Krachtvoederkoek T.D.
ALVOEDERKOEK DUYVIS
Goud=doublé Bril
Een merkwaardig Eedsformulier.
N.V. Oliefabrieken T. DUYVIS Jz.
KOOG AAN DE ZAAN - LEEUWARDEN
BOERDERIJ en XEEHOUDERIJ
Boekhouden voor landbouwers en
veehouders.
Gemengd Nieuws.
Tragisch einde.
Fa. Gebr. ROTGANS, Hoogzijde E16, Schagen.
Een 15-jarige inbreekster.
Noodlottige ontploffing in het
Boheemsche woud.
van grooten invloed zijn. Laat ik volstaan met in
herinnering te brengen, dat de Commissie-Lovink ge
meend heeft deze termijn op gemiddeld 7 jaar né
de verkaveling te kunnen schatten. Het behoeft
evenwel geen nader betoog, dat een oordeelkundig
grondgebruik, in het bijzonder in deze moeilijke ja
ren, van overwegend belang moet worden geacht en
dat ongetwijfeld met de verschillende "grondsoorten
aanvankelijk ook zeer uiteenloopende resultaten zul
len worden bereikt.
Hoe de gronden in, wat ik heb genoemd de derde
periode, zullen worden uitgegeven, is nog steeds on
bekend. Met spanning wordt dan ook uitgezien naar
het rapport van de daartoe Dec. 1926 ingestelde Com
missie-Vissering. Welke groote economische belangen
hierbij betrokken zijn is hen, die den landbouw ken
nen, wel voldoende duidelijk.
Wat in dezen ook door de regeering zal worden
gedaan, het is alleszins te hopen, dat de beslissing
hieromtrent tijdig en dus spoedig zal worden geno
men.
Na het voorafgaande zult u met mij overtuigd zijn,
dat een rationeel grondgebruik in de 2e periode het
uitermate wenschelijk maakt, dat een schakel wordt
gelegd tusschen deze en de 3e periode, dat is dus
die, waarin de gronden uiteindelijk worden uitgege
ven.
Dat de vestiging van landbouwers, zonder welke
wij ons de in cultuurbrenging van deze gronden nu
eenmaal niet kunnen denken, ten zeerste zal worden
beinvlocd door de wijze, waarop het grondgebruik
door den Staat zal worden geregeld, spreekt wel voor
zich. Niets zal de voorspoedige kolonisatie van dezen
nieuwen polder zoozeer belemmeren, als onzekerheid
omtrent de wijze, waarop de gronden blijvend aan
den landbouw ter beschikking zullen worden gesteld.
Ik onderschrijf dan ook allerminst de opvatting van
ter zake toonaangevende personen, die meenen, dat
hieromtrent pas over eenige jaren behoeft te worden
beslist.
Aan hot eind gekomen van mijn inleiding, zal het
U duidelijk zijn geworden, hoeveel economische en
technische problemen, de in cultuurbrenging van de
Zuiderzeegronden betreffende, in de komende jaren
spoedig om een oplossing zullen vragen. Tevens heb
ik U terloops een indruk kunnen geven, wat gedaan
wordt, om de landbouwvoorlichting t.z.t zoo doel
treffend mogelijk te doen zijn. Allereerst en bovenal
zal het welslagen van deze onderneming echter in
handen worden gelegd van die ondernemende onder
de Ncderlandschc landbouwers, welke zich geroepen
zullen achten hun practische kennis en bekwaamheid
in dienst te stellen van de gemeenschap, ter ver
grooting van het oppervlak waardevolle cultuurgrond,
waaraan in ons land zoo dringend behoefte bestaat
M U RWE
vervangt Lijnkoek volledig, doch is veel lager in prijs,
Garantie 45 °/0 eiwit en vet.
KRACHTVOEDERKOEKJES MET SUIKER T. D.
MURWE
Garantie 30 °/0 eiwit en vet.
Gehalte zetmeelachtige stoffen ca. 44
ALVOEDERKOEKJES MET SUIKER
T. D.
Vraagt gratis toezending Brochure met Voederrantsoenen;
U kunt op Uw voederrekening veel besparen!
VIJFDE LES.
Ziezoo, volgens afspraak zouden we deze week
eenige pagina's linieeren volgens het voorbeeld zoo
als dit in de vierde les stond afgedrukt. De zetter
op de drukkerij heeft het veel mooier afgedrukt, als
ik in mijn copie had staan. Als alle schriften er zoo
netjes uitzien als zijn werk in de courant, kan ik
wel tevreden zijn. Alleen zal ik nog eens herhalen
wat op de plaats der cijfers moet worden ingevuld.
Op 1 komt te staan de datum; op 2 aard der ont
vangsten, 3 totaal bedrag; 4 Graan; 5 Peulvruchten;
6 Suikerbieten; 7 Aardappelen; 8 Handelsgewassen;
9 Stroo en hooi; 10 Paarden, rundvee, varkens; 11
Eieren, melk, kippen; 12 Dekgeld; 13 en 14 blijft
voorloopig oningevuld; 15 Privé. Ziet U wel geachte
heer Schagen uit Swalmen (L.) dat het precies uit
komt- Het stond in de vierde les alleen wat ondui
delijk afgedrukt, doordat eenige komma's niet op de
plaats stonden. Het benoemen van deze hoofden is
geheel willekeurig en kan iedereen die met boek
houden begint, naar eigon inzichten regelen. Wie
bijv. kool verbouwt, kan heel gevoeglijk een rubriek
kool inlasschen en wie bloembollenteelt als nevenbe-
drijf uitoefent lean hiervoor natuurlijk ook een ru
briek bestemmen, Enfin, de aandachtige lezer zal
hieruit wel begrepen hebben, dat de indeeling in
rubrieken naar omstandigheden kan geschieden. In
ons voorbeeld staan paarden, rundvee en varkens on
der een hoofd; het is best mogelijk dat iemand die
rubriek zou willen splitsen in paarden, rundvee en
varkens, ieder afzonderlijk als het bedrijf dit vraagt.
In ons voorbeeld was dit niet noodig, omdat in de
boekhouding die wij tot voorbeeld nemen de veeteelt
een betrekkelijk ondergeschikte rol inneemt.
Ik zal nu verder voortgaan met het opschrijven van
diverse ontvangstposten, verdeeld over een geheel
jaar. De eerste post zal zijn 3 Mei 10 H.L. tarwe, K.
Vos f 104. 3 Mei komt dan in het eerste vakje te
staan; 10 H.L. tarwe, K. Vos in het 2e, 104 gld, in het
3de, terwijl men deze 104 gld. herhaalt in het vierde
vakje op dezelfde lijn natuurlijk. Allemaal goed be
grepen. Dan zal het ook niet moeilijk zijn om onder
staande ontvangsten naar behooren op te schrijven.
Ter bekorting zal ik nu verder alleen maar met cij
fers verwijzen naar de rubrieken, waarin de posten
moet worden geplaatst.. Als ik dus schrijf Mei 4 ge
leverd paard 28/4 C. Koning f450 (3—10) beteekent dit
dus dat dit bedrag moet worden vermeld onder ru
briek 3 en 10. Het wordt ditmaal een heele schrijverij,
want een jaar is lang. We gaan dus ijverig aan het
werk.
16 Mei, 3 tweejarige ossen C. Kort f945 (310); 29
Mei, 31 H.L. erwten, B. dr Boer 310 gld 5); 31
Mei, eieren over Mei f30 (311); 31 Mei, melk en
boter over Mei 54 gld. (311); Dat is al een maand.
Verder maar weer. 4 Juni, nabetaling suikerfabriek
f2.149.13 (3—6); 7 Juni, 106 H.L. aardappelen, G.
Sloot f530 (3—7); 14 Juni, een melkkoe, D. Korver,
f340 (3—10); 19 Juni, 6 biggen. G Hoeve f180 (310);
26 Juni, 10 jonge haantjes f 10 (311); 30 Juni, eieren
over Juni f48 (311); 30 Juni, melk en boter over
Juni f65 f311); 5 Juli, voorschot Coöp. Suikerfa
briek f2500 (3—6); 9 Juli, 4 jonge varkens. G. Hoeve
f280 (310); 19 Juli, 1 tweejarig paard, E. Govers
f450 (310); 26 Juli, huur 14 snees klaver D Maas,
f175 (38); 31 Juli, eieren over Juli f34 (311)31
Juli, melk en boter over Juli f50 (3—11); 4 Aug. pl.m.
•5000 K.G. vlasstroo, G. Jansen f2350 (3—^); 7 Aug.
voorschot Coöp. Suikerfabriek f1500 (36); 14 Aug.,
25 H.L. lijnzaad, L. Frank f625 (38); 31 Aug., eieren
over Augustus f28 (311); 31 Aug, melk cn boter
152 (311); 1 Sept., coupons j. f5000, 6 Neder
land f150 (315); 4 Sept., 120 Ii.L. nieuwe tarwe, B.
Loos f 1390 (34); 9 Sept., 25 H.L. nieuwe gerst, W.
Dorst f20 (3—4); 16 Sept., een veulen, C. Jansen f125
(3—10); 24 Sept., 30 H.L. tarwe, B. Loos f375 (3—4); 25
Sept., 200 H.L. eigenheimers, P Verwer f700 (3—7);
«10 Sept., eieren over September f 18 (311); 30 Sept.,
molk en boter idem f38 (3—11); 9 Oct., 100 H.L. erw
ten, G. Versluis f1600 (8-5); 12 Oct., 300 H.L. eigen
heimers, D Burg f900 (37); 31 Oct., eieren over Oc
tober f 12 (3—11); melk en boter, idem f40 (311); 5
Nov. 10 H.L. gerst, W. Dorst f105 (34); 14 Nov., 50
H.L. bonte aardappelen, J. Wille f250 (37); 19
Nov., 40 H.L. bravo's, idem f160 (3—7); 24 Nov., dek
geld hengst f 1500 (312); 30 Nov., eieren over Novem
ber f5 (3—11); 30 Nov., melk en boter, idem f44
(311); 15 Dec., 146000 K.G. suikerbieten f2774 (3—6);
31 Dec., eieren over December f4 (311); 31 Dec., melk
en boter idem f42 (3—11); 15 Jan., 100 H.L. tarwe, B.
Loos f1300 (3^-4); 24 Jan. 50 H.L. bruine boonen,
idem f1000 (3—5); 31 Jan., eieren Januari f6 (311);
31 Jan., melk en boter, idem f48 (311); 9 Februari,
afrekening Coöp. Suikerfabriek f3350 (3—6); 16 Febr.
75 H.L. bruine boonen, G. Versluis f1300 (3—5); 19
Febr., 10 H.L. haver, B. Loos f46 (3—4); 26 Febr., 300
H.L. bonte aardappelen, P. Verwer f 1800 (3—7); 28
Febr., eieren Februari f 12 (3—11); 28 Febr., melk en
boter, idem f50 (311); 1 Maart, coupons jaar,
f 5000, 6 Ned. f 150 (3—15); 6 Maart, een oude ploeg,
P. de Bruin f 25 (3—13); 7 Maart, 25 H.L gerst, W.
Dorst f225 (3—4); 12 Maart, 1000 K.G. hooi, G. de Jong
f35 (39); 26 Maart, 8 tweej. ossen, I. Frenk f2200
(310); 31 Maart, eieren Maart f20 (311); 31 Maart,
melk en boter, idem f56 (3—11); 4 April, 20000 K.G.
mangels, C. Blauw f240 (3—8); 6 April, 2 tweejarige
ossen, I. Frenk f600 (3—10); 10 April, 300 H.L. bra
vo's, J. Wille f 1500 (3—7); 25 April, 4 tweïjarige vaar
zen, C. Kort f 1100 (310); 28 April, een tweejarig
paard, A. Snijders f400 (3—10); 30 April, eieren over
April f28 (3—11); melk en boter, idem f54 (3-11); 30
April, huur arbeiderswoningen f225 (314):
Hiermede zijn wij aan het eind der inkomsten.
Ja, dat zou je zoo maar denken. Doch het land heeft
nog meer opgebracht en met de boekhouding hebben
wij immers 'ten doel alle inkomsten uit het bedrijf
te noteeren en dan behooren daar ook bij, hetgeen hij
uit eigen bedrijf heeft genomen voor onderhoud van
zijn gezin. Wel heeft de boer van de boerin hiervoor
geen geld ontvangen, doch dat hindert niet. Dat komt
later wel in orde als wij de uitgaven gaan opschrij
ven. Voorloopig is het voor ons zaak alsnog bij de
inkomsten te noteeren onder 30 April voor eigen ver
bruik 12 H.L. tarwe f132 (3—4); 25 H.L. aardappelen
f 100 (3—4); 1500 L. melk f120 (3—11); 75 KG. bo
ter f 150 (3—11); 2000 eieren f 100 (3—11); 2 varkens
300 K.G. f210 (310); groenten en fruit f250 (3^-8).
Ten slotte moet er nog een post op:
Er wordt dikwijls aan arbeiders en knechts, ook al
zijn ze niet intern, voedsel of drank verschaft. De
waarde hiervan behoort tot de kosten van het be
drijf. Rechtstreeksche uitgaven hebben daarvoor
evenwel niet plaats, daar het verstrekt wordt uit den
voorraad van het eigen huishouden. Ten einde de
totale kosten van het bedrijf te leeren kennen, moet
de waarde daarvan echter toch geboekt worden. We
zullen hiervoor rekenen f 100 en dit boeken als voe
ding personeel f100 (3—15), dus in de kolom Privé.
Bovenstaande inkomsten geven nog aanleiding tot
de volgende opmerkingen: Het is zeer gewenscht om
bij iedere boeking even te vermelden van wien men
het geld heeft ontvangen. De belastingambtenaar
heeft het recht hiernaar te informeeren en wanneer
wij het even vermelden behoeven wij later ons geheu
gen niet te raadplegen. Wij zouden dan stellig fouten
maken en daardoor een onbetrouwbaren indruk ver
wekken.
De 10 H.L. tarwe verkocht op 3 Mei is een gedeelte
van de 25 H.L., die op den inventaris van 1 Mei
voorkomt. De f 450 voor het paard komt als een vor
dering op den inventaris voor, omdat het paard 28
April is geleverd cn dus niet meer als jaard op den
inventaris kon voorkomen. De 3 tweejarige ossen, ver
kocht op 1 Mei, stonden op (Jen inventaris, evenzoo de
31 H.L. erwten, verkocht op 29 Mei. U ziet, de in
ventarisatie van voorraden is een schatting, want op
den inventaris staan 30 H.L., er waren in werkelijk
heid 31 H.L. Het bedrag van 4 Juni stond als een
vordering op den inventaris: Het bedrag van 5 Juii
is een voorschot van do suikerfabriek op de in den
herfst te leveren suikerbieten. Hoewel er dus nog
niets voor geleverd is, is het toch reeds opbrengst
van suikerbieten 24 November dekgeld hengst
f1500.
Om het groot aantal posten van ontvangen dek
geld in het kasboek te vermijden, is het aan te be
velen, de ontvangen deltgeldcn in een afzonderlijk
boekje te vermelden, en op het einde van het sei
zoen het totale bedrag daarvan in het kasboek in
één post op te nemen. Dit kan zooveel te heter ge
schieden, daar toch ccn afzonderlijk boekje bijge
houden moet worden voor het afgeven der dekbewij-
zen.
30 April huur arbeiderswoningen f225. Dit wordt
natuurlijk alleen vermeld als de arbeiders joo in
dienst zijn genomen, dat zij van hun weekloon wer
kelijk huur betalen. Is de huur in het loon verdis
conteerd, dan vervalt deze post natuurlijk.
Ten slotte nog deze opmerking. Noordzakelijk is
hel; en ook verplichtend om op gezette tijden bijv.
2 of 1 maal 's maands de kas op te maken. De totale
inkomsten worden daarbij verminderd met de totale
uitgaven en het verschil moet dan als kasgeld aan
wezig zijn. Mankeert hieraan wat, dan moet men
eerst naarstig zoeken, waar het verschil tusschen de
kas uit het boek en de werkelijke kas als een kas-
verschil onder de inkomsten of de uitgaven al naar
het een tmteel of een tekort is. Want beide gevallen
kunnen zich voordoen. Ik heb deze kasopnamen niet
vermeld, omdat ik dit moeilijk schriftelijk in het
vorenstaande kon inlasschen, doch noodig en noodza
kelijk is het wel. Vergeet dit niet s.v.p.
Hierbij zullen wij het ditmaal laten. Deze week de
ontvangsten netjes hoeken, zooals zij in deze les zijn
vermeld cn daarvan doen toekomen aan de Redactie
der Schager Courant alleen het totaal van alle ru
brieken, dus vanaf rubriek 3 tot en met rubriek 15.
Geen vergissingen maken en alles insturen uiterlijk
12 December. Omdat er den laatsten dag nog oplos
singen zijn ingestudeerd van de vorige inventaris-
opgaven, zullen in de Schager Courant van Dinsdag
a.s. deze ingekomen oplossingen worden besproken.
Er zijn heele goede bij. Doch waar blijven toch de
oplossingen van de velen die hun instemming be
tuigden met dezen boekhoudcursus. Doen die alles
maar op eigen houtje. Ik ben hang dat zij dan wel
eens van den rechten weg afgaan. Om dit te voor
komen is controle zeer gewenscht.
S.
V.
Drama In een bungalow. Man doodt zijn
vrouw en beroofd zich daarna zelf van
het leven.
Enkele dagen geleden werd brand ontdekt in een
door een echtpaar van middelbaren leeftijd bewoonde
bungalow te Iloddesdon in Ilertshire (Engeland). Men
vond er na de blussching het verkoolde lijk van de
bewoonster, aan wie blijkbaar slagen op het hoofd
waren toegebracht. In de nabijheid van de woning
werd op de spoorbaan het lijk van den bewoner ge
vonden. Woensdag is de lijkschouwing gehouden,
waarbij voorlezing werd gedaan van een brief, dooi
den man tot den lijkschouwer gericht Daarin gaf
hij een verklaring van den dood van zijn vrouw en
zichzelf Het is, zoo schreef hij, een gewone tragedie,
aan werkloosheid te wijten. Zijn laatste betrekking
had hij laten varen, omdat hij ei slaven moest. Voor
zijn vrouw had hij geheim gehouden dat hij werk
loos was; hij was voornemens, zoo schreef hij, haar
te zeggen dat hij opslag gekregen had en dat hij
meer personeel onder zich had gekregen, zoodat hij
zich niet behoefde te ovenverken. Dan zou hij haar
in haar slaap dooden, zocdat zij zou sterven ver
vuld van prettige gedachten. Daarna zou hij zichzelf
van het leven berooven. Het in brand steken van de
bungalow waaraan toch niet veel verbeurd was
met het oog op de gebreken verdedigde hij niet,
maar hij wilde toch niet dat dingen die hun dier
baar waren, in anderer handen kwamen.
in zware uitvoering,
compleet met ronde glazen f7.50,
Gediplomeerd Opticien.
Het aangewezen adres voor Goede en
GoedKoope OptieK.
Bij een brief aan de politie had hij een bedrag van
twee pond ingesloten voor betaling van eventueel»
kleine schulden Wat er over was verzocht hij aan
den dominé te geven.
31 INBRAKEN GEPLEEGD.
Een te Gadenstedt (Duitschland), wonende 15-ja-
rigo vrouwelijke scholier is sedert eenige dagen uit
het ouderlijk huis voortvluchtig. Naar de ouder»
thans van politiezijde vernomen hebben, heeft deze
veelbelovende jonge dame den laatsten tijd niet min
der dan 31 keer ingebroken, voornamelijk in het
district Peine. Totdusverre mocht het nog niet ge
lukken, het kind in arrest te stellen.
Met een houweel op een lading dynamiet
geslagen. Twee arbeiders vreeselijk ge
wond.
Bij den bouw van de groote electriciteitsfabriek van
het Boheemsche Woud aan den Zwarten Weg bij
Eisenstein troffen twee arbeiders met hun houweel
oen lading dynamiet, welke bij een vroegere gelegen
heid niet was ontploft.
Er. volgde een hevige ontploffing, waardoor de twee
arbeiders zoo ernstig in het gezicht gewond werden,
dat zij hun gezichtsvermogen zullen moeten missen.
Bovendien moesten den cenen arbeider zijn voet,
den anderen beide armen worden afgezet.
Men heeft weinig hoop, den tweeden arbeider in
het leven te behouden.
ITALIAANSCHE ZEEREUZEN.
V.D. verneemt uit Gonau:
De scheepvaartmaatschappij „Navigazione generale
Italia" heeft Donderdag het contract geteekend met
de werf Ansaldo voor den bouw van twee schepen
voor den dienst op de Vereenigde Staten.
De schepen zullen elk een lengte krijgen van 261 M.
en een inhoud van 45.000 ton.
Het zullen de grootste schepen worden van de Ita-
liannsche koopvaardijvloot. De snelheid zal 26 knoo-
pen per uur bedragen.
SINISTERE PLECHTIGHEID IN RUMENIë.
In het doodshemd en bij het schijnsel van zwarte
kaarsen.
door
Dr. E. DIACONIDE.
(Oud-advocaat bij het Gerechtshof te Bucharest).
Het zal den lezer niet onbekend zijn dat de
rechtspositie van de Israëlitischo bevolking van Ru-
menië lange jaren buitengewoon ongunstig is geweest.
Pas na het einde van den wereldoorlog naarmate
de sociale oriëntatie in Rumenië ging veranderen,
is hierin wijziging gekomen, maar reeds daarvoor is
een der hatelijkste uitzonderingsbepalingen, die op
de Rumeensche Israëlieten drukte, de eed more
judaico (naar Joodsche wijze), door een liberaal
en Westersch denkend minister van justitie opgehe
ven op aandrang van de geestelijke leiding van het
Jodendom in Rumenie: het landsrabbinaat.
Rumenië is overigens niet hel eenige land geweest
dat de „Jodeneed" heeft gekend (zelfs in sommige
provinciën van de Republiek der Zeven Vereenigde
Nederlanden, waar de Joden toch in het algemeen
over gebrek aan tolerantie niet hadden te klagen en
zich volkomen veiligheid van lijf cn have en gewe
tensvrijheid verheugden, heeft oudtijds een afzonder
lijk eedsformulier voor de Israëlitische bevolking ba
staan) maar in genoemd land heeft zich de „Joden-
eed" veel langer dan eldeis, waar zij onder invloed
van de emancipeerende ideeën der Fransche revolu
tie verdween en zelfs tot in het begin der twintigste
eeuw gehandhaafd. Als ieder juridisch instituut heeft
zij natuurlijk haar geschiedenis en in Rumenië is de
eed „more judaico waarvan het formulier zich wel
door bijzondere felheid onderscheidt, ontstaan in den
tijd dat dit land nog geen onafhankelijke staat was,
maar de samenstellende deelen ervan, Moldavië en
Walachijje, vazalstaatjes van den Turkschen Sul
tan waren, die ze door ambtenaren en gunstelingen
tiet besturen, zonder zich er zelf veel om den gang
van zaken daar te bekommeren. Willekeur en omkoo-
ping („Bakschich!"') tierden welig en wat was, bij
voorbeeld voor een gedoopten Jood, die In een of
andere zaak eischer was, gemakkelijker dan de auto
riteiten te bewegen, den Joodschen gedaagde een eed
op te dragen, waarvan het formulier, opgesteld door
oen gedoopten Jood, wel het rijkst-voorziene vocabu-
lair van vervloekingen vormt, dat duistere geesten
ooit hebben bijeengelezen.
En zoo had het gebruik zich vastgezet dat een
Joodsche gedaagde de beslissende eed „more judaico"
moest afleggen. Schrijver dezes, die in zijn geboorte
plaats de sinistere plechtigheid, waarmee deze eeds
aflegging gepaard ging, meermalen heeft bijgewoond,
veronderstelt dat een beschryving van dit min-of-
rneer exotisch rituaal den Nederlandschen lezer in
wiens rustige sfeer iets dergelijks ongelooflijk schijnt,
zal interesseeren Het klinkt voor Westersche ooren
als een bloedige sproke uit verre tijden en het is be
trekkelijk toch nog maar kort geleden, dat het nog
tamelijk veelvuldig voorkwam.
De eed mocht slechts op Maandag en Donderdag
worden afgelegd, de beide werkdagen die zich van
de andere in den Joodschen ritus onderscheiden,
doordat daarop in de synagogen uit de Heilige Leer
wordt voorgelezen (hetgeen overigens alleen op Sn-
bath en kerkelijke feest- en gedenkdagen geschiedt)
en die door vele vromen als vastendagen worden ge
houden; herinnering aan net feit dat de Maandag en
de Donderdag de Palestijnsche rechtsdagen waren.
Bij het aanbreken van den dag moest degeen die de
eed had af te leggen, in het ritueele bad (het „Mik-
wah") een reinigende onderdompeling ondergaan,
waarna men zich „en cortège' naar de Synagoge
begaf. Bij de eedsaflegging waren, behalve de per
soon, die de eed moest doen, de plaatselijke rabbijn,
do kerkedienaar, de (Rumeensche) rechter en de
eischer tegenwoordig. De Heilige Arke (de schrijn
waarin de wetsrollen worden bewaard j, werd plechtig
geopend, de dreigende tonen van de bazuin (waarop
anders alleen op Nieuwjaar en den Grooten Verzoen
dag wordt geblazen) weerklonken als een sombere
waarschuwing, zwarte kaarsen werden aangestoken,
de eedsaflogger droeg over zijn kleeren de „taehri-
chcn", het doodshemd tevens het kerkkleed van
Nieuwjaar en den Verzoendag en het „tallith", den
gebedsmantel en in deze benauwende op vreesaan-
jaging en doodsbedreiging toegespitste scenerie klonk
dan, eerst in het Hebreeuwscb cn dan in net Yiddisch,
de Joodsch-Duitschen omgangstaal der Rumeen
sche Joden het lugubere eedsformulier.
„Hoe eerbiedwekkend en ontzaglijk is deze plaats,
dit Godshuis, de hemelpoort onzer gebeden! Met me
deweten van God en met verlof van dit „Beth-Din"
(tribunaal) ben ik in deze Heilige Synagoge gekomen
om te zweren.
Ik zweer bij God, die Hemel en Aarde geschapen
heeft, bij den God van Abraham, Izaak en Jacob;
zoo waar God leeft cn zoo waar Zijn Leer Waarheid
is, zoo waar is mijn eed!
Maar wanneer ik valsch zweer, wanneer ik niet
met een zuiver geweten zweer, wanneer ik inwendig
een voorbehoud maak (reservatio mentalis; Vert.)
dan zullen alle vervloekingen uit de vervloekings
hoofdstukken van Leviticus en Deutronomium de
„Tochacha" en de verwenschingen van Bileam
over mijn hoofd komen, dan zal de melaatachheid
mij treffen, gelijk Mirjam, de zuster van Onzen
I.eeraar Mozes, die kwaad gesproken had van haar
broeder, dan zullen alle pingen over mij komen,
waarmee Hiob geslagen is, dan zal de aarde mij ver
slinden, zooals zij Korach en zijn metgezellen ver
slonden heeft lk zal blind en krankzinnig worden, ik
zal geen aandeel hebben in de toekomstige wereld, ik
zal de komst van den Messias niet aanschouwen,
want zoo waar God leeft en zoo als Zijn Leer waar
heid is, zóó waar heb ik gezworen."
Maar het eene euvel is de moeder van het andere!
En zoo kwam het vaak voor, dat het schandstuk
dat deze eed op zichzelf reeds was, nog verergerd
werd door een misbruik, dat overigens begrijpelijk
wordt als men zich in den geestestoestand verplaatst,
van hen die gedwongen waren de vernedering te on
dergaan van deze smadelijke en vreeselijke eed te
moeten afleggen en geestelijken bijstand bij de cere
monie te moeten verleerien. Dat misbruik droeg zich
aldus toe. De niet Joodsche rechter had welis
waar den tekst van de eed, neergeschreven in La-
tijnsche letters voor zich en volgde de aflegging met
aandacht, maar desondanks was het voor een gerouti
neerd kerkdienaar die tevens de functie van ge
rechtsdienaar vervulde niet moeilijk om tenge
volge van een eigenaardigheid van de grammaticale
structuur van het Hebreouwsch, den zwerende in-
plaats „ik", „hij" te laten zeggen. De kerkedienaar
moest het formulier namelijk woord voor woord
voorzeggen en de zwerende zei na wat hem werd
voorgezegd! Het gevolg van deze, krijgslist was, dat
al de genoemde ontzettende verwenschingen, niet
op den eedsaflegger, maar op de tegenpartij toepas
selijk werden!
Fraai was het niet, maar de uitvinders van dit
barbaarsche rituaal hadden het er ook naar ge
maakt! A la guerre comme a la guerre-
(Nadruk verboden. Copyright Bureau
voor Feuilleton-publicatie, Bussum)
