ZIJN EERSTE GELD.
Staatsloten?.
Uit onze omgeving.
ANNA PAULOWNA
WARMENHUIZEN
HOOGWOUD
WIERINGEN
LANGENDIJK
RUWE
HU/D
Z IJ P E
Predikbeurten.
De ouderdom der aarde.
Kort verhaal
Trekking van Woensdag 10 December.
2e klasse 3e lijst
No. 5185 f 1500.
Nos. 16027 en 10766 ieder f 1000.
Nos. 13895 en 18707 ieder f 400.
Nos. 1449 10643 en 16G95 leder f 200.
Sos. 5593 8246 8594 en 9973 ieder f 100.
Prijzen van f 30.
8 39 183 213 413 473 532 630
665 686 718 821 842 849 902 914
944 949 953 1057 1079 1101 1105 1221
1234 1258 1309 1322 1325 1363 1443 1446
1507 1636 1652 1670 1684 1695 1767 1835
1838 1843 1887 1925 2004 2034 2042 2134
2157 2164 2243 2362 2379 2491 2545 2583
2622 2636 2648 2657 2667 2728 2769 2791
2795 2800 2843 2867 3015 3111 3182 3218
3223 3225 3226 3237 3239 3276 3329 3401
3450 3454 3462 3466 3502 3538 3560 3617
3643 3659 3668 3706 3832 3836 3893 3969
3973 3990 4093 4167 4176 4178 4202 4248
4312 4342 4344 4385 4392 4419 4492 4498
4520 4679 4728 4752 4784 4804 4805 4820
4835 4849 4900 5015 5073 5142 5174 5182
5192 5198 5229 5252 5282 5320 5331 5352
5355 5429 5469 5472 5494 5516 5539 5540
5582 5600 5651 5757 5820 5865 5894 5905
5933 5934 6014 6047 6065 6097 8205 6283
6327 6341 6345 6362 6583 6598 6617 6625
6637 6641 6647 6699 6715 6752 6754 6?69
6810 6838 6903 6930 6949 6962 6978 7040
7074 7087 7147 7241 7294 7319 7322 7352
7355 7431 7433 7452 7458 7484 7496 7603
7609 7640 7684 7762 7834 7864 7883 7889
7983 8010 8045 8068 8139 8153 8274 8321
8361 8392 8416 8423 8457 8511 8535 8541
8542 8567 8672 8708 8788 8925 8941 9137
9142 9162 9166 9237 9343 9346 9459 9492
9575 9601 9684 9690 9699 9735 9736 9755
9758 9811 9855 9859 9873 10102 10117 10137
10314 10374 10392 10461 10482 10575 10736 10751
10762 10774 10804 10943 11028 11058 11071 11118
11187 11208 11249 11320 11330 11421 11449 11473
11510 11524 11526 11554 11635 11770 11797 11815
11836 11901 11902 12001 12145 12157 12196 12229
12317 12327 12389 12450 12456 12466 12522 12569
12612 12644 12649 12657 12810 12824 12844 12857
12861 12887 12949 12987 13020 13065 13081 13098
13103 13126 13242 13283 13316 13322 13341 13357
13628 13653 13725 13730 13739 13741 13785 13868
13900 13902 13976 13986 14012 14171 14176 14238
14299 14315 14363 14399 14453 14476 14567 14608
14616 14621 14626 14691 14760 14932 14837 14842
14899 14912 14970 15071 15108 15128 15233 15246
15866 15420 15472 15475 15494 15517 15546 15575
15648 15678 15711 15723 15775 15845 15888 15911
15924 16010 16015 16021 16033 16045 16174 16266
16267 16277 16354 16481 16503 16590 16596 16598
16603 16747 16755 16811 16824 16832 16837 16882
16901 17122 17142 17173 17294 17409 17416 17440
17460 17477 17694 17717 17781 17795 17828 17943
17950 18032 18053 18068 18686 18101 18174 18216
18253 18353 18385 18415 18553 18596 18507 18533
18554 18581 13592 18630 18718 18790 18795 18914
18920 19018 19055 19056 19081 19188 19349 19419
19697 19758 19828 19844 19849 19884 19913 1§921
19983 20035 20103 20123 20140 20159 20178 20192
20298 20383 20427 20428 20439 20526 20765 20808
20915 20922 20932 20946 20959 20962 20976 20983
2e klasse, 2e lijst: 13357 m.z. 13375.
BREEZAND.
Voor de Nutsvereeniging „Vriendenkring" zal, door
een tooneelgezelschap uit Bergen, a.s. Zondag opge
voerd worden het bekende indo-drama „Blank en
Bruin", een spel van rassenhaat en liefde.
Voor bijzonderheden verwijzen we naar een adver
tentie in het blad van Zaterdag.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer G. Rijpma, thans
onderwijzer te Anna Paulowna, is als zoodanig be
noemd bij het Openbaar onderwijs te Haarlem.
De heer R. Sinnema, gemeenteveldwachter alhier,
is benoemd bij de Rijksveldwaoht te Woudsend (Fr.)
Zondag 7 December J.l. had in 't café Schermer een
biljartwedstrijd plaats, waaraan door 27 spelers werd
deelgenomen, alleen door ouderen. Er werd gespeeld
(met handicap). Na een mooien strijd werden de prijzen
die bestonden uit hazen, gewonnen door: 1ste prijs P.
Schilder, 2de prijs P. Groen, 3de prijs K. Hoek en 4de
prijs J. van Meurs, allen te Hoogwoud.
DEN OEVER.
Ongeval.
Woensdagmorgen had de smid B., werkzaam bij de
Zuiderzeewerken, het ongeluk van een in het Droogdok
voor reparatiedoelelnden opgestelde steigerwerk te val
len, met gevolg, dat hij zich ernstig aan een zijner
hielen bezeerde.
St-Nicolaasdrukte.
Dat ook Wieringen, en dat wel speciaal ten gevolge
van de Zuiderzeewerken, niet vergeten is geworden met
St. Nicolaas, moge wel blijken uit het feit, dat er aan
het postkantoor alhier een zeer groot aantal paketten
arriveerde, zoodat men deze, teneinde tijdige bestelling
4e doen plaats vinden, per auto moest bezorgen.
OUDKARSPFX.
Bij de gehouden aanbesteding van een woonhuis van
den heer H. J. Erkamp te Zuldscharwoude, door den
heer S. Vis, bouwkundige alhier, werd door 24 vak
lieden ingeschreven. Het werk werd gegund aan den
heer F. Kuit waard te Broek op Langendyk. metsel
werk, voor f 1340: W Giltjes. Broek op Langendijk,
timmerwerk, voor f 1794.50 en F. van Doornum, Broek
op Lengend ijk, schilderwerk, voor f S44.—Alzoo totaal
voor f 3483.50.
NOORDSCHARWOUDE.
Door het Instituut voor Arbeiders-Ontwikkeling, afd.
Langendijk, was voor Dinsdagavond J.l. een Beethoven-
avond georganiseerd, waar Mevr. Smit—van der Wal
een lezing zou houden over het leven en werken van
Ludwlch von Beethoven. Mevr. Smit wist zich op uit
stekende wijze van dele taak te kwijten en gaf ons een
duidelijk beeld van het leven en lijden van dezen
grootcn componist.
Haar echtgenoot, de heer W. J. Smit. directeur van
de Llehtbcdrijvcn, gaf ter illustratie op de piano een
paar sonates van Beethoven, n.l. de Sonate Partitlque
en de Mondschein Sonate.
Na d? pauze volgden weer eenige populaire compo
sities van Chopln en Grieg. Do heer Smit, die zich deed
kennen als meer dan een dilettant, oogstte warmen bij-
Schra/e Lippen
Gesprongen Handen
val voor zijn prachtig spel. Belden bezorgden de aan
wezigen een hoogst genotvollen avond, en de toezegging
van den heer Smit om ter gelegener tijd ook over an
dere componisten eena een dergelijken avond te orga-
niseeren, werd met applaus begroet
OUD KARSPEL. r
Uitvoering Tooneelvereen. „Jong Leven".
Dinsdag hadden wij het genoegen het door de tooneel-
vereenlglng „Jong Leven" nog maar kort geleden in stu
die genomen tooneelstuk in drie bedrijven „Met den
handschoen getrouwd" van Jan Fabrlcius te zien op
voeren. Evenals Zondag was de zaal van den heer Vla
goed bezet, een bewijs dat men van „Jong Leven" iets
goeds verwacht. Wij zijn hierin dan ook niet teleurge
steld, integendeel. Het spel was uitstekend, In één
woord kt.
Het eerste bedrijf speelt zich af in de salon van de
familie Kelling, doktersgezin in een provinciestad. De
twee zusters Anna Keling (Mej. A. Moeijes) en Llze
Kelling (Mej. M. Kansen) zitten bij elkaar en spreken
over de toekomst die hen wacht in Indië. Llze is ver
loofd met Willem Meerberg, (de heer J. Koeman), ad
vocaat te Batavia en Anna heeft een schriftelijk huwe
lijksaanzoek van haar Jeugdvriend, de heer Frans van
Laar (de heer C. Wagenaar) administrateur van een
kina-onderneming, aangenomen. Een hulsvriend, Johan
Terborg (de heer P. Kist) komt binnen, en deelt mede
dat hij een betrekking als opzichter heeft aangenomen
aan dezelfde kina-onderneming waar Frans ter Laar
werkzaam is. Johan Tert>org heeft Ana in stilte lief,
maar verklaart zich niet, daar hij weet 'dat Anna met
Frans ter Laar in het huwelijk zal treden. Willem
Meerberg, die met verlof in Holland is, waarschuwt
Anna voor haar huwelijk, Frans is niet meer de vroo-
lijke, goede Jongen van voorheen; het Indische klimaat
en de Indische toestanden hebben hun degenereerenden
invloed terdege laten gelden. Maar Anna met haar
praohtig karakter is van plan door haar liefde en toe
wijding Frans weer op het goede pad te brengen, en
trouwt met den handschoen.
Het tweede en derde bedrijf spelen zich af In de ad
ministrateurswoning der kina-onderneming. Anna met
haar zuster en zwager, die afgehaald zijn door Johan
Teiborg en dan heeft de ontmoeting plaats tussehen
het jonge, frlssóhe vrouwtje en den gedegenereerden
man. Reeds den eersten dag zijn Anna en haar zuster
getuige van een onaangenaam incident tussehen haar
man en zijn koelle's, waar Frans zijn karakter duide
lijk naar voren komt. De eene ontgoocheling volgt op
de andere. Een Jaar later ontmoeten de zusters elkan
der weer. de een stralend gelukkig en de ander trouw
haar plicht doende tegenover haar man, zichzelf opoffe
rende en toch niet In staat haar man voor zich te win
nen en op het goede pad te brengen. Zij wijst de liefde
van Johan Terborg af, die haar als een trouwe vriend
steeds terzijde staat, terwijl zij een oogenblik later ge
tuige Is van een afspraak die haar man maakt voor
een fuif, waar verschillende vrouwen, die hij vroeger
reeds gekend heeft, aanwezig zullen zijn. Hierdoor heeft
zij begrepen, dat haar pogingen om haar man een beter
mensch te maken, vruchteloos zullen blijver».
In de bijrollen noemen wij nog, behalve de heer Meer
berg, reeds eerder door ons genoemd, de heeren Kuil
man en Huigen, resp. opzichter en onder-opzichter van
de onderneming. Beiden leverden voortreffelijk spel,
vooral Koen (J, Huigen), die in zijn rol als onnoozel
militair ons uitstekend voldeed. Allen, zonder uitzonde
ring leverden voortreffelijk spel. „Jong Leven" heeft
goede krachten, wat nog veel belooft voor de toekomst
De regie was bij den heer H. Slikker in goede handen.
De tooneeldecors waren keurig verzorgd, het timmer
werk was in handen van den heer P. Molenaar en het
schilderwerk van den heer J. Huigen, wat zij beiden
geheel belangeloos hebben gedaan. De pauzes werden
opgevroolijkt door muziek van de familie Kos. Het was
een mooie avond, waarop „Jong Leven" met voldoening
kan terugzien.
OUDESLUIS.
Dinsdagavond vergaderde de pasopgerichte vereeniglng
voor ziekenhuisverpelging in het lokaal van den heer
Kreijger.
De Voorzitter, de heer Nannls, opende de
vergadering en hield daarna een inleiding over de door
het comité gedane werkzaamheden. Het comité was be
gonnen met de gedachte: „zullen we slagen?" maar door
de groots medewerking van alle kanten werd deze vraag
spoedig zekerheid en de hoop, om met 500 leden te kun
nen aanvangen, was verre door de werkelijkheid over
troffen: er waren reeds 900 leden! Het ooncept-regle-
ment, opgesteld door den heer B. Elzer. werd daarna
door dezen voorgelezen en 2oonoodig duidelijk en voor
ieder begrijpelijk toegelicht
Naar aanleiding van enkele vragen werden nog klei
ne wijzigingen aangebracht en een artikel toegevoegd,
waarna het reglement onder dank aan den heer Elzer
werd goedgekeurd.
Als voornaamste punten teekenen wij aan. dat de om
slag per lid is berekend op voorloopig 3 cent per week.
terwijl per lid 50 cents inleggeld betaald wordt Voor
huisgezinnen worden de kinderen, ongeacht het aantal,
voor twee leden ingeschreven, zoodat een gezin van b.v.
8 kinderen 2 keer 50 cents inleggeld en 2 keer 8 cents
per week betaalt, waarvoor alle kinderen dan verzekerd
zijn tot den leeftijd van 16 jaar is bereikt
Voor zlekenhuisverpleglng wordt betaald als maximum
3 gld. per dag en wel voor 2 perloden per boekjaar van
hoogstens 42 dagen elk. Voor vergoeding reiskoeten van
den patiënt mag het bestuur, bij eventueel advies van
den geneesheer, 25 gulden maximaal laten déclareeren
voor een ziekenauto. In alle andere gevallen wordt door
de vereeniglng vergoeding gegeven voor de goedkoopste
reismanier. dit naar Inzicht van en in overleg met het
bestuur. Het reglement wat elk lid zal worden verstrekt
treedt In werking 1 Januari 1931.
Hierna leest de heer A. F. Meijer, voorl. secretarie, de
notulen der vorige vergadering voor.
De Voorzitter dankt na goedkeuring den secretaris
voor zijn uitgebreide en mooi uitgewerkte notulen.
Vervolgens is aan de orde het salaris van den admini
strateur. Dit wordt, na informatie, gesteld op f 125
150 gld. Als admnistrateur wordt benoemd de heer J.
Louwe te 8toIpe, welke de benoeming met een aardig
speechje aanneemt.
Dan volgt verkiezing bestuur. Een voorstel om het
voorloopig bestuur by acclamatie te verkiezen wordt door
het voorl. bestuur afgewezen. Na stemming, waarby 3
leden voor Oudesluls en 4 leden voor 't Zand moesten
worden gekozen, is de uitslag als volgt: voor Oudesluls
worden gekozen de heeren C. Nannis, J. Komen en Lin-
denbergh; voor 't Zand de heeren B. Elzer, C. de Leeuw,
A. F. Meyer en J. A. de Wit. Allen nemen hunne be
noeming aan en den heer K. Krcyger wordt door den
Voorzitter nog een extra woord van dank toegebracht
voor het vele wat hy voor het voorloopige comité heeft
gedaan.
Voor stemcontrole fungeerden de heeren K. Paarlberg
en J. Kreyger. Hiermede is men aan het slot der verga
dering gekomen en nadat de voorzitter allen dank had
gebracht voor de hartelijke en gezellige besprekingen,
wilde hy tot besluit ook een woord van hulde brengen
aan den aanwezigen medischen adviseur, den Zeergel.
heer Dr. Oterdoom, voor allen steun en medewerking
in dezen ondervonden. Dr. Oterdoom beantwoordt op de
hera eigen innemende wyza en zegt dan ook zonder
cenlg voorbehoud zyn verdere volledige medewerking
toe.
Hierna werd de vergadering, die ook bygewoond werd
door het zustervereenigingsbeetuur van St.-Maarten*-
brug. gesloten.
Do Bestuursfuncties werden daarna als volgt ver-
deeld: C. Nannis, voorzitter, A F. Metyar, secr., B. Ei
ser, penningm. en de heer Llndenbergh, vlce-voorz.
Als bode voor Oudesluls zal fungeeren de heer Jb.
Nannis en voor 't Zand de heer D. Zijdewind.
Het verdient misschien nog aanbeveling er op te
wijzen, dat zy, die zich voor 1 Jan. als lid opgeven,
dadolljk in alle rechten treden, terwyi zy, die zich na
1 Januari opgeven, eerst 13 weken lid moeten zyn, al
vorens zy recht op ultkeering hebben.
ZONDAG 14 DECEMBER 1980.
NED. HERV. GEMEENTE t«:
Sohagen, voorm. 10 uur, Ds. Van de Poel, v. Den Helder.
Dirkshorn, voorm 10 uur, Ds. de Leeuw. Onderwerp:
Recht gemaakt en vonden gezocht
Sohoorl, voorm. 10 uur, Ds. Boeke.
Groet, zie Sohoorl.
Zuidsoharwoude, voorm. 10 uur, Ds. Boeke. Onderwerp:
„Wat verwachten wy?"
Jullanadorp, geen dienst, wegens vacature.
Huisduinen, nam. 7 uur, Ds. Damsté.
Burgerbrug, voorm. 10 uur, Da. Damsté.
St-Maartensbrug, zie Eurgcrbrug.
Oudesluls, zie Schagerbrug.
Schagerbrug, voorm. 10 uur, Ds. Witkop.
Warmenhulzen, nam. 7 uur, Ds. Zilllnger Molenaar.
Anna Paulowna, nam. 7 uur, Ds. Vorstman.
Kolhorn, voorm. 10 uur, Ds. Vorstman.
Barstngerhom, voorm. 10 uur, Ds. Van Loon.
Sint Maarten, voorm. 9% uur, Ds. Tlnholt
Hoogwoud, voorm. 10 uur, Ds. Rykx.
Winkel, voorm. 10 uur, Ds. Jellema, van St.-Pancras.
Eenigcnburg, voorm. 10 uur, Ds. Van Beek.
Hlppolytudhoef, nam. 7 uur, Ds. Van Beek.
Heerhugowaard, nam. 2 uur, Ds. Van den KI ©boom.
Voenhuizen, zie Heerhugowaard.
Oude Nledorp, voorm. 10 uur, Ds. Van Baaien.
Nieuwe Niedorp, geen dienst.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te:
Barsingerhorn, voorm. 10 uur, Ds. R. van der Veen.
Nieuwe Niedorp. voorm. 10 uur, Ds. Haars.
EVANGELISATIE te:
Schagen, voorm. 11 uur. Da GravemeUer, v. A'dam.
Nam. 5 uur, de heer Boon, van Breezand.
Breeeand, voorm. 10 uur, de heer Boon.
Hippolytushoef. voorm. 10 uur, de heer Bosma.
GEREF. GEMEENTE te:
Anna Paulowna, voorm. 10 uur, Cand. S. Dokter, van
Den Heider.
Nam. 2% uur, Cand. S. Dokter.
THE STAR OF HOPE MI98IOX.
Jullanadorp, nam. 7H uur, de heer Bsasfer, van Helder.
De meeningen van:
Sir James Jeans. Rutherford en
Lord Keivin
DE ouderdom der aarde kan op verschillende wyzen
getaxeerd worden; vroeger bleven het uitsluitend
gissingen, doch ln de laatste Jaren heeft men
ontdekkingen gedaan, waaruit logische conclu
sies betreffende den ouderdom der aarde kunnen worden
getrokken. Het nieuwste middel om dien te bepalen is
de ontleding der radioactieve stoffen naast de erosie of
afsiyplng van het land en de veranderingen ln den baan
der planeten.
In de vroegste tyden, waaruit de geschiedenis ons na
dere byzonderheden verhaalt over het gedachtenleven
der menschen, heeft men zich reeds afgevraagd, hoe oud
de aarde was; de eerste wetenschappeiyke poging op dit
gebied is echter pas In het begin der 18e eeuw gedaan
door den astronoom Halley, die ook de bekende komeet
heeft ontdekt Hy berekende den ouderdom der aarde
uit het zoutgehalte der zee, dat voortdurend toeneemt
door de stoffen, welke de rivieren aanvoeren. En dat
was vrywel de eenige ernstige poging, die er gedaan
werd in vele jaren. De filosofen uit zyn tyd meenden, dat
de aarde er altyd geweést was en zy bevonden zich ln
goed gezelschap, want 300 v. Chr. had Arlstoteles dezelf
de meening verkondigd. En toen een eeuw geleden de
moderne geologie opkwam met haar vele wetenschappe
iyke methoden tot bepalingen dien ouderdom, liepen de
meeningen der geleerden zooveel uiteen, dat de meeste
leeken er niet veel aandacht aan schonken, In 1920
schreef H.G. Wells nog: „Het eenige, wat er met zeker
heid van gezegd kan worden, is dat de ouderdom der aar
de geweldig is en gemeten most worden met millioensn.
Doch de uitkomsten, die hier voor ons liggen, kan men
gerust door 10 deelen of met 2 vermenigvuldigen, zonder
dat iemand het zal tegenspreken."
Wy kunnen niet alle methodes vermelden, die men
voor deze berekeningen heeft trachten toe te passen,
doch enkele ervan zyn Interessant genoeg om se even
te noemen. Lord Keivin ging uit van den tijd, die de
aarde noodig zou hebben gehad om af te koelen. Hy
kwsun op 40 mlllioen jaar, waar vele geologen het niet
mee eens konden zyn.
Slr James Jeans vond in 1929 als uitkomst twee milll-
ard jaar; hierover schynen de deskundigen het vry al
gemeen eens te zyn, want prof. A. F. Koverik van d«
bekende Yalo-ulnversitelt is gekomen tot 1852 millloen
jaar, terwijl Sir ErneBt Rutherford de ouderdom op
hoogstens 3.4 milllard jaar berekent, zonder echter de
meeningen der belde anderen te bestrijden. Want hy
geeft een maximum, dat zeer goed te hoog kan zyn. Twee
milllard jaar komt er dus vry dicht by en deze uitkomst
schynt ln zooverre betrouwbaar, omdat zij verkregen
wordt met geheel van elkaar verschillende methodes.
Slr James Jeans gaat uit van het volgende idee. Elk
jaar valt er een bepaalde hoeveelheid regen op de aarde,
die een bepaalde hoeveelheid vaste stoffen van het land
afsiypt en naar de rivieren voert, die ze weer naar zee
voeren. Uit de totale dikte van sllblagen en van het aan
slibsel, dat er elk Jaar bykomt, kan men afleiden, hoe
lang dit proces van afslijpen en aanslibben reeds ge
duurd heeft.
De tweede methode is gebaseerd op de uiterst geringe
veranderingen in de banen der planeten. Wy kennen de
wetten, waar deze veranderingen door veroorzaakt wor
den en zoo kan men uitrekenen, hoe lang geleden de
toestand bestond, die er by het ontstaan van ons zon
nestelsel moet zyn geweest, althans volgens de veron
derstellingen, dat de plansten oorspronkelijk wentelden
in het vlak van den equator der zon.
De derde en meest nauwkeurige methode heeft tot
grondslag het feit, dat de radioacteive elementen zich
gaandeweg omzetten ln andere elementen zoo verandert
uranium ln lood. Dit proces heeft plaats met een bepaal
de snelheid en deze verandert niet Men kan dus uit de
hoeveelheid lood, die gevormd ls, afleiden hoe lang het
proces aan den gang moet zyn geweest. Uit stukken
uraniumhoudende rotsen heeft men als uitkomsten ge
kregen 1400, 1465 en 1&52 miiliosn jaar. Zoo lang zou het
dus geleden geweest zijn, dat de aarde een vasts korst
kreeg en de uitstraling en omzetting der radioactieve
elementen begon. Sir Ernest Rutherford heeft dezelfde
berekeningen gemaakt met actino-uranlum en kwam
toen op een maximum van 3400 millloen Jaar. Actino-
uranium is een isotope vorm van hetzelfde element,
m.a.w. het heeft dezelfde ehemische en andere eigen
schappen, doch een ander atoomgewicht.
Deze getallen hebben alle nog slechts betrekking op
de tijd, die er sinds het vormen van de vaste aardkorst
is verloopen. Het ontstaan der aarde zelf (als gasvormige
bol, die van de zon afgeslingerd werd, om de meest gang
bare voorstelling te bezigen) moet natuuriyk veel langer
geleden zijn; men noemt tijden van 4 en 10 milllard
jaar, doch het spreekt vanzelf, dat hier zelfs geen taxa
tie mogelijk is op wetenschappelijke gronden. De tyd,
die noodig was om den oorspronkeiyken gasvormigen
bol te doen afkoelen, tot er een vaste korst ontstond, zal
echter naar alle waarschijnlijkheid eenige malen zoo
lang geduurd hebben als de tyd, die sinds het vormen
van die aardkorst is verloopen.
(Nadruk verboden).
Prof. H. Vredendaal.
Toen de jongen dien avond thuis kwam, Het hU zich
op den stoel neervallen, zóó hard, dat zyn zuster, die an
ders altyd party voor hem trok, wanneer de oude wat al
te erg tegen hem te keer ging, hem grimmig toebeet:
„Moet hU kapot?"
De Jongen lachte cynisch.
„Zou 't erg wezen?" vroeg hij sarrend.
Op dit oogenblik strompelde de ouds vanuit het ach
terhuis de kamer binnen.
„Is hy weer dronken thuisgekomen?"
„Dat weet Ik niet. Ik vroeg alleen of de stoel soms
kapot moest."
„Dat kan ons elgsniyk een zorg wezen, overmorgen
wordt toch alles verkocht", bromde de oude man.
Het meisje zuchtte diep.
„Dat zuchten helpt geen zier. Vraag maar aan je
lieve broer of die geen raad weet."
Het was nu de beurt van den oude om te lachen en
hij deed het ook. Maar op een vrijse, die den jongen zoo
wel ^8 het meisje naar hem op deed sien. Was vader
gek geworden?
„Er is maar één raad te geven", barstte de jonge broer
na eenige oogenblikken los, „en die is betalen!"
„Ja, betalen..." echode de zuster, „betalen waarvan?
Heb JU geld?"
,Jk wel, dat is glad."
„Hy wel!" En zyn vader hield het hoofd mst belde
handen vast en draaide het toen of het op zijn romp ge
schroefd zat en hy het los wou werken. „Hy wel! Hy
heeft nog nooit een cent thuis gebracht en nou... ha,
ha."
„Ben Je naar hera toe geweest?" vroeg de zuster zach
ter.
De jongen knikte. De oude man was op den stoel by
de tafel neergevallen.
„En;?"
„Wat en... nogal duldelyk. Betalen, zei hij."
„Ja, ja, betalen..." herhaalde zyn vader toonloos.
Weer zuchtte de zuster diep.
„Maar ls er dan niets, niets te bedenken om aan geld
te komen, aan wat geld tenminste?" jammerde ze.
„Zeker wel," spotte de Jongen. „Ik heb toch al gezegd,
dat Ik geld had. Ik heb nog nooit een cent thuisgebracht
heeft de oude gezegd, licht dat Ik het dan nu eens doe."
„Jan, je zou..." Het scheelde weinig of ze was hem om
den hals gevallen.
„Domme meid", zei de oude boer, „wat laat je Je wy»-
maken, hy zou geld hebben, hy..."
En de manier, waarop hy dit „hy" uitsprak, getuigde
van zooveel minachting, dat de jonge meld, teruggeslagen
ln haar radeloosheid, zich aan de tafel vast moest grij
pen om niet te vallen.
„Je liegt het, Jan?"
„Neen, Anne, ik lieg het niet Hier ls het."
Hy greep ln ztjn binnenzak van zyn jas en smeet een
handvol bankpapier op de tafel.
„Geld! Geld!" schreeuwde de oude boer en als 'n waan
zinnige wierp hij er zich op.
Zyn trekken ontspanden zich, hy snikte, hy snoof als
een hond, hy sloeg zyn handen uit als klauwen en gris
te de witte en groene en gele papleren naar zleh toe.
De jonge boer stond stil toe te zien. Anne werd angstig
„Vader wordt gek," kreet zy „Jan, Jan, wat moeten
we doen?"
„Weet ik het", zei deze.
Maar de vlaag van waanzin ging voorbij, de oude boer
was begonnen het geld te tellen. Hy rangschikte de pa
pleren, betastte ze een voor een en prevelde zacht voor
zich heen. Zeker tien minuten zat hij zoo, terwyi de an
deren zwygend toezagen. Toen liet hy zich achterover
vallen en schreide, schreide als een kind.
„Wat doet die oude gek", kwam Jan „lk heb nooit ge
weten ,dat zoo'n handjevol vleze vodden..."
„Dat handjevol vieze vodden, zooals jy ze noemt, doet
't hem niet, maar wat er aan vast zit. Jan. Altyd die
zorg, altyd die anget, altijd die onzekerheid voor den dag
van morgen... jy kent dat niet, jy hebt er Je nooit wat
van aangetrokken... maar wy zaten er In, er midden In."
„Geld! Geld!" kreunde de oude en zUn oogen bleven
verliefd op de papleren gevestigd, welke zyn vingers
weer begonnen te betasten. Daarna keek hy verteederd
naar Jan.
„Hoe kom Je er aan, jongen? Hoe kom Je aan zooveel
geld?"
„Ben Je bang, dat ze het weer weg komen halen?"
Hy knikte. Ja dat was inderdaad 2yn vrees. Waar het
geld vandaan kwam en op welke manier het in het bezit
van den jongen was gekomen, was hem geheel onver
schillig, ais het maar niet weer van hem afgenomen
werd, als maar niet straks de een of ander komen zou
om hem te zeggen: „Hier dat geld, dat komt my toe!"
„Degeen van wlen het is, aal het niet terug komen
halen, wees daar zeker van."
Anno zag haar broer verschrikt aan. Ook zy had na
tuuriyk zich afgevraagd, hoe de jongen opeens aan zoo
veel geld kwam, maar dit zeggen Joeg haar een koude
rilling over het lijf.
„Hoe bedoel Je dat?"
„Nogal eenvoudig. Kan ik het soms op twee manie
ren bedoelen?"
,Jo was toch bü..."
„Zeker, dat was Ik."
„En het la van hem?"
„Het was van hem."
Even streek hy zenuwachtig met zyn vingers door zyn
dunne, blonde snor..
„Nou, als je het weten wilt, met alle geweld weten
wilt, hy wou van geen uitstel hooren. Overmorgen was
de laatste dag... De wissel was uit handen gegeven en
wanneer hy niet betaald werd, wist lk wat ons te wach
ten stond."
De oude man zat met een schaapachtig gezicht toe
te luisteren. Nu en dan knikte hy even goedkeurend,
lachte tegen Jan en veegde de tranen weg. die opnieuw
in zyn oogen opwelden.
.Maar het geld? Het geld?" vroeg Anne met klimmen
de onrust.
„We moesten dus betalen, dat was duideiyk; en om
te betalen, moesten we geld hebben. Zyn brandkast was
vlak by de hand en er waa genoeg ln, zooals je ziet"
„Maar hy Het toch maar niet zoo toe, dat jy..."
„Hy heeft geen hand uitgestoken om me tegen te
houden."
De oude man lachte nu en knikte heftig. Anne keek
haar broer aan met open mond.
„Is dan nu zoo'n wonder?" grynsde deze. „Je begrijpt
toch, dat ik hem eerst doodgeslagen had?"
Met een gil viel het meisje naast de tafel neer. De ou
de streek de bankbiljetten by elkaar en gierde het uit
de Jongen wierp een meewarigen blik op «yn vader en
ztja zuster, stapte toen kalm naar de deur en verdween
in de duisternis.
(Nadruk verboden).
G. H. Priem.
