Aldltil NitlIS-
V. enJ. ENKII
Zaterdag 13 December 1930.
73ste Jaargang No. 8782
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
ww
FEUILLETON.
VERTELLINGEN.
Brabanfsdie brieven.
H. ERIKS, oud-Burgemeester van PETTEN.
Het in cultuur brengen
der Zuiderzeegronden.
Gemengd Nieuws.
Duitsch lazaret ontdekt.
Een vliegersdrama.
Veertien menschen door het ijs gezakt.
Bij Ruwe
Gesprongen
Handen
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot s morgens 8 uur, worden Adver-
tenliën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TIëN van 1 tot 5 regel9 f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bcwijsno.
inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN.
Ulvenhout, 9 December 1930
Menier,
'k Was nog maar 'n boske
zoo jonk as m'n kleinzuun-
tje Dré omtrent, 'n jaar of
acht, da'k op 'nen middag
op school zat en onze mees
ter ons aan 't sommekes-leo-
ren was. Zóo in deuzen
traant: „as twee mannen 'n
werk kunnen doen in drio
dagen, en d'n weg twintig
kielometers laanlc is, hoeveul
boerenkoolen groeien er dan
in 'n dozijn.
Zukken aard van puzzel
tjes zatten me-n-op te los
sen. om er achter te komen
da me later veur 'nen reksdaalder wèèrde altij minstens
vier gulden verom moesten zien te krijgen, toen de locht
pikzwart gong worren en 't daarbuiten begon te renge-
len, da-d-et water lag te schuimen op de riggeltjes van
de raamkruskes.
De rengel kledderde teugen de school aan dat de klas
vol van geruisch was. Zwart, inktzwart was 't in de
locht en de rengel wier d'r gewoon uitgeraanseld!
'n Bietje wit van de gebeurtenis daar buiten in de na
tuur, heelegaar onder d'n indruk van die geweldigheid
en ok omda-d-et tóch wel mooi was, zat ik naar buiten
te kijken en in m'n neus te peuteren. En effen docht ik
toen: as moecl'.r nouw m'n bokske maar in d'n stal
zet...! Ja, amiao, d'n zijn zoo van die kleine dingskes die
ge nooit vergit. al worde nog zoo oud. ee. „Nouw Dré!"
liet de meester mijn ineens schrikken: „al uitgere
kend. Hoeveul dieren dus?"
,.M'n bokske", zee ik per ongeluk en sodemarel, amico,
toen zat 't er teugen, jenk. Ik kreeg 'nen preek (die 'k
Iheelegaar vergeten ben) om mijn m'n maatschappelijke
en christelijke deugden bij te brengen in ruil veur m'n
vader z'n schoolgeld en bijna ha'k dieën mensch toen ge
vraagd g'ad: „maar ziede dan nie. Kale, (da was z'nen
bijnaam: „d'n Kale") dat er daarbuiten iets gaande is,
waar jouw sommekes maar appelmoes bij zijn? En toen
.dieën preek wa laank uitviel, begen ik onwillekeurig
weer ts peuteren en naar buiten te kijken, waar 't geweld
uit d'n hemel ratelde, da 'k bang wier. „M'n bokske"
docht ik weer. Maar toen wier m'nen meester zóó kwaad
da z'n veurhoofd, da-d-eelegaar deurliep tot 't hangerke
van z'nen jaskraag, daarom heite-n-ie „Kale", begos aai
te gloeien as 't potje van ons plattebuiskachel thuis en
da was 'n vast veurteoken van honderd strafregels „ik
mot onder de le3 goed opletten," die 'k altij in veurraad
had. 'k Kon altij kontaant betalen! En Truike ge wit,
die ken ik al van kind af, hiew ik ok „vrij" van dieën
veurraad. Zco ziede weer: kleine oorzaken, groote ge
volgen. Ja 'nen mensch mot nooit mee vuur spelen...!
Keb op die manier heel m'n leven veur twee betaald.
Eerst strafregels; later citrocntjes-mee-suiker op de ker
mis en nóg later dee ik 't mee één percent. Ja, dieën
Kale hee me wa geleverd. Maar genogt, daar ga-g-et
nouw allegaar nie over, wa'k zeggen wou is ditte: as
kind hee-g-et me altij zoo verwonderd, da zo'nen mensch
as m'nen meester nie zag, dat er daarbuiten wa gaande
was, da-d-op 't vergaan van de weareld geleek. Hij kèèk
er nog nie naar!
En da's me zoo bijgebleven, omda 'k da later, as ik
veul ouwer was, zoodikkels moes merken van menschen
die soms wezenlijk en soms maar dochten da ze boven
oew stingen. 'k Weet zekers: as er op 'nen middag alle
maal ouwewijven uit d'n hemel hadden gerengeld ja
zelfs jonge meiden, dat d'n Kale evenmin de sommekes
stopgezet had en naar buiten gekeken. Neeë, dan had 't
wel oliefaanten motten rengelen.
En daarom, toen ik dan lest las, dat de menister van
Jestiesie in de Tweede Kamer gezeed had: „de simtonen
van zedenverwilderink stemmen ok naar 't oordeel van
den menister (da was ie zelf ziede nouw wel. net as mee
d'n Kale! Die zag d'n zondvloed nie, hij zag z'n eigen
nie!) tot bezurirdheid.
En nouw zeg ik maar, as 'nen heel hooggeplotsten
mensch, zóó hoog dat ie z'n eigen dikkels nie meer ziet,
al in 'n gezelschap van honderd aandere „hoogen" kom
vertellen, dat de zedenverwilderink daar buiten, tot be-
zurgdheid gaat stemmen, nouw, nimme nie kwalijk,
maar dan is de oliefaantenrengel al laank aan 't buiün.
En dan hè'k vcrlejen week, toen 'k 't had over die rotte
bcckskes van jonge wefkes, niks te veul gezeed g'ad!
Daar kunnen me 't dan wel op houwen.
Maar witte wa 'k denk, amico, waar al die verwilde-
rink vandaan komt?
Van d'n Radejoow!
En daarom is 't zoo verdikkoppes goed dat er sen-
zuur is ingesteld op de programmekes.
Steld-oew eigen veur, wat er toch lest weer bekaanst
gebeurd is. Bekaanst! De senzuurders waren er gelukkig
net bijtijds bij om te veurkomen dat da de weareld in-
geslingerd was geworren.
Ge mot dan weten, de mannen van den Kro, de
Kroters dus, die wouwen zóómaar, zoo zonder blik
ken of blozen, zoo schandalig meugelijk, 'n kookles
deur d'n mieterefoon geven!
Nouw! Ge begript, de mannen van de senzuur, waren
er as de kiepen bij, om die kookerij te schrappen. Zuk-
ke dingen in de dagen van offesjeele zedenverwildering
waant nouw 't in de Kamer gezeed is, is 't offesjeel:
zoo laank as gij en ikke 't onze d'r over zeeën was 't
maar offesjeus maar stelde-oew veur, da ze in zukke
dagen deur de radejoow gaan vertellen hoe ge 't lekker
ste ertsoep klaar kunt maken
Nondekèès en dan motte nie van snert houwen.
Onder die senzuurmannen motten er dan ok 'n paar
zijn, die kunnen gewoonweg gin snert zien. Die emmen
zóó d'ren buik vol van de snertzooi, dat ze ruuken naar
de snert! Da ze 'r groen van zien. Snert? As ze 't woord
maar zien. dan rollen de erten uit d'r oogen. Snertkea-
rels zijn 't geworren daardeur! Dus: weg kookles!
Zedenverwilderink en dan gaan kooken of iedereen
maar snert lust, wég er mee!
Deuzen avond, as ge dit briefke leest, koom ik zei
vers ok weer 's veur d'n mieterefoon. Maar ik geef
oew op 'n briefke: ieveraan9 za'k over praten, maar
over snert! Dan liever over soep-mee-ballen. En over
kooken? Hogstens over verkensvoer; ik kijk m'n men
schen aan, ziede! 'k Weet wa z'emmen motten. En gin
snert. Daar emmen ze zeivers genogt van, de senzure
mannen.
Zedenverwilderink
Lest sting 'r 'n prenteke in de kraant, 'n kraant
uit Rotterdam, en op da prenteke sting 'nen menier te
tillefeneeren. Hij had veul weg van m'nen meester uit
m'n jeugd ok zo'n veurhoofd tot z'n kuiten toe.
Nouw was 't z.g. interzaante aan die tillefeneerderlj,
dat er in d'n draad 'nen kno&bel zat. En daarom wees
er ok 'n pijltje naar da knoebeltje, omda ge aanders te
veul naar dieën mensch z'n bloote hoofd zouw kijken,
snapte! Waant 't gong nie om dieën kale, 't gong om
da knoestje in d'n draad.
Waant ze hadden ingebroken en d'n tillefondraad deur-
gesnejen. En van de ripperatie kwam 'n pertret in de
kraanten! En daar sting onder: ..ONVEILIG NCORD-
BRABANT". Waant dieën inbraak was gebeurd in 't
postkantqrke van Mcerveldhoven.
Kek, ik kan me best veurstellen, da ze in Rotterdam
dan gaan spreken van onveilig Brabaant.
Daar snijen ze gin tillefondraaien deur. Zekers: daar
gebeurt ók wel 's wa! Menschen zijn maar menschen,
motte rekenen. Om d'n aanderen dag 'nen goed-afge-
werkten moord; opstaandjes nd de Raadszittingen dat
de ooren en pooten over de straat vliegen; nouw en
dan wordt er 's 'nen „buitenman" 't raam uitgegooid
van 'n roofhol en zoo, afijn, da's daar teugeswoorig zo'n
Chicago-in-zakformaat, maar tillefondraaien deurknip
pen, da doen ze natuurlijk in 't onveilige Noord-3ra-
baant! Daar kunnen die Rotterdammers nie over uit-
gedocht komen. En toen ze da plotje in de kraant
zaggen, toen zijn ze, veural in de havenkwartieren
op ICatcndrecht, waar 'nen diender kan verdwijnen in
'n potje haché zonder da z'n vrouw ooit meer iets van
'm trugvindt, daar zijn ze dieën avond koud geworren
van da-d-onveilig Nccrd-Brabaant. Van zulke zedenver
wilderink!
Ncec, doet dan liever 'nen moord op ocwen baas
omda ge'm bestolen hèt; richt dan liever wa gezellige
rcofhollelces in; mekt dan opstaand teugen de pliesie.
dan da ge aan zukke zeden verwildering begint!
Amico, ge vuult 'm zekers wel!
Ge vuult wel aan de tenten van oew klompen da'k
de boel zit te belaaitafelen!
Waant ertsoep senzuren, tillefondraaikes fottegravee-
ren en dan zélf ievcraans snert van maken...
Gatvernolle, da's misschient Ollaandsch, maar laat ik
oew zeggen: in zukke zeden v e r b e t e cy i n g. daar loop
i k nie in!
't Is d'n splinter en d'n balk, amico, die ze d-rr mee
mekaar in de wèèr helpen en da-d-is:
Snert!
Onveiligheid!
Verwilderink!
Olloe, 't hangt nouw m'n strot uit om t o soort
van bedriegerij langer te schrijven, dus veul groeten
van Trui en as altij, gin horke minder van oewen
toet a voe
DRé.
BELASTINGZAKEN.
ADMINiSTRATIEN
Hoofdkantoor: HAARLEM, Wilhelminastraat. Tel. 11601. Na 6 nar TeL 14621
Bijkantoor; 's GRAVENHAGE, Akeleistraat 56.
Speciale afcleelingen voor BLOEMBOLLENCULTUUR,
LAND- EN TUINBOUW en VEETEELT.
INLICHTINGEN bij onzen CORRESFONDENT. den heer
Een adres van het Kon. Ned. Landbouw-co-
raité.
Het Kon. Ned. Landbouw-Comité, heeft den minister
van Waterstaat een adres gezonden, waarin het zegt lan
gen tijd met groote belangstelling te hebben uitgezien
naar de gevolgen, die de regeering zoude geven aan de
voorstellen der commissie-Vissering, reeds 14 Maart 1929
bij den minister ingediend, met een brief, waarin met
klem van redenen werd aangedrongen op het zoo spoe
dig mogelijk in 't leven roepen van een nieuw bestuurs
orgaan, waarvoor een wet noodig i3 dat belast
zoude worden met de taak om de drooggemalen gronden
in cultuur te brengen.
De commissie-Vissering was van oordeel, dat daarmede
niet mocht worden gewacht, omdat de zeer omvangrijke
zeer kostbare, zeer moeilijke en geheel nieuwe taak van
het bouwrijpmaken der Wieringermeer zooveel deskun
dig overleg en voorbereiding vereischte, dat daarmede
reeds geruimen tijd voor het droogvallen een aanvang
diende te worden gemaakt.
Niettemin is thans daaraan nog geen gevolg gegeven
en is te dier zake zelfs nog geen wetsvoorstel door de
regcering ingediend.
Intusschen is gebleken, dat door sommigen, buiten de
regeering, bezwaren zijn geopperd tegen het betrekke
lijke voorstel der commissie-Vissering om een staatsor
gaan in het leven te roepen krachtens art. 194 der
Grondwet.
Zijn wij goed ingelicht, aldus het adres, dan zijn tegen
dit ontwerp van wet eenige bezwaren kenbaar geworden,
die zijne hoofdlijnen niet aantasten. Om een voorbeeld te
noemen, moge worden verwezen naar het bezwaar, ge
legen in de overdracht van den eigendom der Wierin-
germeergronden aan bedeeld orgaan. De commissie-Vis
sering achtte die overdracht wenschelijk wegens de
daardoor te verkrijgen factiliteiten bij het uitoefenen van
eigendomsrechten, behouclr -.^ de goedkeuring van den
betrokken minister. Van p. incipieel belang is dit, naar
het voorkomt, geenszins. Wil men deze overdracht niet
en den eigendom, om weike reden dan ook, liever bij
het Rijk laten, dan wordt daardoor het ontworpen or
gaan in zijn wezen allerminst aangetast.
Waar het, aldus het adres, bovenal op aankomt is, dat
men verkrijgt een zoo zelfstandig en zoo krachtig moge
lijk lichaam, met een bekwame drieledige directie en
een niet te grooten raad van toezicht van ten hoogste
negen leden, met groote zorg gekozen uit onze beste
deskundigen op het gebied van den landbouw en wat
daar, voor de Wieringermeer, bijbehoort.
De opmerking is gemaakt, dat het voorgestelde orgaan
zoude zijn onnoodig log, onnordig kcs'.baar, onnoodig
omslachtig. Het Landbouwcomité kan dit geenszins toe
geven.
In geen enkel opzicht kleven daaraan bezwaren, die
bij ieder ander besluit niet evenzeer aanwezig zouden
zijn, althans indien men redelijke waarborgen verlangt
voor een deugdelijke, alzijdig overwogen leiding en een
afdoende controle.
Door het in het leven roepen van een niet te groot ad-
viseerend en controleerend college van ervaren mannen
uit landbouw- en zaken-wereld, zou de drieledige direc
tie bij de allergewichtigste taak om de leiding van het
werk op zich te nemen een krachtige en noodzakelijke
steun vinden. Op dienzelfdcn grond ondersteunt het
adres met de grootst mogelijke klem het voorstel der
commissie-Vissering, om thans zoo spoedig als maar im
mer mogelijk is, het voorgestelde orgaan, met zijn di
rectie en raad van toezicht, in het leven te roepen.
Het is ons bekend, dat sommigen meenen dit orgaan te
kunnen ontberen, indien wordt ingesteld een afzonder
lijke dienst in den vorm van een Staatsbedrijf ingevolge
de bedrijvenwet, zooals o.a. ook en wel met succes is
geschied bij onze Staatsmijnen.
Het Landbouwcomité verzet zich hiertegen met klem
en dringt ten slotte aan op het zoo spoedig mogelijk in
het leven roepen van een orgaan, als door de commissie-
Vissering is ontworpen, zij het in sommige onderdeelen al
of niet gewijzigd.
In het vroegere oorlogsgebied in Frank
rijk. Onder een meisjespensionaat.
V.I). verneemt uit Parijs:
Onder een meisjespensionaat te Fouquières-les-Lans
heeft men op ongeveer acht meter diepte een volko
men hygiënisch ingericht voormalig Duitsch laza
ret ontdek», van welks bestaan men tot nog toe niets
afwist. De school, die in den loop der jaren te klein
was geworden, was in de afgeloopen weken vergroot
geworden door het bijbouwen van een étage. Spoe
dig toonden zich scheuren in. de muren, zoodat de
bouwinspectie van meening was, dat de fundamenten
gezakt waren. Bij het onderzoek naar de fundamen
ten werd het lazaret ontdekt, dat verdeeld was in
een aantal groote zalen. Met het oog op gevaar voor
instorting moest het schoolgebouw onmiddellijk ont
ruimd worden.
Ken ontdekking, die eveneens herinneringen aan
den wereldoorlog wakker roept, werd gedaan bij een
bouwwerk te Ncuf Chapelle, waar de lijken van zes
Duitsche soldalen werden gevonden. Men kan echte!
niet identificeeren. aangezien hun identiteitsplaatjes
niet meer aanwezig waren. liet stoffelijk overschot
der Duitsche soldaten is overgedragen aan de mili
taire autoriteiten, die zorg zullen dragen dat de lij
ken worden bijgezet op een Duitsch soldatenkerkhof.
Twee van de drie verleren vliegers nog le
vend nang: i offen. Die verloren geraakt
waren in het Canadeesche rotsgebergte. j
Reuter seint uit Vancouver (Canada):
Begin October ondernamen drie aviateurs Burke,
Kading en Marlen gcheeten een vliegtocht naar het
Canadeesche Rotsgebergte. Zij keerden echter niet te-
ïug en ondanks naukkeurige nasporingen was men er
tot dusver niet in geslaagd de drie mannen op te sporen
De nasporingen eischten eenige nieuwe slachtoffers want
drie der aviateurs, die er aan deelnamen, zijn sedert eind
October eveneens verdwenen.
Thans, na meer dan twee maanden van nasporingen,
heeft men eindelijk Burkc, Kading en Marlen in de een
zaamheid van Noord-Canada teruggevonden. De beide
eerstgenoerr.den waren volkomen aan het eind van hun.
krachten. Hun levensmiddelen waren geheel en al uit
geput, zoodat zij reeds iedere hoop op redding hadden op
gegeven. Vlak bij hen lag het lijk van Marton
Het onderzoek naar de drie andere nog altijd verdwe
nen vliegers wordt zoo krachtig mogelijk voortgezet.
Die van de kerk huiswaarts keerden. 4
personen verdronken.
Naar uit Stockholm gemeld wordt, is Zondagmiddag
een gezelschap van veertien personen dat van de kerk
huiswaarts keerde en het Saimen-meer bij Punkaharja
in Finland per slede over zou steken, door het ijs ge
zakt. Tien personen wisten zich te redden twee mannen
en twee meisjes, allen familie van elkaar, zijn echter
verdronken.
De laatste dagen zijn in geheel Finland ru!m twintig
menschen omgekomen doordat zij zich op het ijs waag
den. dat dit jaar zwakker is dan gewoonlijk in* begin
December.
MASSA-OPZEGGING IN SILEZIë'S
MIJNINDUSTRIE.
Vijftigduizend arbeiders er bij betrokken,
Wolff meldt uit Gleiwitz:
Donderdag hadden besprekingen plaats tusschen pa
troons en arbeiders in den mijnbouw van Opper-Silezie.
De patroons verlangden een loonsverlaging van 12 G-.
terwijl de arbeiders een toeslag en verkorting van den
arbeidstijd wenschten. Er kon geen accoord bereikt
worden, zoodat de besprekingen moesten worden af
gebroken.
Aan het eind der zitting verklaarden de vertegen
woordigers der werkgevers, dat op 15 December het
geheele personeel zal worden opgezegd. Hierdoor worden
50.000 mijnwerkers getroffen.
De werkgeversbond heeft om arbitrage verzocht.
DE DRANKWET IN AMERIKA.
68.173 arrestaties In een jaar.
Uit het jaarverslag van de Federal Prohibition Com-
missioncr blijkt, dat voor de toepassing van de drank
wet in Amerika in het afgeloopen jaar 68.173 personen
werden gearresteerd, 8.633 voertuigen in beslag genomen
en 64 schepen met een waarde van 687.000 dollars wer
den aangehouden.
Vervolgingen werden ingesteld tegen 72.672 personen.
54.084 gevallen eindigden met oen veroordeeling. 22.405
personen kregen gevangenisstraf.
Het totaal bedrag aan betaalde boeten bedroeg 4.790.000
dollars.
ERNSTIGE GASVERGIFTIGING IN SILEZIë.
In de stad Gruhau is ten gevolge van het breken
van een gasbuis, gas een huis binnengedrongen. Het
gezin, dat daar woonde, is in den slaap bedwelmd. Van
de vijf leden is er één aan de gasvergiftiging bezwe
ken, een tweede is er zeer ernstig aan toe. De andere
drie moesten naar een ziekenhuis worden vervoerd.
SNEEUW IN HET ZWARTE WOUD.
In het hooggebergte van het Zwarte Woud vriest het
10 graden. Boven de 1000 M. ligt een gesloten sneeuw
laag van ongeveer 10 c M. Ook in de laagvlakte van
het Zwarte Woud heeft het gisteren voor het eerst ge
sneeuwd. Men rekent op verderen sneeuwval.
JEUGDIGE BRANDSTICHTERS.
Drie knapen te Oosterbeek aangehouden.
Y.D. verneemt uit Oosterbeek:
Het is de politie gelukt d* daders van de brand
stichting in de openbare lagere school op te spo
ren. Het zijn drie broertjes O, resp. 7. S en 1<> jaar
oud. Zij hebben bekend uit baldadigheid te hebben
gehandeld. Het papier, de petroleum en de lucifers
hebben zij in de school gevonden.