WIE ZICH MET INGANG VAN
OUDE N1EDORP
LANGEND IJ K
Provinciale Commissie uit de Veilingen
in Noord-Holland.
Waarnaar men
luistert
ysmftGE^COURANTTB
GRATIS.
Marmergroeven in Transvaal.
Prof. Emsfein te New-York.
Naar wij vernemen, zal op verzoek van het bestuur
van Plaatselijk Belang a.s. Woensdag in het café van
den heer Balk optreden de bekende declamator Hu
Mulder, die zal voordragen „Van het Westelijk front
geen nieuws".
NOORDSCHARWOUDE.
25-Jarlg Jubileum A. Langendijk.
Donderdag 11 December vierde de heer A. Langen
dijk rijn 25-jarig jubileum als beambte der Ned.
Spoorwegen.
's Morgens werd de jubilaris gehuldigd in het sta
tionsgebouw door het overige personeel.
Door velen werd van de gelegenheid gebruik ge
maakt den jubilaris later op den dag thuis tc felici-
teeren.
Voor den heer Langendijk zal deze dag zeker tot
een der onvergetelijke dagen behooren.
ZUIDSCHARWOUDE.
Alhier wordt weer een cursus in Eerste Hulp bij onge
lukken gehouden in het lokaal van den heer Schoenma
ker in de Koog. De belangstelling is weer groot.
LANGENDIJK.
We vernamen, dat in de laatste weken aan de inmaak-
fabrleken verschillende arbeiders gedaan hebben gekre
gen. Ook aan de houtzagerij is het zoo slap, dat voor
verschillende werklieden geen werk meer was.
ST. PANCRAS.
In tegenstelling met de gedupeerden by de natuur
ramp van 12 Juni 1.1. wonende te Harenkarspel, zijn de
tuinbouwers te Koedijk en St Pancras bijzonder tevre
den over de schaderegeling. Zij hebben niets dan lof
voor de wijze, waarop zij schadeloos werden gesteld.
Het jaarverslag van de Provinciale Commissie uit de
Veilingen in Noord-Holland is verschenen. De secretaris
merkt al dadelijk op, dat hij reeds meerdere malen in
vorige verslagen heeft moeten wijzen op de minder gun
stige uitkomsten van groente en fruitteelt, twee zeer be
langrijke takken van bodemproductie. Vreemd is dit
niet: steeds ls het geweest, en zal het ook wel in de toe
komst blijven, een op en neergaan van de geldelijke uit
komsten, afhangende van meer of minder gunstige pro
ductie en niet het minst van vraag en aanbod. Aangewe
zen als we zijn op den uitvoer naar het buitenland, hangt
de vraag geheel af van den toestand aldaar, benevens
van den invoer van andere ultvoer-staten met gelijk
soortige producten op hetzelfde tijdstip. Is daar dus het
aanbot^ grooter dan de vraag, dan zal daling van den
prijs het noodwendig gevolg zijn. De vraag wordt verder
ook beheerscht door de koopkracht van de bevolking.
Vooral in Duitsehland tracht men verder meer te pro-
duceeren van eigen bodem en wordt de bevolking tevens
aangespoord, zooveel mogelijk de voorkeur te geven aan
producten, in het eigen land geteeld.
Geklaagd wordt dan verder over het steeds hooger op
trekken van tariefmuren door Duitsehland en andere
staten.
Alleen door puike qualiteit, goede sorteering en deug
delijke verpakking is het in vele gevallen nog mogelijk,
het product aldaar te plaatsen.
Was de algemeene toestand nu vrij goed, normaal, dan
zouden die afnemers nog wel in de gelegenheid zijn, on
ze producten, die vaak beter zijn dan de andere te gaan
koopen. De koopkracht van de bevolking is echter door
werkloosheid van dien aard, dat producten van eenigs-
zins hoogeren prijs niet kunnen worden betaald.
De toestanden drukten reeds hun stempel op de uit
komsten van 1929 (vooral in de tweede helft), hetwelk
zich laat aantoonen in de omzetten van dat jaar, in ver
gelijking met 1928. UiC de bedragen van die omzetten
blijkt, dat in 1928 de totaal-omzet aan de bij de Prov.
Comm. aangesloten veilingen f 25541.271.30 bedroeg en
in 1929 slechts f 22.074.060.95. alzoo rond 3H millloen
minder. Wat de veilingen in don omtrek betreft, vermel
den we, dat to Broek op Langendijk de omzet in 1928 be
droeg f 4.298.861 In 1929 slechts f 3.724.188 te Noordschar-
woude resp. f 4.922,315.66 en f 4.436.954, te Warmenhul-
zen f 1.585.677 en f 1.599.704; Obdam f 588.370 cn f 415.585
Grootebroek f 3.997.078 en f 3.259.363; Winkel f 41.185 en
f 32.992.
In plaats van minder had dit hooger moeten zijn, om
dat in 1929 de opbrengsten, vooral door den meerderen
kassenbouw, verhooging hebben gegeven.
In het begin van 1930 ging het niet veel beter; vooral
toen de oogst van den kouden grond begon, daalde de
prijs van verschillende producten in die mate, dat ze
het oogsten haast niet waard waren.
De hoofdproducten, vroege aardappelen en vroege kool,
hadden bovendien geweldig van ziekte te lijden; de eer
ste in die mate, dat het label, het kenteeken van deug
delijkheid, niet meer kon worden verstrekt Van dit la
bel of controlemerk, wordt steeds meer gebruik ge
maakt, omdat de vraag in het buitenland naar het merk
toeneemt.
Gelukkig neemt het aantal soorten producten met het
merk toe, en is nu zelfs door de regeering, bij maatre
gel van Bestuur, voor uien verplichtend gesteld.
De vroege aardappelen hadden in dit dienstjaar onze
volle aandacht noodig; ze stonden in het teeken van
groote belangstelling. De bestrijding van de wratziekte
baarde veel zorg, vooral omdat maatregelen moesten ge
nomen worden, enkele soorten uit de cultuur te nemen
Door middel van verordeningen trachtte men enkele
vatbare soorten uit de cultuur te bannen. Wij daarente
gen wenschten langs organisatorischen weg hetzelfde
te bereiken en heben daartoe, door middel van circu
laires gewezen op het groote gevaar en de kweekers aan
gespoord alles te doen wat noodig is, de wratziekte te
gen te gaan. Verder wordt bij de Rijkstuinbouwwinter-
school te Hoorn op uitgebreide schaal beproefd.door mid
del van zaaiing, nieuwe soorten te winnen, die naast de
goede eigenschappen, welke men aan een goeden aard
appel voor de cultuur moet stellen, tevens onvatbaar moet
zijn voor wratziekte.
Ter bevordering van den uitvoer bleek het noodig. de
sorteering van vroege aardappelen belangrijk te wijzigen
Na veel overleg met handelaars en belanghebbende vei
lingen, is het gelukt tot overeenstemming te komen over
I
Zondag 14 December,
Hilversum (298 M.)
V.A.R.A.
8.45 Actueele mededeelingen van Nederlandsche Voet
balbonden; 8.55 Tuinbouwhalfuurtje door S. S. Lantin-
ga; 9.25 Mededeelingen in Esperanto; 9.40 Voordrachten
door Jan W. Jacobs.
V.F.R.O
10.30 Kerkuitzending uit het Gebouw van den Ned.
Protestantenbond te Utrecht. Spr.: Ds. D. A. Hoekstra,
t A.V.R.O.
12.00 Tijdsein; 12.01—12.30 Radio-Volks-Universitelt.
Spreker: L. J. Jordaan over: „Hoe ontstaat een film?"
(V); 12.30—2.00 Middagconcert door het AVRO-Octet.
Solo-viool: Boris Lensky; 2.002.30 Boekenhalfuur;
2.303.00 Walsen, te spelen door het AVRO-Octet; 3.00
—4.00 Studio-opvoering van: „De Burchtvrouwe van
Shenstone"; 4.305.00 Gramofoonmuziek. In de rust
poos: Sportberichten van Vaz Dias.
V.A.R.A.
6.00 „Zij die nableven", dram. fragment van Otto Ze-
gers, op te voeren door de afd. Velsen v. d. Bond v.
Arbeiderstooneelvereen.; 5.40 Vocaal concert door Harry
van Os (zang), Felix de Nobel (piano); 6.00 Concert
door het VARA-Orkest o.l.v. Hugo de .Groot; 6.30 Voor
dracht door Willem van Cappellen; 6.55 Vervolg concert
VARA-Orkcst; 7.15 Vervolg Vocaal concert; 7.30—8.00
Concert (slot) door het VARA-Orkest.
A.V.R.O.
8.00 Tijdsein. Sport- en Persberichten van Vaz Dlas;
8.159.10 Concert door het Omroep-Orkest o.l.v. Nico
Treep, met medewerking van het Budapester Trio; 9.10
—9.30 Zang door het Joodsch Dubbel Mannen-Kwartet
„Musica" o.l.v. Jacob Hamel; 9.3011.00 Populair con
cert door het Omroep-Orkest o.l.v. Nico Treep; 11.00
12.00 Gramofoonmuziek.
Huizen (1875 M.)
K.R.O.
8.30—9.30 Morgenwijding.
N.C.R.V.
9.50 Kerkdienst uit de Geref. Kerk (Nieuwe Zuider-
kerk) te 's-Gravenhage. Voorganger: Ds. P. Nomes.
K.R.O.
12.0012.15 Lunchmuziek door het K.R.O.-Sextet; 12.15
—12.30 Toespraak van den Voorzitter van den K.R.O.;
12.301.30 Vervolg Lunchmuziek; 1.302.00 Literair
halfuurtje; 2.002.30 Godsdienstonderricht voor Oude
ren; 2.304.30 Middagconcert uit Zevenbergen, door de
Harmonie Euterpe, Zevenbergen's Mannenkoor, Dames
koor en Gemengd Koor; 4.305.00 Zlekenhalfuurtje.
N.C.R.V.
5.00 Kerkdienst uit de Ned- Herv. Kerk (Julianakerk)
te Veenendaal. Voorganger: Ds. N. v. d. Snoek.
K.R.O.
7.458.10 Spreker: Pastoor W. Nolet Onderwerp: „Ge
dachten over Christus-eenheid"; 8.10—8.15 Voetbaluit
slagen; 8.1510 40 Concert door het KR.O.-Orkest o.l.v.
Johan Gerritsen. Soliste: Elize de Haas (zang); 9.00
'Nieuwsberichten van Vaz Dias; 10.40—11.00 Epiloog.
Maandag 15 December.
Hilversum (298 M.)
VARA.
8.00 Cramofoonmuziek.
V.P.R.O.
10.00 Morgenwijding.
VARA.
10.15 Voordracht door Elias van Praag; 10.30 Zleken-
hurtje; 11.30 Gramofoonmuziek: 11.35 Orgelspel door
Johan Jong; 11.55 Gramofoonmuziek; 12.00 Middag
concert doorh et VARA-Septet; 1.45 Onderbreking voor
verzorging van den zender; 2.15 Gramofeonmuzlek; 2.45
Nederlandsche schrijvers en dichters voor de micro
foon; 3.30 Instrumentaal Concert door Ed. Sloghem
(viool) en Dan. Belinfante (piano); 4.30 Kindervertel
lingen; 5.00 Gramofoonmuziek; 5.30 Orgelmuziek door
Joh. Jong; 6.00 Concert door het VARA-Mandoline-
ensemble; 6.45 Concert door het Trio „Pro-Arte"; 7J.5
„Doe het veilig". Spreker: Ir. R. A. Gorter; 7.45 Ver
volg Concert door het Trio „Pro-Ar^e"; 8.15 Concert
door het VARA-Orkest o.l.v. Hugo de Groot; 8.45 Voor
dracht door J. Kuipers; 9.00 Concert door het VARA-
Orkest; 9.30 Voordracht door J. Kuipers; 9 45 Concert
VARA-Orkest; 10.15 Gramofoonmuziek; 12.00 Sluiting.
Huizen (1875 M.)
N.C.R.V.
8.15—9.30 Morgenconcert; 10.30—11.30 Lezen van Chr.
Lectuur; 11.3012.00 Gramofoonmuziek; 12.0012.30
Politieberichten; 12.301.45 Orgelconcert uit de Herst
Evang. Luth. Kerk te Amsterdam, door Jan Zwart;
1.45—2.00 Gramofoonmuziek; 2 002.35 Uitzending voor
scholen; 2.353.15 Causerie over: „Het verzorgen van
snijbloemen in de kamer", door A. J. Herwig; 3.15—
3.45 Cursus Knippen en Stofversieren; 3 154 00 Gra
mofoonmuziek; 4.005.00 Ziekenuurtje; 5.006.30 Con
cert door Piet van den Hurk (fluit) en MeJ. Loulse
Lauenroth (piano); 6.307.00 Een halfuurtje Kerstliede
ren; 7.007.30 Cursus verbetering van het Gezang in
huis, door Jac. Ph. Caro; 7.308.00 Politieberichten;
8.008.05 Mededeelingen; 8.05—8.35 Concert door de
Stafmuziek van het 6e Regiment Infanterie te Ereda,
o.l.v. Kapelmeester Louis de Morée; 8.358.55 Lezing
door J. H. Roetdijk over: „Onze strijd om het verzeke
ringscontract"; 8.559.25 Vervolg Concert Stafmuziek;
9.25—6.50 Lezing door R. Gaasterland, over: „Een eigen
Verzekeringsmaatschappij principieel ongeoorloofd"; 9.50
—10.05 Persberichten van Vaz Dias; 10.05—10.35 Ver
volg Concert; 10.3511.30 Gramofoonpiaten.
Dinsdag 16 December.
Hilversum (298 M.)
AVRO.
8.00 Tijdsein; 8.019.55 Gramofoonmuziek; 10.00 Tijd
sein; 10.0110.15 Morgenwijding; 10.3011.45 Ochtend-
Concert door het AVRO-Kwintet; 11.4512.00 Bs. J. A.
Hoek spreekt over „Neerland's Onbekende Soldaat" (De
Mobilisatie-slachtoffers); 12.00 Tijdsein; 12.01—2.00 Con
cert door de Haarlemsche Orkest-Vereeniging. Zang-
voordracht door Anton de Leeuw (bariton); 2.002.30
Halfuurtje voor de Vrouw; 2.303.00 Rustpoos voor het
verzorgen van den ?ender; 3.004D0 Knipcursus door
Mevr. De Leeuwvan Rees; 4.004.30 Solisten-concert
door Betsy van Praag (piano) en Olga de Marcas
Hes (sopraan); 4.305.30 Klndcruurtje door Mevr. Ant.
van Dijk; 5.30—6.45 Concert door het Orkest van het
Rembrandt Theater te Amsterdam; 6.45—7.00 Gramo
foonmuziek; 7.00—7.30 Engelsche les voor beginners;
7.308.00 Radlo-Volks-Universiteit: Muziek-cursus; 8.00
Tijdsein; 8.019.15 Aansluiting van Philips' Ontspan
ningsgebouw te Einhoven. Uitzending van het eerste
gedeelte van de „Messa da Requiem" van G. Verdi; 9.15
9.45 Populair Concert door het Omroep-Orkest; 9.45
10.00 Gramofoonmuziek; 10.00 Persberichten van Vaz
Dias; 10.1511.00 Omroep-Orkest; 11.0012.00 Uitzen
ding van Dansmuziek uit het Cabaret La Galté te Am
sterdam; 12.00 Sluiting.
Hulzen (1875 M.)
K.R.O.
8.009.15 Gramofoonmuziek; 11.3012.00 Godsdienstig
halfuurtje: 12.00 Tijdsein; 12.01—12.30 Politieberichten;
12.302.00 Lunchmuziek door het K.R.O.-Trio; 2.003.00
Vrouwenuurtje; 3.00—3.30 Knipcursus; 3.304.00 Ver
zorging van den zender; 5.00—6.15 Gramofoonmuziek;
6.156.30 Verbonds Radlo-kwartlertje; 6.307.30 Lezing
over „De Gulden Mis"; 7.00>—7.30 Lezing; 7.80—8.00 Po
litieberichten; 8.0010.15 Concert door de „Arnhem-
sche Orkest-Vereeniging" o.l.v. Martin Spanjaard; In dc
pauze: Studio-opvoering van het hoorspel „In 't Brao-
baansch Kantoorke"; 10.1312.00 Populair concert door
het K.R.O.-Quintet; 12.00 Tijdsein en Sluiting.
1 JANUARI 1931
OPGEEFT ALS LEZER VAN DE
ONTVANGT DE NOG VERSCHIJ
NENDE NUMMERS VAN DEC.
de nieuwe sorteering. De gevreesde aardappelziekte heeft
veel schade berokkend.
De keuring te velde, voor raszuivere poters, is dit jaar
belangrijk uitgebreid. Of aansporing van den handel en
met medewerking van verschillende veilingen, heeft de
„K.I.Z." zich ook in dit deel van Noord-Holland beijverd
de keuring, ter hand te nemen. Hoewel op veel plaatsen
te weinig voorbereid, was de aangifte voor die keuring
zeer groot, doch veel perceelen werden nog niet zuiver
genoeg bevonden om het cerfivicaat te bekomen.
Op verschillende vellingen zijn minimum-prijzen vast
gesteld voor sommige producten. Dit jaar heeft zich dit
nog uitgestrekt bij andere veilingen, oa. met spinazie en
het ligt in het voornemen in het a.s. selaoen, dit toe te
passen, op meer producten.
De reclame voor ons product, nu landelijk geregeld,
is evenwel voor onze provincie een zeer belangrijke aan
gelegenheid, omdat het Provinciaal Bestuur met ten
hoogste f 10000 dien arbeid steunt Daardoor is het mo
gelijk, vooral in het buitenland naast de gewone reclame,
speciaal voor Noordhollandsche producten op verschil
lende wijze reclame te maken.
De teelt van bloemkoolzaad in Italië baart steeds veel
zorg. De resultaten, verkregen met het product, van dat
zaad afkomstig, stemt tot volle tevredenheid, vooral van
de z.g.n. kortbeen. Jammer evenwel, dat die soort in Ita
lië nog steeds te kampen heeft gehad met tegenslag,
waardoor de verkregen hoeveelheid zaad lang niet vol
doende is om aan de groote vraag te kunnen voldoen.
Van tusschensoort is voldoende voorraad en getracht
zal worden, hoewel de uitkomsten als product bevredi
gend zijn, deze nog te verbeteren.
Verder ontvingen we van daar 50 Kg. zilverulenzaad.
waarmee aan den Langendijk de plaats voor zllverulen
proeven zijn genomen en met bevredigende resultaten.
Het onderzoek naar betere soorten aardbeien is nog
in vollen gang. Zeer waarschijnlijk zullen weldra een
tweetal nieuwe soorten kunnen worden aanbevolen, in
de cultuur op te nemen. Of deze de Jucunda evenwel ge
heel kunnen vervarfgen, zal nog moeten blijken, uit de
uitkomsten voor geschiktheid voor het vat.
Aan de sorteering en verpakking van fruit dient meer
aandacht te worden geschonken.
Bij de slechte uitkomsten in den tuinbouw in het al
gemeen, is het begrijpelijk, dat die omstandigheid ook
aanwezig moet zijn bij de demonstratiebedrijven. Deze
worden door vele belanghebbenden bezocht, die af en
toe de nieuwe eulturen komen bestudeeren, vooral de
druiven teelt.
Verder is gebleken, dat het polderwater in de meeste
gevallen voor de teelt in bakken en kassen, totaal on
bruikbaar is, ja, zelfs schadelijk werkt op den planten
groei. Dc groei is niet alleen onvoldoende, doch sommi
ge plantensoorten sterven, zelfs geleidelijk af, door het
te hooge gehalte zout in dat water. Een onderzoek heeft
uitgewezen, dat veel bronnen ook te veel zout bevatten
en ook ongeschikt voor gietwater. Aansluiting bij de
waterleiding is het beste.
Proeven met electrischen stroom voor bodemverwar
ming zijn genomen door het P.E.N. te Heemskerk en
Broek op Langendijk. Ten aanzien van de in 1923 ver
strekte voorschotten onder garantie van de Provincie,
wordt meegedeeld, dat deze voorschotten, destijds ver
strekt aan 502 tuinbouwers tot een totaal bedrag van
f 339.315, nu zijn gedaald tot f 82.601. Ten nadeele van de
Provincie zijn geheel of gedeeltelijk afgelost 51 voorschot
ten tot een bedrag van f 30.960, waardoor de provincie
heeft betaald f 24564.
Uit het finantieel verslag blijkt, dat volgens de balans,
de activa f 37894.82 bedroegen, waarvan f 12000 bij de
Boerenleenbank te Eindhoven was geplaatst en f 10943.10
als vordering op de Noordholl. Bank in faillisement.
De exploitatierekening vermeldt aan baten f 6782.12.
Het batig saldo beliep f 656.46. De demonstratiebedrijven
hebben als aandeel in het verlies f 1423.20 gekost.
Groote vindplaats in do N oord-Afri kaan se hl
Unie. Groen marmer.
Men schrijft aan de N. R. Ct:
Tot een jaar geleden was het bestaan van zuiver
marmer in de Unie van Zui^Afika onbekend. Minder
goed marmer of gekristaliseerde dolomiet komt te Port
Stephstone in Natal voor, maar wordt niet bewerkt.
Kort geleden Is de aandacht gevestigd op een zeer
groote marmerformatie op en in de nabijheid van de
plaats Marble Hall In het Noorden van het Middel
burg district van Transvaal, niet ver van Pretoria. Vol
gens de jongste berekeningen zou er 200 millioen ku
bieke voet marmer kunnen worden uitgezaagd. Men
heeft tot een diepte van 206 voet geboord zonder het
einde der formatie te bereiken. Op het oogenblik wordt
er een blok van 66 voet lang en 10 voet diep uitge
zaagd. dat ten naastenbij een Inhoud van 2800 kubieke
voet zal hebben.
Het Marble Hall Syndicaat heeft de opdracht gekre
gen voor de levering van marmer voor 32 pilaren voor
het nieuwe station te Johannesburg. Er zal groen
marmer voor gebruikt worden, dat nergens ter wereld
is aangetroffen. Bij Marble Hall komen niet minder dan
14 marmersoorten voor, waaronder een soort, die in
kwaliteit dezelfde is als het Parische marmer, afkom
stig van het eiland Paros, waaruit de Grieken hun be
roemde beelden hebben vervaardigd. Ruim 2000 jaren is
die voorraad uitgeput en thans ls voor de eerste maal
marmer van dezelfde soort in Transvaal aangetroffen.
De heer Oost, lid van den Volksraad is bezig de be
langstelling van het buitenland voor Transvaalsch mar
mer te wekken en eind November naar Europa vertrok
ken met tal van marmersoorten. Hij zal trachten voor
tal van groote gebouwen, waaronder het Uniegebouw
op Trafalgar Square, leveranties te verkrijgen
Er komen nog marmerformaties voor in Brits In
Transvaal. In de kustdistrioten van Namaqualand cn
Van Rhijnsdorp in de Kaapprovincie en een zwarte
marmersoort te Cango.
Zijn groet aan het Amerikaansehe volk.
Een redevoering gericht tegen den oorlog.
Prof. Einstein is Donderdag aan boord van het s.s.
Belgenland te Nsw-Tork aangekomen. Hij had veel
last van journalMten en persfotografen, die urenlang als
muskieten om hem heenzoemden. Einstein beantwoord
de de tallooze tot hem gerichtte vragen deels ernstig,
deels luimig.
Na ontvangst door den Duitsehen eonsul-generaal von
Lewinski, heeft Einstein door de radio een groet ge
richt tot het Amerikaansehe volk, waarin hij het saam-
hoorigheldsbesef der Amerikanen prees en zijn vast
vertrouwen op een Internationale gemeenschap van
alle volken betuigde Hij gaf voorts uiting aan zijn
overtuiging, dat in de Ver. Staten de kracht ligt. het
dreigendste spook van onzen tijd: het militairisme. te
overwinnen. „Uw politieke en oeconomssche positie
aldus spr. is thans zoo machtig dat gij, wanneer
gij wilt, de kracht van de oorlogszuchtige traditie kunt
breken, waaronder het historisch belaste Europa en,
zij het in gerlngsr omvang, ook de overige wereld lijdt.
Dit is de wereldhistorische zending, die het lot in uwe
handen heeft gelegd."
Mevr. Einstein heeft daarop den groet van haar man
in het Engelsch vertaald.
UIT DE OUDE DOOS.
Het is bijzonder interessant eens iets te kunnen lezen
over de denkbeelden en gebruiken uit vroegere eeuwen.
Temeer daar deze gebruiken soms zeer ei^aaardlg
waren; zelfs zijn wij hier en daar geneigd erover te
lachen. Daarom publiceeren wij hieronder eenige korte
stukjes uit een boek, dat in het begin van de vorige
eeuw (1806) werd uitgegeven. Het is het boek: „Tafe-
reelen van zonderlinge gebeurtenissen".
Verwonderenswaardige bekwaamheden van
den elifant.
Dit dier is door zijn grootheid, sterkte, verafgelegen
heid, en door de moeilijkheid om het in een ander ge
west over te brengen en te doen tieren, minder dan
andere dieren bekend; het zal derhalve niet ongevallig
zijn, hier eenige min-bekende, maar zeer zonderlinge
eigenschappen van dit verbazend gewrogt der schep
ping aan te treffen.
De elifant munt evenzeer uit, gelijk men het noemen
mag. in geestvermogens, als in lichaamsgrootheld. Hij
bewijst eene groote scherpzinnigheid wanneer hij in
gevaar raakt, liefde en dankbaarheid voor die hem wèl
doen, en wraakzucht tegen de geenen die hem bele
digen. Zijn snuit is het voornaamste werktuig, waar
door hij alles ten uitvoer brengt.
De elifant drinkt gaarne wijn en sterken drank.
Wanneer men het een vat dat daar mede gevuld ls,
aanwijst, en hem daarvan belooft als een loon voor
zijnen arbeid, dan kan men het moeilijkste werk van
hem gedaan krijgen. Hij schijnt alles te verstaan, wat
ïijn kornak, of geleider, hem zegt. Indien deze een
moeilijken arbeid door hem wil verricht hebben, zoo
legt hij hem het werk voor, en beduidt hem door aan
wijzing wat er gedaan moet worden. Toont hij zich tot
den arbeid ongenegen, zoo belooft hij hem wijn, arrak.
of een anderen drank dien hij gaarne drinkt, wanneer
het dier alle zijne krachten aanwendt om den voor
gestelden arbeid ten uitvoer te brengen. Maar wee den
geleider, die in dat geval zijn woord niet houdt! Het
dier wordt als dan woedend, valt hem aan, vertrapt
hem onder zijn voeten, of amakt hem tegen den muur.
of wat zich nabij hem bevindt. Menig geleider heeft
een diergelijke onvoorzichtigheid met zijn leven moe
ten boeten.
Volgens het verhaal van den heer Bussy doodde een
elifant op deze wijze zijnen aanvoerder uit wraak.
Deezes mans hulsvrouw, het ijselijk toneel gewaar
wordende, greep in vertwijfeling haare belde kinderen
aan, en smeet dezelve het woedende dier voor de voeten,
met deze woorden: „Hebt ge mijn man omgebraght,
zo kunt gij ook mij en mijne kinderen het leven bene
men". De olifant werd oogenblikkeiyk bedaard, scheen
van berouw en gevoel doordrongen, nam den oudsten
knaap met zijnen snuit op, zettede hem op zijnen rug,
en wilde in het vervolg niemand anders nabij zich lij
den.
De beide volgende govallen leveren de duidelijkste
blijken op van de dankbaarheid van den elifant. Een
soldaat in Oost-Indië was gewoon een tammen elifant
van tijd tot tijd eenigen arak te geven. Derzolfde soldaat
ens dronken zijnde, beging baldadigheden; men deed
hem met de wagt halen, om welke te ontvluchten hij
zich onder gezegden elifant verborg, waar hij in slaap
viel. Het dier, dat in den soldaat zijn weldoener be
schouwde, verdedigde hem met zijnen snuit zoodanig
tegen de pogingen van den wagter, dat deze genood
zaakt was. zonder den soldaat terug te keeren. De
beschonkene ontwaakt zijnde, en zich onder den olifant
bevindende, schrikte geweldig, en durfde zich niet be
wegen; doch de elifant zulks bemerkende, streelde den
bevreesden met den snuit, en bewees hem sllerlij lief
kozingen, waardoor de soldaat eindelijk in zijn ver
meenden vijand niet dan zijnen vriend, en dankbaren
weldoener beschouwde.
In Asmer, In Oost-Indië. was zekere vrouw gewoon
een elifant, die nevens andere dagelijks over de markt
te water gebragt wierd, e handvol groente aan te bie
den. Dezelfde elifant, ten tijde der togtigheid, volgens
den aart deezer dieren, in een eoort woede geraakt zUn-
de, rukte zich los. sprong over de markt en joeg al wat
om hem was, op de vlugt Onder de vluchtende bevond
zich ook gezegde groenvrouw, welke, zich in der haast
bergende, verzuimde haar kind met zich te nemen, en
hetzelfde nevens haar groente het verwoede dier ten
prooi liet Niemand dacht anders, of het kind zou ver
trapt zijn; doch neen, het dankbare dier had het kind
zijner weldoenster herkend, met zijnen snuit opgenomen
cn op eene veilige plaats gebragt; men vond het zeer
welvarende.
Zonderlinge scherpzinnigheid van een aap.
Onder de verschillende soorten van apen, welke men
in Angola op de Westkust van Zuld-Afrika vindt, ls er
éénen, welke de zonderlingste blijken van scherpzinnig
heid geeft Deze aap heeft de grootte van een kleinen
herdershond, heeft geen staart, is grauw van haar en
zwart van gezicht In 1787 had de heer Grandpré, de be
kende reiziger van de Westkust van Afrika) het wijfje
van een aap van deze soort op het schip, welk dier door
het gedurig tergen van het scheepsvolk zoo boosaardig
was geworden, dat het bij tijden niet te tammen was.
De scherpzinnigheid, waarmede het zich tegen zijne vij
anden wist te verdedigen, en deze wel eene hunne moed
willigheden betaald zettende, maakte den heer Grand
pré nieuwsgierig om te weten, hoever deze scherpzni-
nigheid zich uitstrekte. Zie hier op welke wijze hij zulks
onderzogt. Gemerkt hebbende da tdeeze aap zeer veel
van anijsbrandewyn hield, liet hij eene flesch. welke
daarmede gevuld was, midden in de groote kajuit met
pik en bindgaren zoo vast aan den grond hechten, dat
dezelfde met geene mogelijkheid kon worden omverge-
stooten; hier op verstak hij zich in zijn slaapkamer, van
waar hij door een glas ln de kajuit zien kon. Aanstonds
lokte de nieuwsgierigheid den aap naar de flesch, waar
van hij niet zo dra het vogt had geroken, of hij maakte
allerlij kromme sprongen, om zijn vreugd over deze uit
vinding aan te duiden. Om bij het lekkere vogt te komen,
stak hij zijn tong zo ver mogelijk in de flesch, en toen
dit niet meer baten kon. gebruikte hij daartoe zijnen
poot, dien hij dan met graagte uitzoog. Hiermede ook
niet langer bij het vogt kunnende komen, poogde hij door
alleriy midelen de flesch omver te werpen, doch ziende
dat dit niet geschieden kon, kwam hij op deeze verstan
dige uitvinding. Uit alle reten en hoeken het stof en
zand opgezocht hebbende, bragt hij dit in de nabijheid
der flesch bij eikanderen ;toen deezen hoop den aap
groot genoeg scheen, nam hij daarvan een hand vol en
liet dit behendig in de flesch vïllen, het geen natuurlijk
den drank naar boven deed rijzon. Op deeze wijze zij» o
lust even als voorheen kunnende voldoen, herhaalde 1U
zulks gedurig met decelfde uitwerking, en zou zeker t w
die wijze de gantache fleech geledigd hebben, indien ca
sterke brandewijn hem niet bevangen, en tot het ten
einde brengen van zijnen arbeid buiten staat gesteld
had.
