Alllllll NltlWS-
Uitmuit LnMIii
Het Oude Huis.
SCHOOL EN WET.
Een blik in het Film-paradijs
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
L,'<feenpypje^. I
Zaterdag 11 April 1931.
SCHAG
74ste Jaargang No. 8847
DURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag cn Zaterdag. Bij inzending tot s morgens 8 uur, worden Adver-
teritiën nog zooveel mogelijk in hel eeretuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden (1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TIcN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN.
Het land, dat 't onbereikbare
droomland is van zoo velen en
het werkelijk dorado voor zoo
weinigen.
LOS ANGELES, 28 Februari 1931.
IN Hollywood geweest te zijn, zonder een film-stu
dio bezocht te hebben, is Rome zien en niet den
Paus. Hoe het in Rome is weet ik niet, maar ze
ker is het niet gemakkelijk om tot het binnenste van een
filmstudio door te dringen. Zoo gul als vroeger de film
maatschappijen met hun uitnoodigingen waren, zoo
streng weren ze nu bezoekers, sinds de sprekende film
wordt opgenomen. Eén onbedachtzaam geluid, één on
handige beweging van den bezoeker kan soms voor dui
zend dollar bederven. Een ingewikkelde en kostbaar
systeem waarborgt de stilte in de talky-studio's en het
is den filmondernemingen niet euvel te duiden, dat ze
deze kosten niet voor niets wenschen te maken. Toen
ik zoo mijn licht eens ging opsteken omtrent de moge
lijkheid om de strenge haremwachters te verschalken
kreeg ik van een Amerikaansche insider het antwoord:
„Zelfs met een geleidebrief van Onze Lieve Heer is het
de vraag, of je er in komt!"
Hoewel ik zulk een kostbare introductie niet bezat, is
het mij toch gelukt binnen te komen langs het groote
bord „Visitors are admitted under no conditions" en
nog vriendelijk ontvangen te worden ook. En dat in de
groote Fox-studio's! Het uiterlijk was feitelijk een kiei-
ne teleurstelling. Geen grootsche gebouwen en geen bi
oscooppaleizen. Van buiten gaf alleen een eenvoudig Fox
Film Corporation de bestemming aan van het uitge
strekte gebouwencomplex, dat zich verder in niets van
een rustige nette fabriek onderscheidde. Of 't moest
dan zijn door de vele mooi opgemaakte, in mijn oog
heel coquette vrouwen en ook mannen, die hier in en
uit liepen, temidden van de gewone werklieden.
De man met de micro
foons „aan 'n touwtje"
koningsmantels,
Onwillekeurig klopte
mijn hart vol verwach
ting, toen ik naast mijn
geleider de groote poort
doorging naar het land,
dat 't onbereikbare droom
land is van zoo velen en
het werkelijk dorado voor
zoo weinigen. Eerst lie
pen we langs rijen ge
bouwtjes, waarin de on-
geloofelyke hoeveelheden
kleeren geborgen waren,
die by alle mogelijke en
onmogelijke films dienst
moeten doen. Kleeren
van alle landen en van
alle tijden. Lompen en
tradltioneele laatste broeken voor
schipbreukelingen, ridderharnassen, avondjapons en
FEUILLETON
Naar het Hongaarsch van
CECILE TORM AY
door
J. W. JORISSEN
XX.
Alles om hen heen leek den nieuwen bewoners van
vreemde, kleine woning kaal en onvriendelijk.
In de smalle gang floot een open gasvlam. De ver
waarloosde deuren waren versleten en de donkere ka
mers herinnerden aan hen, die hen niet hadden lief
gehad, die voor altijd waren heengegaan.
De eerste week was voorbij. Anna was niet weg ge
weest van het bed van Thomas en dorst nog steeds
niet naar het venster te gaan. En toch leefden in haar
ziel twee levens: het eene behoorde aan Thomas, het
andere aan het huis.
Na een doorwaakten nacht kon zij het niet meer uit
houden. Zacht sloop zij naar het venster en boog zich
angstig, aarzelend voorover.
Zij voelde zich gerust gesteld, buiten in de scheme
ring stond het oude huis nog onaangeroerd... Eerst nu
bemerkte zy, dat de gevelmuur vooruit stak en de
huiden voor Batavieren. Naast deze magazijnen was een
groote cameraherstelplaats. Weer verder een geheel
brandvrij filmarchief, dan een reeks donkere kamers met
daarboven laboratoria, waarin momenteel met ijver en
volharding gezocht wordt naar het procédé voor de ge
kleurde film. Apart stonden weer de bergplaatsen voor
de meubelen, waarvan een niet minder verbazingwek
kende hoeveelheid aanwezig is en steeds wordt uitge
breid. Zoo zag ik bijvoorbeeld de ensceneering klaarma
ken voor de vertaling van een Fransche film in het En-
gelsch en in het Spaansch. Aan weerszijde van een breed
middenpad was een herberginterieur gemaakt, links een
Engelsch, met Engelsche meubelen, met Engelsohe op
schriften en met Engelsche versierselen en platen.
Rechts een soortgelijke gelagkamer, met een trap op de
zelfde plaats, maar nu alles Spaansch. Zelfs de hoeden
aan de kapstokken en de flesschen op tafel waren ver
schillend. Bij het opnemen was verschillende kleeding
noodig, maar slechts één regie en één stel figuranten,
terwijl die artiesten, die de beide talen spreken, en dat
zijn er in Californië vrij veel, na een vlugge handige wij
ziging in het uiterlijk zóó van de Spaansche naar de
Engelsche herberg konden loopen of omgekeerd.
Via de Fox-Studio-School, waar alle 'jonge artiesten
en artiestenkinderen tot hun 18e jaar verplicht
heen moeten, al zijn ze nog zoo knap of beroemd, kwa
men we aan een andere „stage", waar het bedrijf in
volle gang was voor het opnemen van de nieuwe Fox
film „Skyline". Zoo'n stage is feitelijk een heel groote
loods, waarin hier en daar verspreid toneeltjes gebouwd
zijn. Ik zag op mijn rondwandeling halve kasteelen, loop
graven, bergtoppen, een spoorwegcoupé en zelfs een
stuk strand. Van de wanden en van de zoldering hangen
enorme lappen dik vilt. Een dikke, zachte vloerbedek
king dempt alle stappen, de deuren zuigen overal ge-
ruisohloos dicht. Toen we binnenkwamen hoorde ik er
gens ver weg in de reusaohtige hal twee menschen spre
ken. Mijn begeleider beduidde mij stil te blijven staan en
te wachten. Roerloos stonden we een
paar minuten zoomaar ergens tus-
schen het vilt. Plotseling een schel
fluitje, dat een geschreeuw en gekakel
ontketende, als op een markt. Onder
het geven van allerlei inlichtingen en
aanwijzingen voerde mijn gids mij
door een grot, langs een balkon van
een landhuis, door 'n divenherberg en
onder echte rijkdragende sinaasappelboomen door naar
een paar groote openslaade ramen zonder glas. Van hier
uit zagen we vlak voor ons een gezellig kantoor zonder
zolder en zonder zymuren, waarin twee mannen zaten,
Spencer Fracy en John Wray, bezig met het spelen van
een scene voor Skyline. Op dit oogenblik liepen ver
scheidene andere mannen door en langs het kantoor, ter
wijl verdere medespelers, onder wie Marguerite Ohur-
chill en Sally Eilers aan den kant druk zaten te praten.
Lichten werden geprobeerd, camera's in enorme kasten
verpakt werden verzet en Brown, de „director" van deze
film, de man van „The Doorway to Heil", liep bedrijvig
van den een naar den ander, 't Meest viel mij op een
man, die vlak naast het tooneel op een onnatuurlijk
groote tandartsenstoel zat. Hij bediende een apparaat
met twee lange hengels, waarmee hij boven het tooneel
vischte. Het waren de microfoons, die geruischloos steeds
op de juiste plaats boven de hoofden van de rondloopen-
de artiesten zweven. Ook de man in de tandartsenstoel
straat nauw maakte. Voor het eerst bemerkte zij nu
ook, hoe oud het huis onder het stijle dak was, uit
welks schaduw de vensters, met het droevige van
blinde oogen, haar aanstaarden.
Terwijl zij, op de rij af, elk afzonderlijk aankeek, gaf
zij voortdurend acht op wat, achter haar, gebeurde.
Op eens was het, alsof tde ademhaling van Thomas
zwakker werd. Bevende ging zij weer naar hem terug.
En van toen af was dit de eenige weg. dien Anna
ging. De weg was kort en toch nam hij haar geheele
leven in beslag.
Eenige dagen daarna, op een morgen, deed een vreemd
geluid haar opschrikken, uit den halven slaap van haar
uitputting. In de kamer was het stil; het geluid drong
van buiten af tot haar door. Zij stond op uit den leu
ningstoel, waarin zij had zitten waken, en liep op de
teenen naar het venster.
Voor het oude huis stonden werklieden. Eenige sjou
werlieden rolden geteerde boomstammen van een wa
gen. De poort stond open, alsof zij zich voor het slaken
van een vreeselijken doodskreet, geopend had. Op den
zolder gaapte een scheur tusschen de pannen en op
het dak liepen menschen.
Anna bedekte haar oogen... Moest zij ook dit nog
beleven? En zij kon niet wegloopen. En alles zou zij
moeten zien...
Thomas schrok op uit zijn onrustigen slaap.
Wat is dat?... Wat gebeurt er?
Er was geen woord, waarmee zij kon zeggen, wat
daarbuiten gebeurde en. al was er een, Anna zou het
niet hebben kunnen vinden. Sprakeloos ging zij terug
naar het bed en trok haar vroegeren, mooien glimlach
als een sluier over haar gelaat. Zij haastte zich. ging
er wat zenuwachtig mee om en de sluier scheurde en
had een oogenblik pauze, waarin hij zijn in- en uitschie
tende microfoonhengels probeerde.
Plotseling, na enkele waarschuwende kreten klonk
weer het schrille fluitje, dat nu een benauwde stilte in
leidde. Fracy kwam 't „kantoor" binnenloopen, onhoor
baar. De camera's draaiden, onhoorbaar. De lange arm
uit den tandartsenstoel zweefde onhoorbaar boven zijn
hoofd; als een kleine nachtvogel loerde de microfoon
zijn prooi. Alle aanwezigen zaten roerloos en zwijgend
toe te kijken en ik was blij, toen een tweede microfoon
naar de deur gleed en Wray opwachtte, die pratend op
kwam. Behalve hun dialoog, het nu opvallende neerzet
ten van de telefoon of het scherpe dichtklappen van een
cigarettenkoker was het stil, zoodat ik de scene heel
gemakkelijk volgen kon; tot deze mij ongemerkt begon
te boeien. Onverwachts maakte het fluitje er weer een
eind aan. Na enkele minuten lawaai weer dezelfde stilte
en belangstellend wachtte ik op het vervolg. Mis! Weer
hetzelfde, zooals dat tien, twintigmaal, desnoods nog va
ker achter elkaar gespeeld en opgenomen moet worden
Netzoolang tot de „director" meent dat 't goed is en de
proeffilm den volgenden dag toch nog een hernieuwde
poging eischt. Eindelijk, na geduldig overdoen en einde
loos corrigeeren, na veel knippen en wikken en wegen
wordt pas een scene goed genoeg geoordeeld om de we
reld ingestuurd te worden. Waar wij dan, verwende en
ondeskundige bioscoopbezoekers het heele werk soms
met één enkel geringschattend „snert" veroordeelen.
Dr. A M.
II.
We eindigden den vorigen keer met er op te wij
zen, dat behalve de stichtingskosten van een bizon-
dere school ae gemeenten nog voor meer kosten ko
men te staan.
Artikel 55 van de Wet op het Lager Onderwijs somt
deze op. Ze zijn:
1. die voor de geringe en dagelijksche repa-
ratiën;
2. die voor het onderhouden van de school-
meubelen en leermiddelen;
3. die voor verlichting, verwarming en het
schoonhouden der gebouwen;
4. die voor de schoolbibliotheken;
5. andere uitgaven ter verzekering van den
goeden gang van het onderwijs.
Deze kosten worden berekend over het gemiddeld
aantal leerlingen, dat de school het vorige jaar be
zocht. De schoolbesturen krijgen nu uitgekeerd een
bedrag per leerling, dat gelijk is aan dat wat gemid
deld een leerling van het openbaar onderwijs aan de
gemeente kost. Nu verkeert onze gemeente in een
gunstige positie. Het aantal leerlingen der openbare
school is groot en hierdoor worden de exploitatie
kosten laag. Dit beloopt, zooals we meermalen in
een verslag onzer Raadsvergadering hebben kunnen
lezen ongeveer f10.per leerling. Zien we naar onze
naburige gemeente St. Maarten met haar kleine
openbare scholen, dan vernemen we, d at de kosten
daar omstreeks f20.per leerling zijn.
De gemeente Schagen zal dus aan het R.K. School
bestuur en straks aan dat van de Christelijke school,
ongeveer f 10.per leerling moeten uitbetalen. Met
verwijzing naar de gemeente St. Maarten zal het
duidelijk wezen, dat noch het R.K. schoolbestuur,
noch dat van de te stichten Christelijke school met
zulk een bedrag toekunnen. We hebben meermalen
van Roomsche zijde gehoord, dat het schoolbestuur
jaarlijks een aardig duitje uit eigen zak moet bijbe
talen. Dit zal voor de nieuwe Christelijke school per
leerling nog hooger worden, omdat het aantal leer
lingen kleiner zal wezen. En ons dunkt, «lat zij, die
de ouders trachten te bewegen hun kinderen naar
die nieuwe Christelijke school te zenden, goed zullen
doen de ouders er op te wijzen, dat de school elk jaar
met verlies zal werken,
Hoe evenwel de kosten van het onderwijs door de
stichting van bizondere scholen de gemeentebelasting
kunnen opvoeren, zal een gemeente als Wieringen
bedekte haar gelaat niet meer.
Thomas greep haar hand. In dit oogenblik voelde hij
de geheele grootheid van Anna's offer. Voorheen ver
trouwde hij op zich zelf, dacht hij, dat hij de ziel der
vrouw kon binden aan dat, wat hij beminde. De ziekte
wrong hem alles uit de handen en hij schaamde zich,
zijn trots leed, omdat hij de oorzaak was van Anna's
voortdurend offer.
Zijn holle oogeii zagen haar met ernstige, oneindige
liefde aan. Anna stond met den rug naar het licht ge
keerd en, terwijl Thomas haar handen streelde, sprak
zij van Ille. Plannen...
Den volgenden dag bracht de post een klein pakje.
Tarwe zat er In... goudgele, zware tarwe van Ille. Lang
zaam. in gedachten, liet Thomas het tusschen zijn vin
gers doorglijden en, terwijl het leven, in een groote
tegenstelling, door zijn spookachtige, magere handen
stroomde, vulden zich zijne oogen met tranen.
Anna's lach was gebroken, verbruikt en in deze mi
nuten, in deze dagen was haar gelaat verouderd
Bulten was reeds het dak van het oude huis verdwe
nen en tusschen de steigers wachtte, als een arme, oude
gevangene, de gele gevel droevig op den dood. Anna
verbeeldde zich, dat het huis zich beklaagde tusschen
het groote steigerwerk. als wist het. dat het was inge
sloten, omdat men het ter dood wilde brengen.
De houweelen begonnen te werken. In een goot liet
men de steenen na3r beneden glijden. Werklieden liepen
over de steigers. Slowakische meisjes droegen de stee
nen naar de karren.
lederen dag. die voorbij ging, werd het huis kleiner.
De werklieden hakten gaten in de muren, gingen dan
op zij en i.cten de muren omvallen Zoo ging het gauwer.
Het doffe gedreun drong door alles heen en bij iede-
Tjonge, daar zit spirit in!
Deze tabak. Hs werkelijk waar,
'ieuer n°9 c'an n s'9aar
.DRAGON"
PUPE VIPGIMIÖ SHAG
6oedMoop door haar
tangzamtn brand.
P/thg en toch niet z waar
Voorpgp oj c/garet
afinuno - G»oni*oef>
wel aan den lijve ondervinden. Ook willen wij wijzen
op een gemeente als Jutfaas. In 1919 gaf deze ge
meente voor onderwijs f 600.— uit, in 1927 f 37.000.—.
Men begrijpc wel,- dat hierin niet begrepen zijn de
salarissen der onderwijzers. Deze vergoedt het Rijk
geheel.
Tengevolge van de stichting eener Christel ij!
school zullen de kosten van onderwijs ook hier i-
zienlijk stijgen en dat, zonder dat het onderwijs
er door verbetert. Deze kosten kunnen op de hu; -
gemeenten verhaald worden in verhouding to! i
aantal leerlingen, dat uit die gemeenten de
bezoekt.
Voorzoover de gemeente Schagen betreft, zijn v
met de kosten wel zoo ongeveer klaar, al zal zoo int
en dan blijken, dat verrassingen en juist niet al i
prettige, niet uitblijven.
Maar voor de buitengemeenten zijn wij er nog ni«
Deze Christelijke school toch zal bezocht worden door
kinderen uit andere gemeenten dan Schagen, die
meer dan 4 K.M. van de school afwonen. Zorgzaam
is de wetgever geweest in dezen;
Kinderen die op meer dan 4 K.M. afstand4?
van de school, die de ouders voor hun kinderen
verlangen, wonen, hebben recht op vervoer
kosten.
Als de school hier in Schagen gevestigd wordt, dan
komen die vervoerkosten voor rekening van de ge
meenten, waaruit de leerlingen betrokken worden.
Ons werd medegedeeld, dat uit de gemeente Z ij p e
een 40-tal leerlingen naar deze school zullen gaan.
Wij weten niet, of dit getal juist is, maar laten we
een oogenblik aannemen, dat het juist is, dan zullen
de vervoerkosten toch zeker per dag en per kind wel
ongeveer 40 cents bedragen. Dit berekend over 40 kin
deren wordt dus f 16.per dag en per jaar 300 X
f 16.f4800.Misschien dragen de ouders iets
bij, maar we zullen toch wel niet ver mis zijn, wan
neer we deze kosten op ongeveer f4000.jaarlijks
ramen; d.i. dus per kind ongeveer f100.Als we nu
hierbij tellen de f 10.die de gemeente vergoeden
moet voor instandhouding der school, dan komt
zoo'n leerling de Zijpe dus op f 110.De kinderen
der Openbare school kosten de gemeente vermot- le
lijk pl.m. f 16.
We begonnen ons eerste artikel met de bewering,
dat. er geen gelijkstelling van openbaar en bizomk-i*
onderwijs was, maar bevoorrechting van het bizon-
der. Was dit te veel gezegd, als we deze getallen zien?
En wo zouden ei1 nog eenigszins vrede mee kunnen
hebben, als
het onderwijs er beter door werd,
een volksbelang er mee gediend werd.
Maar wij meenen, dat het onderwijs c.- niet beter
door wordt, dat de splitsing van ons volk in aller
lei groepen en groepjes van de wieg toi hei graf, g 0-11
volksbelang is, doch dat het naast elkander en ui 1
met elkander leven schade berokkent aan on> volk,
schade brengt aan onze nationale eenheid. Reeds
langs is de oude spreuk: Eendracht maakt macht
door de Nederlanders vergeten. Laten we hopen, dat
te eeniger tijd de Nederlandscho natie tot inkeer
komt en weer in samenwerking en samenleving haar
kracht zoekt.
B.
ren slag viel In Anna's hart Iets in elkaar. Het leek
haar, dat zij, na iederen slag, zwakker werd, alsof do
krachtinspanning van geslachten in haar ineen stortte,
die groote, oude krachtinspanning, waarmee de aller
eerste Ulwings, de verdwenene, de onbekende, de duis
tere, steen na steen hadden gebracht aan den bouw
meester... steenen voor het huis.
Zij dacht aan haar vader. Hij had nog de muren recht
gehouden. En Christoffel... hij was begonnen het huis
af te breken en nu was het einde er al.
De scheur in den gelen muur breidde zich schrik
barend uit. Langzamerhand werd de geheele gevel een
scheur. Men kon er doorheen zien, in de kamers. Van de
straat zagen ook de menschen naar binnen en dit
werkte op Anna, alsof indringerige, nieuwsgierige men
schen in het verleden van haar afgesloten leven zagen.
Hier en daar zat het groene behangsel nog aan de
stukken puin vast. In den hoek gaapte een rond zwart
gat, waaruit men meedoogenloos de kachelpijp had
getrokken: den tunnel van Christoffels feeën. Stukken
van den vloer hingen ln de lucht en de donkere holten
der gespleten schoorsteenen zagen er uit, alsof iemand,
met een grooten, vuilen vinger, langs de wanden had
gestreken.
Aan den anderen kant kwamen reeds de boogven
sters van de gang te voorschijn. Van de straat af kon
men de boomen zien staan in den tuin, Op een keer
stonden zij er niet meer. Toen de groote wagen bolde
rend met hen de wijdopenstaande poort uitreed, her
kende Anna ze allen. Boven op den wagen lag een
korte stam en de gebarsten planken van de ronde bank,
staken tusschen de afgekapte takken uit.
Alles ging .snel, ook de twee steenen beelden lagen
reeds achterover op de straatsteenen. Toen het avond
