Schaier Courant
Rij Dr. Stresemann's dood.
Radioprogramma
Vijfde Blad.
Rijksvergoeding voor hen, die bij afslui
ting van een Rijksweg schade lijden.
Uw werk mag niet blijven
liggen door Uw Rheumatiek!
Zaterdag 5 October 1929.
72ste Jaargang. No. 8540
De wegbeheerders, die schade
hebben geleden dooi omstan
digheden, die in het onderstaan
de worden vermeld, kunnen
zich tot den Rijkswaterstaat
wenden met het verzoek om
een tegemoetkoming.
Het zoo juist verschenen nummer van „Het Water
schap" publiceert een rondschrijven van den Minister
van Waterstaat tot de Hoofdingenieurs-directeuren van
den Rijkswaterstaat betreffende toekenning van een
tegemoetkoming aan beheerders van wegen, d ie schade
lijden doordat het verkeer van Rijkswegen bij tijdelijke
afsluiting wegens verbeteringswerken over hunne we
gen geleld wordt. Om de belangrijkheid van het schrij
ven voor velen, die daarbij geïnteresseerd zijn, laten wij
een en ander eruit volgen. De Minister schrijft, dat hem
verschillende verzoeeken om vergoeding van dergelijke
schade bereikt hebben. Hoewel hij een recht op
schadevergoeding voor de beheerders der wegen, die de
schade lijden, niet erkent, is hij met de Rijkscommissie
voor de wegen van meening, dat het r e d e 1 ij k kan
zijn in sommige omstandigheden een tegemoetkoming
In de schade te verleenen. De hoofdverbindingen voor
het doorgaand verkeer met motorrijtuigen worden een
Rijksbelang geacht Daarom oordeelt de Minister het
blijkbaar billijk, een tegemoetkoming toe te kennen,
wanneer het Rijk dit verkeer tijdelijk laat gebruik
maken van de wegen van andere beheerders, die daar
voor niet aangelegd zijn. In vele gevallen bestaat bo
vendien geen volstrekte noodzakelijkheid tot tijdelijke
afsluiting van den Rijksweg, doch gaat men daartoe
over, omdat de verbetering van den weg daardoor ge
makkelijker, beter en goedkooper kan worden uitge
voerd. De Minister legt er echter den nadruk op, dat
het niet zijne bedoeling is om het initiatief voor het
verleenen van tegemoetkoming van het Rijk te doen
uitgaan. De vergoeding zal steeds door de belangheb
benden gevraagd moeten worden. De brief van den
Minister stelt eenlge algemeene regels vast, volgens
welke een tegemoetkoming gegeven zou kunnen worden.
Daarbij wordt aangegeven, op welke wijze de schade
door de tijdelijke vermeerdering van het verkeer op
een weg berekend zal worden. Tot een tegemoet
koming zal niet alleen aanleiding bestaan, wanneer de
Rijksweg afgesloten is, maar ook, wanneer bij de
splitsing van den Rijksweg, waaraan verbeterings
werken uitgevoerd worden en een anderen weg een
bord is geplaatst, dat den raad geeft, van dezen weg
gebruik te maken.
De Minister wenscht, dat vóór de afsluiting van een
Rijksweg of de plaatsing van het bedoelde bord eerst
onderzocht wordt, of de weg, over welken het verkeer
afgeleid zal worden, daartegen bestand ls, zoodat maat
regelen genomen kunnen worden om zoo mogelijk de
groote sohade te voorkomen. Is dit niet mogelijk, en
kan het verkeer niet verlegd worden over wegen die
sterk genoeg zijn of sterk genoeg gemaakt kunnen
worden dan zal de uitvoering der verbetering zonder de
verlegging van het verkeer moeten geschieden. De aan
duiding van een weg. die zal dienen ter vervanging
van een afgesloten Rijksweg, behoort volgens het
voorschrift van den Minister niet te geschieden dan na
overleg met de beheerders der wegen, die het verlegde
verkeer zal volgen.
Bij de verbetering of den aanleg van Rijkswegen kan
het zich voordoen, dat door den aanvoer van materialen
over wegen, die daarvoor niet voldoende sterk zijn be
schadiging van die wegen voorkomt welke te verge
lijken is met de hierboven bedoelde schade. Zulk een
beschadiging heeft zich voorgedaan bij het vervoer van
materialen voor de verbetering van den weg Rotter
damNieuwerkerk aan den IJssel over polderwegen
naar dien weg. De schade zou vermeden zijn, indien de
aannemer het vervoer per veldspoor in plaats van per
vrachtauto had doen geschieden. In bijzondere gevallen
zou zulk een beschadiging eveneens tot tegemoetkoming
aanleiding kunnen geven. Het is infusschen wenschelijk,
tevoren te overwegen, of maatregelen voorgeschreven
kunnen worden om beschadiging door vervoer van ma
terialen te voorkomen. Uit hetgeen wij hierboven om
trent den brief van den Minister mededeelden, blijkt,
dat wegbeheerders, die schade hebben geleden door om
standigheden als gemeld, zich tot den Rijkswaterstaat
kunnen wenden met het verzoek om een tegemoetko
ming.
WAAR EEN VROUW
BELANG IN STELT
De Taal van het Lak.
Naast de bloementaal is ook langzamerhand de taal
van het lak in zwang gekomen. Men gebruikt wit lak
voor verlovings-, zwart voor overlijdensaankondigingen,
violet voor brieven van rouwbeklag. Voor uitnoodiglng
tot een diner bedient men zich van chocoladekleurig
lak; handelsbrieven verzegelt men met vermillioenrood,
minnebrieven met robijnrood lak. Groen lak bezigt men
bij een schrijven van gelukwenschen, bruin om zijn leed
wezen te kennen te geven. Blauw is de kleur van stand
vastigheid, geel die van ijverzucht, lichtgroen beduidt
een verwijt. Jonge meisjes verzegelen met rose lak;
onder vrienden gebruikt men grijs lak.
Voorzichtigheid bü open wonden.
Bijna dagelijks hoort men van de ernstige gevolgen
van kleine verwondingen. Nu is het een vergiftige inkt
soort, dan een met aniline geverfde kous, dan weer een
ander gevaarlijk kleursel, waaraan het ongeluk wordt
toegeschreven. Vooral de verfsoorten worden dikwijls
verdacht, oorzaak van vergiftiging te zijn. Al is het na
tuurlijk raadzaam, met verf voorzichtig te zijn, toch is
het zeker, dat, menig geval van vergiftiging ten on
rechte aan verfstoffen wordt toegeschreven. De omstan
digheid toch,dat een snede met een volkomen zuiver mes
de steek van 'n naald of splinter, die niet de minste verf
stof bevatten, zoo dikwijls bedenkelijke gevolgen heb
ben wijst op andere oorzaken. Juist zulke kleine verwon-
dignen worden in den regel niet met de noodige voor
EEN VER LAATSTE FOTO'S VAN DR. STRESEMANN. Hierboven èèn der laatste foto's
van den heiaas te vroeg gestorven Vuitschen staatsman, terwijl hij zich een oogenblik rust
gunt aan het Vierwoudenstcdenmeer na den inspannenden arbeid aan de voor eenige weken
terug gehouden Herstelconferentie te Den Haag. (Links Dr. Stresemann.)
zichtigheid behandeld; men neemt er zelfs niet zooveel
notitie van, de gewonde plaats uit te wasschen en te
verbinden. Toch moet men dit nooit verzuimen, want de
ons omringende lucht is dikwijls genoeg met bacteriën
bezwangerd, die verderfelijk kunnen werken op het
bloed van den mensch. De geringste onreinheid is dik
wijls voldoende, om een menschenleven in gevaar te
brengen. Daarom moet men elke wonde, ook de onbe-
duidenden, flink uitwasschen, en nadat ze heeft opge
houden te bloeden, onmiddellijk met een luchtdichte
anti-septische pleister bedekken.
Het reinigen van zwar
te vilten hoeden.
Ook hoeden hebben eenmaal hun dienst gedaan. Als
zij leelijk en vet zijn geworden, worden zij afgedankt en
weg geworpen. Toch bestaat er nog een middel om ze
schoon te maken. Hiertoe nemen we twee deelen water
met één deel geest van salmiak, bevochtige daarmee een
zuiveren linnen lap of een kleinen borstel en doe er
den hoed goed mee af. Is dit gebeurd, dan moet men
hem eerst met een ander lapje in schoon water gedoopt,
en daarna met een droogen lap zorgvuldig glad strij
ken, hem weer in fatsoen brengen en laten drogen, en
zoo heeft men weer een mooien nieuwen hoed. Om het
doorzweeten van hoeden te voorkomen kan men met
goed gevolg een dubbelen reep vloeipapier leggen tus-
schen den bninenrand.
Om vetvlekken uit pa
pier te verwijderen.
Om papier van vetvlekken te ontdoen worden ver
schillende middelen aangewend, alle even gemakkelijk
als doelmatig. Wij laten er eenige van volgen. Men
vermenge geraspte leem met benzine tot een brei en
brenge die met een penseel op de vlek. Als het droog
geworden is moet het er voorzichtig met een mes af
genomen worden, en het papier met een zuiveren borstel
worden geschuierd. Als de vlek den eersten keer nog
niet geheel verdwenen is, herhale men den proef.
Ieder verstandig rooker
Heeft GOMARUS in z'n koker!
Sigaren Seriemerk van 5-20 ets.
OP DEN U ITK IJ K.
LAND- EN TUINBOUW.
Korte Berichten.
Betere vooruitzichten in den tomatenhandeL
De tomatenhandel biedt betere vooruitzichten; het
naderend einde der natuurpluk in het buitenland Is
oorzaak, dat de Hollandsche tomaten thans meer wor
den gevraagd. Dit is aan de prijzen op te merken. Ook
kan nog worden gemeld, dat de C.C.-soorten in prijs
verdubbeld zijn. Voor de tuinders, die in onverwarmde
kassen nog veel goed hebben hangen, biedt dit nu wel
prettige vooruitzichten.
Boonen uit de kassen.
In deze week zijn de boonen uit de kassen in den
handel gekomen; dit is nu goed van het z.g. tweede leg.
Het product is zeldzaam mooi en heeft den boonenprys
sterk doen stijgen. Men betaalde deze week zelfs tot
45 ct. per kilo. Uit de boonenhoek uit de natuur komen
geen gunstige berichten. Het gewas is aan het einde,
wat er nog afkomt is veel hooger dan in de vorige week.
Land- en Tuinbouwcursussen.
Het verplicht aantal leerlingen voor de te volgen land
en tuinbouwcursussen is zoo hoog gesteld, dat vele cur
sussen niet kunnen doorgaan wegens het tekort aan
leerlingen. Het Kamerlid Braat heeft te dier zake tot
den Minister vragen gericht. Het idee is, het verplicht
aantal leerlingen voor volwassenen terug te brengen
tot 12 en voor een algemeene land- en tuinbouwsursus
tot 8.
Ben zeldzaam feit.
Donderdagmiddag werden te Honselersdijk nog aard
beien ten verkoop aangeboden.
De spruitenhandel.
Nu het weer meer herfstachtig ls geworden, stijgt de
vraag naar Hollandsche spruiten en daarmee* ook de
prijen. In de laatste week van September bedroeg de
aanvoer op de veiling te Westerlee reeds 1250 zak,
(voorgaande week 709 zak). De pi ijs voor de beste
eerste soort spruiten kwam op 2 October op f 6.25 per
Dure boonen.
Als een zeldzaamheid kan worden gemeld, dat de
Duitsche Princesseboonen thans 50 cent per kilo ge-
prijs worden, mits pria waar.
De Bloomhallen-uitvoer In Augustus j.1.
In de Augustusmaand werden 7.413.069 KG. bloem
bollen ter waarde van f 18.894.897 uitgevoerd.
Dat is te saaL
Met de rustige rust op economisch terrein is het in
Zeeland gedaan. De tijd dat de loonconflicten alleen
in andere provincies werden uitgevochten, iigt achter
den rug. De Zeeuwen werden in dit opzicht even strijd
baar als andere Nederlanders Nauwelijks is de groote
staking bij „de Schelde" beslecht, of er rezen duizende
geschillen op aan „den overkant" in Sas van Gent en
Sluiskil. Argumenteerde men in Vlissingen slechts met
woorden: in Sluiskil heeft het warmer Zuidelijke bloed
reeds naar stukken steenkool gegrepen; materiaal dat
ons allerminst geschikt lijkt om het strijdvuur te doo-
ven. Zulke vechtlust werkt prikkelend en zielkundig
en is het dan ook te begrijpen dat andere groepen
op ons eilandenrijk eveneens in het geweer vliegen
voor een dikkeren boterham. Toch zullen de meeste
onzer wel vreemd hebben opgekeken, dat juist zij, die
als de plaatselijke autoriteiten gelden, het 't eerst
te pakken kreeg.
Op 't signaal van den burgemeester van Schore. bond de
vereeniging van burgemeesters en secretarissen op N.-
en Z.-Beveland de kat de bel aan, die weldra als een
stormklok luidde en op haar beurt den bond van
Zeeuwsche gemeente-ambtenaren wakker maakte. Twee
zielen, één gedachte! In 'n moment was het twee handen
op één buik en alle hoofden onder één hoedje. Vergade
ringen werden belegd; perscomuniqué's vlogen rond;
herziening der salarissen bleek het parool. Dit laatste
vooral was een meesterlijke strategische zet. Het klinkt
niet zoo alarmeerend als loonsverhooging, maar het
heeft hetzelfde effect. Tot zoover was alles magnifiek!
Wij verwachten al hongeroptochten met militanten
leuzen op vlammende transparanten, rondritten per flets
„met de roode roos voorop"; de gemeente-huizen in staat
van beleg en marechaussee-charges op muitende bur
gervaders en hun „rechterhanden". Niets van dit alles!
De met klaroeneerende bazuinstooten ingezette actie
liep af met het instellen van een studiecommissie. Foei
hoe duf; o, wee wat suf! Neen dat is nu geen loonstrijd,
die de moeite van aanzien loont. Dat loopt uit op la
mentabele zeursokkery en gebruisch van stadhuis
woorden. Die zoo deftig-gereserveerd vecht met glacee-
tjes aan en 'n scheermesse scherpe vouw in den pantalon
is geen ridder die een overwinning verdient. Toe heeren,
bedenkt U nog eens, een geef de goegemeente waar
voor haar geld.
Waarom nog langer bezorgd wat de oorzaak is
van Uw rheumatische pijnen en kwellingen en van
die teere, pijnlijke gezwollen gewrichten? Wanneer
U verlost wilt zijn van urinezuur en van rheumatiek
voor de rest van Uw leven, begin dan morgenoch
tend, voordat U begint te ontbijten een half theele
peltje Ivruschen Salts te nemen in een glas warm
water.
Doet U dit morgenochtend eens, en iederen mor
gen gedurende twee maanden, totdat de inhoud van
de flacon verbruikt is dan zult U inzien waarom
Ivruschen het overtollige urinezuur verhindert zich
in Uw gewrichten vast te zetten en waarom het
U vrijwaart tegen de slavernij der rheumatiek
Ivruschen is een combinatie van 6 levenszouten,
dat eveneens Uw physieke kracht en energie doet
toenemen.
Verkrijgbaar bij Uw apotheker of drogist f0.90
per flacon (groote flesch 3X1 flac. fl.GO).
ZONDAG 6 OCTOBER.
Hilversum (1071 M.)
12.00 Tijdsein, lezingreeks 12.40 Lunchconcert door
het AVRO-Octet 2.00 Tooneelhalfuurtje 2.30 Mid
dagconcert door het Hartvelt Kwartet 4.30 Sport
uitslagen door Vas Diaz, in de rustpoozen gramofoon-
muziek 7.30 gramofoonmuziek 8.00 Tijdsein, pers
en sportnieuws door Vas Diaz 8.15 Concert door het
Omroeporkest o.l.v. Nico Treep met medewerking van
het Don-Kozakken-koor, na afloop Gramofoonmuziek
12.00 Sluiting.
V.P.R.O.: 10.30 v.m. Kerkuitzending. Spreker: ds. J.
Werner.
V.A.R.A.: 9.00 Mededeelingen voor postduivenliefheb-
bers 9.02 Gramofoonmuziek 9.10 Mededeelingen
in het Esperanto 9.25 Concert. V.A.R.A.-orgel en
viool. Hagepreekjes 5.00 Kinderuurtje 5.40 Con
cert door Mondaccordeonclub 6.00 Concert. Orkest
en orgel.
Hulzen (1875 M.)
8.25—9.20 N.C.R.V. Morgenwijding 1030—12.00
K.R.O.-uitzending van de Pontificale Hoogmis uit de
St. Jacobskerk te 's-Hertogenbosch 12.301.30 Con
cert 1.302.00 Lezing 2.002.30 Lezing over: Rem-
brandt op zijn sterfdag herdacht" 2.305.00 Middag
uitvoering vanuit de Kweekschool „Concordia" te 's-
Hertogenbosch 5.35 N.C.R.V. Kerkdienst vanuit de
Gereformeerde Kerk te 's Hertogenbosch 7.308.00
Lezing over: „De woeker en zijn bestrijding" 8.20
10.45 Orkestconcert m.m.v. instrumentaal kwartet.
9.30 Persberichten 10.4511.00 Epiloog door het
Klein Koor.
Gestorven in het zeel van den arbeid
DIEP LEEDWEZEN IN GEHEEL EUROPA.
De laatste oogenblikken van den grooten
Duitschen Staatsman.
In het nummer van Donderdag hebben we reeds mel
ding gemaakt van het overlijden van dr. Stresemann,
den grooten Duitschen staatsman, op wien naast nog
enkele anderen heel de wereld haar oog gericht hield
als iemand, die aan die wereld den vrede kon terug
schenken, den wereldvrede, die na den zinloozen en
alles verwoesten wereldoorlog zoo'n geweldigen schok
had gekregen.
Rust heeft Stresemann in zijn leven nooit gekend. On
verpoosd heeft hij tot den laatsten dag toe gewerkt en
gestreden. In den Sielen, in het zeel van den
arbeid, zooals Bismarck van het leven afscheid had
willen nemen, indien hij het voor het zeggen gehad had
is hij onverwachts heengegaan... Door velen bewon
derd, door velen ook gehaat, moesten toch allen, vrien
den en vijanden, van hem het getuigenis afleggen, dat
hij een historische figuur is geworden, die met en naast
Bismarck, het voorbeeld dat hij bewonderde en poogde
na te volgen, bij het nageslacht zal blijven voortleven.
Aan hem vooral is hét te danken we schreven het
Donderdag reeds dat thans eindelijk de laatste voor
het Duitsche volk zoo hatelijke overblijfselen van den
oorlogstoestand zullen verdwijnen en ook de laatste
zóne aan den Rijn in Juni ontruimd zal worden. Even
eens schreven wij reeds dat hij deze bevrijding van het
Duitsche gebied in tastbare nabijheid gezien heeft. Zijn
staatskunde heeft zichzelf en de uitkomst gerechtvaar
digd, cn trlumpheerend is hij gestorven.
Het leven van Stresemann is een leven van verwon
derlijken groei geweest... de zoon van den kleinen win
kelier klimt langs de academische studie omhoog.
Den lOden Mei 1878 werd hij te Berlijn geboren. Zijn
opvoedipg en middelbaar onderwijs genoot hij te Ber
lijn, waarna hij op 21-jarigen leeftijd de Universiteit te
Berlijn en later te Leipzig bezocht. Hij studeerde hier
de Staatswetenschappen. In 1903 huwde hij met Kate
Kleefeld. Hij bewoog zich reeds spoedig op industrieel
gebied, en nam een vooraanstaande plaats in in ver
schillende bonden, zooals o.a. in den Duitschen Bond
van Industrieelen. Verder schreef hij verschillende ver
handelingen over de Staathuiskunde, en de verhouding
tusschen werkgever en werknemer. Hij sloot zich aan
bij de Nationaal Liberale Partij en werd in 1907 lid van
den Rijksdag. Toen in Rusland de revolutie uitbrak en
de tsaar werd afgezet, kwam onder den druk der bui-
tenlandsche gebeurtenissen de Rijksdag bijeen. Hier ver
baasde Stresemann zijn partijgenooten, meer echter nog
zijn tegenstanders door een zeer felle rede, waarin hij
in Duitschland de invoering van een zuiver Parlemen
tair stelsel eischte.
Op 13 Augustus kwam Stresemann weer op den voor
grond, daardat hij toen als Rijkskanselier de leiding
van de Buitenlandsche zaken op zich nam, welke lei
ding hij tot aan zijn dood als Minister van Buitenland
sche zaken behield. Hij kwam in Duitschland onder zeer
woelige omstandigheden aan het bewind. Sinds januari
1923 was het Ruhrgebied door de Franschen bezet, waar
na door Duitschland het lijdelijk verzet werd geprocla
meerd. De mark viel met duizelingwekkende snelheid.
In Juni 1923 stond de dollar aan de eBrlijnsche Beurs
op 100.000 mark, in Juli 200.000 mk., in Augustus 5 mil-
lioen mk.
Verder was er de separistische beweging in Rijn
land, de communistische opmarsch in Thüringen en
Saksen, de rechts-radicale opmarsch in Beieren, de op
stand te Hamburg enz.
Een van de eerste daden, van het nieuwe bewind in
1923 was de invoering van de rentemark, en in 1924 do
tot-stand-koming van het Dawesplan. Op alle verdere
conferenties was Stresemann de waardige vertegenwoor
diger van Duitschland, en heeft hij zeer veel voor zijn
land bereikt. Hij was een zeer sterk voorstander van
de intrede van zijn land In den Volkerenbond en de
onderhouding van de goede verstandhouding met Enge
land en vooral met Frankrijk met berusting in de door
het Verdrag van Versailles aangenomen grenzen. Fel
hij op voor de bevrijding van zijn land van vreemde
troepen, hij bepleitte met aandrang de teruggave aan
Duitschland van de volledige souverelniteit over zijn
grondgebied. Ook was hij een sterk voorstander van de
idéé om de tolgrenzen in Europa weg te laten vallen,
dus aanhanger van het denkbeeld van Briand over de
„Vereenigde Staten van Europa", hoewel Stresemann
deze woorden niet gebruikte
Stresemann ondervond de ontzettende moeilijkheden
van zijn ambt Hij matte zich af in besprekingen, rei
zen, conferenties en tenslotte onderwond zijn gestel al
den invloed van zijn zenuwsloopend werk.
Het laatste jaar was zijn gezondheidstoestand al slecht
Bij de conferentie te Den Haag zag hij er zeer slecht
uit. Interne moeilijkheden in zijn partij verzwaarden nog
zijn werk, dat tenslotte zijn kracht te boven ging.
Het zal moeilijk zijn om voor hem een opvolger te
vinden, die Duitschland op even voortreffelijke wijze zal
vertegenwoordigen bij het werk van de wereldpacifi
catie.
Zijn dood is een verlies voor geheel Europa, dat nog
lang vol leedwezen vervuld zal zijn over het heengaan
van dezen zoo jong gestorven aanvoerder.
Zijn laatste oogenblikken.
Ondanks de opwindende oogenblikken, welke zich
Woensdag in den Rijksdag hadden voorgedaan, toen
voor een oogenblik de kabinetscrisis onvermijdelijk
scheen, keerde dr. Stresemann welgemoed naar huis te
rug, toen later alles weer In orde bleek te zijn. Hij las
de avondbladen en onderhield zich met zijn gezin. Zijn
zoons en een paar vrienden speelden bridge. Om tien
uur 's avonds begaf hy zich naar bed. Een ziekenver
pleegster, die steeds in de omgeving vertoefde, reikte
hem mondwater en een tandenborstel. Dr. Stresemann
poetste net zijn tanden toen hij onpasselijk werd. Hij
iiet den tandenborstel vallen, maakte met de rechter
hand een paar bewegingen in de lucht, poogde te spre
ken. maar viel achterover in de kussens. De familie ont
bood terstond de beide geneesheeren van den minister,
die een beroerte constateerden. Prof. Zondeck en prof.
Kraus verlieten den minister om middernacht. Een hun
ner assistenten en de verpleegster bleven bij den patiënt.
Dr. Stresemann is den geheelen nacht bewusteloos ge
bleven. Om kwart over vijf hoorde de geneesheer, dat
de ademhaling vertraagde en weinige oogenblikken la
ter, kon hij- den dood van den rijksminister van buiten
landsche zaken constateeren. Een tweede beroerte bleek
een einde aan zijn leven te hebben gemaakt.
Zwaar geleden heeft dr. Stresemann klaarblijkelijk
niet.
