Daan Pool
komt!!
Radioprogramma
BARS1NGERH0RN
Z IJ P E
WIERINGERWAARD
ANNA PAULOWNA
Ingezonden Stukken.
Het gemeentelijk Sportterrein?
te Schagen.
Mooie voorlichting.
Op de op 10 Juni j.j. gehouden keuring van trekhon
den werden 5 honden aangeboden, welke alle werden
goedgekeurd.
De over het 4e kwartaal 1929 ten laste dezer gemeen
te komende subsidie ingevolge het Werkloosheidsbesluit
is bepaald op f 214.72.
KOLIIORN.
Het jaarlijksche schoolreisje der leerlingen van de o.
1. school alhier zal worden gehouden op 17 en 18 Juni
a.s.
GEMEENTE ZIJPE.
Ingeschreven van 6 tot en met 12 Juni 1930.
Geboren: Antonius. zoon van Antonius Mors en van
Maria Bierman; Maartje, dochter van Tamis Rampen
en van Aafje Francis.
Ondertrouwd: Adrianus Johannes Klijbroek, 30 jaar,
landbouwer, te Harenkarspel, en Maria Johanna Smit,
21 jaar, zonder beroep te Zijpe; Petrus Adrianus Veul,
25 jaar, veehouder te Callantsoog, en Theodora de Haan,
23 jaar, zonder beroep te Zijpe.
Getrouwd: Geene.
Overleden: Gerbrand Nieuwland, 80 jaar, weduwnaar
van Grietje van der Sluijs; Antonius Mors, oud 1 dag,
zoon van Antonius Mors en van Maria Bierman.
Op onze kermis zal dit jaar ook een paardenspel ver
rijzen en wel 't Circus Roberti. waaraan is verbonden
een bioscoop. Dit circus dat enkele jaren geleden ook
enkele voorstellingen hier heeft gegeven is geen onbe
kende voor ons. Het mag dan wel niet met een groot
circus als Schumann e.d. kunnen worden vergeleken,
toch is hetgeen Roberti ons geeft te aansohouwen, wel
de moeite waard om ook daarvoor een avond te reser
veeren.
Benoemd notaris te Wierlngerwaard de heer J. Koo-
men, candidaat-notaris te Hoogwoud.
Geboren: Dirk, zoon van W. Blok en van A. Kuijt; Jan,
zoon van J. van Dalen en van C. Dorrepaal; Simon Pe
trus, zoon van W. Stam en van C. de Wit.
Politie. Verloren: een handtaschje met eenig geld.
Gevonden: een rijwielplaatje. Inl. ter secretarie.
Voor de vacante betrekking van onderwijzer aan de
o. 1. school I te Kleine Sluis, hebben zich slechts 3 sol
licitanten aangemeld.
Naar wij vernemen zal in deze gemeente de heryk der
maten en gewichten plaats hebben in het lokaal van
Gebr. van der Goes, te Kleinesluis, op Maandag 23 Juni
van 1012 en van 1316 uur en op Dinsdag 24 Juni van
1012 en van 1315 uur.
In één der Raadszittingen der gemeente Schagen werd
Indertijd ter tafel gebracht de aankoop van een stuk
land. Toentertijd moest dit in comité worden behandeld,
daar men schijnbaar bang was voor grondspeculatie.
Niet onaardig gezien van onzen Burgervader en zijn
staf, maar... en dat zegt men in de Schager gemeente
nog steeds, wat moet de gemeente met een stuk land
doen wat f 28000 heeft gekost. Dit terrein was eigendom
van den heer Raven en de gemeente heeft dit nu van
deze gekocht Gedeputeerde Staten hebben hun goedkeu
ring aan deze koop gehecht en nu kan de gemeente niet
meer van dat terrein af, dan alleen als het in het alge
meen belang is van de Schager gemeente om dien koop
te laten vervallen. Dit is natuurlijk niet het geval, ge
zien het Raadsverslag van de gemeente Schagen d.d. 12
Mei 1930. Waar de burgemeester als antwoord op een
door den heer Van Erp gestelde vraag, of de gemeente
nu per 1 Juni eigenares van dat terrein zal zijn, beves
tigend antwoordde.
Dus de gemeente wordt per 1 Juni eigenaresse van
een stuk land wat gedeeltelijk voor 2 jaar is verhuurd,
en met dien bepaling dat de huurders het recht van
wederlnhuur hebben, zonder dat er een nieuw contract
behoeft te worden gemaakt.
Dus de gemeente kan er practisch gesproken niet aan
komen dan met medewerking van de V.V. Sparta. Wel
zegt de heer Van Erp in genoemde raadsvergadering
dat hij aan dat contract geen waarde hecht en ook de
burgemeester zegt hetzelfde, maar waarom handelt men
dan niet over die kwestie in het openbaar, dan. weet
iedereen het. Maar nee, de heeren moeten daar in Scha
gen voor elke kleinigheid in comité gaan. Ik voor mij
dacht dat openlijk handelen in deze den besten weg was.
De gemeente heeft nu terzake dat bewuste terrein ad
vies ingewonnen, en ook de heer Raven loopt de deur
bij een advocaat plat om toch maar even meer zekerheid
te hebben. Dat hebben de heeren niet gekregen. De ze
kerheid blijft in de lucht hangen. De heer Raven is prac
tisch gesproken, binnen, daar de burgemeester in de
laatste raadsvergadering heeft gezegd, dat het terrein
gemeentelijk eigendom wordt.
Dus de heer Raven kan zijn nachtrust weer eens in
gezondheid genieten. Do laatste maand had deze last
van zijn zenuwen, daar hij zoo'n koopprijs van dat
stukje land nooit meer krijgt. De gemeente moet nu dat
stuk land als sportterrein inrichten, tenminste dat is de
bedoeling geweest van de heeren bij de aankoop van
dat terrein. Maar er is nog een contract. Men hecht cr
wel aan dc zijde der gemeente niet zoo veel waarde aan,
maar dit zal nog wel meevallen voor de heeren voetbal
lers. Toen de heer Raven bij B. en W. ter conferentie
moest verschijnen om te onderhandelen over zijn land,
heeft de heer Raven gezegd, dat het land aan de V.V.
Sparta was verhuurd voor 2 jaar. Niet wetende? of wel
wetende, maar niets zeggende, dat er nog regel achter
die 2 jaar stond. Het nu beruchte regeltje „met recht
van wederlnhuur zonder dat er een nieuw contract be
hoeft te worden opgemaakt". Goed de heer Raven ver
dwijnt en vertelt thuis dat hij het land voor de som van
f 28.000 aan de gemeente heeft verkocht. 2 Dagen na
dat Raven zijn land heeft verkocht, komt een van
Schagen's wethouders (de heer Schoorl) om het con
tract. Deze neemt 't mee naar huis en leest het. Hij leest
echter dat contract niet goed, want hij legt het terzijde
zonder te weten wat hij nu eigenlijk gelezen heeft. De
heer Schoorl is nog .wel iemand die met dergelijke din
gen meer omgaat, maar hij heeft over de belangen van
onze gemeente zeer roekeloos heengestapt. Ook de ove
rige heeren hebben het verkeerd gelezen. Totdat... Ge
deputeerde Staten hun goedkeuring aan dat besluit tot
aankoop van dat terrein hebben verleend. 2 Dagen
daarna ontdekken B. en W. plotseling dat regeltje. Zij
snellen naar een jurist en die vertelt hun de situatie en
hoe de vork in de steel zit Daar had men de poppen
aan 't dansen. Direct hebben de heeren den heer Raven
ontboden, die daar meer huilende dan lachende heeft
moeten vertellen, dat hij niets van het bestaan, van een
en ander wist. Hoe kon zoo'n man nu* een contract tee-
kenen, wat op dien voet was opgesteld. Ik wil niet zeg
gen dat 't contract op zichzelf niet goed is, maar dat
Raven dat contract heeft geteekend, wetende of niet
wetende dat hij het feitelijk levenslang aan de V.V.
Sparta heeft verhuurd. Het college van B. en W. hebben
nu meer dan genoeg adviezen ingewonnen, wel vraagt
de heer Van Erp kwanshuis aan den burgemeester of er
nog advies voor dat beruchte contract moet worden
ingewonnen, maar in werkelijkheid wist de heer Van.
Erp heel goed, dat dit was geschied. -
B. en W. kunnen met de V.V. Sparta geen accoord be
reiken, vanwege de onderhandelingen, maar.ik voör mij
dacht dat de gemeente Sohagen wel een accoord kon be
reiken met Sparta.
Laat ons deze zaak eens nader bekijken:
Sparta is huurder levenslang! Goed, de gemeente is
aanstonds eigenares, dus krijgt Sparta een andere, eige-
narps. Wel denken de heeren .dat ze Sparta zoo maar
van dat terrein krijgen, maar, daar komt nog een praatje
bij. De gemeente zal moeten gaan procedeeren over dat
contract. Wat een heele boel geld zal kosten. Want als
de gemeente ook maar iets op het terrein, wat verhuurd
is, doet, maakt zij zich schuldig aan art. 461, W. van
St. tenminste wat 't verhuurde betreft De onderhande
lingen met Sparta, loopen op niets uit Heel jammer is
dit, daar toch in het belang van de Sport en de gemeen
te was geweest deze zaak in der minne te schikken.
Of wil het D. B. van Sparta soms niet naar rede luis
teren. Als de gemeente Sparta nu eens f 200 huur gaat
geven voor de schooljeugd voor vak J, er op te laten
voetballen. Dat is f 400 voor 2 jaar. Is er nu in deze geen
accoord te bereiken? Moet men nu juist een jurist ryk
maken. Laat ons eens zien, wat er had moeten gebeuren
in belang der gemeente 'Schagen.
Als de gemeente nu eens had voorgesteld om f 200
per jaar te betalen voor huur van terrein voor vak J.,
en dat gedurende twee jaar.- En Sparta had van zijn
contract afgestapt, maar niet eerder dan dat de ge
meente had gezorgd, dat Sparta een ander veld had ge
kregen. Het is toch ook in het belang der gemeente dat
hier een goede voetbalvereniging blijft. Steun heeft
Sparta nooit gehad van de gemeente, dus eendeels is te
begrijpen, dat de heeren van Sparta hun been stijf "hou
den.
De gemeente wil echter sohijnbaar over deze kwestjie
procedeeren, want zij heeft alle onderhandelingen met
Sparta afgebroken. Maar de gemeente moet nu maar
eens naar hun jurist gaan. Dan kost het weer centen.
Er heerscht nogal veel in de gemeente. Wethouder
Schoorl vindt tenminste dat de zaak goed marcheert
Maar laat ons nog even van de andere kant de zaak
bekijken.
De gemeente gaat procedeeren en dagvaardt Sparta of
hun dagelijksch bestuur terzake dat contract of de huur
van dat land. Goed, Sparta zal dan moeten bewijzen, dat
ze dat land hebben gehuurd voor 2 jaar en langer. Dit
is zeer makkelijk. „Het contract". Maar laat nu eens
aannemen, dat dat contract zijn kracht verliest in de
eerste instantie. Dan nog blijft het van groot belang in
de tweede instantie. Als Sparta dan moet bewijzen, dat
ze dat land heeft gehuurd voor 2 jaar en langer, dan is
dat contract reeds een begin van bewijs. En verder zul
len dus getuigen moeten worden gehoord, te weten H.
Raven en een aantal leden van Sparta. H. Raven zal
dan moeten erkennen dat hij 't laind voor 2 jaar aan
Sparta heeft verhuurd en dat hij van 't overige niets
weet. De huur voor 2 jaar staat daar vast en kan Sparta
nog ruim lli jaar van het terrein genieten en is dan
nog .huurder, daar koop geen huur breekt De heeren
mogen dit eerst wel eens overwegen voordat ze gaan
procedeeren tegen Sparta! We zullen dus maar afwach
ten tot 1 Juni en zien wat de gemeente doet?
K. L.
ZONDAG 15 JUNI 1930.
Hilversum (1071 M.)
V.A.R.A.: 9.00 Berichten omtrent postdulvenvluchten
van verschillende organisaties van postduivenliefheb-
bers, 9.05 Orgelconcert door Joh. Jong op het VAR.A-
orgel, 9.30 Gramofoonplaten, 9.45 Mededeelingen van
het Reissecretariaat van het Instituut voor Arbeiders
ontwikkeling. 9.48 Lezingreeks over het Museum van
den Arbeid. 10.15 over: „De T.B.C.-vluchten van den
Nederlandschen Bond van Postduivenliefhebbers.
V.P.R.O.: 10.30 Uitzending uit de Ned. Herv. Kerk te
Oostzaan, Spreker: Ds. W. van Dooren. A.V.R.O.:
12.00 Tijdsein. 12.0112.40 Lezingreeks over het onder-
derwerp: Oude en Moderne Chemie, 12.402.00 Middag
concert door het AVRO-Octet, 2.00—2.30 Boekenhalf-
uurtje, 2.303.15 Kinderkoorzang der leerlingen van de
Nieuwe Sdhoolvereeniging te Amsterdam, 3.15—4.00 In
strumentaal Concert, 4.00—5.00 Gramofoonmuziek. In de
rustpoos: Sportuitslagen door Vaz Dias. V.A.R.A.
5.00 Gramofoonplaten (298 M); 5.15 Kinderuurtje. De
Familie Mulder; 6.00 Vooravondconcert door het VARA-
orkest. A.V.R.O.: 7.308.00 Kamermuziek door het
Hartvclt-Kwartet, 8.00 Tijdsein en Pers- en Sportnieuws
door Vaz Dias, 8.159.00 Concert door het Versterkte
Omroep-orkest o.l.v. Nico Treep, 9.00—9.45 AVRO-Radio-
Tooneel: Studio-opvoering van „Barbertje Blijft!", blij
spel in één bedrijf voor de microfoon bewerkt door
Dom. de Gruyter; 9.4510.15 Gramofoonmuziek, 10.15
Voortzetting van het concert door het Omroep-orkest,
11.00 Gramofoonmuziek, 12.00 Sluiting.
Huizen (1875 M.)
K.R.O.: 8.309.30 Morgenwijding door Pastoor L. H.
Perquin. N.C.R.V.: 9.50 Kerkdienst uit de Ned. Herv.
Kerk (Oude Kerk) te Vlaardingen. Voorganger: Ds. J.
D. de Stoppelaar. K.R.O.: 12.00 Tijdsein. 12.00—12 20
Anton Coolen leest uit eigen werk. 12.2012.30 Toe»
spraak tot de luisteraars door den Voorzitter van den
K.R.O., Pastoor L. H. Perquin O.P.; 1230—1.30 Popu
lair Concert door het K.R.O.-Salon-Orkest, 1.302.00
Spreker: L. van Lamsweerde. Onderwerp: „De Film";
2.002.30 Voordracht door F. J. Wahlen over: „Naar
het Land van Sint Augustinus"; 2.30—3.30 Gedeeltelijke
uitzending van het Intronisatiefeest te Amsterdam; 3.30
4.30 Populair Concert door het K.R.O.-Salon-Orkest;
4.305.00 Ziekcnhalfuurtje door den Zeer-Eerw. Pater
H. Rothoff. N.C.R.V.5 20 Kerkdienst uit de Geref.
Kerk (Oosterkcrk) te Arnhem. Voorganger: Ds. H. L.
Both. K.R.O.: 7.307.55 Voordracht door Prof. Mr.
W. P. J. Pompte over „Het strafstelsel der toekomst";
7.558.00 Voetbaluitslagen van de R.K. Voetbalfede
ratie. 8,018.05 Voetbaluitslagen van den K.N.V.B. door
Vaz Dias, 8.05—10.45 Concert door het K.R.O.-Orkest;
pl.m. 9.30 Nieuwsberichten; gramofoonmuziek; 10.45
11.00 Epiloog door Kleinkoor.
MAANDAG 16 JUNI 1930.
Hilversum (1071 M.. van 12.00—6.00: 298 M.)
10.0010.15 Tijdsein en Morgenwijding. 12.002.00 Mid-
dagmuzlek door het AVRO-Kwlntet, 2.002.45 Wenken
op het gebied van kookkunst door P. J. Kers, 2.454.30
Illustratieve Filmmuziek uit het Rembrandt Theater te
Amsterdam, 5.006.00 Klnderuurtje door A. D. Hilde-
brand. 6.00 Tijdsein, 6.007.00 Gramofoonmuziek. 7.00
7.30 Een bezoek aan de centra der sprekende film te
Berlijn, causerie door Rob. Geraerds; 7.308.30 ,,De
Soete Minne", in lied en literatuur door Bep Kroès
Voogd en A. D. Hildcbrand. 8.3011.00 Concert door het
Omroep-Orkest o.l.v. Nico Treep. Viool-recital door Jacq.
van Kinsbergen, 10.00 Persberichten van Vaz Dias, 10.10
Voortzetting Concert, 11.00 Gramofoonmuziek, 12.00
Sluiting.
Huizen (1875 M.)
N.CJR..V.: 8.159.30 Tijdsein en Morgenconcert. 10.30
11.00 Korte Ziekendienst, te leiden door Ds. J. A. Hoek-
zema, 11.0011.30 Lezen van Chr. Lectuur door Mej.
J. C. M. Doyen, 12.0012.15 Politieberichten, 12.30—1.45
Tijdsein en Orgelconcert uit de Herst, Evang. Luth.
Kerk te Amsterdam, door den heer Jan Zwart, 2.00
2.35 Gramofoonplaten, 2.353.15 Causerie over: „De in
Juni bloeiende vaste planten en Bordcrverpleging"; 3.15
—3.45 Cursus knippen en stofversieren, 4.005.00 Zie-
kenuurtje, 5.006.30 Concert, 6.307,00 Gramofoonplaten,
7.007.30 Literaire Lezing, 7.307.45 Gramofoonmuziek,
7.458.00 Politieberichten en Tijdsein. 8.008.30 Be-
stuursmededeelingen door den Voorzitter der N.C.R.V.,
Mr. A. v. d. Deure; 8.3011.00 Propaganda-avond voor
het werk der Ned. Chr. Radio-Vereeniging. Na afloop
Persberichten Vaz Dias.
DINDSDAG 17 JUNI 1930.
Hilversum (1071 M., van 12.0O—r.00: 298 M.)
10.0010.15 Tijdsein en Morgenwijding, 12.0012.45 Uit
zending van de plechtige onthulling van het standbeeld
voor den 15den eeuwschen Bosschen schilder Jheroni-
mus Bosch op de Markt te 's-Hertogenbosch; 12 452.00
Middagmuziek door het AVRO-Kwintet, 2.003.00 Gra-
We hebben in de afeeloopen week de opening mede
gemaakt van de electrische demonstratiebedrijven die de
P.E.N. in Noord-Holland heeft willen stichten en laat
ons maar direct zeggen wij hebben het aangevoeld als
éen bijzondere welwillendheid van het P.E.N. bestuur om
-dergelijke installaties te maken, ter wille van de Boe
renstand. Zeker, de P.E.N. heeft ook een tikje eigenbe
lang op het oog door ook overdag stroom te kunnen le
veren, doch-dit argument valt bij mij geheel weg als ik
denk aan de groote mogelijkheden die er ten platte-
lande voor de bewoners aldoor worden geschapen als
overal de electrische stroom als een goedkocpe arbeider
klaar staat om tal van bedrijven mee te intensiveeren.
Dat streven moet bij de landbouwers en veehouders im
mer in het oog worden gehouden, en deze bedrijven zul
len meer kunnen spreken tot de plattelandsbewoners dan
door een groot aantal woorden mogelijk is. Waar de in
richting der bedrijven zoodanig door het P.E.N. bestuur
is opgesteld, dat de publieke opinie daarover ten allen
tijde een oordeel kan uitspreken, waar dus niets geheim
gehouden wordt, doch alles ten alle tijde onder controle
staat van het publiek, daar hoop ik, dat tal van land
bouwers en veehouders zich bij voortduring op de hoog
te zullen stellen van deze bedrijven. Op iéder bedrijf is
een boek aangelegd waarin de bezoekers hun naam kun
nen plaatsen; ik hoop dat dit boek gauw vol zal staan
met namen van diverse bezoekers, zoowel mannen al3
vróuwen. Dat zal het beste bewijs zijn (lat het streven
van de P.E.N. in deze door belanghebbenden wordt ge
waardeerd.
De Schager Courant heeft met prijzenswaardige ijver
een beschrijving gegeven van wat op deze bedrijven is
té zien. Daarover zal ik het dus niet meer behoeven te
hebben. Ik wil ditmaal eens een praatje houden tót de
pluimveehouders, over iets dat al meer en meer ingang
vindt en dat ook op het P.E.N.-bedrijf als een belangrijk
onderdeel van de installatie is aangebracht. Ik zal be
ginnen met-een klein yerhaaltje.
Twee landbouwers waren iedor voor zich zelf een kip-
penbedrijf begonnen. Zij hadden er beiden evenveel- geld
in gestoken en daar zij naast elkander woonden, waren
ook de omstandigheden dezelfde en zij hadden dus een
gelijke kans op slagen.
Toch wist maar één zijn bedrijf winstgevend te ma
ken-, terwijl de ander er geld moest bijleggen. Hij had
altijd „gewanboft" beweerden de menschen. Steeds was
hem alles tegengeloopenWas de een dan zooveel slim
mer dan de ander? O neen, het was meer een verschil
in vakkennis. Terwijl de „wanboffer" zijn bedrijf beheer
de op ouderwetsche wijze, zooals vader en grootvader
het altijd gedaan hadden, ging de ander heel anders te
werk. Hy las vakbladen, volgde een cursus en paste in
zijn bedrijf de meest moderne methoden toe. Natuurlijk
hadden beiden met moeilijkheden te kampen. Ieder be
handelde die op de hem eigen wijze. Weet u hoe? De een
dokterde altijd zelf. Kippen ziek maar geen pluimvee-
deskundige erbij gehaald. De leg minder doch nimmer
naar goeden raad geluisterd.
Wat was het resultaat?
De eene moeilijkheid volgde op de andere. Hoe hij zich
ook inspande, het gelukte hem nimmer zyn bedrijf tot
bloei te brengen. Natuurlijk bleven tegenslagen ook den
ander aanvankelijk niet gespaard, maar hij had de moei
lijkheden weten te overwinnen. Modelhokken werden
aangelegd. Bij ziekte werd onmiddellijk een pluimvee-
deskundige geraadpleegd. De kippen kregen het juiste
voer enz. enz. Ofschoon hij zeer tevreden was met de
resultaten van zijn bedrijf, bleef hy niet met de armen
over elkaar zitten. Hij had al langen tijd op middelen
gezonnen, om den leg nog hooger op te voeren, in 't bij
zonder in de wintermaanden als de leg gewoonlijk laag
is en de prijzen hoog zijn. Ook hier bracht, vakkennis
en vakstudie de zoo lang gezochte oplossing, en reeds
nu willen wij u vertellen dat onze kippenhouder er in
slaagde door een uitgave van per seizoen van slechts 30
cent per kip, de eierproductie in de wintermaanden met
ongeveer de helft te doen stijgen. Zyn winst ging daar
door met een sprong omhoog. Wel doorvoede, gezonde
kippen, den geheelen dag druk bezig met scharrelen en
den grond omkrabben een bewijs van gezondheid en
kracht. Vroolyk klonk het gekakel, het geklok en
getok en die andere zoo welbekende geluiden en geluidjes
de aanduiding van een voorspoedigen leg. Hoe had
hij dit zoo weten klaar te spelen?
Zooals gezegd, werden door den kippenhouder, die
met zijn tijd meeging, modelhokken gebouwd, het juiste
voedsel gegeven, het productievermogen door oordeel
kundige selectie aanmerkelijk opgevoerd, kortom: in
elk opzicht was de verzorging voorbeeldig en mar
cheerde de zaak steeds naar wensch. De groote sprong
maakte onze pluimveehouder toen hij er toe overging
om door toepassing van kunstlicht, n.1. door electri
sche verlichting der hokken voornamelijk in het don
kere jaargetijde de lange nachten te veranderen inlange
dagen.
Meer licht, meer eieren, meer bedrijfswinst, ziedaar
het ideaal van een natuuronderzoeker als Dr. Kaupp in
Amerika (Noord-Carolina). Zijn proefnemingen op dit
gebied verdienen alom bekend gemaakt te worden,
evenals die van den heer Tukker, Rykspluimveeteeltr
consulent te Beekbergen.
Kippen en kunstlicht. Ieder die weieens kippen heeft
gehouden, weet dat deze dieren niet het geheele jaar
doorleggen in een gelijkblijvend tempo. In de herfst- en
in de wintermaanden rijn de eieren schaarsch en dus
duur. In het voorjaar vermeerdert de leg langzamer
hand; neemt men het niet al te pauw, dan kan men
zeggen, dat zij evenredig is aan de daglengte. Men
geve zich er wel rekenschap van. dat deze evenredig
heid niet volkomen opgaat, vooral niet in Zuidelijke
landen. Daar „staken" de kippen eveneens midden in
den zomer. Eensdeels is dit het gevolg van het feit,
dat alle groen en ieder grassprietje verdort. Maar ze
ker speelt ook de warmte een rol als zoodanig; dit
kan blijken aan dieren die extra groenvoer dan ontvan
gen; ook deze leggen dan weinig of niets. Voorts weet
elke kippenhouder, dat de vermindering of stilstand van
den leg in het najaar te wijten is aan den rui. Is deze
voorbij, dan is alras verbetering te bespeuren. Met dit
alles echter redeneeren zy de evenredigheid van leg en
belichtingsduur niet weg. Zoo zijn dan ook enkele
mofoonmuzlek, 3.004.00 Knipcursus door Mevr. Ida
de Leeuwvan Rees. 4.004.45 Solisten-Concert, 4.45—
5.00 Gramofoonmuziek, 5.306.00 Dinermuziek door Dick
Groeneveld en zijn orkest, 6.00 Tijdsein, 6.01 Voortzetting
Dinermuziek, 6.30 Koersen Vaz Dias, 6.407.00 Gramo
foonmuziek, 7.007.45 Lezing over „Oude A Capella-
muziek" door Caspe^ Höweler; 7.458.30 Gramofoonmu
ziek, 8.309.30 Concert door het omroeporkest o.l.v.
Nico Treep, 9.3010.00 AVRO-Radio-Tooneel. Studio
opvoering van „De Vreemdeling", schalkerij in één be
drijf door Fritz Lienhard, o.l.v. Kommer Kleijn, 10.00
Persberichten van Vaz Dias, 10.1011.00 Voortzetting
concert. 1100 Aansluiting van het Carlton-Hotel te
Amsterdam, 12.00 Sluiting.
Huizen (1875 M.)
K.R.O.: 8.159.30 Gramofoonplaten, 11.3012.00 Gods
dienstig halfuurtje, 120012.15 Tijdsein en Politiebe
richten, 12.15—2.00 Gramofoonplaten, 2.0O—3.00 Vrouwen
uurtje, 5.C06.00 Optreden van den Frieschen zanger
Lucas Hannema, 6.016.15 Nieuwsberichten in Espe
ranto door P. Heilker, 6.15--6.45 Gramofoonmuziek, 6.45
7.15 Cursus Kerklatijn voor meergevorderden door
Leo Speet, 7.157.45 „De bestrijding van den interna
tionalen misdadiger"; 7.458.00 Politieberichten en Tijd
sein, 8.0111.00 Concert door het K.R.O.-Orkest, pl.iru
9.30 Nieuwsberichten van Vaz Dias, 11.0012.00 Gevar
rieerd Platenconcert, 12.00 Sluiting.
Amerikaansche onderzoekers er toe gekomen, om eens
na te gaan, of men niets kon bereiken door een dag
verlenging met kunstlicht
Goede resultaten verkreeg men door de dieren go-
ruimen tijd voor het invallen van de duisternis, gele
genheid te geven toth et gebruiken van een „avond-
lunch". Als de kippen al op stok zitten, strooit men
wat voer uit op den bodem van hun hok. Dan ver
licht men plotseling het kippenhok fel. De dieren
worden wakker, dalen van hun verheven zitplaats af
en beginnen te pikken.
Eenigen tijd laat men de lichten doorbranden, ver
volgens dooft men ze weer geleidelijk. Zoo kan iedera
kip, vóór het geheel donker wordt, zijn stok weer op
zoeken. Alleen de allereerste dagen van kunstlicht-toe
diening moet men een enkele maal al te ijverige pik-
sters, die door de blijkbaar nog te snelle duisternis
verrast zijn, naar bed jagen. Behalve met deze „avond-
lunch" heeft men ook proeven genomen mét ochtend-
maaltijden en met beide tezamen; de resultaten waren,
ook zeer bevrèdigd. Niet alleen werd het jaargemid
delde per kip verhoogd, maar men kreeg er de dieren
ook toe, om vooraf te leggen in den tijd. dat de eieren
het duurste zijn.
Dr. Kaup, hierboven genoemd, vermeldt, in zijn verslag
dat het een feit van groote beteekenis is. dat de „ver
lichte" kippen 40 meer eieren legden dan de gewone.
Dit kwam in hoofdzaak waarschijnlijk juist doordat
het doodgewone legsters waren. Men mag van een kip
van 250 eieren per j^ar natuurlijk niet verwachten, dat
zjj, door verlichting nu 250 4- 40 350 eieren zal
gaan leggen. In dit opzicht zijn gewone boerenkippetjes
dus de dankbaarste objecten. Belangrijker is echter de
verschuiving (vervroeging) om de hoofdlegperiode. De
dieren gaan veel eieren leggen in den tijd waarin deze
goed worden betaald, d.i, in de wintermaanden. In het
voorjaar (April, Mei) zijn zij eerder uitgeput en leggen
zij het af tegen de niet-verlichte kippen. Maar dan zijn
de eieren ook goedkoop en in den zomer en het voor
jaar halen de „verlichte" kippen het tekort weer ruim
schoots in.. 1
- Doch wat -ik- nu vertelde, komt tot ons uit Amerika.
Belfingrijk- voor ons -zyn daarom ook de verliohtings-
proeven, genomen op het Rijks-Instituut voor pluim
veeteelt te Beekbergen. Het doel van de proef was om
na te gaan, welke de invloed was van avond-verlich
ting gedurende de wintermaanden op de productie en
het voedergebruik van hennen, behoorende tot de mid
delzware rassen. Als proefdieren werden gebFUikt
Rhode Island hennen die in Maart en April 1927 waren
geboren. De dieren werden ondergebracht in twee ge
heel gelijke afdeelingen van eenzelfde hok. In elke af-
deeling werden 47 hennen en met 4 hanen geplaatst,
terwijl de hepnen zoodanig over de beide afdeelingen
werden verdeeld, dat, waar in de eene afdeeling een
hen werd gebracht, in de andere afdeeling steeds een
volle zuster van gelijken leeftijd kwam.
In de verlichte afdeeling werd het licht aangedraaid
zoodra het donker begon te worden, terwijl bij het
einde der verlichtingsperlöde te kwart voor acht het
schemerlicht aanging tot 8 uur, waarna het verder
geheel duister was.
Om de dieren aan de nieuwe omgeving en de ver
lichting te wennen, is een halve maand speling gelaten,
zoodat de cijfers die hieronder verwerkt zijn, de uit
komsten geven vanaf 1 December 1927 tot 31 October
1928. De verlichting is voortgezet tot half Maart, waar
na deze geleidelijk ingekort werd, om in den rui vallen
te voorkomen. Na 20 Maart heeft geen verlichting meer
plaats gehad.
In de beide afdeelingen werd het volgende aantal
eieren verkregen:
Afd. I. niet verlicht, totaal aantal 7017 eieren.
Afd. 2. verlicht, 8105 eieren.
Rekening houdend met de gestorven dieren de pro
ductie ervan is in rekening gebracht tot hun sterfdag
waarna ze zijn uitgeschakeld werd in de verlichte af
deeling in totaal een gemiddelde meer opbrengst verkre
gen van 18.78 ei per hen, met een waarde van f 1.61.
Voor de verlichting werd een lamp van 75 watt ge
bruikt, die in de periode van 1 Dec. tot 20 Maart 4 uur
per avond heeft gebrand. Onkosten per hen gemiddeld
18 cent. Dit bedrag gevoegd bij de extra kosten voor
voeding a 15 cent per hen, vormt een totaal bedrag aan
extra kosten van 35 cent per „verlichte" hen. De meer
dere opbrengst aan eieren bedraagt, zooals we uit het
bovenstaande kunnen zien f 1.61, derhalve een voordcel
van f 1.28 per hen.
De conclusies waartoe de heer Tukker komt, zijn dan
ook de volgende:
I. De verlichting heeft de productie gunstig beïnvloed.
II. Het voedselgebruik was bij verlichte dieren grooter
dan bij niet verlichte.
III. Ofschoon met de verlichting laat was begonnen,
werd, onderhoud en afschrijving van de lichtinstallatie
buiten beschouwing gelaten, per hen een flnantieel voor
deel van f 1.28 verkregen.
IV. Naar de conditie der dieren te oordeelen, bleek de
verlichting geen nadeeligen invloed op de constructie te
hebben.
De uitkomsten met verlichting, zijn, zooals u uit deze
proef ziet, buitengewoon gunstig. Op één ding zij ech
ter nog in het bijzonder gewezen, om teleurstelling te
voorkomen. Met de verlichting mag in Februari of Maart
vooral niet plotseling worden opgehouden; doet men
dat wel, dan vallen de dieren in den rui, met het gevolg,
dat de leg sterk vermindert. Bij doelmatige toepassing,
zoo dat de verlichting geleidelijk wordt ingekort, behoeft
men echter voor het in den rui vallen niet te vreezen.
De boven beschreven verlichtingsproef is genomen met
jonge hennen. Thans zijn ook proeven genomen door het
Rijksinstituut voor Pluimveeteelt, met overjarige
dieren. De productie van deze hennen si In de win
termaanden in den regel al heel gering. De verwisseling
van het veerenpakje vergt in het najaar zooveel van deze
dieren, dat zij er vooreerst niet aan denken kunnen
eieren te leggen. Het is nu reeds gebleken dat zij bij ver
lichting de hokken betrekkelijk vlug door den rui heen
zyn en hun taak van elerenleggen weer veel vlugger op
vatten. De resultaten zullen wij in de volgende landbouw-
kronieken wel eens aan de lezers der Schager Courant
mededeelen.
S. V.
BOERDERIJ en VEEHOUDERIJ
