Het noodweer van Donderdagavond Een geweldige regenval. De Polder Koetenburg platgeslagen. Zaterdag 14 Juni 1930. SCHAGER COURANT Tweede blad. Honderd acht en twintig liter per vierkanten meter. Druk werk voor de Verwerkings inrichting. Hoeveel water er gevallen is. Het noodweer in onze omgeving. Een troostelooze aanblik. Steunactie op touw gezet. Verschillende straten en kelders ondergeloo- pen. Eet water ln de slooten steeg zienderoogen. Veel vee in de wei door den bliksem doodgeslagen. Voor zoover we Vrijdagmorgen uit de binnengeko men berichten' konden nagaan, heeft zich Donderdag avond speciaal boven Hollands Noorderkwartier een geweldig onweer ontlast, gepaard gaande met een regenval, zooals wij ons den laatsten tijd niet konden heugen. Het begon reeds omstreeks een uur na den middag, 'dat een dof gerommel uit een eenigszins betrokken lucht Je eerste teekenen van een op handen zijnd on weer aankondigde. Nochtans zou er de eerste uren tenminste wat betreft voor Schagen en zijn omgeving, niets van komen. Maar overdrijven deed het ook niet en hoe later het werd, hoe meer dreigende wolken aar: den horizon kwamen opzetten en een vaal licht over de aarde verspreidde. Totdat, ongeveer een uur of zeven, het onweer in al zijn hevigheid losbarstte 'Een felle bliksemschicht scheurde den Zuidwestelijken hemel vaneen, ge volgd door een knetterenden donderslag, welke de voorafgaande stilte in de natuur als het ware wreed scheen op te schrikken. De eerstt groote regendrop pels spatten op den allerwegen stoffigen bodem uit een. Na een wijle was het ergste weer voorbij en scheen het zelfs bij het doorbreken var: de zon, als of de bui zou overdrijven. Maar weldra bleek, dat het noodweer met deze en kele slagen om zoo te zeggen was „ingezet". Weer pakten de wolken samen, rolden en joegen ze drei gend over en langs elkaar heen. Toen begon het op nieuw, maar nu ging het onafgebroken door en eerst toen het elfder uur was aangebroken, schenen de elementen eenigszins uitgeraasd. Al dien tijd was het vuur bijna niet van de lucht geweest en werd het water als met bakken uit den hemel gegoten. Het was wel een noodweer, en toen den volgenden morgen de rust in de natuur was weergekeerd, een stralende zon boven de vochtige aarde een wazig licht tooverde, en alles beloofde een schoonon dag te worden, toen zouden we in staat zijn de berichten in twijfel te trekken, die ons een oogenblik daarna on der de oogen kwamen en waaruit bleek, dat het weer zoo hier en daar zeer erg had huisgehouden. Die be richten l^ten we hier volgen. Boven Schagen. Ook boven onze gemeente was het van 7 tot 11 uur noodweer en tusschen half acht en half negen en half tien en elf uur wel op z'n hevigst. De zware onweersbuien gingen gepaard met een geweldigen regenval, nu en dan afgewisseld door hagelsteenen als knikkers. De riolen konden hier en daar die groote watermassa niet verzwelgen en op verschil lende plaatsen stonden de straten dan ook blank. Het water in de slooten steeg zienderoogen. Ook de tuinen kregen te veel van het goede en vormden weldra een flinke waterplas Den volgender: morgen bijv. stonden de tuinen van Dr. M. en het postkan toor nog voor een groot gedeelte blank. Gelukkig bleef het vrij stil weer, zoodat de tuinen niet veel geleden zullen hebben. Dit scheen tenminste aanvan kelijk zoo. Later vernamen we echter, dat er ook en kele warer/, die na afloop van deze al te overvloedige „lafenis" in een ware woestenij waren herschapen. En lekkage zal zich ditmaal in bijna alle huizen wel hebben voorgedaan; er waren perceelen waar keuken, kelder e.d. blank stonden en de bewoners alles in het werk moesten stellen om het water de baas te blijven. In weer andere perceelen ontstond storing ir: de electrische leiding, tengevolge van het doorslaan der stoppen. Eindelijk om een uur of elf was het ergste voorbij. Op dit anders ongewone uur werd het nu nog druk op straat; een ieder liep nog even wat rond om wel licht te zien welke sporen het noodweer had achter gelaten. In onze gemeente had zich dat bepaald tot het hierboven vermelde, wel ging spoedig de mare, dat in de Zijpe een tweetal boerderijen in brand stonden. Weer later hoorden we, dat het lekwater in som mige perceelen niet geringe schade had aangericht in een enkele zelfs veel. Bij den heer B. op Grootewal sloeg de bliksem in, een honderd pannen werden van het dak geslingerd, eenige deurstijlen versplinterd, een raam gebroken, terwijl een begin van brand door den bewoner kon worden gebluscht. Het een en ander was verzekerd. Een groot aantal stuks vee door den blik sem gedood. De Verwerkingsinrichting voor afgekeurd vee en vleesch te Sohagen heeft een ongewoon aantal stuks doode dieren te verwerken gekregen, die allen tijdens het hevige onweer van Donderdagavond door den blik sem werden gedood. Vrijdagmiddag om 12 uur bedroeg de aanvoer reeds als volgt: 1 koe van den heer J. Vries, 't Wad, Schagen; 1 koe van den heer P. Dekker, Belkmerw., Burgerhr. 1 koe van mej. wed. S. Brommer. Schagerbrug. 1 koe van den heer Kooiman, Callantsoog. 1 stier van den heer Van Schalk, Schagerbrug. 1 koe van den heer K. Tensen, Groote Keeten. 1 koe van den heer Rotgans, Wieringen. 1 paard van den heer Roosloot, Anna Paulowna. 1 paard van Gebr. Zijdewind, Schagen. 8 varkens en 1 schaap van den heer J. Borat, Wle- ringerwaard. 1 lam van den heer A. Blaauboer, Schagen. 1 schaap met lammeren van den heer K. Winkel, Schagerbrug, en nog enkele schapen. Dat ©en ontzettend© watermassa is gevallen, wees de regenmeter by de Rykslandöouwwln- terschool alhier wel aan. Blijkens opname op Vrijdagmorgen 13 Juni, had in de afgeloopen 24 uur de regenval bedra gen 128.5 mJVï., of wel 128.5 liter per vlerkante meter. De heer Waiboer, amanuencis aan de Rijkslandbouw- winterschool, verschafte ons de volgende cijfers over den grootsten neerslag gedurende de jaren 19211929, met den regenmeter aldaar opgenomen: 1921 op 13 Sept 26.2 mJ4. 1922 3 Febr. 23.8 m.M. 1923 20 Sept. 50.6 m.M. 1924 19 Juli 27.5 m.M. 1925 10 Sept. 38.5 m.M. 1926 10 Oct. 49.6 m.M. 1927 15 Aug. 29.8 m.M. 1928 26 Nov. 26.3 m.M. 1929 21 Sept. 19.5 m.M. Twee boerderijen in de Zijpe verbrand, andere panden door den bliksem geraakt. Verscheidene stuks vee in de weide doodgeslagen. Uit de Zijpe wordt ons gemeld, dat het daar Don derdagavond eveneens zwaar weer is geweest De blik sem heeft verschillende panden geraakt, met als ge volg dat aan de Burgerbrug de boerderij van den heer Kruijer is verbrand. Te TZand werd de boer derij van Marees een prooi der vlammen. Van den heer Van Schaik te Schagerbrug, werd in Burghorn een stier doodgeslagen; van de wed. Brom mer een koe. Het huis van den veldwachter Noorman aan de Schagerbrug werd eveneens geraakt, maar de schade was niet belangrijk. Ook bij den heer Nieuwenhuizen onder duin is de woning geraakt, ook hier was de schade niet groot. De schoorsteen van het huis naast de Maalderij, be woond door den heer S. Rentenaar, werd eveneens getroffen. Van den heer P. Dekker in de'n Bclikmcrweg werd een koe door den bliksem getroffen en gedood. Uit berichten van andere zijde blijkt inderdaad, dat het onweer in de Zijpe buitengewoon fel geweest is, gepaard gaande met een regenval en hagelslag, zoo als ook hier de menschen zich niet kunnen herinne ren dat ooit is voorgevallen. Het weer was bij tijden zoo erg, dat 't om hang van te worden was. Bij ver schillende bewoners geraakte het electrisch licht de fect en stroomde het water de huizen binnen. Onze corr. te Burgerbrug meldt nog de volgende na dere bijzonderheden: Ook hier is, evenals elders het geval wel zal zijn, tijdens het hevige onweder, wat geduurd heeft van 6 tot 10 uur in den avond, nogal wat voorgevallen. Met de eerste bui werd een schaap van den heer G. Appel vlak in de huurt op het land door het hemel vuur doodelijk getroffen. Naderhand, toen het onweer nog krachtiger op kwam zetten, vernamen we al heel spoedig dat de boerderij van den heer A. J. Kruijer in lichte laaien stond. Het was evenwel geen weer en bovendien onverantwoord om naar de plaats des onheils te gaan. Zonder toeschouwers werd de boer derij in minimum van tijd in de asch gelegd. Door den hevigen regenslag is zij niet met den grond ge lijk gemaakt. Een brandspuit had geen beter dien sten kunnen verrichten. Alles is evenwel uitgebrand en verbrand. Verzekering dekt de schade, behalve de goederen van den dienstknecht en dienstbode, daar beiden niet verzekerd waren. De familie Kruijer vluchtte met 5 kleine kinderen in nachtgewaad en op bloote voeten naar de buren, n.1. den watcrmole- naar J. Besteman, alwaar na een poosje onderdak ver kregen te hebben, ook daar de bliksem insloeg en deerlijk huishield. Het groote gevaar tijdens zulk verschrikkelijk zwaar weer in een molen door te brengen met 14 menschen, bewoog allen spoedig door bliksem en slagregen heen te gaan, om elders bij familie een veiliger beschutting te zoeken. Aldaar in de buurt werden nog verscheidene tele foon- en electrische palen van stukken spaanders ont roofd. Kortom in die directe omgeving heeft het er ontzettend gespookt en huisgehouden. Overigens heeft het electrische gemaal van Polder A nog averij opgeloopen, evenals de boet van den heer Jac. Boontjes, welke tegenover de boerenplaats van Kruijer ligt. Zoo hier en daar zullen nog wel enkele gebeurtenis sen voorgevallen zijn, welke momenteel nog verholen bleven. Menschen van pl.m. 70 jaar oud wisten er niet van dat het ooit zulk zwaar en langdurig onweer was geweest. Uit 'tZand vernemen we: Tijdens het hevige onweer dat Donderdagavond bo ven Hollands Noorden woedde, is de bliksem ingesla gen in de boerderij van den heer G. Marees te Belk- merweg alhier. In minder dan geen tijd was de zaak althans de boerderij, de bijbehoorende schuur be gon later pas aan den grond, zoodat niets kor: wor den gered, zoover het den inboedel en inventaris be trof. Het vee was alles buiten, alleen de waakhond zat in de schuur, deze is dan ook in de vlammen om gekomen. Persoonlijke ongelukken kwamen gelukkig niet voor. Verschillende kleinere ongevallen kwamen door het onweer voor, o.a. is de bliksem ingeslagen bij den heer C. de Wit Wz., Kolksluis, alsmede bij den heer S. Baken Gz.. Oosterweg, Callantsoog, zonder echter noemenswaardige schade aan te richten, terwijl van den heer J. Kooijman, Zijperdijk, Callantsoog, een koe in de weide is doodgeslagen. Nader vernemen we nog omtrent den brand bij don heer Marees, dat de schade door verzekering ge dekt wordt. De motorbrandspuit van Schagerbrug kwain nog te hulp toen de boel al afgebrand was. CALLANTSOOG. Uit Callantsoog ontvangen we de volgende berichten: Tijdens het hevige onweder van Donderdagavond is in de weide van den heer K. Tensen te Groote Kee ten, een koe door den bliksem gedood. Bij den heer S. Baken Gz., Oosterweg, is de bliksem in den schoorsteen geslagen. Het is wonderlijk goed afgeloopen, daar er enkel maar een paar steenen zijn afgeslagen. Tijdens het hevige onweder dat hier boven Groote Keeten en Callantsoog woedde, geraakten alle menschen hier zonder licht wegens een defect in den Transforma tor. Dat was een groote tegenvaller, daar er hier zijn die met een melkmachine melken en èr nu 's morgens geen stroom was. Op Wieringen in vele huizen de bliksem Ingeslagen. Een vrouw door den schrik overleden. Onze corr. op Wieringen schrijft: Tijdens een langdurig en hevig onweder. dat zich Donderdagavond tusschen 8 en 11 uur boven onze ge meente ontlastte, is de bliksem ingeslagen in vele wo ningen. O.a. in de groote boerenwoning van den veehouder N. Mostert te Westerland, ontstond brand, welke zeer snel om zich heen greep. De motorspuit rukte tijdig uit en bestreed het vuur met 3 stralen, doch kon niet ver hinderen, dat de woning tot den grond toe afbrandde. Van den inboedel kon zoo goed als niets worden ge red. Verzekering dekt de schade. Ook in de Elft, in de woning van de wed. J. Tijsen. sloeg de bliksem in en is de mede-inwonende mej. KI. Dekker van den schrik waarschijnlijk door hartverlam ming overleden, zoo vertelde ons de broer der getrof fene. De heer Dekker was zelf niet thuis wegens uit oefening van zijn visscherijbedrijf op de Zuiderzeee. Hier ontstond echter geen brand, doch werd eenige schade aangericht- Bij den veehouder A. Rotgans te Stroe is een koe in de weide doodgeslagen. Op tal van plaatsen is de elec trische liohtleiding getroffen en beschadigd. Ook zijn op verschillende plaatsen telefoonpalen en draden bescha digd, zoo ook dakpannen afgerukt en ruiten ingedrukt. Een tocht langs de ondergeloopen akkers. Gistermorgen vervoegden zich aan ons bureau een paar jonge landbouwers uit de tuinstreek om Harenkarspel, die gaarne eenige voorlichting zouden ontvangen om trent een op te zetten steun-actie voor de bouwers in den Polder Koetenburg. die door het noodweer van Donderdagavond vreeselijk zou zijn geteisterd. Tegen gisteravond was een vergadering belegd, waarin deze zaak nader zou worden besproken en waarover de lezer hieronder verslag vindt uitgebracht. Wij spraken af om nog dienzelfden middag te komen om ons het een en ander te laten zien. Op onzen weg daar heen bleek ons al heel spoedig, dat niet de polder Koetenburg alleen had geleden. Even buiten Schagen trof het ons reeds, welke verwoestingen op de akkers waren aangericht. Het waren geen bebouwde akkers meer, dat was opgespoten land. Een anderen naam kunnen wij er op het oogenblik niet voor vinden. De greppels stonden tot den kop toe vol met water, slooten gelijk, en ofschoon men overal bezig was den grond tusschen greppels en sloot door te graven, voor het oogenblik gaf dat niet veel, want daarin stond het water op gelijke hoogte, en zoolang het water uit de slooten niet weggemalen wordt, zal er van het bouw land niets wegloopen. Maar het zou een nog troosteloozer aanblik worden, wanneer we verder komen, en alle grasland wat uit den aard der zaak niet zoozeer heeft geleden heeft plaats gemaakt voor bouwland. De polder Koetenburg is ongeveer 40 bunders groot en gelegen tusschen St.-Maarten en Haren karspel. Het was inderdaad zooals ons 's morgens verteld was, ja, het was nog erger dan de voorstelling, die we er ons van gemaakt hadden. Niet alleen voor den deskundige, ook voor den leek moet het duidelijk zijn, dat er niets meer van terecht kan komen. Het is of hier een on dergeloopen polder wordt drooggemalen. Afscheiding tusschen de akkers bestaat er bijna niet meer, en de smalle slootjes, waarover men Donderdagmiddag nog heel gemakkelijk heenstapte, zijn nu slooten geworden, van wel 4 meter breed. De akkers die nog boven water uitsteken, zijn doorploegd van de massa's water, die er in den vorm van beken overheen moet zijn geloopen. De producten, voor zoo ver ze niet door den hagel zijn stukgeslagen. er lag hier n.1. op sommige plek ken eenige centimeters dik hagel, waarbij stukken ijs van een half kippenei groot staat nu te rotten in het water. Het is inderdaad een hopeloos gezicht en de ongeveer vijf en twintig bouwers, die hierop hun brood moeten verdienen, zijn met één slag alles kwijtge raakt en het is voor ze te hopen, dat de op touw te zetten steunactie eenig succes mag hebben. De bijeenkomst van de door de ramp ge troffenen. Te ruim 6 uur had in het café van den heer Swager de hierboven genoemde bijeenkomst plaats. Naast den voorzitter van polder Koetenburg. den heer H. Kuiper, den secretaris, den heer Jb. Dam en het bestuurslid, den heer L. Doekes, waren een 28-tal personen aanwezig en het bleek weldra, dat dit niet alleen ingelanden van polder Koetenburg waren, maar ook personen die elders hun landerijen hadden, maar ook door de ramp van Donderdagavond waren getrof fen. De vergadering werd geleid door den heer L. Doekes. die in zijn openingswoord wees op het treurige gezicht dat de kale, door hagelslag en waterschade verwoeste akkers opleverden en het dan ook gewenscht was, om met elkaar te bespreken op welke wijze getracht moet worden de nood gelenigd te krijgen. Er zijn aardig wat voorbeelden te noemen, waarbij nu deze, dan gene hoek van ons land door een ramp werd getroffen en waarbij ook Dirkshorn altijd had klaar gestaan om steun te verleenen. Thans verkeeren we zelf in zoo'n geval. Alle landerijen in Koetenburg hebben niet alleen geleden door den vreeselijken hagelslag, doch ook door den ont- Aan den Langendyk ook wel zwaar weer, maar weinig ongelukken. Onze Langcndijker correspondenten melden het vol gende: Uit Noordscharwoude: Donderdagavond ontlastte zich boven deze gemeente een hevig onweor. De bliksem en de slagen waren niet van de lucht, daar de bui van alle kanten kwam op zetten. Voor zoover wy ons kunnen herinneren, heeft een bui nog nooit zoolang gewoed, daar het om zeven uur kwam opzetten en om ruim elf uur eindigde. He vige regen en hagel vergezelden het onweer. Gelukkig kwamen er geen ongelukken voor. Zuidscharwoude. Tijdens het hevige onweer van Donderdagavond is de bliksem ingeslagen in de woning van den heer P. Bergen op de Prinsengracht, zonder echter brand te veroorza ken. Het dak werd beschadigd, zoodat de pannen in het rond vlogen. Langendyk: Donderdagavond en -nacht is hier zooveel water ge vallen, dat het peil in de slooten zoo hoog is fcls bij mcnschenheugenis ooit is voorgekomen. En dat nog wel terwijl het land bijzonder droog was. Boven Harenkarspei. Café verbrand. Veel schade aan de gewassen. Uit Harenkarspel meldt men ons: Bij het aanhoudend hevig onweder van Donderdag avond, welke zoo ongeveer 3& uur aanhield, is nog al wat gebeurd in deze gemeente. Het café van den heer Sneekes te Tultjehorn werd doord en biksem raak ge slagen en was in korten tijd geheel verbrand, de bewo ners: man. vrouw en 5 kinderen, konden zich met moeite redden. De hond die eerst het perceel had verlaten, is daarna weer teruggekeerd en toen mede verbrand. Een koe van den landbouwer Spaans en een van de heeren Slotemaker werden door de bliksem getroffen en gedood. In eenige polders staat het water thans zoo hoog, dat de greppels gelijk slooten zijn, waardoor de gewassen die er op staan, zeer hebben te lijden. Ook boven Dirkshorn, ging de regen gepaard met stukken ijs. zoodat er perceelen aardappelen zijn, die to taal van de bladeren ontdaan zijn. De schade aan de verdere gewassen zullen zeker nog al van bctcekeni3 zijn. zaggelijken waterval en in ons kleine poldertje behoeft weinig te gebeuren of het water staat direct op het land. De vraag is nu, hoe moet gepoogd worden steun te krijgen. Het bestuur van den polder Koctenburg meent dat men zich uitsluitend moet bepalen tot Koe tenburg, omdat men dan heeft een bepaalde organisatie. Gaat men daarentegen over de aigemeene schade spre ken, waar is dan de grens! Het gaat erom schade vergoeding te krijgen. Wel zijn hier personen aanwe zig, die geen land in Koetenburg hebben, en die toch evenveel schade hebben, maar die personen dienen dan hun waterschap aan te spreken om een actie als deze op touw te zetten. Dat deze vergadering nu reeds wordt gehouden, is goed. want thans is de schade zichabaar en als vanavond het Prov. Bestuur met onzen toestand op de hoogte wordt gebracht, kan men zich van den zeer treurigen toestand overtuigen. Door den heer Paarlberg wordt medegedeeld, dat en kele personen zich reeds in verbinding hadden gesteld met bestuursleden van den Noordermarktbond. omdat geoordeeld werd dat deze organisatie er zich voor dien de te spannen. Immers, het betreft hier niet alleen Koe tenburg, doch ook de polders Schagerwaard en Woud- meer. De heer Doekes wyst erop. dat er getroffenen zijn, die bij de Centrale Veilingsvereenlging Warmenhui- zen e.o. behooren en opgemerkt wordt dat men zich dan tot den Vierbond dient te wenden. Want de ver woesting strekt zich uit tot Schagen. De heer Doekes merkt op, dat er blijkbaar meer is gebeurd dan spr. bekend is, ook wat de reeds gevoerde besprekingen betreft. Spr. wijst er op dat de Vierbond is een losse federatie en het is gewenscht dat wij ons in hoofdzaak bepalen tot de hagelsiagschade. Waterschade is alom geleden. De secretaris Dam had de idee gehad dat de actie alleen zou betreffen den polder Koetenburg. Spr. wijst op het belang van snel handelen en vindt het daarom beter dat Koetenburg zijn eigen peultjes dopt. Zijn er meer die hagelschade hebben geleden, laten die zich dan tot hun organisatie wenden. Uit de discussiën blijkt dat het hoofdzakelijk Koeten burg en Woudpolder zijn, die door hagelslag zijn getrof fen, polder Schagerwaard en Ringpolder gedeeltelijk door hagelslag en voorts door waterschade. Na een onderlinge bespreking wordt door den he?r Doekes medegedeeld, dat het 't beste wordt geoordeeld om gezamenlijk al het mogelijke te doen om schadever goeding te krijgen en zich daartoe direct tot de pro vincie te wenden. Niet schriftelijk, maar door persoon lijk bezoek. Door den secretaris wordt medegedeeld dat er bestaat een Provinciaal Centraal Comité tot hulpverlecnlng bij rampen van algemeenen aard. De Commissaris der Ko ningin is Voorzitter van dit comité en secretaris-penning meester is de administrateur-chef van de 1ste afdeeling ter provinciale griffie, de heer Jhr. Mr. Th. M. van Asch. van Wijck. Indertijd met de hagelsiagschade in den Bleekmeerpolder heeft men zich ook tot dat comité ge wend. Spr. herhaalt dat men niet te gauw kan handelen, al zal men natuurlijk het resultaat van de pogingen moe ten afwachten. Algemeen wordt goedgevonden dezen weg te volgen en komt de vraag welke personen er morgen, Zaterdag, naar Haarlem zullen gaan. Besloten wordt dat de heeren H. Kuiper en L. Doekes, voorzitter en bestuurslid van polder Koetenburg de com missie zullen vormen, en deze beide heeren zeggen toe al hun best te zullen doen om het comité te overtuigen dat hier hulp dringend noodzakelijk is. Onder dankzegging voor de opkomst sloot de heer Doekes vervolgens de bijeenkomst. Van enkele bezoekers van deze bijeenkomst hoorden we nog zeer verschillende bijzonderheden over den ramp, die deze nijvere tuinders had getroffen, een ramp, die na zoo'n slecht kooljaar voor velen een geweldigen slag beteekent als niet een flinke hulpverleening mocht volgen. Reeds direct ten westen van Schagen ziet men de akkers, die met koolplanten waren bezet een troos telooze blik opleveren, de koolplanten zyn plat geslagen. In Koetenburg zijn uienstaltjes weggespoeld cn de uien was door den geweldigen hagelslag kapot geslagen en den eigenaar kwam 's morgens van verre de uiengeur tegemoet. Van het land van den heer G. Schoort in den Woudmeer werd door den sterken waterstroom een hoek van het land. ook met koolplanten bezet, wegge spoeld. Elders vernielden de hagelknlkkers een drietal ruiten van een woonhuis,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1930 | | pagina 5