SchagerCourant
Een
doorwrocht werk over den Balkan
Vierde Blad,
Binnenlandsch Nieuws.
De Zuiderzeevisscherij-tentoonstelling
te. Enkhuizen.
In botsing met de Berger tram.
Windhoos boven Zaandam.
Na de aanvaring van de Velzerbmg.
Wolkbreuk boven Tilburg.
Wat minister Reymer wil.
Zaterdag 23 Augustus 1930
73ste Jaargang. No. 8718
Eergisteren zijn te Enkhuizen op uitnoodiging v. h.
uitvoerend comité, vertegenwoordigers van de pers bij
ecngekomen om deel te nemen aan de voorbczichti-
ging van de Z.V.T. Na een hartelijk welkom van den
voorzitter, den heer C. Stapel en van dr. Van Balen
Blanken, lid van het hoofd-comité, werd een rondgang
gemaakt over het terrein, dat mooi gelegen is tus-
schen de zee en het stadsplantsoen met zijn vijvers,
waarop Enkhuizen met alle recht trotsch kan zijn.
Het front van de tentoonstellingshallen, zoomede de
monumentale hoofdingang, ontworpen door den heer
Melis, te Amsterdam, maken een uitstekenden in
druk. In de gebouwen, zelf wordt hard gewerkt, maar
het is niet waarschijnlijk dat alles gereed zal komen
vóór de opening door den minister van waterstaat op
Maandag 25 Augustus.
Het hoofdgebouw zal afgezien van eenige ruim
te voor een post- en telegraafkantoor geheel wor
den gebruikt voor visscherij en zeevaart. In deze hal
is reeds een aquarium gebouwd, waarin alle visch-
soorten uit de Zuiderzee en ook die uit het IJselmeer
uitgezet zullen worden. Deze afdeeling staat onder
leiding van dr. B. Havi.vga, directeur van het insti
tuut voor biologisch vischonderzoek, te Amsterdam,
dr. Olie te Utrecht, en dr. Tesch te 's-Gravenhage.
Algemeen werd bewonderd een verzameling van 45
schilderstukken, sommige van zeer groote afmetin
gen, van J. de Veen, vroeger visschersknaap te Enk
huizen, thans technisch ambtenaar aan het departe
ment van binnenlandsche zaken. De schilderijen ge
ven te zien de vischmethoden in verschillende zeeën
en bij verschillende volken. We noemen hier slechts
de schrobnetvisscherij op de Noordzee; de snurrevaad
(moderne visscherij bij Denemarken); de beurszegen-
visscherij door de Amerikanen; de walvischjacht; de
Noorsche visscherij bij Bergen, waarbij soms 35 last
haring in één schot wordt binnengehaald; de vroegere
Boomkorvissc.herij op de Noordzee; de palingvisscherij
met fuiken langs de kust van West-Friesland; de
zegenvisscherij door de haringtrekkers hü 't Mars
diep (Den Helder); de wonderkuil en de kwakkuil
van Volendam; de ankerkuil op het Hollandsch
Diep. Verder zijn er nog tal van zeegezichten, zooals
het uitvaren van de visschersvloot te Enkhuizen.
De afdeeling scheepsmodellen is ook gereed.
Het visschersdorp, gebouwd van hout, is zoo goed
als klaar. Sommige woningen zijn reeds door Mar
ker-, Bunschoter- of Spakenburger-gezinnen betrok
ken. Al die vreemde visschers en vrouwen loopen nog
in hun daagsche kleedij rond, maar zullen die spoe
dig vervangen door een Zondags'ch feestgewaad.
Eén voorstelling van het algemeene plan der Zui
derzeewerken, geheel van bloemen, een geschenk
van de zaadfirma's Sluis en Groot en gebr. Sluis, is
gi veed en van een tribune af te bezichtigen. Het ge
heel is 1600 M2. groot en stelt,.voor de Zuiderzee met
omliggende provincies en de Zuiderzeewerken. Het is
een groot en kostbaar werk.
Nog werd meegedeeld, dat het nu vaststaat, dat de
Koningin-Moeder de tentoonstelling zal bezoeken op
den Markerdag (Woensdag 3 September en dat op 5
September de Koningin, Prins Hendrik en Prinses
Juliana de vlootrevue zullen bezichtigen aan boord
van een marinevaartuig. De stafmuziek van de ma
rine uit Den Helder zal dien dag ook aanwezig zijn.
De inzending van het Onderwijsfonds voor de bin
nenscheepvaart was bijna gereed.
Betreffende het openluchtspel, dat een voorstelling
zal geven van een bezoek van stadhouder Koning
Willem III aan Enkhuizen in 1684 werd medegedeeld,
dat deze vertooning zal gegeven worden op Dinsdag
26 Augustus en een geheelen dag in beslag zal ne
men. Er wordt eerst een optocht gehouden, waarin
behalve Z.M. en gevolg zinnebeeldige groepen en
pronkwagens, voorstellende de groote bedrijven van
Enkhuizen, zullen meerijden.
Aan het einde van de samenkomst wees de voor
zitter, de heer Stapel, er op, dat de verovering van
een provincie gewoonlijk slachtoffers kost. Ook de
verovering van de nieuwe provincie op de Zuiderzee
maakt slachtoffers. Het doel van deze tentoonstelling
is dan ook, de aandacht te vestigen op de visschers
en andere belanghebbenden, die door de droogma
king worden getroffen.
De bus van Egmond „gekraakt". Een
meisje niet ernstig gewond.
Woensdagavond, toen de tramtrein van Alkmaar
naar Bergen aan Zee die om 19 u. 35 uit Alkmara
vertrekt, bij Bergen den overweg bij de Komlaan
passeerde, waar een slecht uitzicht is, kwam over
dezen overweg een autobus van den heer Bellekom,
die een dienst Bergen—Egmond aan Zee onderhoudt,
aanrijden. In de autobus waren gezeten een dochter
tje van den heer B. uit Bergen en de bestuurder. De
tram reed tegen da autobus op en trof deze aan de
achterzijde. De bus werd opzij geslingerd, sloeg een
kwart om en kwam tegen een telegraafpaal terecht.
Locomotief en wagens reden door en scheurden den
rechterzijwand van de bus open. Het meisje kreeg
een niet ernstige beenwonde. De bestuurder kreeg
door glasscherven wonden in het gezicht De loco
motief en de eerste wagens zijn zwaar beschadigd.
De autobus is geheel vernield.
Van Egmond was de bus geheel gevuld met kinde
ren vertrokken, die gelukkig waren afgestapt bij het
Koloniehuis op „Het Woud".
NA DE RELLETJES TE MAASTRICHT.
De Commissaris van Politie met ziekte
verlof.
Hoofdinpescteur Bekkering is voorloopig met de
leiding belast.
DOOR Z"N EIGEN AUTO OVERREDEN.
Een taxi-chauffeur is Donderdagmiddag in de
Rijnstraat bij het Staatsspoorstation door zijn eigen
auto overreden. Toen hij nl. bezig was den motor van
zijn auto aan te slaan, reed de wagen vooruit, ^aar-
door de man viel en onder de auto geraakte. Met in
wendige kneuzingen en ontvellingen aan handen en
gelaat, heeft de G. G. D. hem naar het Ziekenhuis
aan den Zuidwai vervoerd.
Groote schade aangericht. Hon
derden dakpannen afgerukt.
Zelfs gezaagd hout ging mee de
lucht in.
Te Zaandam heeft Donderdagavond tijdens een on
weersbui een windhoos, die het karakter had van een
cycloon, groote ontsteltenis verwekt en groote schade
aangericht. Terwijl er een nachtelijke duisternis
heerschte, zag men de windhoos, uit het Z.-Westen
komende, zijn weg nemen over het Z.V.V.-veld, de
houtwerven in het Wcstzijderveld en het station naar
de Vogelenbuurt.
Verschillende houtloodsen, waar op sommige plaat
sen alle pannen werden afgerukt, kregen belangrijke
schade. Groote stukken hout werden opgenomen en
het luchtruim ingeslingerd. Een stuk hout kwam te
recht in de draden van het clectrisch net van de
spoorbaan. Een schuitenhuis werd ondersteboven ge
worpen. In het Volkspark word een boom ontworteld,
terwijl van de houtzaagfabriek „De Prins van Oranje"
bijna alle dakpannen werden weggevaagd.
Het ergst was de Reigerstraat er aan toe, waar
halve daken van de huizen werden afgerukt, ruiten
stukgeslagen en ramen uit de kozijnen werden ge
wipt. De brandweer werd te hulp geroepen om de
straten op te ruimen.
In de Oostzijde moest een houten loods bij de loop
brug, vroeger in dienst bij de Gemeentercinigin?. het
ontgelden. Dc lattenmolen „Dc Vechter", van A. Gis-
kers, is in elkaar gewaoid. Op het „Zaanlandia-veld"
waren eenige jongens aan het voetballen, die in het
clubgebomvtje vluchtten, toen dc windhoos het ge-
heele gebouwtje opnam en in een sloot wierp. De
jongens kwamen met den schrik vrij.
In het Westzijdcrveld is aan sommige houtloodsen,
vooral aan enkele achter liet station, groote schade
toegebracht. Niet alleen dat er geen pan op het dak
bleef, maar ook slierde de wind gezaagd hout over de
omgeving van het station. Stukken lagen cr zelfs
op de rails en op perrons.
Geen persoonlijke ongelukken.
Persoonlijke ongelukken zijn niet voorgekomen. Be
grijpelijkerwijze bracht het gebeurde. Zaandam heeft
sinds menschenheugenis nimmer zoo iets beleefd,
groote consternatie teweeg. Een talrijk publiek, ook
de burgemeester en gemeentelijke autoriteiten waren
terstond uitgetogen om een kijkje te nemen en de
schade aan de woningen toegebracht, te aanschou
wen. Brandweer en politie waren terstond in de weer
om de behulpzame hand te bieden.
Een der bewoners van een geteisterde woning, de
heer Pel, wonende in de Reigerstraat, deelde mede,
dat hij juist in zijn huis naar hoven rende om zijn
kind te halen, toen een schoorsteen vlak naast hem
in zijn tuintje neerplofte.
Eenige kano's zijn op het land gegooid. De molen
van den heer Plekker in het Westzijderveld draaide
links om door den vang hoen. Achter het perceel
van den heer Sint is eveeneens groote schade aange
richt.
Dc windhoos is dwars over Zaandam weggetrok
ken.
De schaderegeling.
Het perbureau Vaz Dias meldt:
Naar reeds kórt is meegedeeld, hebben de Neder-
landsche Spoorwegen de reederij van het Grieksche
stoomschip Amazon aansprakelijk gesteld voor de
schade aan de Velzerbrug. In dit verband vernemen
wij, dat de Nederlandsche Spoorwegen een cautie
hebben geëischt van één ton, hetgeen er op wijzen
zou, dat de raming van de schade om en nabij dit
bedrag,valt. Wij vernemen voorts, dat deze cautie
is toegezegd, zoodat de Amazon na ontvangst van den
borg door de Nederlandsche Spoorwegen zal worden
vrijgegeven. Hiermee bestaat echter geen zekerheid
dat het schip zijn reis zal kunnen vervolgen, aange
zien het waarschijnlijk wordt geacht, dat van den
kant van reederijen, welke door het ophouden van
hun schepen schade hebben geleden, actie zal worden
ontketend. Vooral de stagnatie van de weekbooten,
welker lading direct voor de markt is bestemd, brengt
aanzienlijke schade mee.
Nu de scheepvaart hersteld is.
Was het Woensdagavond, toen de spoorbrug werd
opengedraaid, een glorieuze uittocht van wachtende
schepen, na 24 uur van spanning. Donderdagmorgen
was de normale loop in het kanaal teruggekeerd.
Toch leek het of de in- en uitgaande schepen, de
lange sleepen van zandschuiten, met meer vreugde
dan anders de brug voorbijtrokken.
Er is nu geen sprake meer van wachten op het
tijdstip van opendraaien der brug, want er is een
onverbroken vaart.
Voor het Noorderhoofd van de open brug ligt nog
de hooge bok van de Droogdok Mij. en rondom de pij
lers zijn de schuiten met materiaal vastgelegd.
Voor het publiek aan den wal is er niet veel meer
aan, toch zijn er nog steeds tientallen menschen, die
DE HARDVOCHTIGE MAN.
ZijIk vind je afschuwelijkIk ga in den
tuin huilen om je nare, akelige en-
Hij: Ja, >a! Maar als je tóch huilt, huil dan
boven de rozeslokken, want die hebben erg van
de droogte geleden. (London Opinion).
aan beide oevers het werk volgen en voor wie elke
hamerslag een bepaalde beteekenis schijnt te hebben.
In het spoorwegverkeer over het kanaal komt geen
verdere wijziging. Wanneer de herstelling gereed zal
zijn is nog niet te bepalen.
Hoe de brug „om" kwam.
Over de wijze, waarop de brug bij' Velsen nog vrij
onverwacht is opengedraaid, wordt nog gemeld, dat
de hydraulische persen het gevaarte slechts enkele
millimeters hebben kunnen verplaatsen, Het werk
vorderde, maar Veel te langzaam. Zoo had het dagen
kunnen duren. De brug is toen, zooals zij was, dus
met een as-afwijking van nog ongeveer 19 c.M. ge
draaid, feitelijk gewrongen. Het gevaar voor dompen,
dat men aanwezig «achtte, is ondervangen door het
bruggelichanm te ondersteunen met den grooten bok
van de Amsterdamsche Droogdok Maatschappij.
Hei water in buizen en kelders.
Een angstwekkend schouwspel.
Na een broeierigen dag, zonder veel zonneschijn én
bij tusschenpoozen een malsche regenbui, kwam
Donderdagavond uit het Zuid-Westen een donkere
wolk boven Tilburg gedreven. Het was ongeveer 8
uur, toen enkele bliksemflitsen, gevolgd door een
verren donder, de menschen naar huis dreven, be
ducht voor het opkomend onweer.
In een ommezien had zich de wolk boven de stad
verspreid. Er zat een ongewone werking in de lucht,
die de wolkenbanken uiteendreef, totdat plotseling
een stortvloed neergulpte, die de geheele stad dreigde
weg te spoelen. Een ondoorzichtig watergordijn hing
in de straten, als stonden al de sluizen des hemels
open. Het was een onheilspellend gezicht, dat allen
beklemde, want zóó onstuimig had men het nog
nooit gezien. De hemel was niet donker, maar inte
gendeel helder verlicht. De wolken waren lichtend
ceel, met randen als van gloeiend koper en ver aan
den einder het ijle blauw van een wolkloozen hemel.
Grootsch, maar tevens angstwekkend was het
schouwspel, dat allen met ontzag vervulde, aldus
meldt nog de Tilburgsche corr. van de „Msb."
De bliksemflitsen en het gerommel van den donder
waren van weinig beteekenis. doch de zonderlinge
lucht, die geheel de stad als het ware in den avond
gloed zette van electrische booglampen, terwijl de
regen neerzwiepte met felle vlagen, verontrustte al
len.
Ruim 20 minuten hield de zondvloed aan, Bijna alle
straten werden blank gezet, wijl de riolen dezen
bandjir niet konden verzwelgen. Het station kwam
op een eiland te liggen en ook de Heuvel en de
Markt liepen spoedig droog.
In tal van buurten had men intussshen overlast en
dronc het water in de huizen en liepen de kelders
vol. Het kwartier van.de Spoorlaan, de Willem II-
straat met het Postkantoor, het Wilhelminapark,
maar vooral de straten bij het Piusplein en het Wil
lemsplein waren er het ergst aan toe. Hier is men
juist bezig met de vernieuwing en de vergrooting
van het riool, waarvoor een deel van het oude riool
EEN BOEK, DAT ALS EEN LICHT IS IN DE
DUISTERNIS. HOE MEN BEVOLKINGEN
„RUILT". VISSCHERS TEGEN
BOEREN.
(Van onzen reizenden correspondent).
SOFIA, 18 Augustus 1930.
JUIST had Ik mijn vorig artikel weggezonden,
waarin in klaagde over de moeilijkheid zich te
oriënteeren in de talrijke quaesties, die den
Balkan en dus geheel Europa beroerden en be
roeren, en waarin ik gewag maakte van de verre
gaande partijdigheid, zelfs oneerlijkheid der meeste, ook
„hooggeleerde" schrijvers over het onrustige schier
eiland, toen me een boek in handen kwam, dat voor
mij zooiets was als een zonnestraal in de duisternis;
zooiets als voor een zeeman het licht van een vuur
toren in donkeren, neveligen nacht.
Dat boek vond ik op de kanselarij van het Neder
landsche gezantschap en onze hulpvaardige consul, die
hier een algemeen geachte persoonlijkheid en een waar
dig vertegenwoordiger van ons land is, stelde me bet
eenigen tijd ter beschikking. Dit onlangs uitgekomen
boek is (ter meerdere verbreiding) geschreven in liet
Fransch, maar... door een Nederlander, dus door een
onbevooroordeelde, die objectief waarneemt en denkt
Het ls een doorwrocht werk, resultaat van ernstig
onderzoek, eigen ervaring en diepgaande studie over
de uitwisseling van minderheden der bevolking tus-
schen Griekenland en Bulgarije en terloops beroert
hierbij de schrijver tevens de geheele Macedoonsche
quaestie. waarvan de Volkenbond zich (begrijpelijker
wijze) liever verre houdt. De schrijver is de Neder
lander André Wurfbaln, doctor In de staatsweten
schappen. werkzaam bij de gemengde commissie (be
staande uit een Griek, een Bulgaar en twee neutraie.n)
voor de uitwisseling der Grieken in Bulgarije en de
Bulgaren in Griekenland, en hij spaart geen crittslr,
noch aan den Volkenbond, noch aan de betrokken
Staten, noch aan de gemengde commissie zelve, doch
ziet tevens het goede.
Over deze uitwisseling van bevolkingsgroepen heb Ik
reeds maanden geleden met enkele woorden geschre
ven, zonder op het vraagstuk dieper in te gaan.
Deze stelselmatige uitwisseling was iets gloednieuws,
wat niet beteekent, dat het ook iets goed nieuws was.
In het vergroote Griekenland leefden na den wereld
oorlog honderdduizenden Bulgaren en Turken, 'n Tur
kije en Bulgarije leefden honderdduizenden Grieken en
men heeft de bevolkingen geruild. Tusschen Grieken
land en Bulgarije (waarover het boek van dr. Wurfhain
handelt) geschiedde deze uitwisseling theoretisch „vrij
willig", dat wil zeggen: alleen zij, die geruild wensch-
ten te worden, verlieten het land. Tusschen Griekenland
en Turkije was de uitwisseling niet vrijwillig, waardoor
thans in de nieuwe Grieksche gebieden theoretisch geen
enkele Turk meer woont (er zijn er echter nog ge
bleven, naar Ik uit ervaring weet). Het doel van deze
uitwisselingen was aan het bestaan van groepen
minderheden, dat zijn als ras niet tot den staat be
hoorenden. een einde te maken. Wat was eenvoudiger?
Men „ruilde" Turken tegen Grieken, Grieken tegen
Bulgaren. Iedereen kwam ten slotte In het land, va .r-
toe hij door zijn ras of zijn sympathieën behoorde. Ie*
was duur, zeer duur. De staten moesten de transport
kosten betaler., maar. zoo meenden velen, het wa3 iet
el van Columbus. Dat dit el zeer duur werd, mag men
Columbus niet verwijten. En zoo kwamen bijvoorbeeld
In Grleksch Macedonië (gedurende mijn maandenlang
verblijf aldaar heb ik de gevolgen ervan waargenomen)
kleine kooplieden, handwerkslieden en visschers In de
plaats van uitgewisselde boeren. In Bulgarije kwamen
vanuit Grieksch-Macedonië weggetrokken boeren in de
plaats van Grieksche kleinhandelaars. Het was zooiets
alsof men de bevolking der provincie Groningen en de
bewoners onzer Noordzeekust van woonplaats zou doen
is afgedamd. Zoodoende kon het water in de straten
der zoogenaamde Koningswei niet weg en liepen al
de daaraanliggcnde huizen onder. Op lal van plaat
sen stond het water een halven meter hoog en moest
men badende de woning bereiken. Er is dan ook veel
schade in deze buurt aangericht, niet alleen in de
kelders, maar'ook in de winkels en de woonkamers.
Voor de jeugd was het een verrassing, nu zij den
geheelen avond kon pootje baden bij moeder in huis
cn voor de deur.
In Noordelijke richting is de bui over de stad weg
gedreven, om misschien ook elders haar overvloed
uit te storten.
Het Algemeen Programma. Wat mag
en niet mag. Volksliederen, morgen
wijdingen en Bijbellezing toegelaten.
Geen polemiek.
De minister van Waterstaat, mr. P. J. Reymer, heeft
aan de Algemeen Programma-Commissie het volgen
de medegedeeld:
„Als maatstaf bij de beoordeeling van het alge
meen programma zal moeten gelden, dat zoodanig
algemeen-programma of, hetgeen practisch op het
zelfde neerkomt, een gemeenschappelijk programma,
slechts onderwerpen mag bevatten, waaraan niemand
redelijkerwijs aanstoot kan nemen. Dit is het uit
gangspunt gewocst bij het nemen mijner beslissing.
„Hieruit volgt, dat het uitzenden van mededeelingen
van politieken aard niet kan worden toegelaten; het
zal wel overbodig zijn op te merken, dat hieronder
zeker niet is te verstaan het ten gehoore brengen
onzer nationale volksliederen.
„Wat betreft dc uitzending van mededeelingen van
religieuzen aard, ben ik van oordeel, dat in het alge
meen programma niet thuis behooren officieele ker
kelijke belijdenissen, welke in den bijzonderen om
roep geheel tot hun recht kunnen komen. Tegen
religieuze toespraken echter, mits die toespraken geen
polemiek bevatten, behoeft in het algemeen geen be
zwaar te bestaan. Ik heb hierbij bijzonder op het
oog morgenwijdingen, bijbellezingen en het verzorgen
van ziekenuurtjes.
„Overigens meen ik, dat het vraagstuk van de sa
menstelling der algemeene programma's gaandeweg
in de practijk, mede in overleg met de omroep
verenigingen, zal moeten worden opgelost. De aan
wijzingen uwer commissie zullen daarbij een richt
snoer voor de omroep-organisatics moeten zijn en
naar ik Vertrouw een samenwerking tusschen hen
kunnen bevorderen."
verwisselen, ik vrees, dat we dan de volgende jaren
In ons land weinig haring zouden eten en dat de aan
voer van landbouwproducten op de markt te Gronin
gen vrijwel tot niets zou zijn teruggebracht.
Natuurlijk waren niet overal woningen voor de aan
komenden beschikbaar. (52000 Bulgaren kwamen uit
Griekenland naar Bulgarije. 30.000 Grieken kwamen uit
Bulgarije naar Griekenland, maar bovendien kwamen er
meer dan een millioen Grieken uit Turkije) en tiendui
zenden leden de grootste ontberingen, ook al omdat in
groote gebieden vele woningen door den oorlog verwoest
waren. „Na een krachtsinspanning van verscheidene ja
ren was nauwelijks één derde der refugiés op voldoende
wijze ondergebracht", zegt dr. Wurfbaln in zijn boek
over den toestand in Bulgarije. Nog erger was en is
de toestand in Griekenland, waar binnen enkele Jaren de
bevolking door het binnen stroomen van refugiés met
ruim twintig percent toenam. In Griekenland ls de el
lende onder de refugiés ook nu nog hartroerend.
Dr. Wurfbaln behandelt in zijn boek deze massa-tra
gedie der uitwisseling uitvoerig en geeft cijfers (zoover
hem dat mogelijk ls), waarop ik me later nog wel eens
zal beroepen, al heeft ook hij sterk het bezwaar gevoeld
van het ontbreken van betrouwbare statistieken en an
dere niet met propagandistische bedoelingen vervalschte
bronnen. Als aantal Bulgaren .(beter ware van Slaven
te spreken, daar de grens tusschen Bulgaren en Serven
door de overeenkomst van taal en zeden moeilijk te
trekken valt, waarop trouwens ook de schrijver wijst),
die thans nog in Grieksch Macedonië leven geeft dr.
Wurfbaln aan de hand van Grieksche opgaven, het cij
fer van 82000 aan. Ik geloof, dat dit cijfer in werkelijk
heid veel grooter ls. Gedurende mijn maandenlang ver
blijf te Florina, ln Grieksch-Macedonië. waar lk geru!-
men tijd in een echt boerenhotel ziek lag (ik schreef
er een jaar geleden over) heb ik den indruk gekregen,
dat de Grieken op bijzondere wijze met cijfers goochelen
Ik herinner me in dit verband een tocht, dien ik maakte
met een Grieksch Kamerlid van de Venizelos-partij. We
namen deel aan een bruiloftsfeest In een dorp en het
Kamerlid scheen eenigszins onaangenaam verrast, toen
hem bleek, dat ik me met de menschen in hun eigen
taal het .Slavisch, eenigszins kon onderhouden.
„Kent u Slavisch?" vroeg mijn begeleider verbaasd.
Ik antwoordde hem. dat ik me een weinig in het Ser
visch kon redden. Gedurende onzen verderen tocht per
automobiel achtte het Kamerlid het toen noodzakelijk
me uitvoerig uiteen te zetten, dat de menschen in het
dorp wel Slavisch hadden gesproken, doch dat ze rasch-
echte Grieken waren en ook heel goed Grieksch spraken.
Dit laatste was ongetwijfeld de waarheid, want de be
woners van dat deel van Macedonië spreken allen ook
Grieksch en vaak nog Turksch, Roemeensch en Al-
ba&nsch.
Ik heb me in Grieksch Macedonië voornamelijk bewo
gen tusschen de Slaven waardoor velen me kenden en
vertrouwden en allen zeiden ze: „We zijn geen Grieken
en zullen het nooit worden". Echter, ik ben overtuigd,
dat bijna allen bij een vraag van officieele zijde zich uit
angst tot Grieken zouden verklaren. Te Saloniki deed
ik dezelfde ervaring op, want ook daar wonen nog veel
meer Slaven, dan officieel wordt toegegeven. Cijfer? kan
ik echter uit den aard der zaak niet geven. Ik herinner
me b.v. het kleine restaurant, waar de eigenaar en zijn
bediende Slavisch spraken... als er geen Grieken in de
nabijheid waren. En mijn vriend Stavro, den Macedo
niër. die gedwongen, in het Grieksche leger had gediend,
doch de Grieken diep haatten. Eenmaal, bij een con
trole der paspoorten, moest hij verklaren: „ik ben Griek"
cn op dat oogenbllk zag ik in zijn blik lichtglanzingen
die aan dolkspltsen deden denken.
Deze menschen, boeren of directe afstammelingen van
boeren, zijn gebleven op den bodem, die hun voorvade
ren eeuwenlang bewerkten en wenschten niet te worden
„geruild". Doch dit alles doet aan de groote waarde van
het boek van dr. Wurfbaln niets af. De met politieke
bedoelingen door de verschillende partijen geschapen
nevel maakt het in deze streken vrijwel onmogelijk
steeds de waarheid te vinden.
J, K. BREDERODE.
