AIhiüi Niws-
Aflmrtutis-1 LudMIiil.
In Schagen's Belang
Kiest VAN ERP.
JONGELUI, die gaan trouwen
RONDOM DE CR0ENE TAFEL.
Volksgebruiken met Pinksteren.
M. KLERCQ,
Beide Pinksterdagen GEOPEND.
Arpad Moldovan,
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co, Schagen.
Eerste Blad.
Het feest in de
Meimaand.
SPDHDTlllI UI - DEI HEIDER IEL 211.
KINDERPORTRETTEN,
FAMILIEGROEPEN,
BRUIDSFOTO'S,
Zaterdag 23 Mei 1931.
SCHAGER
74ste Jaargang No. 8870
COÜRAIVT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag. Woensdag. Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerst uit komend nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent ADVERTKN-
TIcN van 1 tot 5 regels f 1 10, iedere regel meer 20 cent (bewtjsno.
inbegrepen» Groofere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN.
De raadsvergadering van Donderdagavond begon
met een allerprettigste mededeeling, nJ. dat de eene
gashouder onzer gasfabriek, in reparatie eenige dui-
renden tegenviel.
Zoo tusschen duim en vinger hadden B. en W. in
een vorige zitting den Raad op de hoogte gebracht
dat de eene gashouder aan reparatie toe was, dat
't geval was begroot op ruim f700, maar dat er nog
wel het een en ander zou bijkomen. Maarde
indruk werd toch gevestigd, dat het wel zou rond-
iloopen en op die gegeven voorstelling van zaken door
B. en W., was de Raad afgegaan en zonder eenige
strubbeling werd de toestemming tot reparatie ge
geven.
Maar wat blijkt nu achteraf?: dat er van eenig
serieus onderzoek geen sprake is geweest en dat de
firma, die de reparatie uitvoert, dat zoogenaamde
onderzoek zelf heeft ingesteld en blijkbaar deze rede
neering heeft gevolgd: laat ons eerst maar beginnen,
dan zijn de beenen nat en zullen wij wel zien hoe
het verder loopt.
En, zóó is het ook afgekomen. De begrooting van
ruim f700 is nu reeds ruimschoots overschreden met
f3000.zegge drieduizend gulden en wij
zijn er nog niet, want wij hebben al een muisje hoo-
ren piepen, dat het nog meer zal kosten.
Het is tegenwoordig op ons Raadhuis toch een won
derlijke boel, en niemand, hoe „regeeringsgezind" of
hij ook moge zijn, zal kunnen zeggen, dat het „roer
van staat" in Schagen in bevoegde en deskundige
handen is. Het is een verregaande nonchalance, die
een behoorlijk zakenman gewoon de handen van ver
bazing ineen doet slaan, hoe het godsmogelijk is, dat
op een dergelijke wijze gehandeld kan worden, en
men zich maar zonder meer aan handen en voeten
gebonden overgeeft aan een firma die nu alles zon
der eenige concurrentie uitvoert en heel natuurlijk
alle risico van het werk op de schouders der ge
meente legt.
Het meest elementaire begrip van zakelijk te han
delen in een kwestie als deze, schijnt den heeren
maar te ontbreken en B. en W. zeilen hier zorgeloos
weer op het compas van een ambtenaar, van wien
wij in Schagen nu al toch jaren weten dat dat com
pas defect is.
Men sloft maar achter elkaar aan in goed vertrou
wen en gemakkelijk verder suffend in het afschuif
systeem, dat het wel in orde zal komen.
Eén man in het college van B. en W. stond ech
ter pal, hij klom, zooals hij in den Raad zelf zeide,
hoven op den gasketel en stond daar „hoog" verhe
ven boven bakkerstrog en deegmachine, alle gevaar
trotseerend,alles in het belang onzer Schager
gemeenschap. Het was een pracht-reclame voor de
a.s. verkiezing.
Maar alle gekheid op een stokje op deze
wijze wordt men aan de heidenen overgeleverd en wij
kunnen geen enkel excuus vinden om zulk een optre
den van B. en W. en hun gasdirecteur goed te pra
ten.
Betalen is ook hier voor Sijmen straks weer de
boodschap!
Teekenend was de verandering der weersgesteld
heid ten opzichte van onze Witte Kruis-afdeeling en
T.b.c.-bestrijding.
Toen deze afdeeling nog niet het geluk had Wet
houder Schoorl als voorzitter te hebben, duurde het
ongeveer een paar jaar voor de subsidie voor deze
nuttige zaak werd verleend en was de tusschenkomst
van hoogere machten noodig, om aan het chicaneeren
van ons gemeentebestuur een eind te krijgen. Thans
loopt alles van een leien dakje en strooit de gemeente
mildelijk met zijn honderden. Ja, het kan verkeeren.
Dat zei Breêroo ook al reeds en die man wist het
wel.
Wij hebben weer het een en ander over den woning
bouw gehoord. En het moet ons van het hart, dat
wat er te dien opzichte thöns in onze gemeente ge
beurt en staat te gebeuren, ons niet sympathiek is.
Wij zijn tegenstanders van het uitgeven van de
gronden op het Heerenbosch voor arbeiderswoning
bouw en daarvan is blijk gegeven in een protest aan
Ged. Staten, dat evenwel geen resultaat heeft gehad.
Ook blijven wij het jammer vinden, zeer verkeerd
zelfs, dat de woningbouw in een klein plaatsje els
het onze, niet blijft ann één vereenigiing. Tal van be
zwaren zullen zich straks voordoen als dat niet het
geval wordt.
Ook de wijze waarop de zaken van „Goed Wonen"
zijn gediend, h. fe'ff niet onze bewondering.
Maar toch, nu de loop der dingen zich zóó heeft
geopenbaard, dat „Goed Wonen", om het zoo eens te
noemen aan bod is, 'het lot getrokken heeft nu
moet men zich ook ia de bouw.v erecnigiing ^Schagen"
daarnaar richt^k.,
Wij zien nu geboren worden een concurrentiestrijd
tusschen twee woningbouwverenigingen met al den
aankleve van dien. En wat niet het minste gevaar is:
wij krijgen aanstonds in Schagen te veel wonin
gen en de onkosten worden voor Schagen te groot
om te dragen.
Wij zien in een woningbouwvereeniging, niet een
vereeniging van particulieren, maar een semi-offi-
cieel lichaam, dat als hulp van ons gemeentebe
stuur de algemeene belangen der gemeente dient
en dan heeft men ook voor alles daarop het oog ge
vestigd te houden en moet men zich afvragen: die
nen wij wel het belang van Schagen, door het op ha
ren en snaren te zetten dat er nog meer woningen ko
men? Woningen moeten alleen gebouwd worden als
ze noodig zijn, maar niet omdat men zich zelf (al is
het dan terecht) gegriefd of gepasseerd acht.
Als wij het voor ligt zeggen hadden, zouden wij ad-
viseeren: welnu, laat „Goed Wonen" nu maar eens
bouwenal hadden wij dan gewenscht op een
andere plaats als daarvoor is aangewezen. Dat zal
al geld genoeg kosten, laat men daar gerust op zijn.
Drijf de uitgaven voor onze gemeente niet hoogcr
op, dan noodig is. Eer wij een paar jaar verder zijn,
zal onze belasting gestegen zijn tot een ongekende
hoogte.
De toekomst biedt nog genoeg perspectief voor
„groote dingen" en ons tegenwoordig gemeentebe
stuur is verlekkerd genoeg op „groote" daden, om
daarop niet met alle kluiflust die in ze is aan te
vallen.
Het kanaal komt en de haven en thans broedt
men op het raadhuis reeds over den aankoop van
een groot aantal hectaren grond, die straks tus
schen kanaal en nieuwen primairen weg vrij en in
Provinciale handen komen. Een heerlijke kluif voor
de wellustelingen op ons raadhuis, die van een onster-
felijken naam droomen, wellicht van een standbeeld
op dat nieuwe industrieterrein dat Schagen groot
en rijk moet maken.
Dit alles is nog een diep geheim, waarover onze
burgemeester al sinds weken als een kip over haar
kuikens waakt, maar dat ons toch al reeds met angst
en beven vervult over wat nog komen zal.
Er is blijkbaar nog niet genoeg geladen op die zoo
zwakke gemeentelijke hooivorkl
Nieuwe wegen kanalen haven ons con
sultatiebureau in gevaar de bewaarschool de
scholen dat alles en nog veel meer vraagt zijn op
lossing en zijn betaling.
Kracht en energie overleg en gepaste durf
doorzicht en voorzichtigheidal die eigenschap
pen zijn in ons a.s gemeentebestuur noodig.
Dat de nieuwe verkiezingen ons zoo'n Raadscollege
mogen brengenin het belang van Schagen.
De algemeene viering dateert reeds van
het begin der vierde eeuw.
Het Pinksterfeest ontleent zijn naam aan het Griek-
sche Pentekonta (vijftig) en werd den vijftigsten dag
na Paschen gevierd. Önzo voorouders noemden het
Sinxten, afgeleid van hel oude Fransche Cinquème,
van quinquagesima de vijftigste dag). Oudtijds
nam men het woord in ruimeren zin op en verstond
men er de geheele periode tusschen Paschen en
Pinksteren onder. Dat waren de vreugdedagen voor
de Christenen, gedurende welke de Handelingen des
Apostelen worden voorgelezen. Men bleef wel aan
den arbeid, maar alle openbare vermakelijkheden
waren verboden.
De eerste Christenen hebben natuurlijk den feestdag
van den Heiligen Geest gevierd, maar een algemeene
viering dateert reeds van het begin der vierde eeuw.
De liefelijkste verschijning bij de Pinkstervreugde
was van ouds de Pinksterbloem of, zooals zij in de
Oostelijke provincies van ons land werd genoemd,
de Pinksterbruid. Elders in dit nummer gaven we
reeds een uitvoerige beschrijving van dit oude Pink-
stergebruik. doch zooals daar wordt beschreven ont
aardde dit mooie feest in het laatst der zestiende
eeuw in een bedelpartij, waarom het „Pinksterbloem-
loopen" in de zeventiende eeuw op de meeste plaat
sen werd verboden.
De Pinksterbloem was de koningin van het feest
in de Meimaand.
De Pinksterman.
De tegenhanger van de Pinksterbloem was de
Pinksterman, die óf als stroopop in den nacht, óf als
een groene man verscheen.
De „Geldersche Volksalmanak" van 1839 verhaalt
hoe meisjes, die zich niet in de sympathie van de
dorpsjongens mogen verheugen, een strooman op
haar dak krijgen.
De jonge boerenzoons houden een vergadering om
te beslissen, welke meisjes. ,(,die zich zoo taai als
leer houden, of van vrijers veranderen als van hand
schoenen", een strooman verdiend hebben. Daarop
worden zooveel verschrikkers gereed gemaakt als
ze noodig hebben, en in het hoolste van den nacht op
de daken der meisjes geplaatst.
Schutterfeesten het papegaaischieten met het
daarna volgende „eerlicken ende lieflicken metten
anderen drincken nae ouder gewoonte ende her-
comste" werden veelal op den tweeden of derden
Pinksterdag gehouden, of ook wel na afloop van de
Pinkstermarkt, waarom dan ook de schuttersgilden
in sommige deelen van ons land „Pinxtergilden" en
in andere de schuttersmaaltijden „Pinxterbieren" ge
noemd werden. Zoo schoten b.v. in 1531 de Amster-
damsche handboogschutters den papegaai in den
Haarlemmerhout op den eersten Maandag na Pink
steren.
In Dordrecht schoot men in vroegere dagen op den
dag na Pinksteren, naar den papegaai en voorheen
vergaderden op dien dag geestelijken, ridders en aan
zienlijke landeigenaren van de provincie Friesland in
den vroegen ochtend onder den zoogenaamden Up-
stal boom.
In de vijftiende eeuw waren in Overijsel de scholie
ren gewend, op Pinksteren een groote hoeveelheid
bloemen te plukken: zij gaven deze den meester, die
ze den magistraat, de geestelijkheid en allen, die de
letterkunde beoefenden, toezond, opdat zij met dit
blijde geschenk hun huizen konden sieren.
Pinksterdrie.
Op tal van plaatsen was het en is het nog op
Pinksteren kermis en op de Zeeuwsche eilanden in
het bijzonder werd op Pinksterdrie met veel luister
de ring gestoken, ondanks een klacht van den Ker-
keraad van Middelburg op 11 Juni 1687 aan de Clas
sis van Walcheren, inhoudende, dat ter gelegenheid
van Pinksteren op verscheidene dorpen van dat ei
land door de boersche jeugd en anderen, dien het 't
minst betaamt, de ring gestoken was en vele wulpsch-
en ongerijmdheden van danserijen en drinkerijen ge
pleegd waren, zelfs met verachting van der predi
kanten vermaningen daartegen. De Classis vernam
een en ander „met droefheid" ende zaak bleef
zooals ze was.
De „Boere-Pinxtervreugt" is door Frans Greenwood
bezongen in den trant van de „Boerekermis" van Rot
gans.
Het Pinksterhouden, dat zoowel in dorpen als ste
den op den Pinkstermaandag plaats had, overtrof
in rumoer en uitspatting verreweg het z.g. „hemel
varen". Daarvan kunnen Amsterdammers en bewo
ners van de residentie op gevorderden leeftijd nu
nog getuigen.
Wie zoo omstreeks het midden der vorige eeuw
zich op Pinkstermaandag bij het krieken van den
dag aan de Muiderpoort te Amsterdam bevond, zag
lieele huisgezinnen naar buiten trekken. En als hij
dan tegen den middag naar de Duivendrechtsche
brug wandelde, ontmoette hij gewis heele dronke
manstroepen; en in de herbergen waren de vechters
bazen in hun element.
En dan de Haagsche boschkermis! In den nacht
van den eersten op den tweeden Pinksterdage of zeer
vroeg in den morgen stroomde het volk naar het
Bosch, waar tenten en kramen waren opgeslagen en
waar gesprongen en gezongen, gedronken engo-
vochten werd.
LuilakkefeesL
De Pinkstergebruiken, welke overigens in vroeger
dagen in veel grooteren getale voorkwamen dan
thans, werden eertijds ingezet met het Luilakkefeest,
een echt volksgebruik, dat wij hier op het platteland
van Noordholland niet kennen dnog wel in Amster
dam) doch in de Oostelijke provincies van ons land
des te meer voorkwam, en nu nog wel voorkomt, al
vergeet vooral niet een bezoek te bren
gen aan de nieuw herbouwde magazij
nen van
Steeds voorradig een groote keuze in
SLAAP-, WOON- en SALON-
- AMEUBLEMENTEN, -
in 80 verschillende modellen.
VLOERZEILEN en APARTE VLOER-
KLEEDEN AFDEELING.
is van het mooie van dit feest in den loop der tijden
ook al heel wat verloren gegaan
Het luilakkspclen komt hierop neer, dot wie op
dien Zaterdagochtend vóór Pinkster het laatst op
staat, voor luilak wordt uitgescholden en tot straf
trakteeren moet. Of men in een huisgezin het laatst
beneden kwam, of op de werkplaats te laat verscheen
of op school of wel als dienstmeisje de laatste was
om met emmer en bezem de straat te schrobben, het
detd er niet toe waar of in welk ambt, vast ais een
paal stond 't: de laatste moest trakteeren en werd
omhangen met papieren en strikken, zoodat do
schande zichtbaar was. Zelfs de koeien konden hier
niet aan ontkomen! In Drente stonden de jongens
en meisjes aan den ingang der weide stilletjes toe te
zien welke koe 't laatst de wei werd ingedreven,
's Avonds werd dan het niets vermoedende beest met
bloeiende braam omhangen on naar de stad geleid.
Ook dit gebruik onderging een ontaarding en ver
viel tot kvvajongensfeest. De straatjongens trokken
voor het aanbreken van den dag met troepen rond en
sleepten de vuile dingen, die ze verzameld hadden
mee. Alle deuren, die ze nog gesloten vonden, bonden
zo vast en hingen aan den knop vuil of een doode
muis of rat en bonsden daarna met veel lawaai da
langslapers wakker. De grond van de gedachte is,
dat 't op het Pinksterfeest, in do heerlijke Meimaand
zonde is om lang in bed te blijven liggen. Wanneer
alles vol zon, vreugde en groeikracht is in de natuur,
dan moet de mensch naar hui ten treden en gedenken
hoe op dat feest aan de menschheid de bovennatuur
lijke verlichting geschonken werd.
Nog een oud volksgebruik.
Tot slot nog een heel oud volksgebruik met Pink*
steren, dat heden ten dage in de provincie Over
ijsel, speciaal in Twente, nog in ecre gehouden wordt
is: de brooduitdeeling in den Ageler Esch. Ten Zui«
den van Ootmarsum en westelijk van Klein Agelo,
strekt zich de groote heuvelachtige mooie Ageler
Esch uit. Op een open plek midden in dien rogge-
csch komen op Maandag na Pinksteren telken jaro
in den namiddag tegen twee uur dc boeren uit do
beide boerschappen Groot en Klein Agelo -amen om
aan de armen van Ootmarsum roggebrood uit te dee
len, naar men zegt met het doel om door hot doen
van dit goede werk het bevriezen en verhagelen van
hun rogge te voorkomen.
in moderne uitvoering.
Fotografische Ateliers
Nieuwe Niedorp. Noord-Scharwoude.
Staatsloten*.
Trekking van Donderdag 21 Mol 1931.
No. 1673 f 1000.
No. 902 7508 17822 leder f 400.
No. 1415 7844 leder f 200.
No. 1459 1903 6872 7570 7884 15727 2(M31 ieder f 100.
Prijzen van 1 70.
43 262 289 317 329 532 558 560
713 897 909 1019 1071 1078 1272 1325
1374 1474 1591 1785 1900 1970 2038 2061
224C 2279 2323 2337 2390 2417 2320 2578
2853 2917 3034 3082 3139 3194 3329 3454
3475 3612 3662 3683 3735 3952 3953 4103
4119 4320 4501 4547 4643 4894 4981 5063
5371 5398 5415 5498 5545 5854 6101 6330
6556 6736 6803 6861 7226 7242 7715 7782
7845 7903 8111 8131 8169 8343 8497 8581
8670 8697 8856 8985 8990 9031 9219 9314
9570 9653 9680 9695 9905 10018 10037 10043
10249 10333 10396 10765 10778 10826
11020 11048 11203 11383 11385 11526 11767 11770
11994 12050 12142 12189 12200 12617 12772 12988
13155 13426 13602 13724 13814 13851 13909 14020
14100 14246 14392 14617 14783 14917 14944 14994
15024 15079 15111 15118 15190 15202 15319 15419
15557 15600 15651 16008 16035 16250 16334 16440
16469 16501 16560 16571 16716 16830 16916 17043
17048 17095 17260 17458 17528 17860 17889 17962
17989 18028 18047 18299 18314 18366 18528 18566
18691 18742 18906 18954 19003 19078 19318 19439
19541 19552 19645 19819 19963 20281 20471 20661
20715 20913