziek.
BARCELONA (351) Concert
BRESLAU (321) Dansmuziek.
TURIJN (272) Dansmuziek.
HAMBURG (392) Dansmuziek.
KALUNDBORG (1153) Dansmuziek.
KATTOWITZ (416) Dansmuziek.
WARSCHAU (1385) Dansmuziek.
7.36 BRUSSEL (.012) Concert.
7.40 PARIJS (RJ.744) Concert
7.45 HILVERSUM (1071) Politieberichten.
7.50 BERLIJN (475) Concert
7.50 TOULOUSE (383) Concert
7.50 ZEESEN (1648) Pianoconcert
8.01 HILVERSUM (1071) Uitzending van het feest
concert ter gelegenheid vani den 40-jarlgen kun
stenaarsloopbaan van Fred. J. Roeake.
8.05 ROME (444) Populair concert
8.15 TURIJN (272) Populair concert
8.25 (BRUSSEL (512) Populair concert
9.— DAVENTRY (1563) Kamermuziek.
9.20 KALUNDBORG (1153) Concert
9.25 BARCELONA (351) Concert
9.30 HILVERSUM (1071) Concert door het omroep
orkest oJ.v. Nico Treep. In de pauze berichten
van Vaz Dias. Na afloop gramophoonnauxiek,
9.35 DAVENTRY (482) Dansmuziek.
10.20 WARSCHAU (1385) Dansmuziek.
10.20 HAMBURG (392) Concert
10.20...DAVENTRY (1563) Dansmuziek.
Voor Dinsdag 7 Med 1929.
9.35 LANGENBERG (462) Gramofoonmuziek.
10.— "HILVERSUM (1071) Morgenwijding.
10.20 DAVENTRY (1562) Gramofoonmuziek.
11.20 DAVENTRY (1562) Gramofconmuzlek.
11.20 KALUNDBORG (1153) Uitzending uit restau
rant Wivet
11.30 HUIZEN (336) K.R.O. Godsdienstig halfuurtje.
11.55 LANGENBERG (462) Gramofoonmuziek.
11.30 PARIJS (RJ.744) Symphonieconcert
12.— HILVERSUM (1071) Politieberichten.
12.15 HUIZEN (336) Lunchconcert
12.15 HILVERSUM (1071) Lunchconcert
12.20 DAVENTRY (1562) Lunchconcert
12.25 LANGENBERG (462) Concert
12.35 PARIJS R.1744Voortzetting concert
12.50 FRANKFORT (421) Gramofoonplaten,
1.05 HAMBURG (392) Gramofoonplaten.
1.15 HUIZEN (336) Gramofoonplaten.
2.HILVERSUM (1071) Wenken op het gebied van
kooken door P. J. Kers.
2.— HUIZEN (336) KLR.O. Knipcursus en stofversio-
ren.
2.20 KALUNDBORG (1153) Concert
2.45 HILVERSUM (1071) Gramofoonmuziek.
8.— HILVERSUM (1071) A.V.RO.-knipcursas door
Mevr. De LeeuwVan Rees.
8.05 PARIJS (R.1744) Concert.
3.20 DAVENTRY (1562) Louis Lev/s orkest
3.50 DAVENTRY Louis Levy's orkest (voortzett)
4.— HILVERSUM (1071) Micofoondebutanten.
4.20 BRUSSEL (512) Kamermuziek.
4.20 FRANKFORT (421) Concert.
4.20 BERLIJN (475) Dansmuziek.
4.20 MOTALA (1351) Gramofoonmuziek.
5.05 LANGENBERG (462) Vesperconcert,
5.30 HUIZEN (336) Pianoconcert.
5.30 HILVERSUM (1071) Vooravondconcert
5.35 HAMBURG (392) Dansmuziek.
5.50 BRUSSEL (512) Gramofoonmuziek.
5.50 HUIZEN (336 na 6 uur 1852) Gramofoonmuziek.
5.50 MOTALA (1351) Populair concert.
5.65 PARIJS (R.1744) Gramofoonmuziek.
6.10 HUIZEN (1852) Vervolg pianoconcert
6.30 HUIZEN (1852) Gramofoonplaten.
7.— HUIZEN (1852) Cursus kerklatijn, voocr begin.
7.05 MOTALA (1351) Wagner-ooncert.
7.05 DAVENTRY (1562) Radio militair orkest
7.15 HILVERSUM (1071) 24ste les Engelsch voor ge- j
vorderden, door Fred. Fry.
7.20 LANGENBERG (462) Concert
7.20 BERN (406) Russische en zigeunerllederen.
7.20 DAVENTRY (1562) Populair ooncert
7.35 BRUSSEL (512) Conoert
7.35 HUIZEN (1852) Cursus Kerklatijn voor meer
gevorderden.
7.45 HILVERSUM (1071) Politieberichten.
7.55 PARIJS (R1744) Concert
8.HUIZEN (1852) Uitzending uit Eindhoven van
Die Schöpfung (Haydn) door de Philips Oratoii-
unwereenigtng, m. beg. van het Utr. Sted. Orkest
en. solisten.
8.15 HILVERSUM (1071) Aansluiting van het Con
certgebouw te Adam. Beethoven-cyclus oJ.v. Dr.
Willem Mengelberg. (Nadere aankondiging ge
schiedt door de microfoon). Na afloop berichten
van 't Persbuerau Vaz Dias. Daarna dansmuziek.
9.05 BRUSSEL (512) Dansmuziek.
9.— DAVENTRY (1562) De Courvüle'fl uurtje, Jack
Padbury's Cosmo Club Slx.
9.05 TOULOUSE (883) Dansmuziek.
10.— DAVENTRY (1562) Dansmuziek.
10.20 HAMBURG (392) Dansmuziek.
300-JARIGr BESTAAN VAN DE
HEERHUGOWAARD (1629-1929).
10,00
10.20
11.00
1L20
U.50
12.00
12.15
12.20
12.25
12.30
12.35
1.05
2.00
2.20
■2.30
2.50
3.20
3.20
3.20
3.50
8.50
4.00
4.20
4.20
130
5.00
5.00
5.05
5.15
5.20
5.30
5.50.
5.50
f 6.00
6.30
7.15
7.20
i 7,20
7.20
7.25
7.25
Voor Maandag 6 MeL
HILVERSUM (1071) Tijdsein en morgenwijding.
HAMBURG (392) Gramofoonplaten.
HUIZEN (336) NCRV Ziekendienst
KALUNDBORG (1153) Concert
PARIJS (R. 1744) Concert
HILVERSUM (1071) Politieberichten.
HILVERSUM (1071) Lunchmuziek.
DAVENTRY (1563) Orgelrecital.
LANGENBERG (462) Middagconcert
HUIZEN (336) NCRV orgelconcert
PARIJS (R, 1744) Concert.
HAMBURG (392) Gramofoonplaten.
HILVERSUM (1071) Gramofoonplaten.
DAVENTRY (482) Concert
HILVERSUM (1071) Filmmuziek uit het Rem
brand t Theater te Amsterdam.
DAVENTRY (1563) Dansmuziek,
BERN (406) Concert
WEENEN (520) Concert
DAVENTRY (482) Balladenconcert
BRESLAU (321) Concerf.
DAVENTRY (482) Dansmuziek.
HUIZEN (336) NCRV ziekenuurtje.
BERLIJN (475) Spaansche muziek.
BRUSSEL (512) Concert
HILVERSUM (1071) Rustpoos voor het verzor
gen van den zender,
HUIZEN (336) NCRV Gramofoonplaten.
HILVERSUM (1071) Kinderuurtje.
LANGENBERG (462) Vesperconcert.
WARSCHAU (1385) Concert.
HAMBURG (392) Populair concert
BARCELONA (351) Concert
BRUSSEL (512) Gramofoonmuziek.
DAVENTRY (482) Concert.
HILVERSUM (1071) Tijdsein en dinermuzlek
door het AVRO-trio.
HUIZEN (1852) Lezingen door Willem de Mérode
daarna orgelconcert
HILVERSUM (1071) Tooneelhalftiurtje.
BOEDAPEST (545) Concert
LANGENBERG (462) Conoert
DAVENTRY (482) Concert
(1351) Concert.
WEENEN (520) Concert
HUIZEN (1852) N.C.R.V. Uiteendavond. Na af-
00P Persberichten Vaz Dias.
De plaatsruimte, mij door de Redactie van de Scha-
ger Courant toegemeten voor het schrijven van een
artikeltje in de Rubriek Boerderij en Veeteelt wil ik
ditmaal benutten om eens iets te vertellen over het
ontstaan, de wording en groei van de Heer-Hugo
waard, die dit jaar haar 300-jarig bestaan zal her
denken. Deze taak werd mij vergemakkelijkt door
dat het Bestuur van den Polder aan den Heer Mr.
J. Belonje te Alkmaar opdroeg om voor deze bijzon
dere gebeurtenis een gedenkboek samen te stellen
uit het archief van den Polder. Dit gedenkboek is
dezer dagen verschenen bij de firma van Putten en
Oortmeijer te Alkmaar en zij die belang stellen in de
wording van ons land raderl wij aan nader kennis te
maken met deze mooie uitgave. Voor ons overzicht
oDtleenen we aan dit gedenkboek de volgende we
tenswaardigheden aangaande deze belangrijke inpol
dering.
De Heer-Hugowaard is gelegen in het hartje van
Wlest-Friesland en beslaat een oppervlakte van bijna
3800 H.A. en wordt bewoond door pl.m. 4000 men-
schen. De grond bestaat hoofdzakelijk uit zavelklei
en zeeklei, waarop door dé bewoners met stijgend
succes tuinbouw, landbouw, veehouderij en zuivel
bereiding wordt uitgeoefend. In dit herdenkingsjaar
gaan onze gedachten onwillekeurig terug naar de
Gouden Eeuw, toen deze polder nog een groote water
vlakte was, de Hleer Hjuygen Waard, de Groote
Waard of kortweg de Waard geheeten, een: water
plas die zich in den loop der tijden door stormen en
watervloeden aanzienlijk vergrootte en een voortdu
rend gevaar opleverde voor de omwonenden. Toch
was deze watervlakte reeds in oude tijden door dijks-
werken beteugeld. In het Westen was het de Ooster
(en) dijk, die aan al te vraatzuchtigen golfslag paal
en perk kwam stellen. Voor overstrooming aan de
Noord-Oostzijde waakte de Schager-Zijdewind. De
Huigendijk beschermde tegen het gevaar, dat uit het
Zuiden kon dreigen door een aanval van de golven
van de Schermeer en ook aan de Oostzijde hadden
de inwoners de naastliggende landen van lieverlede
met stevige kaden omgeven.
I In 1380 heeft Aelbrecht van Beieren reeds toestem
ming gegeven tot het graven van de Langereis, het
nog bestaande afvoerkanaal van Westfrieslands
Westelijk deel, om in de afwatering van dit groote
jmeer te voorzien. Ook betoonden de Egmondsche
j monniken hun bijzondere belangstelling door het op
werpen van plaatselijke waterkeeringen. Op deze
.wijze is een aanvang gemaakt met de beperking
van het N.-Westelijk gedeelte van de Waard. Van
'dien uitlooper ten Zuiden van Schagen is men se
dert meer en1 meer op dien weg voortgegaan. Het eer
ste kwartaal van de 17e eeuw ontstonden op die wij
ze de Slootgaard, het Waarland, de Speketerpolder;
Woudmeer, Bleekmeer, Schaapskuil en Berkemeer
waren toen nog water.
De groote stoot tot algeheele inpoldering is uitge
gaan van een groep Hollandsche regenten, welke
zich hadden vereenigd om het geheele meer ineens te
bedijken. De Hollandsche patriciërs uit het begin der
17e eeuw waren rijk en machtig; zij bezaten durf en
ondernemingszin; kolossale kapitalen door den han
del voortgebracht moesten hier te lande een uitweg
vinden. Zoo kwamen de heeren van dien tijd er toe
om hun geld te beleggen In het aanwinnen van gron
den op eigen gebied. Men legde zich toen vol goeden
moed toe op landaanwinning en millioenen zijn al
dus besteed aan de belangrijke polders en bedijkin
gen, zooals de Zijpe, de Wieringerwaard, de Beem-
ster, de Purmer, enz. Dat er durf was om dergelijke
groote werken tot stand te brengen blijkt wel uit een
Octrooi van de Staten van Holland, d.d. 2 Dec. 1609,
waarin het fantastische plan werd ontvouwd om in
die dagen reeds een stuk Zuiderzee in te polderen,
gelegen tusschen het vasteland en Wierihgen.
Voor de inpoldering der Heer-Hugowaard maakten
zich vooral verdienstelijk een aantal Alkmaarsche
regenten, geassocieerd met Ainsterdamsche geld
schieters en eenige invloedrijke Haagsche heeren.
Jhr. Mr. N. van Foreest en Jhr. F. van Teylingen
hebben in de voorbereidende werkzaamheden een
belangrijke rol gespeeld. Vele moeilijkheden toch
moesten worden overwonnen; niet alleen van tech-
nischen aard, maar ook speelden belangen en rechten
van omliggende steden enz. een geducht woordje
mee. Vergeten moet niet worden dat in die dagen
het nationaal gevoel nog niet zoo diep zat en niet
iedere regent uit die dagen had een vooruitzienden
blik, welke zoo noodig i9 om zoo'n groot werk naar
waarde te kunnen beoordeelen. Vergelijken wij in
deze den toestand van nu met dien van vroeger dan
kunnen wij wel schrijven dat het droogmaken der
Zuiderzee nu gedragen wordt door de overgroote be
langstelling van ons geheele land. Dat werkt voor
H.H. autoriteiten heel wat gemakkelijker dan vroe
ger, toen met allerlei belangetjes moest rekening ge
houden worden. Vermeld staat dat vooral Alkmaar
en Hoorn vele moeilijkheden in den weg legden om
het groote werk uit te voeren. De machtige regenten
uit deze steden bezaten een grooten invloed in de
polderbesturen uit het omliggende gebied en bij be
langrijke beslissingen lieten zij zich niet onbetuigd.
Met Alkmaar kwam het al spoedig tot een vergelijk.
29 April 1624 werd met Alkmaar een contract getee-
kend, waarin opgenomen werd, le. dat deze stad zou
verkrijgen 500 morgen land in de nieuwe bedijking,
2e. dat alle vergaderingen van het te vormen polder
bestuur en alle aanbestedingen, voorzooverre niet op
het werk gedaan te Alkmaar moesten geschieden,
3e. het college van hoofdingelanden, dijkgraaf en
heemraden moest voor een deel uit Alkmaarsche
bedijkers zijn samengesteld. Verder werden ook tech
nische bedingen vastgelegd. In de eerste plaats moest
een vaart worden gegraven van de Waard naar de
stad voor gezamenlijke rekening en alle wegen in
de Waard zouden in de richting van de stad moeten
worden aangelegd en ten slotte moesten de dorpen
om den polder door bruggen over de ringsloot be
reikbaar gemaakt worden.
Door dit contract werden kostbare en ingrijpende
concessies gedaan en inmiddels daagden nog meer
dere belanghebbenden op, die ook tevreden gesteld
wenschtén te worden. Hieronder behoorden ook ihet
College van de Uitwaterende Sluizen in Kennemer-
land en West-Friesland, aangezien de nieuw te ma
ken polder op Schermerboezem zou afwateren. Ook
Hoorn was veeleischend, doch de Staten van Holland,
overtuigd van het nut van het belangrijke werk, ver
leenden den 6en Maart 1625 concessie tot droogma
king. Doch ook nadien deden zich nog talloozó moei
lijkheden voor. Uitwateringsproblemen, finantieele re
gelingen, bestuursinrichting van de nieuwe droogma
kerij enz. moesten worden geregeld en telkens gewij
zigd naar omstandigheden.
Bij de technische voorbereidingen heeft de land
meter Baert Claesz. een voorname rol gespeeld, ter
wijl Jan Aerienz. Laechwater in 1629 f 193.18.0 ont
ving, „over sijn vacatiën" ten dienste der H.H.Waard.
Of dit de beroemde waterbouwkundige J. A. Leegh-
water uit de Rijp is, kon niet met zekerheid worden
vermeld. Toen de ringsloot en ringdijk gereed waren,
werden in 1628 als eerste begin van de uitmaling
24 molens aanbesteed, welke door onderscheidene wa
termolenbouwers uit die dagen zijn geleverd en daar
mede kon de eigenlijke droogmaking beginnen. Doch
van alle kanten kwamen nu klachten over waterbe-
zwaar, zoodat het aantal strijkmolens moest worden
vermeerderd on betere boezomvoorzieningen moesten
worden getroffen. Een en ander veroorzaakt weer heel
wat oponthoud en bijzondere kosten. Des te meer
respect mooton wij hebben voor de menschon, die
onder zulke moeilijke omstandigheden dit werk heb
ben durven voltooien. In 1630 viel de Waard droog.
Men make zich daarvan geen al te overdreven voor
stelling. In de aanvangsjaren moest nog heel wat
aan slootwerk worden uitgegeven eer men sproken
kon van eenig bruikbaar land, want tengevolge van de
bodem-ongel ij khcld toonde het water op verschoidonn
plaatsen zijn natuurlijko neiging om voortdurend dn
lage plekken op te zooken, zoodat verscheidono stuk
ken niet meer waren dan een modderige brij. Om
hierin weer verbeteringen te brengen, moesten groote
uitgaven worden gedaan, zoodat het begrijpelijk is,
dat de lasten zeer hoog waren. In den aanvang f20
per morgen (6/7 HA..), werd vanaf 15 April 1628 tot
einde 1632 per morgen de respectabele som van f 284
betaald. Later daalden de polderlasten tot 12 gld. per
morgen,
Had men hiervoor nu nog maar vruchtbaar land
gehad, doch de gronden voldeden allerminst aan de
verwachting. Er wilde in do H.H.Waard geen goed ge
was groeien, wèl „hermoe3, hoefbladoren, stinckert,
neetgras, quade steeckelen en netelen". De polder had
den naam te zijn van: „zoo steriel en onvrugtbaar,
dat hij sijn onkosten van 't besaeijde of besaeijen
niet heeft kunnen opbrengen, nog ook eenige beesten
heeft heter kunnen maken al9 dezelve wel waren
ten tijde als dezelve aldaer ter weijde werden be
stelt". Bewonderenswaardig is het, dat de bestuur
ders in déze benarde tijden het hoofd steeds zoo recht
op hebben gehouden. Voortdurend hielden zij hun
aandacht gevestigd op do ware belangen van den
polder, met wijs beleid voerden zij steeds het bewind
al zouden de argumenten om iets niet te doen in het
belang der bewoners, heden ten dage weinig opgang
maken. Verzochten de ingelanden bijv. om stichting
van een kerk, dan weigerden de heeren, want er be
stond gelegenheid om ter kerk te gaan in de omlig
gende dorpen; verzochten de ingelanden om een „kin
derschool", dan bepaalden hoofdingelanden, dot dijk
graaf en heemraden mochten uitzien naar een „be-
quaem en hobiel schoolmeester", terwijl het college
tevens belast werd een geschikte plek voor zijn wo
ning aan te wijzen. Zuinig, zeer zuinig werd het be
heer gevoerd, hetgeen zeer zeker noodig was; de be
woners hadden immers ook geen gold om de polder-
laslcn ie beialen,
Zelfs pijn. 80 jaren na de drooglegging, i\ 1703 weid
nog aan de Staten onderstaand adrns gcprcfls^it^f ri:
„dat een geheel eavelinge laats niet van d« <alechtste
in publieke veijlinge, voor vijf on twintich guldens is
vercoft; en andere twe cavelingen, niet bij den an
deren gelegen bij den Heer Dyckgraaf voor den om-
meslach geexecuteerd werdende, naar opsteeckinge
van Cuculente treckpenningen niet een stuijver heb
ben mogen gelden en alsoo voor den polder sijn
comen opdrijven, die daar van bij verhueringe op
verre na den ommeslach niet heeft cunnen conse-
queerenV In een soortgelijk adres van 21 Juni 1710
heet de Waard: dese miserabele polder van de Heer
Huijgenwaert de polder is alomme so wel bekent en
hoar ongeluck so verre uitgecreten".
Ook in de 18e eeuw werd de toestand er niet be
ter op en zuinig, zeer zuinig moest dus met de pol
derlasten worden omgegaan. Doch hoe bedachtzaam
en zuinig het beleid ook was, teven3 hield men een
open oog voor nuttige verbeteringen, zelfs al moch
ten die wel eens veel geld kosten. Vooral voor ver
hooging en verbetering der dijken, wegen en het ver
beteren van den waterstaatkundigen toestand, moest
nog heel wat worden uitgegeven. Langzamerhand ste
gen daardoor de opbrengsten der landerijen en de
finantieele draagkracht der ingelanden ging lang
zamerhand vooruit, totdat in 1745, de veepest weer
veel schade aanrichtte. In den betrekkelijk kleinen
veestapel van de HeerHugowaard stierven toen 1270
beesten. Doch het waren niet alleen natuurrampen,
die in die dagen den bloei van dezen polder ver
hinderde, neen, ook de samenstelling van het bestu
rend college was een struikelblok om intense ver
beteringen aan te brengen. Zij, die met het opper
toezicht waren belast, stelden vaak eigenbelang bo
ven algemeen belang en Thorbecke's staatsregeling
van 1848 bracht een nieuwe periode in de samenstel
ling der polderbesturen door de gewijzigde macht
der Provinciale Staten. Thans kregen de boeren de
handen vrij en verdwenen knellende bepalingen, die-
eertijds den bloei tegenhielden Ook braken na dien
tijd gunstiger economische tijden aan. (Het land begon
belangrijk in waarde te stijgen en toen in 1865 de
hoofdwegen werden behard, nam ook het verkeer
meer en meer toe en toen in 1876 een stoomgemaal
werd gesticht, werd men al beter den waterstand
meester en konden tuinbouweultures, landbouw- en
veeteelt al meer tot zn recht komen. Verder bracht
een ration col e toepassing van hulpmeststoffen belang
rijke oogstvermeerderingen. Vaarten en wegen wer
den al meer en meer in overeenstemming gebracht
met de eischen van het moderne verkeer en zoo is
de HeerHugowaard weer een treffend voorbeeld ge
worden van een polder, die geheel aan het water is
ontworsteld. Wel hebben de eerste bewoners moeten
worstelen en strijden om het bestaan, doch thans
plukt een dankbaar nageslacht daarvan de vruchten.
De HeerHugowaard toch behoort tot de beste inpol
deringen van ons land en de bewoners zullen dit jaar
het 300-jarig bestaan mét blijdschap en opgewektheid
kunnen vieren, omdat de HeerHugowaard in de laat
ste halve eeuw een tijd van belangrijken bloei heeft
gekend.
S. V.
-Arae jongen. Heb ie ie hoofd
stooten Wat 13 er dan op gevallen
Ik zelf.
(Everybody'» Weekly.)
«e-
