Coöperatorsdag 1930.
SLUIT U AAN
U SPAART
TERW2JLU UITGEEFT
Binnsiilandsch Nieuws.
BU
Gemengd Nieuws.
Het vlootplan van
Minister Deckers.
De ontvangst in de Tweede Kamer,
Bezwaren en instemming.
Aan het voorloopig verslag der Tweede Kamer
over het wetsontwerp, tot verhooging der oorlogs-
begrootir.g, voor 1930, waarbij, zooals men weet, gel
den worden aangevraagd om een begin te maken
met den aanbouw van nieuwe oorlogsschepen, is het
volgende ontleend:
Verscheidene led£h verklaarden tegen hetgeen hier
wordt voorgesteld, ernstig bezwaar te hebben. In we
zen aldus deze leden beoogt het thans door de
regeering gedane voorstel een versterking van de
vloot met 50 pet. Het gaat lijnrecht in tegen de uit
spraak, in 1923 door de Kamer met betrekking tot de
toen aanhangige vlootwet gegeven. Toen ging het
om 2 kruisers, 12 jagers en 16 duikbooter;, thans wil
de regeering 3 kruisers, 12 jagers en 18 duikbooten.
Tegen het mindere heeft in 1923 het Nederlandsche
volk zich ondubbelzinnig uitgesproken. Met de op
voering van haar eischen gaat de regeering in tegen
den algemeen gevoelden wensch var; vlootbeperking.
Voorts achtten de hierbedoelde leden de ontwor
pen vlootuitbreiding ook te eenenmale ondoeltreffend.
IJ ij een conflict m het Oosten zou onze vloot toch nog
slechts weinig beteekenis hebben in verhouding tot
de vloten van de grootmachten. Deze leden achtten
een politievloot voor Indië de eenig juiste.
Van meer dan één zijde kwam men tegen deze be
schouwingen in verzet. Men wees er daarbij aller
eerst op, dat het hier slechts een zeer eenvoudig
wetsontwerp betreft, waarbij het gaat om den eersten
termijn voor den bouw van twee schepen: een krui
ser en een floticljevaartuig. De regeering heeft een
schema overgelegd, volgens hetwelk naar haar mee
ning in de komende elf jaren moet worden te werk
gegaan'. Over dien verderen aanbouw wordt echter
bij dit wetsontwerp niet beslist. Daarom gaat een
verwijzing naar het gebeurde in 1923 niet op. Deze
leden achtten hetgeen thans door de regeering
wordt voorgesteld, alleszins redelijk. Deze voorzie
ning zal h.i. wijl zij over een vrij groot aantal jaren
verdeeld is, uit de schatkist r.iet meer vergen dan
tot dusver jaarlijks voor dit doel werd uitgegeven,
Hetgeen door de regeering wordt voorgesteld, zal ze
ker geen schade doen aan den goeden geest, mede
door de Vlootconfercntie gewekt. Onvoldoende ver
zorging van de belangen der vloot heeft een grooten
achterstand in den aanbouw doen ontstaan. De mi
nister staat nu voor het moeilijke vraagstuk de vloot
weer op peil te brengen zonder dat daarvoor te
groote financieele offers worden geëischt. Hij heeft
in het thans ter tafel liggende plan getracht dit
vraagstuk op te lossen.
Kenige leder; betreurden het. dat de regeering niet
vóór of uiterlijk tegelijk met het onderhavige wets
ontwerp een ontwerp heeft ingediend betreffende de
verdeeling van de booten der vloot over de Rijks- en
de Indische begrooting. Deze leden waren van mee
ning, dat ook de minister var Koloniën het ontwerp
had moeten onderteekenen. In ieder geval zouden
zij gaarne zien, dat de minister van Koloniën te
genwoordig wilde zijn bij de openbare behandeling
o.m. ir; verband met de bespreking der personeel-
sterkte.
Sommige leden stelden de vraag, waarom voor In-
die begonnen wordt met een kruiser. Voor een neu-
traliteitsvloto is klein materieel van de grootste
waarde. Andere leder; wezen erop, dat in verband
met het onderhoud, behoefte bestaat aan een reserve
kruiser.
Bij sommige leder; ontmoette de keuze van flottiel
jeleiders voor Nederland ernstig bezwaar.
Dat in West Indië oorlogsbodems zullen worden
gestationneerd, vond toejuiching. De vraag was ech
ter gerezen of het flottie.ljevaartuig daarvoor wel het
aangewezen schip is.
Naar eenige leden meenden, rechtvaardigt de
overval, welke op Curagao heeft plaats gehad, deze
sterke uitbreiding van bewapening niet. Gebeurte
nissen als deze kunnen slechts voorkomen worden
door een behoorlijken recherche- en vreemdelingen
dienst.
Kamer van Koophandel te Alkmaar.
Woensdagavond ^eeft de Kamer van Koophandel
voor Ilolland's Noorderkwartier, onder voorzitter
schap van den heer S. W. Arntz, vergaderd. De
voorzitter wijdde eenige woorden van hulde aan de
nagedachtenis van de dezer dagen overleden heeren
Th. van der Klei en J. C. Veder, eerstgenoemde oud
lid der Alkmaarsche Kamer, de ander voorzitter
var; de Kamer te Rotterdam. Spr. verzekerde dat
beide heeren om hunne waardevolle adviezen en
vaak zoo juiste inzichten de hoogachting genoten
van den handel, die hun werk steeds dankbaar zal
gedenken. Deze woorden werden staande door de
aanwezigen aangehoord.
Een adres van de Kamers te Meppol en Amersfoort
met verzoek om advies over een door haar ontwor
pen regeling tot registratie van borgtochten werd ter
bestudeering verzonden aan de commissie voor de
verordeningen. De voorzitter merkte hierbij op, dat
deze zaak niet nieuw meer is, de genoemde commis
sie heeft haar reeds eerder in behandeling gehad en
al een onderzoek ingesteld en ook andere Kamers
hebben er meermalen over gesproken, maar de mi
nister wil er blijkbaar niet aan.
Besloter; is om zich nog niet neer te leggen bij een
afwijzende beschikkingder Spoorwegen op een ver
zoek om verbetering van de accomodatie van het
station te Uitgeest Er zal nu een bezoek worden ge
bracht aan de directie der Spoorwegen door een de
putatie, waarvoor werden aangewezen de heeren
Grunwald en Nobel. Inmiddels zal het lid van de Ka
mer, de heer Holster, die tevens lid is var; den
Spoorwegraad, de zaak in dat college nog eens weer
ter sprake brengen.
Uitvoerig is gesproken over een verzoek van de Ne-
derl. Fabr. van verduurzaamde levensmiddelen v.h.
W. lloogenstraaten en Co. te Leiden en Alkmaar, om
te pogen te bewerken dat het prov. waterleidingbe
drijf in Noordholland voor groote verbruikers van
water een verlaagd tarief berekent. Adressante had
ereds eerder aan het PAV.B. een dergelijk verzoek
gedaan, maar een weigerend ar.twoord ontvangen.
Volgens de directie van het bedrijf lieten de voor
waarden voor waterlevering een verlaging niet toe
en moest de hand worden gehouden aan een sinds 1
Juli 1927 vastgestelden prijs van 25 cent per M3., on
geacht voor welke doeleinden' het water wordt aange
wend of welk kwantum wordt afgenomen, behou
dens het bij abonnement vastgestelde minimum. De
Kamer meende, dat adressante door dezen hoogen
prijs in een slechte positie staat tegenover dergelijke
fabrieken elders in het land. waar lagere waterprij-
zen worden berekend voor de groote verbruikers.
Besloten werd een uitgebreid onderzoek in te steller;
naar de in andere provincies geldende tarieven en
een goed gedocumenteerd verzoek om verlaging van
de prijzen in Noordholland in te dienen.
Geklaagd is over den tragen voortgang in de weg-
verbetering door de provincie, speciaal wat betreft
het gedeelte benoorden Uitgeest. De verkeerscommis-
sic zal hare aandacht aan de zaak schenken en een
adres verzenden indien zij dat wenschelijk vindt.
Medegedeeld is, dat na daartoe door de Kamer ge
dane verzoeken door de notarissen ir; dit district
met ingang van 1 Juli verlaagde tarieven voor de
veiling van onroerend goed in rekening worden ge
bracht.
De heer Hoogland klaagde over een verminderend
enthousiasme voor de Westfriesche kaïvaalplannen,
nu eenige polderbesturen en ook enkele gemeenten,
die toch wel tot de onmiddellijk belanghebbenden
gerekend moeten worden, weigeren een bijdrage te
verleenen of het toegestane bedrag te verhoogen.
Na uitvoerige besprekingen is besloten op voorstel
var; den heer Nobel, om de weigerachtige colleges
nogmaals tot een conferentie uit te noodigen en den
leden ervan persoonlijk nog eens uitvoerige mede-
deelingen over de zaak te verstrekken. Men hoopt op
deze wijze te bereiken, dat Ged. Staten niet dwingend
behoeven op te treden.
De heer Wagenaar bracht de spoorwegtarieven1
voor aardappelenvervoer ter sprake en klaagde over
weinig stabiliteit daarvan. Hij wenschte de thans
toegestane verlaging met. 30 procent permanent te
zien toegepast. De heer Kolster zegde in dezen zijn
steun toe.
MOTORONGELUK ONDER RIJNSBURG.
Bestuurder op slag gedood.
Onder Rijnsburg is een drie-en-dertig-jarige motor
rijder in botsing gekomen met een auto en daarbij
op slag gedood.
Piano met een stuk yan den gevel
naar beneden gekomen.
Een familie in de Lischstraat te Rotterdam was Don
derdag bezig te verhuizen. Teneinde het meubilair uit
de woning te kunnen krijgen had men op zolder een ta
kel vastgemaakt aan de hanebalken. Het touw van den
takel was door een dakvenster over een uitstekend stuk
van den gevel geleid en vandaar naar de straat. Men
had met behulp van dezen takel bijna de piano op den
grond gekregen, maar vlak voor het instrument behou
den aankwam, brak het vooruitstekende stuk gevel en
viel met de piano op straat. Het gevel-gedeelte, dat een
oppervlakte van ongeveer een vierkanten meter had,
kwam in stukken en brokken op straat terecht. Twee
meubeltransporteurs, die op straat stonden om de piano
te laten zakken, werden door de vallende brokken steen
gewond. Een van hen brak zijn linkerbeen en zijn linker
schouderblad. Hij is in het ziekenhuis aan den Bergweg
ter verpleging opgenomen.
De andere kwam met eenige lichte verwondingen
aan hoofd en rug vrij.
Beden wordt over de geheele wereld de Coöperatersdag gevierd.
Het is de dag, waarop alle coöperatoren afspreken, dat zij met nieuwen last en
ijver al hnn krachten zullen aanwenden ter versterking van de coöperatieve beweging.
Zij beloven elkaar den strijd te znllen aanbinden tegen de steeds toenemende
trust- en kartelvorming; dus meer en meer bet verbruik van Haka-artiketen te bevor
deren.
Zij znllen trachten steeds meer leden en verbruikers aan de coöperatieve bewe
ging toe te voegen en zij doen tevens een beroep op U.
$SjH
Wil
l:
'-Jl
1
DE COÖPERATIE
1
Nap de la Mar overleden.
Nap de la Mar is gisteren, jaar oud, te Den Dolder
overleden.
Wij zullen zijn vroolijken kop niet meer zien glunde
ren, schrijft het „Hsbl.", hij zal het publiek niet meer
met zijn kostelijke grapjes vermaken. Nap de la Mar. die
de Napoleon der moderne Nederlandscho humoristen
genoemd mocht worden, heeft voor goed van 's levens
podium afscheid genomen.
Dit verlies wordt door ons temeer gevoeld, daar hij
de laatste jaren meer dan ooit in ernstiger werk voor
het voetlicht gekomen was. Want h\j mocht dan al met
klein werk vermaken, wij hebben in hem een groot too-
neelspeler verloren.
Als kluchtspeler en humorist behoorde hij tot de popu
lairste figuren van ons land.
HAVENDIEFSTALLEN.
Het Tweede Kamerlid de heer Wijnkoop heeft den
minister van Justitie de volgende vraag gesteld:
Wil de minister meededen,' waarom geen gevolg
is gegeven aan de aanklacht, welke do heer J. W.
Rozenstok, op 27 Juni 1929 bij den officier van Ju
stitie te Rotterdam heeft ingezonden, omtrent ver
meende medeplichtigheid van de directie van de
directie van de N.V. Wm. H. Muller en Co/s Erts en
Scheepvaart Bedrijf aan bepaalde havendiefstallen,
die in de haven van Rotterdam hebben plaats gevon
den?,
IJzeren spaak in het vliegwiel.
Ernstig ongeval op een motorboot.
Op een motorboot van de Zwavelzuurfabrlek van Ket-
jen, liggende in de Haarlemmervaart voor de Wester
Gasfabriek te Amsterdam is Donderdagmorgen een ern
stig ongeval gebeurd. Een schipper, die met den motor
van deze boot niet bekend was, wilde dien aan den gang
brengen, wat niet gelukte. Hij stak een ijzeren spaak door
een gat van het vliegwiel en trachtte op deze wijze den
motor in beweging te brengen. Ook nu slaagde hij niet.
Daarna probeerde hij het op een andere manier. Plot
seling pakte de motor: de schipper, die vergeten had
de staaf ijzer uit het wiel te halen, kreeg hiermee een
hevigen slag op het hoofd en op het lichaam. Hij liep
een ernstige hoofdwonde, vervolgens kneuzingen aan de
ribben en een gebroken dijbeen op.
De ongelukkige is per auto van den G.G.D. naar een
der gasthuizen overgebracht.
KNAAPJE DOODGEREDEN.
Te Den Bosch is de 7-jarige A. K. aan de Zuidwil
lemsvaart door een vrachtauto overreden. Het knaapje
kreeg de wielen over het lichaam cn was op slag
dood.
Den chauffeur treft geen schuld.
De aardbeving te Calcutta.
Nadere berichten.
Later worden door Reuter nog de volgende na
dere bijzonderheden medegedeeld:
Een aarschok (misschien waren het er ook twee,
onmiddellijk na elkaar) die zoowat twee minuten
duurde, werd begeleid door onderaarsch gerommel.
De aardbeving heeft ook lichte schade toegebracht
aan het paleis van den onderkoning. Zij werd ook
gevoeld in de districten Comilla en Hooghly, maar
hier werd geen schade aangericht.
Volgens een mededeeling van het observatorium te
Bombav, lag de haard waarschijnlijk in Assam, waar
de beving zeer hevig moet zijn geweest. Volgens een
mededeeling uit Gauhati in Assam zijn er tusschen
2 u. 26 m. en 8 u. 45 m. negen zware schokken ge
voeld.
De eerste stoot beschadigde verscheidene gebou
wen.
Het geheele telegrafische en telefonische verkeer is
gestoord. Tal van menschen zijn gewond. Lichte aard
schokken duren nog voort De spoorwegen in Ben
galen zijn op verscheidene plaatsen beschadigd,
maar de treinen kunnen, hoewel met verminderde
snelheid, behalve twee, loopen.
De mijnwerkersstaking in België.
In de Borinage uitgebreid, elders algemeen.
Het B.T.A. meldt uit Bergen:
Het aantal stakende mijnwerkers in het bekken
van de Borinage is Donderdag toegenomen en wordt
op 12.000 geschat. De werkstaking is algemeen in de
mijnen te Flenu, Cuesmes, Quaregnon cn Jemappes,
waar de buitenlandsohe mijnwerkers, evenals de
christelijke arbeiders, die gisteren nog werkten, den
arbeid niet konden hervatten De staking is partieel
in de andere steenkoolmijnen. Incidenten hebben
zich niet voorgedaan. De werkgevers zullen de
stakers voor de bevoegde regeeringsraden dagen
wegens verlating van het werk zonder den gebrui-
kelijken opzeggingstermijn.
De werkloosheid in Engeland.
Nieuwe plannen ontworpen.
Reuter seint uit Londen:
Als het resultaat van besprekingen tusschen de re
geering en de autoriteiten der locale ressorten, die
het sterkst worden gesubsidieerd is men overeenge
komen verschillende plannen in werking te stellen
tot het lenigen van de 'werkeloosheid door het doen
uitvoeren van werken. De regocrifig is eveneens van
plan, het parlement een crediet te vragen van een
half millioen pond sterling, welke som zal worden
besteed voor werken in de gebieden, die het meest
noodlijdend zijn. Daar de goedkeuring van het par
lement vereischt is, zal het parlement, dat eind Juli
op reces zou moeten gaan, waarschijnlijk tot eind
Augustus moeten door vergaderen.
Een noodwet toegezegd.
In het Lagerhuis heeft Donderdagmiddag Ramsay
MacDonald in antwoord op een vraag gezegd, dat de
volgende week een noodwet zal worden ingediend
met betrekking tot de heerschende. werkloosheid.
Ook het S aar ge bied.
Ontruiming op 10 Juli.
Uit Parijs wordt geseind:
De „Echo de Paris" meldt, dat de rcgearimrscom-
^nissie van het Saargebied op 5 Juli zal bijeenkomen
en zal mededeelen, dat de in het Saargebied, gesta-
tionneerde Fransche cn Belgische troepen het land
op 10 Juli zullen verlaten.
Het bandietenwezen in Chicago.
Bendeleden aangevallen in een politie-auto.
Toen vier leden, waaronder een meisje, des avonds
te Chicago naar huis werden gebracht in een politie
auto, na ondervraagd te zijn over den moord op den
reporter op crimineel gebied van de „Chicago Tri
bune", die te veel wist, kwam er een andere auto
naast rijden van waaruit het vuur op de inzittenden
der politieauto werd geopend. De aanval had plaats
in het zakencentrum van de stad en veroorzaakte
een-paniek onder de honderden die op weg waren
naar den schouwburg. Een politieambtenaar in de
eerste auto beantwoordde het vuur en de menigte
zocht een goed heenkomen, terwijl de kogels in alle
richtingen vlogen. Een trambestuurder werd gedood,
een nachtwaker gewond. De aanvallende auto ver-
dween in een rookscherm. Het lot der vier onder-
vraagde bendelëden in de politieauto is onzeker,
daar zij verdwenen toen het gevecht begon.
Blijkbaar was deze schietpartij een waarschuwing
dat er meedoogenloos wraak zal worden geofend op
degenen, die geheimen verraden aan de politie. Twee
benden, die van het Noorden en die van hot Zuiden,
strijden in Chicago om de opperheerschappij. De aan
vallers behoorden tot de zuidelijke partij, in de po
litie-auto zat een bekend lid der Noordelijken.
SLECHT WEER IN ITALIë.
Groote schade in het gebied van Foggia.
Uit Rome wordt gemeld:
Uit verschillende deelen van Italië komen berich
ten binnen over onweders, stormen en overstroomin
gen. Bij Genua werden twee personen gedood. Bij
Pescara werd een badinrichting door de kracht der
elementen verwoest, en door den stroom medege-
sleurd. Te Prescia en in de naaste omgeving moest
de brandweer meermalen optreden om menschen en
dieren van den dood te redden. Bij Vicenna hebben
aardstortiingen plaats gehad, die het verkeer ont
wrichtten. In Foggia heeft de storm een schade van
15 millioen lire aangericht.
GROEP LANDBOUWERS DOOR DEN
BLIKSEM GETROFFEN.
Wolff meldt uit Mayen:
Te Ulmcn in de Eifel is een grooep landbouwers
door den bliksem getroffen. Twee personen werden
gedood, een vrouw verlamd en een jongeman zwaar
gewond. De menschen waren bezig het vee van de
weide naar huis te drijven.
DE RESULTATEN VAN DE TUBERCULOSE
BESTRIJDING IN ENGELAND.
Sir Georgc Neuman, hoofd van den medischen
dienst van het ministerie van volksgezondheid, in En
geland, heeft op een bijeenkomst van de vereeniging
ter voorkoming van de tuberculose opgemerkt, dat
het sterftecijfer aan longtuberculose of tering in En
geland en Wales van 3189 op het millioen zielen in
1847 is gedaald tot 709 in 1928. In tachtig jaar is de
sterfte dus met driekwart verminderd. Het sterfte
cijfer aan andere vormen van tuberculose is sinds
1917 gehalveerd, wat volgens Sir George een nog op
merkelijker verschijnsel is.
