AIieieci Bims-
MmitMit- Lnüiitllil
Poorter's
Een beste Bril
GEESTELIJK LEVEN
Waar Parijs van leeft.
Uitgevers: N.V. ?.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Een koningsdochter.
TAPIJT- EN
MEUBELHANDEL.
SCHAGEN.
Fa. Gebr. ROTGANS, Hoogzijde E16, Schagen.
De vampiers van de lichtstad.
Zaterdag 15 Februari 1930.
SCHAKER
73ste Jaargang No. 8613
RAHIT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag. Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot s morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaat3t.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden ft.65. I.osse nummers O cent. ADVERTF.N-
TIüN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen) Groot ere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN.
I.
Ieder mensch heeft zijn liefhebberijen. Ilc ook. Ik
houd o.a. veel van historische studie en ik zit daar
om graag in geschiedeniswerken te snuffelen en er
is één tijdvak in de geschiedenis, dat mij steeds in
hooge mate interesseert. Dit tijdvak is de Renais
sance. Deze naam, die wedei-geboorte heteekent, duidt
reeds terstond op het typische karakter daarvan. In
dit tijdvak, aanvangend omstreeks het midden der
15de eeuw en zich doorzettend tot de zeventiende,
is op elk levensgebied een sterke vernieuwing te
bespeuren en een behoefte naar individueele geeste
lijke vrijheid gepaard gaande zeer dikwijls met ver
langen naar andere maatschappelijke toestanden.
Ernstige botsingen met de dragers van het wereld
lijk cn het geestelijk gezag werden hierdoor onver
mijdelijk.
Mij bezighoudend met het leven van de geschiede
nis van Italië (de bakermat der Renaissance) gedu
rende dit tijdvak werd mijn aandacht bijzonder ge
troffen door een figuur, welke mij tot dusver onbe
kend was. 't Gevolg'was dat ik daar meer van wilde
weten. En de nadere kennismaking heeft mij het
beeld laten zien van zulk merkwaardige vrouw, dat
ik de verzoeking niet heb kunnen weerstaan aan
haar een tweetal artikelen te wijden, waarin ik zal
pogen haar cn haar tijd voor u te schetsen. Ik doe
dit met een zekere voorliefde, omdat ik ervan over
tuigd ben. dat kennis van het verleden ons het he
den beter leert hegrijpen en waardeeien, en ook om
dat ik de meening ben toegedaan, dat van werkelijk
nobele menschen een goeden invloed uitgaat op ons,
wanneer we ons in hunne levens verdiepen.
De vrouw, wier leven en persoonlijkheid mij zoo
sterk heeft geboeid draagt den naam van Renata.
Zij was de dochter van den Franschen koning Lo-
dewijk XII en diens echtgcnoote, Anna van Bre-
tagne.
Deze Renata werd door haar neef koning Frans I
(die na den dood van Lodewijk XII, in 1515 zonder
mannelijke nakomelingen gestorven, den Franschen
koningstroon had bezet) in het jaar 1528 uitgehu
welijkt aan Ercole d'Este, den hertog van Ferrara
bestemd om na den dood zijns vaders, Alfonso d'Este,
over Ferrara (in N. Italië) te hecrschen.
(Ik merk hierbij op dat in dit tijdperk de regeer
ders van de kleine Italiaanscbp staten menschen
van zeer groote politieke beteekenis waren, zooals wel
blijkt uit het feit, dat Alfonso d'Este voor zijn zoon
een Fransche koningsdochter vraagt en verkrijgt en
zooals ook bewezen wordt door het niet minder
merkwaardige dat een latere Fransche koning Hen
drik II trouwt met Catharina de Medici uit Flo
rence.)
Het is in hooge mate belangwekkend ter kenschet
sing van het leven in die dagen om te lezen met
welke een pracht cn weelde zulk een huwelijk werd
gesloten en wij leeren begrijpen dat daarvoor noodig
was een geweldige afpersing van het volk door mid
del van allerlei belastingen
Wanneer de onderhandelingen van Alfonso d'Este
met koning Frans I zijn geëindigd gaat Ercole op
reis naar Frankrijk om zijn aanstaande vrouw, wel
ke hij nog nooit had gezien, af te halen. Een schit
terend gevolg omstuwt hem.
Op den 22sten Mei 1528 ontvangt Frans I hem te
Saint-Germain in de buurt van Parijs De jonge her
tog is schitterend gekleed er. verschijnt aan het hoofd
van 150 ruiters ten hove.
Hij maakt kennis met Renata, die op uiterlijke
schoonheid niet kon bogen, maar uitblonk door
groote intelligentie.
Het huwelijk wordt spoedig gesloten en Frans I
gaf het ééne feest na het andere, waardoor schatten
werden verslonden. Een maand niï het huwelijk gaan
Ercole cn Renata terug naar Ferrara. Het gevolg
van Renata bestond uit honderdvijftig personen en
dat van Ercole uit drïenonderd! Fouriers reizen
vooruit om levensmiddelen te requireeren en zij zor
gen er tevens voor (hotels waren er nog niet) dat er
woningen onderweg disponibel zijn door eenvoudig
de bewoners er uit te zetten.
Aan de grenzen van zijn gebied wacht Alfonso
d'Este zijn zoon met diens jonge vrouw op. En dan
hebben er weer buitensporige en overdadige feesten
plaats. Het eene bal volgt op het andere, wedrennen
cn tournooicn worden gehouden. En- de armen
liepen hongerend door de straten en smeekten om
brood, dagelijks werden op straat de van gebrek om
gekomenen gevonden!
liet slotfeest werd door Ercole gegeven ter eere
van zijn vader Alfonso voor diens bemoeiingen. En
dit feest overtrof al de voorafgaande. Het begon met
een tooneelvoorstelling cn daarna kwam een diner,
zooals men 't in Ferrara nooit had gezien. Op de
hoofdtafel stonden 25 groote suikerfiguren, die de
wonderwerken van Hercules voorstelden en verder
zilveren serviezen, geweldige kandelabers met kaar
sen en vele schotels met koude gerechten. De eer
ste gang bestond uit tien gerechten waarvoor vijf
en twintig schotels noodig waren. Als de schotels
werden binnen gedragen klonk de inuziek Daarna
werden zes maal tien gerechten en van elk gerecht
vijf en twintig schotels binnen gebracht, zoodat
tezamen zeventig verschillende spijzen werden op
gediend. Een hofnar, die op een drommedaris kwam
binnenrijden, amuseerde de gasten. Na het dessert
verscheen een geweldige pastei, waarin voor ieder
der feestvierenden kostbare geschenken, als oorbel
len, halskettingen en armbanden verborgen waren.
Ik heb dit eenigszins uitvoerig verteld om den le
zers iets te doen zien van de haast krankzinnige
weelde, welke toen in de „hoogste kringen" heerseh-
te en welke natuurlijk bij velen bittere ergernis
opwekte.
In zulk een sfeer kwam Renata, het koningskind,
de jonge vrouw met haar scherp verstand en haar
verlangen naar kennis, ontwikkeling!
Al heel spoedig is ze in allerlei politieke verwik
kelingen; zij voeit zich een afgezante van den Fran
schen koning, blijft in haar hart zóó een Frangaise,
dat ze geen lust heeft om Italiaansch te leeren.
Waar zij kan, helpt zij de Fransche vluchtelingen,
die ('t was in den tijd der Hugenoten) in Ferrara
haar bescherming inroepen. Zoo ontstond een Fran
sche kolonie in Ferrara.
En, hoewel zij in 't openbaar haar gehechtheid
toont aan het roomsch-katholieke geloof werd zij
hierom reeds spoedig van ketterij verdacht.
Op den 28sten October 1534 sterft Alfonso en dan
wordt Ercole regeerende hertog van Ferrara Ercole
en Renata worden op schitterende wijze gehuldigd.
Maar de spanning tusschen de beide echtgenooten
bleef, want Ercole ergerde zich aan de Fransche pro-
testantsche vluchtelingen, en aan den steun welke
Renata hun verleende.
En Renata verwaarloosde steeds meer haar kerke
lijke plichten, voelde zich gaandeweg sterker aange
trokken tot de nieuwe Jeer. Ze trad in briefwisse
ling met den hervormer Calvijn Ze schonk dezen
hervormer zelfs gastvrijheid, toen hij in Ferrara
vertoefde en hield geheime samenkomsten met hem,
om in de protestantsche leer te worden onderwezen.
Dit kon de roomsche kerk niet dulden; ze zou het
ondervinden.
De Jezuieten en vooral Ignatius Loyola, die toen
nog leefde, zagen met leede o-igen hoe in Ferrara
een haard van ketterij ontstond. Er worden Jezu-
ietenpaters naar Ferrara gezonden die er bij Ercole
op moeten aandringen zeer streng tegen de ketterij
op te treden. Dientengevolge beveelt Ercole, dat alle
van ketterij verdachten het land moeten verlaten
Löyola is hiermede niet tevreden, hij berispt den
pater Lepelletier cn diens medewerkers, omdnt zij
Renata niet weten te bekeeren tot het „ware" ge
loof. In dezen tijd wordt Renata gesterkt door brie
ven van Calvijn. Dan wordt het uiterste middel op
haar beproefd: ze wordt aangeklaagd bij de inqui
sitie! Haar wordt ten laste gelegd dat. zij de Calvi-
MEUBELEN, TAPIJTEN,
VLOERZEILEN, VITRAGES,
LOOPERS, enz. enz.
LAAGZIJDE B 56 TEL. 87
Repareeren van Stoelen of andere
Meubelen.
Herstellen of verstoppen van
Bedden of Matrassen.
Zoo vroeg mogelijk bestellen dat
voorkomt lang wachten.
ZEER BILLIJK EN VAKKUNDIGE
AFWERKING.
Vraagt eerst onze prijzen.
nistische dwaalleer beleed, de mis verzuimde, de
doelmatigheid der sacramenten loochendp, niet
biechtte cn aan de vlecschwording van Christus
niet geloofde. Omdat Renata een koningsdochter is
en de vrouw van den machtigen Ercole, wordt zij
niet ter dood veroordeeld, maar tot levenslange ge
vangenisstraf met verbeurdverklaring van al hare
bezittingen. Haar bibliotheek moet werden vernie
tigd.
Renata hoort 't vonnis met groote kalmte aan.
Den dag na het vonnis wordt zij naar de gevange
nis gebracht. En toen is er iets gebeurd, waarvan
niemand iets begreep! Een week later gaat zij de
gevangenis weer uit. Hoe was dit mogelijk?
Renata heeft gebruik gemaakt van een gunst haar
door paus Paul III in 1543, op 22 April, bewezen
Deze paus bracht een bezoek aan Ferrara cn werd
toen door de voornaamste vrouwen van deze stad,
o.a. door Renata verwelkomd. Toen wilde Paus III
haar zijn bijzondere genegenheid toonen En, we
tende hoe ze bij de inquisitie verdacht werd, vaar
digde hij een geschrift teen brevet) uit, waarmede
hij haar onder zijn onmiddellijke bescherming en
onder die van het heilig officium stelde.
Dientengevolge konden de inquisiteurs te Ferrara
zich niet met haar godsdienstige aangelegenheden
bemoeien, zonder zich den pauselijken banvloek op
den hals te halen.
Welnu op deze breve van den paus, die intusschen
reeds was gestorven, beroept zich Renata en men
moet de gevangenis voor haar openen cn haar aan
klager redt zich door de vlucht.
Den 25sten September 1558 sterft Ercole. Op zijn
sterfbed laat hij Renata beloven, dat zij zoolang zijn
met ronde glazen f 2.00.
Gediplomeerd Opticien.
Het aangewezen adres voor Goede en
Goedkoope Optiek.
zoon en opvolger (Ercole en Renata hebben 5 kin
deren gehad) in Frankrijk zou wezen, waar hij in
't leger diende, zij nis regentes zich niet met de
ketters zou bemoeien en de briefwisseling met Cal
vijn zou staken.
Tn November 1559 komt deze zoon, die naar zijn
grootvader Alfonso heet, terug en neernt het bewind
in handen. De jonge Alfonso is streng katholiek en
stelt zijn moeder voor «Ie keus afstand te doen van
haar kettersch geloof of Italië te verlaten.
Renata kiest 't laatste en op den 2den September
1560 vertrekt ze uit. Italië om er nooit terug te keu
ren. Ze gaat naar haai vaderland, naar Frankrijk,
niet vermoedend, hoe zwaar haar lot daar zal zijn
en hoe ontzaglijk veel daar van haar geestkracht
zal worden gevergd.
Leed zij onder de wreede vervolgingen der ketters
in Italië, in Frnnkijk zou haar gemoed niet minder
worden getroffen door de felheid, waarmede de kerk
daar tegenover de Hugenoten optrad.
(Wordt vervolgd.) ASTOR.
D© luguber© vakken, die 's avonds op de
boulevard bij het brutale licht van de boog
lampen worden uitgeoefend en wier bestaan
alleen in deze wereldstad mogelijk is.
Millioenen menschen samengedrongen in een huizen
klomp, tonnensteen en ijzer en cement naast en op el
kaar getast op een grondoppervlakte niet veel grooter
dan ons vorstelijk Haagje, ziedaar Parijs
En wanneer we onzen weg door de krioelende men-
schen-menigte zoeken of ons ellebogend en half-vech-
tend in de als haring gepakte metro stuwen, dringt
steeds weer de vraag zich bij ons op: waarmede halen
al die menschen, die onafgebroken horde, die zich 's
avonds naar huis spoedt hun kostje op? Wie zijn al die
goede zielen, die deze kudden elke maand weer van
het noodige voorzien om huishuur, bakker en kruide
nier te betalen? Want wat er op één dag in een stad
als Parijs door de keel wordt gejaagd, welke kapitalen
dag in dag uit door de handen van markt-hai kooplieden
en winkeliers gaat, is niet te becijferen.
Cijfers, die onze hersenen niet te boven gaan als bij
voorbeeld, het bedrag, door een Internationale Confe
rentie in een paar weken opgegeten, doen ons als ge
wone stervelingen reeds duizelen en bezorgen je indiges
tie. Wat dan te denken van de dagelijksche waarden,
die door een bevolking van een stad als deze wordt
verwerkt... al eten we dan ook niet die exquise dinertjes
van de conferentie-heeren. Maar daarover een andere
maal. Nogmaals, waarvan leven al die menschen?
Natuurlijk een enorm contingent, dat de overal ge
bruikelijke vakken beoefent, maar die greep is maar
weinig interessant. Dat zijn de brave burgers, die langs
de lijnen der geleidelijkheid loopen, maar de buitenbeen
tjes, de heertjes, die geen gewoon baantje kunnen
krijgen of wel er wellicht geen prijs op stellen. Dat zijn
de menschen, die waard zijn eens nader onder de loupe
te worden genomen. Slechts een enkel voorbeeld...
's Avonds onder den hellen schijn van de brutale boog
lampen van de groote boulevards, waar de meest uit-
eenloopende talen dooréén klinken, waar het hard-
nasaal Amerikaansch zich mengt met zoet-vleiend Ita
liaansch, waar het Fransch zich bijna slechts laat hoo-
ren wanneer Roemeen en Spanjaard zich aan elkaar
willen doen verstaan, daar ligt voor één der lugubere
vakken, die slechts in een wereldstad als deze mogelijk
zijn, £en ideaal jachtterrein. Daar sluipt als hongerige
jakhalzen een genus rond, wier eenige kennis bestaat
uit een mond e dre gelijk Engelsch en een grondige ken
nis van de meest vunze uitwassen van een wereldstad.
Correct gekleed, vaak in keurige smoking komen ze
bescheiden achter U aangeslopen, fluisteren U de meest
ongure voorstellen in de ooren op allerlei gebied. Zij
fluisteren U verdachte cabaret-voorstellen toe. smoeze
len iets van de aantrekkelijkheid van de Fransche vrou
wen, van cinema's met verboden films en wat ook al
meer tot de lage lusten van sommigen kan spreken. Het
serviele van den gids, die onder vol zonlicht werkt, is
hen vreemd, ze spreken U toe op een vertrouwelijken
toon, els kenden ze U jaren, maar ook in ander opzicht
verschillen ze belangrijk van hunne collega's, die wat
minder vloeiend Engelsch, Duitsch of wat het zijn mag,
spreken.
Die de dagelijksch herhaalde speech over een gedeelte
der Fransche historie voldoende hebben gerepeteerd en
zich bij de van enthousiasme blakerende kudde, die als
de staart van een komeet achter hen sleurt, verstaan
baar te maken. Zooals zoo vaak, het verschil ligt in
den prijs... De geschiedenis-leeraar met den „Guide"-
pet op is een man, die vrij bescheiden is in zijn finanti-
eelc eischen, het aantal schapen van zijn kudde is meest
zeer talrijk, dat, beetje bij beetje gelegd, hij zelfs zonder
groote eischen aan zijn broodje komt. maar de ander,
de smoking-mijnheer, die eerst zijn luguber vak begint
als het diep-nachtelijk duister over Parijs is neerge
daald, huldigt andere opvattingen. Achter hem zwermt
geen kudde aan, hij is aangewezen op de zwarte schaap
jes en in de diepe donkerte van den nacht is zwart
moeilijk te vinden. Zijn klantjes melden zich niet aan,
hij moet zoeken met een volharding inderdaad een betere
zaak waardig en menig schaap, dat hij zwart meent
blijkt bij nader inzien van een smettelooze sneeuwwitte
blankheid te zijn. Dat is dan weer zooveel tijd .verloren
en de uren, waarin hij een klant moet vinden, zijn slechts
weinig.
En die ongelukkige moet het gelag betalen voor al
de wollige witte schaapjes, die den lokkenden herder
niet hebben willen volgen. Ze kijken hun klantjes aan.
meten ze op als taxateurs en schatten naar kleercn,
schoenen, landsaard en al wat daarbij een rol mag
spelen. Ze hebben een beetje menschenkennis, kennis
van den goorsten kant van hun medemenschen en be
cijferen met wondere snelheid wat hun klantje er voor
over zal hebben. Maar de Franschen en de frank ver
smaden ze... Hun brein is slechts ingesteld op dollars,
soms op ponden, maar in ieder geval zware edel-valut:».
Ze kennen slechts de cijferen van één tot honderd,
maar in dollars en bij de lagere cijfers in ponden. Hun
cliënten kijken niet op een duit, ze brengen per manne
tje tusschen de 50 en 100 dollar op, eventjes 125 of 250
harde Hollandsche guldentjes, afgezien van wat er in
de etablissementen verteerd wordt, waar de cicerone
hen voert. Want wel te verstaan die bedragen zijn slechts
het loon, het hard verdiende loon van den gids voor
zijne niet te onderschatten diensten. Natuurlijk maar
een bagatel in vergelijk met wat het feest zelf kost En
altijd zijn er maar weer gekken, die zich laten vangen,
avond aan avond vinden deze lugubere agenten van c!e
menschelijke vuilnisbakken, die zich cabaret of hoe ook
mogen noemen, weer mannetjes, die naar de lokstem
luisteren en op èén avond een kapitaal wegsmijten,
waarvan een familie een maand kan leven.
Eiken avond weer, wellicht loopt er een avond tus
schen door. dat ze de kous op den kop krijgen, maar
overigens vrijwel eiken avond dat dit schuim buiten de
commissie van hun lastgevers tusschen de vijftien
honderd en twee duizend francs sleept. Er loopen dui
zenden menschen rond, die voor minder alle schaamte
zouden laten varen, maar ook dit genus zal wel in so
lidaire aaneengeslotenheid nieuwe krachten weren.
Dit is één der vakken, die slechts in het moeras van
een wereldstad kunnen bloeien. Maar er zijn ook andere,
meer fatsoenlijke, die er een vreemd vak op nahouden.
Dat zijn de zoogenaamde artisten, die met de teeken-
portefeuille onder den arm.de café's van Montparnasse
afsjouwen. Meest op een wijze gekleed, die den artist
moest verraden, doch die als regel meer doet denkon.
aan een schreeuwende leemte in de garderobe van tien
drager, torsen ze de lasten etsen en crayon-teekeningen
den geheelen dag rond tot laat in den nacht. Vraag
hen evenwel niet eens een schets te maken; zij leven.-n
slechts hun artistiek uiterlijk, hun zwierende krullen on
hun wuivende lavalière. buiten, niet te vergeten hun
zij het ook onvolmaakte kennis van eenige vreemde
talen. Zij zwerven van de Dóme naar de Coupele, langs
Rotonde. Select en andere en hun nimmer rustend oog
zoekt de vreemdeling, liefst den Amerikaan.
Als waren ze een gewoon schilder, die even in het
café verpoozing zoekt, laten ze zich neer aan een tafel
tje in de onmiddellijke omgeving van de vreemdelingen.
Dan valt toevallig de portefeuille open en, ach waar
om zouden ze zich schamen voor hun kunst, laten ze een
paar schetsen zien. Dan begint het gepingel. Maar ook
zij halen fatsoenlijk hun kostje op, vooral wanneer het
iets later wordt. En niemand valt er eigenlijk over, dat
de artist met zooveel verschillende namen zijn kunst
werken onderschrijft. Maar pingelen kunnen ze als de
vensters in Port Said en toch ligt dat een heel eind van
Mcntparnasse...