SchagerCourant
K. BLAAUBOER,
I
Vierde Blad.
Bekeeringsijver in Nederland.
R a d i o-c e n s u u r.
Provinciale Schoolartsen-dienst
Gewetensgel d.
Waarnaar mon
luistert
i
Zaterdag 28 Maart 1931.
74ste Jaargang. No. 8840
Een rasecht vaderlandsch heibeltje.
Onder bovenstaand opschrift lezen we in de N.R.Ct.
Er is een bekeeringsvraagstuk in Ned.-Indië, dat ver
band houdt met de beperkte vrijheid van beweging van
prot. zending en r.k. missie, er is thans ook een be
keeringsvraagstuk in Nederland opgeworpen.
Aan het sectarisme in den aether heeft men blijkbaar
als bekeeringsinstrument niet genoeg. Misschien kan
men ook zeggen: de sectarische radio smaakt naar meer
Het hierbij betrokken stuk loopt al eenigen tijd.
Titel: Moderne Kruisridders,
lste Bedrijf: De verdediging van hetprotestantsche
Noorden tegen een r.k. aanval,
lste Tooneel:
In De T ij d (r.k.) was onlangs naar aanleiding
van een in de Groningsche gemeente Noordbroek bij de
jongste volkstelling geconstateerd groot percentage in
woners (1700 van de 2100). dat zich had opgegeven als
„niet behoorende tot een kerkgenootschap" een hoofd
artikel van pastoor P. van Dorp geplaatst onder het
hoofd „Bekeering van vaderlandsche heidenen". De pas
toor vertelde van zijn bekeeringsactie in de vele welva
rende dorpen, welke rondom den „protestantschen
burcht" Dordrecht gelegen zijn en in welke of heel wei
nig of in het geheel geen roomsch-katholieken wonen.
In Friesland zou z.i. nog eer succes te oogsten zijn en
ook in Groningen meende hij, dat er wat te doen was
voor de r.k. zaak.
lste Bedrijf, 2de tooneel:
Hiertegen en tegen een soortgelijk artikel in de r.k
Maasbode kwam De Nederlander (c.h.) in
verzet. Dit orgaan deed een beroep op den regel, dat
politieke bladen in hun politiek gedeelte geen kerkelijke
vragen behandelen op een wijze, die een rechtstreekschen
aanval beduidt op de andere confessie. In den „tijd der
Coalitie-zonder-breuk-of-deuk" had De Tijd dien regel
eens geschonden en aanstonds was De Standaard (a.r.)
daartegen opgekomen. De Nederlander zag in de artike
len, welke thans in de r.k. bladen waren verschenen, een
beleediging, die aan haar geestelijke overtuiging werd
aangedaan, en besloot met de opmerking, dat het haar
niet geheel aan zelfrespect mangelde.
lste Bedrijf, 3de tooneel:
Hierop dienden weer De Tijd en De Maas
bode van antwoord. Het laatste blad repliceerde o.m.,
dat het in Noordbroek, welke gemeente tot deze actie
den stoot had gegeven, toch ging om personen, die tot
geen kerkgenootschap behooren. De Tijd was vinniger
en herinnerde het c.h. blad aan de actie tegen het ge
zantschap bij het Vaticaan en de in De Nederlander nau
welijks bestreden anti-paapsche acties in de N.Z. Kapel-
Ook andere r.k. bladen mengden zich in den strijd.
Willem Lodewijk van Nassau en Thorbecke werden uit
bun graf opgeroepen. De eerste, omdat hij de Noordelijke
provincies van het roomsch-katholicisme had helpen af
vallig maken; de tweede, vanwege de openbare school.
Ie Bedrijf, 4de tooneel:
De Nederlander bleef verstoord. Het blad
wees er de Maasbode op, dat het verschijnsel te Noord-
broek, zooals de redactie reeds betoogd had, met ontker
kelijking, nieuw heidendom en dergelijke niets te maken
heeft. In de gemeente Noordbroek hebben zich als kerk-
loos opgegeven in 1910 7.46 pet., in 1920 8.34 pet.; en in
1930 80.95 pet. Een kind kan zien, schreef het c.-h. or
gaan, dat de jongste uiterst opvallende stijging geen ge
volg kan wezen van voortschrijdende ontkerkelijking.
Dan toch zou zich niet zulk een sprong vertoonen. Hier
moet een zeer speciaal gegeven gewerkt hebben. Dat
Is dan ook het geval. Beheers-vragen binnen de her
vormde kerk hebben ditmaal vrijwel ieder in deze spe
ciale gemeente genoopt „geen kerkgenootschap" in te
vullen, 'n Beheersvraag en anders niet
En tegenover De Tijd merkte De Nederlander op, dat
haar niet bekend was, op welke anti-papistische actie
gedoeld werd, en dat het gezantschap ten Vaticane een
politieke, niet een kerkelijke aangelegenheid was. Daarop
vervolgde de redactie:
„Ten slotte de beleediging. Zij schuilt niet in een of
andere ongepaste uitdrukking; maar in de zaak. Een
politiek orgaan, dat zelf roomsch-katholiek zijnde op po
litiek gebied samenwerking bepleit met belijdende pro
testanten, moest toch weten, dat die protestanten op het
allerscherpst beleedigd worden door het pogen om hen
te „bekeeren". Is dat niet volstrekt duidelijk?
„Wij zijn niet overgevoelig, doch wij zyn door Gods
genade kinderen der reformatie. Als zoodanig willen wij
politiek worden aanvaard en voor vol aangezien worden
Er valt hier niets te bekeeren. Overgevoeligheid? Neen:
„karakter".
lste Bedrijf, vijfde tooneel:
Onder de andere r.-k. bladen, die zich met de zaak
gingen bemoeien, waren De Morgen en De Residentie
bode.
De Morgen betwistte, dat de katholieke bladen
uitsluitend politieke organen zyn en beriep er zich op
dat er steeds over en weer bekeerd is. Het radicale blad
dat zooals bekend zich wel iets beters op aarde kan
voorstellen dan een herstelde Coalitie voegde daaraan
toe, dat de uitvallen van het c. h. hoofdorgaan er den
schijn van droegen, dat de Coalitie opzettelyk voor goed
onmogelijk moest worden gemaakt.
2de Bedrijf: De verdediging van het r.k. Limburg te
gen een raid der vrijdenkers,
lste tooneel:
Intusschen hebben de r.k. bladen, terwijl deze pole
mieken over een r.k. bekeering van het Noorden aan
den gang waren, zelf te doen gekregen me een gevaar,
n.1. dat van een propagandatocht der Vrijdenkersvereeni-
ging De Dageraad naar het r.k. bolwerk Lim
burg.
In het orgaan dier vereeniging De Vrijdenker
Was daaromtrent een oproep geplaatst waarin o.m. het
volgende te lezen was:
„Van den propaganda-tocht zal het Hoofdbestuur ty-
dig de regeering op de hoogte brengen, alsmede de pro
vinciale autoriteiten. Waarschynlijk zal een rechtsge
leerde of een Kamerlid uitgenoodigd worden den tocht te
vergezellen. Het is ons te doen: I. om vast te stellen in
hoeverre het de geestelijkheid ernst is met haar bedrei
gingen; II. in hoeverre de regeering, als handhaafster
der wet, haar plicht zal doen, als ernstige wetsovertre
dingen door R.K. geesteiyken en hun handlangers be
gaan worden.
„Voor den Propagandatocht, die binnenkort gehouden
wordt (de juiste datum wordt nog bekend gemaakt),
roept de redacteur van dit blad, door het H.B. met de
organisatie daarvan belast, vrywilligers op. De tocht zal
onder zyn leiding plaats vinden. Aanmeldingen richte
men aan zijn adres. De afdeeling Rotterdam Linker
Maasoever, heeft reeds een auto toegezegd en acht deel
nemers. Wie volgen?
PAASCHTENTOONSTELLING TE SCHAGEN. Een zeng met 10 biggeneigenaar de heer D. Sleutel te Schagen,
verwierf den eersten prijs op de Schager Paaschtentoonstelling.
„Helpt mede onze Limburgsche geestverwanten van
de voortdurende bedreigingen met doodslag, mishande
ling en broodroof te verlossen. Helpt mede de Roomsche
geesteiykheid te leeren de wet van den Nederlandschen
staat te eerbiedigen. Weest solidair met onze makkers op
den gevaarlyken post in Limburg."
2de Bedrijf, 2de tooneel:
Tegen dezen tocht waarschuwt nu De Residen
tiebode (r.k.) met te wijzen op de mogeiykheid van
onrust en tegenbetoog! ngen; en de Limburger
Koerier (r.k.) schrijft naar aanleiding van den
oproep van De Vrijdenker:
„Wij hopen, dat de propagandisten van „De Dageraad"
communisten en socialisten broederlijk tezamen!
tijdig tot het inzicht komen, dat Limburg geen Holland
is, en dat een dergelijke uitdagende vrijdenkerspropa-
ganda hier nooit lijdeiyk zal worden geduld.
„Moge anders de regeering, die immers tydlg op de
hoogte zal worden gebracht, de noodige maatregelen ne
men, om „De Dageraad" tot een juister inzicht der ver
houdingen te brengen. Er kan veel onrust door worden
vermeden.
„Want desnoods zal Limburg zichzelf weten te bescher
men..."
(Het doek zal nog wel weer eens gehaald moeten
worden.)
Wendt U voor Uw VERHUIZING tot
SCHAGEN.
Wij leveren zoo noodig Uw woning
wederom geheel gestoffeerd op.
„Beschamend voor het Nederlandsche
volk", aldus prof. Kranenburg in de Eer
ste Kamer.
Bij de behandeling van de Postbegrooting in d«
Eerste Kamer j.1. Donderdag bracht prof. Kranen
burg (v.d.) de Radio-politiek van minister Reijmers
ter sprake.
Hij critiseerde o.m. de wijze, waarop de radiocen-
suur wordt toegepast. De controle is beschamend
voor het Nederlandsche volk en deze toestand mag
niet langer voortduren. Spreker vroeg den minister
hiertege n maatregelen te nemen.
In denzelfden geest sprak de heer De Zeeuw
(s.d.a.p.), die eveneens de uitgeoefende radiocontrole
belachelijk noemde. Hij drong nog aan op vertegen
woordiging der moderne arbeidersbeweging in de
radiocommissie.
In zijn antwoord zegde de minister van Water
staat, de heer mr. R e ij m e r, dat hij niet op de kwes
tie van zijn beleid in zake den zendtijd wenschte te
rug te komen. Hij heeft dez& zaak naar billijkheid
.geregeld. In het groote beginsel heeft hij het advies
van den Radioraad gevolgd. De minister wees er op,
dat de omroepvereenigingen hier veel meer macht
hebben dan in het buitenland, zooals hem bij een on
derzoek is gebleken.
Ten aanzien van de critiek op de radio-controle
zeide de heer Reijmer, dat men ten onrechte de vrij
heid van drukpers en vergadering hierbij in het ge
ding brengt. De preventieve controle is zonder hoof
delijke stemming in de Radiowet gekomen. De radio
is iets volkomen anders dan drukpers en vergade
ring. Zij dringt het huisgezin binnen en daarom is
controle noodzakelijk. De krant kan men uit zijn
huisgezin weren
Prof Kranenburg: Men kan de radio toch af
sluiten!
De minister; Dan is het juist gebeurd.
De heer Moltmaker: De menschen zijn toch
geen kinderen!
De minister verklaarde, dat er dagelijks gepro
testeerd wordt door luisteraars tegen radio-uitingen.
De radiocontrole is z.i. noodzakelijk. Wel is hij er
voor, dat alle kleuschakeeritigen in de controlecom
missie vertegenwoordigd zijn. Spr. hoopt nog altijd,
dat er samenwerking tusschen de omroepvereenigin
gen zal komen. Mocht cjeze uitblijven, dan zal hij als
minister doen waarvooit hij als minister staat.
Moeilijkheid van districtenindecling.
De Haarlemsche correspondent van het „Hdbld."
schrijft:
Het vorige jaar hebben de Prov. Staten van
Noordholland een motie-Sajet aangenomen, waarin
wordt gevraagd voor de aanstelling van provinciale
schoolartsen de provincie te verdoelen in districten,
die samenvallen met de districten voor de t.b.c.-be-
strijding.
De afdeeling Noordholland van de Ver. van Ncderl.
Gemeenten heelt voor Ged. Staten een plan van in
deeling ontworpen.
Naar wij vernemen is het resultaat van de bespre
kingen met de gemeentebesturen echter niet van
dien aard, dat naar de meening van Ged. Staten, tot
uitvoering van het plan kan worden overgegaan. Plet
aantal der gemeenten, die medewerking zullen ver-
leenen, is wel groot genoeg maar er zijn geen groepen
te vormen tot districten, die overeenstemmen met de
districten der t.b.c.-bestrijding. En Ged. Sta
ten blijven op het standpunt staan, dat die indeeling
voor een goeden en minst kostbaren gang van zaken
gewen sc ht is.
De provincie draagt 50 in de kosten van dezen
dienst bij; daarom zullen Ged. Staten de regeling al
leen uitvoeren volgens het plan in de motie-Sajet
aangegeven. Groote districten zijn, ook naar de mco-
ning van den inspecteur voor de Volksgezondheid,
niet gewenscht.
Zondag 29 Maart.
Hilversum (1875 M.)
V.A.R.A.
8.50 Actueele mededeelingen van Nederl. Voetbalbon
den; 8.55 Tuinbouwhalfuurtje door S. S. Lantinga. On
derwerp: „Collectieve Jeugdtuinen"; 9.25 Concert door
het Dresdner Strijkkwartet, afgewisseld door zang van
der Arb. Zangver. „De Stem des Volks"; 9.50 Voor
dracht door Martien Beversluis; 10.10 Gramofoorunu-
ziek; 10.15 Concert (vervolg); 10.45 Zondagmorgentoe
spraak door G. J. Zwertbroek; 11.00 Vervolg concert.
A.V.R.O.
12.00 Tijdsein;, 12.0112.30 Radio Volksuniversiteit. Cur
sus „Film en Filmkunst"; 12.301.00 Gramofoonmu-
ziek; 1.001.30 Boekenhalfuurtje; 1.304.30 Aansluiting
Concertgebouw te Amsterdam. Uitzending van de uit
voering van Joh. Seb Bach's „Matthaus Passion" o.l.v.
Dr. Willem Mengelberg; 4.305.00 Gramofoonmuziek.
In de pauze: Sportuitslagen van Vaz Dias.
VARA.
5.006.00 Kinderuurtje.
V.P.R.O.
6.00 Wydingsuur. Spreker: Ds. G. J. Sirks (Den Haag).
A.V.R.O.
8.00 Tydsein; 8.019.30 Seml-klassiek Concert door het
versterkt Omroep-Orkest ol.v. Nico Treep; 9.3010.00
Voordracht door Eduard Verkade; 10.0011.00 Popu
lair Concert door het AVRO-Orkest; 11.00—12.00 Gra
mofoonmuziek; 12.00 Sluiting.
Huizen (298 M.)
N.C.B.V.
8.309.30 Morgenwyding.
K.R.O.
10.0011.50 Uitzending van de Hoogmis uit de Domini-
canenkerk te Zwolle; 11.5012.00 Toespraak; 12.00 Tyd
sein; 12.011.30 Lunchconcert door het KR.O.-Sextet;
I.30—2.00 Lezing; Daarna uitzending van den Voet
balwedstrijd HollandBelgië, uit het Stadion te Am
sterdam.
N.C.R.V.
5.05 Kerkdienst vanuit de Geref. Kerk te Haarlem.
K.R.O.
7.458.10 Lezing; 8.108.15 Voetbaluitslagen; 8.15—
10.40 Concert door het K.R.O.-Orkest o.l.v. Johan Ger
ritsen. In de pauze: Nieuwsberichten Vaz Dias; 10.40
II,00 Epiloog.
Maandag 30 Maart.
Hilversum (1875 M.)
A.V.R.O.
8.00 Tijdsein; 8.019.50 Gramofoonmuziek; 10.00 Tijd
sein; 10.0110.15 Morgenwijding; 10.3012.00 Concert
door het AVRO-Kwintet; 12.152.00 Lunchmuziek door
het AVRO-Octet; 2.002.30 Verzorging van den zen
der; 2.303.15 Solisten-concert: Henriette Bosmans
(piano), Anatol Knorre (viool); 3.154.00 Gramofoon
muziek; 4.305.15 Kinderuurtje door Willem Hunsche;
5.155.30 Gramofoonmuziek; 5.307.00 Concert door de
Haarlemsche Orkest-Vereeniging o.l.v. M. Adam; 7.00
7.30 Boekenhalfuurtje; 7.458.00 Gramofoonmuziek; 8.00
9.00 Populair concert door het AVRO-Orkest o.l.v.
Nico Treep; 9.009.30 Concert door het Utrechtsche
Vrouwenkoor; 9.3010.00 Voortzetting AVRO-Orkest;
Wanneer binnen een district voor de t.b.c.-bestrij
ding een district voor den sohöolartsendienst kan
worden gevormd, dan is het voornemen om met één
district met één arts te beginnen.
Er is gezegd, dat de R.-K. bisschop van Haarlem
zich op liet standpunt stelde, dat er voor de R.-K. scho
len in elk district een R.-K. schoolarts zou moeten
worden aangewezen, zoodat er in elk district mins
tens twee artsen zouden moeten zijn. De bisschop
heeft echter de wenschelijkheid van aanstelling van
een R.-K. arts uitgesproken, maar er zich geheel mee
accoord verklaard, dat het niet geschiedt als en waar
die wensch niet is in te willigen.
Do waarschijnlijkheid is dus groot, dat over eenigen
tijd in een enkel district met het werk kan worden
begonnen.
Sedert de vorige opgave in dit blad zijn bij den
Inspecteur der Directe Belastingen te Den Helder de
navolgende bedragen aan gewet&nsgeld ontvangen:
f150.—, f63.38, f 100.f600—, f200.—, f1200.—,
f300.—, flOOO.—f500.—, f500.—, f 1000.—f200.—.
f 500.—, f 125.—, -100.—.
AANBESTEDINGEN.
GEGUND.
Het verhoogen en verzwaren van de Rijkszeewering
„Het Horntje" op Texel met bybehoorende werken is
door het Departement van Waterstaat gegund aan N.V.
Daalder's Aannemers bedrijf te Alkmaar.
10.0010.10 Nieuwsberichten van Vaz Dias; 10.1011.10
Concert door Kovacs Lajos en zyn Orkest; 11.10—12.00
Gramofoonmuziek; 12.00 Sluiting.
Huizen (298 M.)
N.C.R.V.
8.00—8.15 Schriftlezing; 8.15—9.30 Morgenconcert; 10.30
—11.00 Korte Ziekendienst; 1.00—11.30 Lezen van Chr.
Lectuur; 11.3012.30 Gramofonmuziek; 12.301.45 Orgel
concert vanuit de Herst. Evang. Luth. Kerk te Am
sterdam. te gev door Floris Gortemulder; 1.45—2.00
Gramofoonmuziek; 2.00—2.35 Schooluitzending; 2.35—
3.15 Gramofoonmuziek; 3.15—3.45 Cursus Knippen en
Stofversieren; 3.454.00 Verzorging zender; 4.005.00
Ziekenuurtjc; 5.005.45 Cursus Handenarbeid voor de
jeugd; 5.45t—7.00 Concert; 7.007.45 Gramofoonmuziek;
7.45—10.45 Uitvoering van de „Johannes Passion" van
J. S. Bach, door de Christelyke Oratorium Vereen, te
Utrecht, met medewerking van solisten; 10.45—10.55
Persberiohten van Vaz Dias; 10.55—11.30 Gramofoon-
platenconcert
Dinsdag 31 Maart.
Hilversum (1875 M.)
A.V.R.O.
8.00 Tydsein; 8.019.50 Gramofoonmuziek; 10.00 Tijd
sein; 10.01—10.15 Morgenwyding; 10.3012.00 Concert
door het AVRO-Kwintet; 12.00 Tydsein; 12.15—1.00
Gramofoonmuziek; 1.00—1.30 Orgelconcert door Pierre
Palla; 1.302.00 Gramofoonmuziek; 2.002.30 Verzor
ging van den zender; 2.303.00 Lezing en voordracht
in Groningsch dialect door J. Sletses; 3.00—3.15 Gramo
foonmuziek; 3.154.00 Kamermuziek door het Hart
veld-Kwartet; 4.00—4.30 Gramofoonmuziek; 4.30—5.00
Piano-Studiemuziek door Egbert Veen en Louis
Schmidt; 5.005.30 Radio-Kinderkoorzang onder leiding
van Jacob Hamel; 5.306.00 Vioolvoordracht door
Endre Gertler; 6.00—7.10 Concert dor Kovacs Lajos
en zyn orkest; 7.10—7.30 Landbouwkwartlertje. Lezing
over: „De Pullorumziekte der kuikens"; 8.00 Tydsein
8.019.00 Licht klassiek Concert door het versterkt
Omroep-Orkest o.l.v. Nico Treep; 9.00—9.30 Lezing door
Dr. P. H. Ritter Jr.; 9.3010.15 Populair concert door
het Omroep-Orkest; 10.15—10.25 Nieuwsberichten Va*
Dias; 10.2511.00 Populair programma m.m.v. Maryke
van Tooren en Hans Snel; 11.00—12.00 Gramofoon
muziek; 12.00 Sluiting
Huizen (298 M.)
K.R.O.
8.009.15 Morgenconcert; 10.0011.30 Gramofoonmu
ziek; 11.3012.00 Godsdienstig halfuurtje; 12.00 Tijd
sein; 12.011.30 Lunchconcert door het K.R.O.-trio; 1.30
2.00 Gramofoonmuziek; 2.G03.00 Vrouwenuurtje; 3.00
3.30 Knipcursus; 3.304.00 Vertxirglng van den zen
der; 4.006.30 Gramofoonmuziek; 6.306.45 Verbonds-
kwartiertje; 6.457.15 Cursus in schriftverbetering; 7.15
7.45 Spreker- Prof. Dr. Ir. H. Gelissen. Onderwerp:
„Nieuwe methoden voor energie-opwekking"; 7.458.00
Gramofoonmuziek; 8.009.30 Lijdensmeditatie uit de
Kerk van de H.H. Petrus en Paulus te Amsterdam; 9.30
9.40 Nieuwsberichten van Vaz Dias; 9.4011.00 Uit
zending van het tweede en derde bedryf van het Passie
drama „Christus verworpen" door Jan Vuysters, opge
voerd door het R.K. Amsterdamsch Tooneelgezelschap;
11.0012.00 Gramofoonmuziek.
