SchagerCourant
Het onweer
boven ons land.
ALLES MOET WEG
Tweede Blad.
De ballontocht van Piccard.
G. ANNEVELDT, Dorpen, Laan, Schagen.
Begrooting van Ned.-Indi
Door den trein gegrepen.
Dreigend conflict in de Engelsche
machine-industrie.
Noodlottige zandstorting
in Egypte.
Verslag inzake den aanleg van Provinciale
wegen voor doorgaand verkeer.
Steun voor leerlingen van Vlieland.
Zaterdag 30 Mei 1931.
74ste Jaargang. No. 8873
ERVARINGEN IN DE STRATOSFEER.
Uit de notities van den professor. De
voornaamste waarnemingen volkomen
geslaagd. Door de tweede flesch zuur
stof gered.
(Zie ook Pag. 1, Eerste Blad.)
Aan de hand van een aantal notities, welke prof.
Piccard tijdens zijn vlucht naar de stratosfeer op
klein bloc-notes heeft gemaakt, in zooverre ze hem
uit wetenschappelijk oogpunt belangrijk leken, heeft
hij in een gesprek met journalisten, voor wier her
haald aandringen om bijzonderheden hij tenslotte ge
zwicht is, de resultaten van zijn welgeslaagde vlucht
uiteengezet.
Professor Piccard wees er speciaal op, dat een
deel der instrumenten wel is waar uitstekend heeft
gefunctionneerd. doch dat sommige andere instru
menten niet aan de gestelde verwachtingen hebben
beantwoord. Volkomen geslaagd zijn de metingen
van het door de komische straling teweeg gebrachte
geleidend vermogen van gassen.
EEN DRAADLOOS OVERGEBRACHTE FO
TO VAN DE START TER OPSTIJGING IN
DE STRATOSFEER. NU IS DE BALLON
NOG LANG UITGEREKT, MAAR VOL
GENS BEREKENING ZOU HIJ OP 14 a 15
DUIZEND METER HOOGTE BIJ GERIN-
GEN DRUK VAN DE OMRINGENDE LUCHT
GEHEEL BOL STAAN.
Pas op de geweldige hoogte van 15000 Meter kon
met de voornaamste metingen een aanvang worden
gemaakt. De grootste hoogte, namelijk 16.000 M.,
werd door de geleerden reeds om 7 uur 45 des och
tends bereikt. De atmosferische druk bedroeg op dat
oogenblik 76 m.M. kwik, dus omstreeks één tiende
van den atmosferischen druk op den beganen grond.
(Een luchtdruk, waarin het dus onmogelijk geweest
tou zijn om voldoende adem te halen; vandaar de
luchtdicht afgesloten gondel.)
Een wijze voorzorgsmaatregel. Tempe
ratuursverschil in en buiten den gondeL
Een geweldige hitte.
Van buitengewoon belang voor het gelukken van
den tocht was de juist gebleken maatregel van den
onderzoeker geweest om. niet zooals hem aangera
den was. slechts écn zuurs tof flesch, doch den dub
belen voorraad mede te nemen.
Voor zoover Piccard had kunnen nagaan, bedroeg
de snelheid, waarmee de ballon afdreef, gemiddeld
15 M. per seconde. Daar men van den gondel uit,
slechts een klein deel van het landschap kon waar
nemen, was een nauwkeurige oriëntatie echter uiter
mate moeilijk.
Buiten den gondel bedroeg de temperatuur in de
stratosfeer 55 a 60 graden onder 0. Daarentegen was
het binnen den gondel ten gevolge van de zonbe-
etraling zeer warm. Op een gegeven oogenblik be
droeg de temperatuur er zelfs 41 graden boven het
vriespunt, zoodat tusschen buiten- en binnentempe-
ratuur het enorme verschil van omstreeks 100 gra
den te constateeren viel.
Ten gevolge van deze geweldige hitte werden de
beide luchtreizigers door hevigen dorst gekweld. Dat
Piccard twee flesschen zuurstof had meegenomen
en niet slechts één flesch. zooals men hem had ge
adviseerd bleek een wijze voorzorgsmaatregel te
zijn geweest. Ongetwijfeld had hun, naar Piccard
verklaarde, deze tweede flesch het leven gered, aan
gezien zij bij de landing nog slechts voor een uur
zuurstof overhadden. Vooral onze snel slinkende
zuurstofvoorraad noopte ons ten slotte ten spoedigste
te landen, daar de 350 K.G. ballast, waarover wij bij
het einde van onzen tocht nog beschikten, ons wel
licht toch in staat zouden hebben gesteld, voldoende
hoog te stijgen, om met de landing tot den volgenden
ochtend te wachten.
De landing.
De landing aldus besloot de professor het in
terview geschiedde vlot. De gondel raakte den bo
dem eenige malen en kwam toen stil te liggen. Tij
dens het landen hadden we nog 350 kg. ballast aan
boord, d.i. veel meer dan waarop wij gerekend had
den. Wij hebben het niet dui ven riskeeren, nog meer
ballast uit te werpen, daar we dan in nog hoogere
regionen waren terecht gekomen, wat wij onder alle
omstandigheden wilden vermijden.
In verband met de snelle vermindering van den
voorraad zuurstof, waren we genoodzaakt zoo snel
mogelijk te landen. Pas in de laatste oogenblikken
Raven wij veel ballast vrij. om te voorkomen, dat de
gondel al te hard op de aarde zou neerkomen.
Bijzonderheden over de landing.
Wolff meldt uit Ober-Gurgl:
De landing had plaats op een sneeuwvlakte van
ongeveer 2500 m. lengte en zij geschiedde met zooveel
vaart, dat de instrumenten stuksloegen(l) en de
kleeren van de onderzoekers stuk scheurden. Als
historisch bewijsstuk is van de gescheurde broek van
dr. Kipfer een photografie genomen.
Professor Piccard was over de snelle stijging,
waarbij de ballon in vijfeentwintig minuten reeds op
15.000 m. hoogte kwam, in zooverre minder goed te
spreken, dat hem daarbij eigenlijk de tijd voor me
tingen had ontbroken. De ballon schudde trouwens
geweldig. De metingen betroffen de zg. hoogtestraling
en deze kunnen in de hoogere stratosfeer beter wor
den gedaan, omdat de lucht er ontbreekt. Maar met
den ballontocht had de onderzoeker toch eigenlijk
dit willen bewijzen, dat het mogelijk is in een afge
sloten gondel tot in de stratosfeer door te dringen,
hetgeen voor de luchtscheepvaart van belang is.
De ballon geborgen.
Laatste berichten:
De ballon van prof. Piccard kon gisteren reeds
worden geborgen. Gistervoormiddag is de professor
naar de plaats, waar hij geland is, teruggekeerd. De
ballon werd voor het vervoer gereed gemaakt. De
gondel zal voorloopig ter plaatse blijven liggen. Vast
gesteld kon worden, dat de twee luchtvaarders bij de
landing van geluk hebben mogen spreken Zij zijn op
een niet ongevaarlijk gedeelte van den gletscher te
rechtgekomen en waren nochtans ongedeerd.
De apparaten.
Ir. Kipfer is bij den gondel achtergebleven om te
zorgen, dat de verschillende wetenschappelijke ap
paraten goed behandeld en veilig vervoerd worden.
Gisteravond waren verschillende toestellen al ge
borgen.
Zware hagelslag vernielt 100 H.A. bouwland
rond Princenhage. De schade op ruim
f 70.000 geschat-
In vervolg op de berichten in het Derde Blad over het
noodweer dat Donderdag boven ona land heeft gewoed,
wordt nog gemeld, dat tijdens een zwaar onweer, dat
boven Princenhage bq Breda en omgeving losbarstte,
een zware hagelslag ontzettende schade toegebracht aan
de te velde staande gewassen. Te Overa ia ongeveer 100
H.A. bouw- en tuingrond beplant met aardappelen, ha
ver. rogge voederbieten, aardbeien, frambozen en boonen
totaal vernield.
De verwoesting is zóó, dat de eigenaars van den oogst
niets meer te verwachten hebben. Van alle kanten heb
ben de getroffenen zich gemeld bij het bestuur van den
Boerenbond te Princenhage om steun en vergoeding voor
de geleden schade.
De secretaris van den Bond is er met eenige deskun
digen dadelijk op uitgetrokken om de verwoestingen op
te nemen. Op het oogenblik wordt de schade door deze
commissie van onderzoek reeds geschat op f 00 4 f 70.000
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat dit bedrag bij
nader onderzoek nog aanmerkelijk zal stijgen.
Een dertigtal boomen ontworteld.
Tusschen Montfoort en Woerden zijn gistermiddag een
dertigal boomen ontworteld.
De bliksem In een school geslagen. Ge
lukkig zonder ernstige gevolgen.
Tijdens een hevig onweer sloeg Donderdagavond de
bliksem in de R.K. school te Barger Compascuum, ter
wijl er les werd gegeven. Gelukkig werd geen brand
veroorzaakt, zoodat alleen een hevige schrik het ergste
was.
De bliksem In een voorraadschuur. Tot
den gTond toe afgebrand.
Onder Linschoten is de bliksem geslagen in een
groote voorraadschuur van den veehouder M. Buis, in
Kromwijk, behoorende tot de hoeve Leeuwenstein. De
schuur is tot den grond afgebrand.
Eenig landbouwgereedschap ging In de vlammen op.
Verzekering dekt de schade.
Zwaar noodweer om Ngmegen. StTaten
en wegen in stroomende rivieren herschapen
Gistermiddag omstreeks 5 uur heeft boven Nijmegen
en omgeving een zwaar weer gewoed.
Tegen kwart voor vijf kwam uit zuidelijke richting
het onweder opzetten. De lucht was roetzwart en spoe
dig schoten felle bliksemstralen door het luchtruim,
vrijwel onmiddellijk gevolgd door knetterende donder
slagen. Merkwaardig genoeg viel tijdens het eerste kwar
tier, dat de bui woedde, geen druppel regen, maar kort
daarna brak plotseling een wolkbreuk van ongekende
hevigheid los, gepaard gaande met een geweldige hagel
bui.
Binnen enkele oogenblikken stonden verscheidene
straten blank en werden vooral de sterk hellende stra
ten en wegen in woest stroomende rivieren herschapen
Enorme watermassa's kwamen den Berg- en Dalschen
weg afstroomen en het Mariaplein geleek na enkele mi
nuten een fel bewogen meer.
Langs de St Jorisstraat en de Burchstraat stroomde
de vloed voort en spoedig was ook de Groote Markt in
een binnenzee herschapen, vanwaar het water zich langs
de stile Hezelstraat omlaag stortte. Deze straat leek wel
een banjirende kali en aangezien de riolen met geen mo
gelijkheid den geweldigen stroom konden verwerken,
drong het water aan alle kanten de kelders en huizen
binnen, waardoor groote schade werd angericht. De wa
termassa ontwikkelde zulk een kracht, dat de riooldek
sels afgerukt werden en aan het benedenste gedeelte
van de straat de putten ware fonteinen werden, waaruit
een dikke waterstraal eenige meters hoog opspoot. Met
donderend geraas stortte het water zich langs de kerk-
trappen bij de St. Stevenskerk, zoodat deze enorme wa
tervallen geleken.
De dakgooten konden al evenmin den zondvloed verwer
ken, waarvan het gevolg was, dat in tal van huizen het
water naar binnen stroomde. Dit was o.a. het geval in
het hoofdpostkantoor. In de groote zaal, bestemd voor
het publiek, kwam door de zoldering en het glazen dak
een geweldige waterstroom neer, zoodat deze zaaJ spoe
dig diep onder water stond en de loketten niet meer
voor het publiek te bereiken waren. Met onstuimig ge
weld stroomde het water door de deuren naar buiten
De dienstlokalen bleven echter van wateroverlast be
vrijd, zoodat vrij kort na de bui de postdienst zijn ge
wonen gang weer kon gaan.
Gedurende bijna een half uur was het verkeer hx de
stad volkomen gestremd en eerst nadat de Gemeente
reiniging met man en macht de verstopte riolen vrij ge
maakt had. keerde een normale toestand terug.
Het wegdek is hier en daar ernstig gehavend. Enkele
hulzen en boomen werden door den bliksem getroffen,
doch nergens ontstond brand, terwijl voor zoover be
kend, zich geen persoonlijke ongelukken voordeden.
In de Over-Betuwe groote schade aan het
gewas.
Ook de Over-Betuwe heeft zwaar van het noodweer
te lijden gehad. De zware slagregen en de bagelval heb-
Wegens verplaatsing der zaak, honden wij gedurende
4 weken uitverkoop van onzen geheelen voorraad
merk-RIJWIELEN, in kleuren, verchroomd en zware
uitvoering, tegen inkoopsprijs. Ook Onderdeelen.
Nog enkele goede gebruikte D.- en Heerenrijwielen.
ben aan het gewas groote schade aangericht In de om
geving van Lent werden groote complexen bouwland
en tuinderij onder water gezet, waardoor veel jonge
groente en aardbeien verloren zijn gegaan. Boven Bom
mel ontlastte zich een buitengewoon zware hagelbui.
Stukken ijs van de afmetingen van flinke kinkkers vie
len hier neer. waardoor duizenden ramen van de kweeke-
rijen verbrijzeld werden en zelfs de ruiten van de wo
ningen het hier en daar ontgelden moesten.
Een boerderij verbrand.
Tijdens een hevig onweer sloeg gisteravond de blik
sem in de boerderij van den landbouwer Mellendijk te
Zelheoi. De hoeve werd geheel In de asch gelegd.
Te Azewyn (gem. Bergh) is een schuur van den
landbouwer Berendsen door den bliksem getroffen en ln
brand geraakt. Bij het afzenden van dit bericht was
het vuur nog niet gebluscht; het woonhuis werd ern
stig bedreigd. Verschillende telefonische verbindingen
zijn gestremd.
Ook boven Arnhem een ontzettend noodweer.
Ook boven Arnhem heeft een ontzettend noodweer ge
woed, dat met zware hagel- en regenbuien gepaard
ging. Groote hagelsteenen raasden op de daken neer
en stoven door de straten, waarbij men op de hevigste
momenten meende, dat een wolk tusschen de huizen
stond. Na enkele minuten stroomden dakgooten over en
het regenwater spoelde over de rloolranden, zoodat de
straat werd tot een breede gracht. Vooral die straten en
wegen, waarop stijl-afloopende zijstraten uitkomen, had
den het ernstig te ontgelden Het verkeer, het tramy
verkeer vooral, had door deze overstrooming veel te
lijden.
Het trambuisje op Plattenburg was voor de passa
giers geisoleerd, van hier tot aan den Paaschberg. over
een afstand van 300 M.. stond het water zoo hoog, dat
automobilisten en trams dentocht aanvankelijk niet
♦waagden. Een enkele held die den zeereis aanvaardde,
bleef steken, en kon zijn two-seater niet verlaten. Man
nelijke en vrouwelijke wielrijders, die er een sport van
maakten, zagen we na een tuimeling door het water
waden tot aan hun kniëen.
De Geitenkamp heeft het ook weer ernstig te kwaad
gehad, evenals het voriR jaar, toen bij een soortgelijk
noodweer de riolen al het water niet konden verwer
ken.
Nabij den Roeendaalschen weg, aan de Oostzijde van
de Bronbeeklaan, die deels was weggespoeld op dit punt,
had zich een moddervijver gevormd van ruim een meter
diepte, waarvan al het water via een duiker onder de
Bronbeeklaan door, een groote bloemisterij overstroom
de, die ten Zuiden van den Geitenkamp is gelegen en
door dezen wateroverval zeer veel schade zal hebben
geleden.
De steile straten van den Geitenkamp hebben veel te
ontgelden gekregen. Vele trottoirs waren geheel wegge
spoeld, groote gaten waren in de rijwegen geslagen, en
alles was overdekt met een decimeter dik slib.
De arbeiderswoningen van de Centrale Woningstich
ting aan den Hommelschen weg nabij Onder de Linden
gaven het troostelooze beeld van een waren watersnood
In aller ijl hadden de bewoners eenig huisraad in vei
ligheid weten te brengen, maar konden toch niet verhoe
den. dat ondanks de zakken zand, waarmee voor- en
achterdeuren werden gebarricadeerd, woonkamers, slaap
kamers en keukens geheel overstroomden. Mannen en
vrouwen waadden er soms tot aan de knieën door het
water Gemiddeld kwam het water in deze laaggelegen
huizenrij to t op 40 c.M. hoogte.
De Zijpsche weg en de gedeelten, onder aan de Paul
Krugerstraat, stonden blank, terwijl gemeentewerken
hier en daar moest ingrijpen om een wegdek te herstel
len of de bewoners bij te staan b ij de overstrooming.
Tegen zeven uur werd het Venetië aan den Rjjn weer
het Arnhem van even te voren.
INBRAAK BIJ DEN DEENSCHEN GEZANT
IN DEN HAAG.
Wij lezen in de Haagsche Crt.:
Naar ons ter oore komt, is er onlangs ingebroken
in de woning van den Deenschen gezant aan het Be-
zuidenhout. Een gemaskerd man heeft zich op een
nacht toegang verschaft tot de woonvertrekken van
den gezant, den heer Harald Scavenius, en zich, na
bedreiging van mevrouw Scavenius, met een bedrag
aan geld uit de voeten weten te maken.
Zijn we wel ingelicht, dan zou de dader, die vroe
ger tot het huispersoneel heeft behoord, door de po
litie zijn gearresteerd.
IN BRAND GEVLOGEN.
Donderdag had de 21-jarige dienstbode van den
heer Remmeling te Doetinchem het ongeluk, dat haar
kleederen in aanraking kwamen met een brandende
petroleumkachel, met het gevolg dat zij met zware
brandwonden overdekt, in het ziekenhuis moest wor
den opgenomen. Haar toestand is bedenkelijk.
EEN FLINKE OUDE DAME.
Mevrouw de wed. Slegt, wonende Van Bylandts-
straat 154, Den Haag, heeft gisteren haar 102en ver
jaardag gevierd. Zij is de oudste inwoner van Den
Haag. Mevrouw Slegt geniet nog een goede gezond
heid en was zeer onder den indruk van het hulde
betoon dat haar gebracht werd.
In den loop van den middag kwam mr. dr. Wester
man, chef van het kabinet van den burgemeester, de
gelukwenschen van den burgemeester aan mevrouw
Slegt overbrengen.
Goedkeuring door de Eerste Kamer
De begrooting van Nederlandsch-Indië ie gister door
de Eerste Kamer goedgekeurd met de stem
men van de S.D.A.P. en bij het Defensiehoofdstuk ook
die van de v.d.-leden tegen.
In zijn antwoord aan de Kamer had de minister ten
aanzien van de Indische Financiën opgemerkt, dat het
thans gaat om de handhaving van het crediet van Indië
Nogmaals gaf hij te kennen, dat de salarisverlaging vol
strekte noodzakelijkheid is; zij is o.i. volkomen geoor
loofd. Bovendien zijn de Indexcijfers in de laatste maan
den met 6 a 7 procent gedaaid.
Vier arbeiders gedood.
V.D. verneemt uit Warschau:
Tengevolge van een ongeluk nabij het station Wl-
caohuetz zijn Donderdag vier arbeiders om het leven
gekomen. Óp de spoorbaan, die op dit traject dubbel
spoor heeft, waren twaalf arbeiders aan het werk toen
een goederentrein naderde. De arbeiders gingen zoolang
op het tweede spoor staan tot de goederentrein ge
passeerd was, doch op het zelfde oogenblik naderde
een sneltrein uit tegenovergestelde richting. Acht ar
beiders konden nog tijdig op zij springen, doch de
andere vier werden door den trein gegrepen en gedood,
Een milljoen arbeiders er hg betrokken.
t
In de Engelsche machine-industrie dreigt een looneon-
flict De arbeiders eischen de invoering van de veertig-
urige werkweek met behoud van het tegenwoordige
loon. De patroons daarentegen willen de 48-urige werk
week handhaven en de loonen tegelijkertijd verlagen,
Daar beide partijen soherp tegenover elkaar staan,
houdt men rekening met de mogelijkheid van het uit
breken eener staking
In de machine-industrie zijn meer dan een mUlioen
bij de vakvereenigingen aangesloten arbeiders werk
zaam.
Veertien personen omgekomen. 1
i'!
Reuter seint uit Kairo:
Vijf arbeiders die op een zandheuvel bij Luksoi1
aan het werk waren, zijn door een zandafschuiving
bedolven. Deze bedolf eveneens negen mannen, die
den arbeiders te hulp kwamen. Alle bedolvenen kwa
men om het leven.
GOEDERENTREIN ONTSPOORD.
Veel vertraging.
Op het stationsemplacement te Alphen aan den Rijn
is gisteren een goederentrein ontspoord, doordat de
machinist een signaal van den rangeerder verkeerd
begreep en achteruit reed. De trein botste daardoor
tegen de sluitstukken bij den wissel van het hoofd
spoor, met het gevolg dat drie wagens uit de rails
liepen.
Het verkeer ondervond veel vertraging, doordat alles
over enkel spoor moest worden geleid. Spoedig was
een werKwagen uit Leiden met personeel ter plaatse,
zoodat men om één uur de baan weer vrij had. Er
zijn geen persoonlijke ongelukken gebeurd.
SCHIP VASTGEHOUDEN.
Wegens onzeewaardigheid. Het water
stond in de ruimen.
Op last van de scheepvaartinspectie is Donderdag
namiddag te ÏJmuiden vastgehouden het Spaansclie
stoomschip Oyarsum, kapitein José Menaca. Het schip
had zijn lading gelost bij het Hoogovenbedrijf te Vel-
sen en wilde daarna naar zee terugkeeren. Het bleelc
evenwel, dat het water in de ruimen had en niet zee
waardig was.
Dit verslag, gedateerd 13 Mei 1931, doch eerst nu
rondgezonden, sluit aan bij dat van 24 September
1930. Wij stippen enkele punten aan, die voor ons
ressort van belang zijn.
Voltooid zijn de opmetingen van de wegen: Hoorn-
Enkhuizen over Venhuizen; Omval—Rijksweg; Lim-
men—Bakkum.
Onder handen is nog de opmeting van het ge
deelte der spoorbaan SchagenWognum, dat be
stemd is om tot Provincialen weg te worden inge
richt.
Grondboringen zijn verricht in de wegvakken.
Schagen-Oudesluis; Schagen-Stolpen; Schagen-Kol-
horn.
Van den weg Stolpen-Schagen-Kolhorn is de vol
ledige situatieteekening gereed.
Tracé Koedij k-A artswoud.
Nadat de plannen voor den weg door Gecstmer-
ambacht waren uitgewerkt, is met de belanghebben
den een voorloopige bespreking gehouden over het
plan en over het medewerken van de streek aan het
totstandkomen van den weg. Deze bespreking heeft
geleid tot het instellen van een commissie, waarin
de belanghebbende polder- en gemeentebesturen, met
uitzondering van dat van de banne Oudkarspel, zijn
vertegenwoordigd.
Tracé Hembru g-L i m m e n.
Hieraan wordt op verschillende plaatsen hard ge
werkt en enkele kleine vakken zijn reeds klaar. Deze
weg loopt door een zeer moeilijk terrein. In de buurt
van de Hembrug is bijv. een stuk van pl.m. 100 M.,
dat sterk verzakt. Nadat hier de fundeering was ge
legd. deed zich nog een verzakking voor van ander-
halven meter. j
Aansluitende te I.immen aan den Rijksweg Alk
maar-Haarlem wordt deze weg met een paar jaar
een uitstekende verbinding met Amsterdam. Het
overzetveer over het Noordzeekanaal komt naast de
Hembrug en is reeds bij het Rijk in uitvoering.
Na de opheffing van de Zeevaartschool op Vlie
land stelden het Rijk en de Provincie enkele studie,
beurzen beschikbaar voor jongens van dit eiland,
die elders een soortgelijke school bezoeken.
Deze steun loopt tot 1 Sept. 1931.
Ged. Staten stellen nu voor ze te verlengen tot we-
deropzeggenstoe.
Elke beurs bedraagt ten hoogste f200 per jaar en
jaarlijks worden er niet meer dan 5 verleend.
Het betreft leerlingen, die den tweejarigen cursus
volgen, de afdeeling voor derde stuurlieden of dit
voor de kleine vaart.