Uit de werkplaatsen ,]er Wetenschap. Kort verhaal Het bankje Tan honderd. Veilingsoverzicht Warmenhuizen Het „wasschen" yan pootaardappelen. Het gestolen luchtballonnetje De geschiedenis van twee deugnieten. Planten in Kamer en Tuin. bacillen-noodlot. beluisterd, onderzocht en electrisch gedood. door Prof. Dr. C. KRAMER. Van de tegenwoordig zoo buitengewoon ontwikkelde xwakstr oom techniek is misschien niets zoo verwonder lijk als eenerzyds het fabelachtige gemak, men zou bijna kunnen zeggen élégance, waarmee de verschillen de natuurkrachten in elkaar veranderen, en anderzijds de waarlijk geweiuige versterkingen van c? zwakste «beurtenissen, waartoe de versterkings-techmek ons lo itaat stelt Wij veranderen geruisch in electricitelt, eectriciteit in licht en omgekeerd. Geluid, afbeeldingen, ltroomenergie gaan in elkaar over even gemakkelijk! wy iets in het Fransch, Duitsch of Engelsch1 vertalen. Het gesproken woord in Amerika wordt in Europa hoorbaar alsof er geen onmetelijke oceaan taaschen lag en men behoeft het geluid slechts te versterken, om de woorden op „Luidsprekersterkte" tê ontvangen. geluidgevende bacillen. Bet is daarom geen wonder, dat de gerulschlooze gtilte, welke tot nu toe in het leven der bacillen beers'cbte, moet wijken voor het geluid. Dat men te- puwoordig met zijn eigen ooren het gras kan hoo- jg groeien is niets buitengewoons meer, waarom zou- iat wij dan ook niet de bacillen beluisteren? Toch is Xsog een buitengewone prestatie, die een technicus gleden beeft geleverd. Eerst komen de kleine knok wezens onder een microscoop. Het vergroote valt niet in het menschelyk oog, maar in een -xtrn, kuntsmatig oog, n.1. de photocel. Deze zet het In electricitelt om. Kortgeleden heeft men belang de verbeteringen aan dit apparaat aangebracht De •totocel doet nu haar plicht, zij verandert de licht jaren der bacillen in electrische stroom, als het licht ktfer is in sterke, ais het donker is in zwakke droompjes. Wij helpen nog een handje mee door U* Ijclllen te verven. Dan gaat het beter. De bacillen laten zich door onze proefnemingen in hun doen en jaten niet storen, zij weten trouwens niet, dat zij onder «en microscoop liggen, dat hun door de microscoop opgevangen en door de photocel in stroom veranderde Hebt door een luidspreker in geluid wordt omgezet, die nu aan leder die het hooren wil en misschien ook aan ben, die het niet hooren willen, van hun doen en laten vertelt We moeten nu slechts afwachten, wat de resultaten van deze proefnemingen zullen zijn en of men door het toedienen van een bijzondere voeding veranderingen in het geluid kal waarnemen. nieuwe wegen der bacillen- bestrijd ing- Gelukkiger zullen de bacillen door deze uitvinding niet worden. De moderne wetenschap bestrijdt ze mat alle haar ten dienste staande middelen, want in de meeste gevallen zijn ze voor de menschen weinig be minnelijke buurlui Maar nu worden de allernieuwste scheikundige en electrotechnische ontdekkingen tegen hen in het veld gevoerd. Men heeft ontdekt dat de natuur met werkelijk verbazingwekkende spaarzaam heid werkt In talrijke gevallen zijn, ten eerste, slechts ongelooflijk kleine hoeveelheden van een stof noodlg om een zekere werking te voorschijn te roepen en ten tweede worden deze geringe hoeveelheden niet ver bruikt maar blijven onveranderd en steeds tot nieuwen arbeid bereid. Alleen hun aanwezigheid reeds is vol doende. Aan hun werkzaamheid of werking is het waarschijnlijk toe te schrijven, dat de natuur met een gemak werkt dat de chemicus wel nimmer zal berei ken. Terwijl de chemicus steeds moet letten op de juiste hoeveel heden en de Juiste temperaturen, werkt de natuur onbekommerd en trekt zich van dergelijke futiliteiten niets aan. Ze bouwt daarbij stoffen op van een dusdanige samenstelling, die voo. ons tot nu toe onbereikbaar z^n. De moderne wetenschap gaat thans ook met dergeiijke kleine hoeveelheden werken om bacillen te dooden. Hiertoe heeft men een katalygator noodig. Een dergelijke, katalytisch werkende stof is het metaal, in de eerste plaats het zilver. Voor de kosten behoeven we niet terug te schrikken, want een werk zame zilveroplossing bevat per liter slechts een 15—60 millioenste gram zilver. Deze metaalwaarde komt na tuurlijk niet in aanmerking. De oppervlakte van het zilver wordt allereerst sterk vergroot, een z.g. zilver- spons ontstaat, dat veel overeenkomst vertoont met de reeds bekende „Platina spons". Men spreekt ook wel van Katalyne-zilver. Verwonderlijk is het dat men met de tegenwoordige methoden zulke minimale hoe veelheden kan aantoonen. het wonder van het zilver Het opgeloste zilver vertoont zich in den vorm van ionen, d.w.z. zijn eigen atoom is gesplitst Elk atoom heeft zijn eigen, vaste electrische lading. Deze is het waarschijnlijk, die de bacteriën niet kunnen verdra gen, want zij worden er tenminste door gedood. De op- lossing werkt dus steriliseerend. Het is ook gelukt aan te toonen, dat de gedoode bacillenlichamen met zilver waren overdekt maar vermoedelijk gaat de doodelijke werking toch van de electricitelt uit en niet van het zilver. Het is niet noodig, dat elke liter van een steriel te maken "vloeistof de bovengenoemde hoeveelheid van een 1560 millioenste deel zilver Inhoudt Twee liter van een dergelijke vloeistof zijn voldoende om zegge en schrijve 2 millioen liter water kiemvrtj te maken. Thans ls men bezig filterwerken te bouwen, waarbij het zand door zilver gesteriliseerd wordt Waterwerken, zwembaden en derg. zullen eveneens op deze wijze kunnen worden behandeld. Het is natuurlijk zeer voordeelig, dat de zilver ionen hun bacteriëndoodende, steriliseerende werking zeer lang behouden. Niet alle bacillen worden op deze wijze door zilver gedood, doch dat zijn bacillen, waar de menschen geen last van hebben. Voor de menschen zelf zijn ook de geringe zilveroploaslngen onschadelijk. Deze hoeveel heden zijn altijd nog kleiner dan die een mensch bin nen krijgt als hij met een zilveren vork eet WD hadden lang, héél lang, en veel, héél veel ge dronken. Pablo en ik. Wij zaten in den war men Septembernacht voor het café op wiebe lende rieten stoelen en herinnerden ons we.- imarvaag, maar toch met groote 9pijt onze leege zak ken. De laatste pesos rammelden thans in den zak van dea „mezo" en bij ons rammelde er niets anders dan CBM sleutels. Desalniettemin was het ons onbeschrijfelijk genoegelijk te moede. De wijn, een voortreffelijke zoete Malaga, had onze stemming vleugels gegeven waarmee we naar za liger gewesten waren gevlogen. Wij zagen, ofschoon het nacht was, de wereld in het rozigs te licht; wij hadden elkaar na jaren op de meest toevallige manier eindelijk weer eens ontmoet; wij waren in de stad der steden: Madrid; wij waren gelukkig. Pablo, de koning van de fortuinjagers en nietsdoeners had me juist zijn laatste avonturen verteld in ruil voor de verbalen die ik hem gedaan had over mijn manier om twnder geld /door de wereld te komen en dan nog een goed leven te hebben. Het spreekt vanzelf, dat ik tegen hem niet op kon, maar men moet niet vergeten, dat hij wel langer in do praktijk was dan ik. Wij rookten nog onze laatste sigaret en stonden toen, o? ttnlgszins wankele beenen op. Terwille van onze poota vriendschap liepen we gearmd op, langs de Paseo Itocha naar de groote Neptunus-fontein, waar we «ii owj den rand bogen om de dansende sterren in het M tellen... Het *u heel stil om ons heen. Plotseling werd de stilte verstoord door de harde voet stappen van twee agenten, die in een kring om ons heen liepen, en ons van terzijde scherp opnamen. Het begrip .Agent" deed mij in een oogenblikkelijke gedachtensprong eraan denken, dat ik geen geld meer had en ook weinig ■uitzicht om voorloopig iets te krijgen. Zpoals dat gaat, ^"erd ik direct broodnuchter en somber gestemd, zóó op vallend, dat Pablo het niettegenstaande zijn vroolijken KW* bemerkte. -Nu ai een kater?" lachte hij. Ik Zachte zuurzoet en geeuwde alvast bij de gedachte Ik nu te vofet dwars door de heele stad naar huis noest Een frissche wandeling! •Non, saluut," zei ik, en stak mijn hand uit om af- •caeid te nemen van Pablo, want ik voelde wel. dat ik b|j hem moest blijven. De Hemel alleen zou weten *anneer ik thuis zou komen als ik in Pablo's gezelschap bleef. ..Ga Je nu al naar huls?" derd. vroeg Pablo, zeer verwon- •Ja, natuurlijk, Je moet niet vergeten, dat het voor mij wandeling is van een paar uur!" .Je gaat toch niet wandelen? Ben je gek? Wandelen!? erwjjl er nog auto's op de wereld zijn?" Pablo keek me 1MVK** San' ,,^'e€n' beste vriend, lieve vriend, ja eigen- ik de een*8e vrlend dien ik ooit gehad heb, zou jou naar huis laten wandelen? Nooit! In der eeuwig- eed niet! Wij gaan in een auto naar huis!" dip Pabl0-" 261 .dat vind ik natuurlijk erg aar- g van Je; bedenk echter wel, dat jij, evenmin als ik, ««n centesimo op zak hebt, hoe wil je betalen?" H*. ba! Betalen!" PaWo brulde het uit van n lach en sloeg zich op de knieen. „Je hebt gelijk, ik 8een ffeld me<?r. maar toch rijden we netjes In een hrils I}Aar huis" Houd je tanden maar op mekaar en \v u kaJm' zoodat je mijn plan niet bederft" .'•Pen nog een eindje verder waar eenige taxi's 1 fV 8t°nden, waarvan Pablo op een millionnalr#- an er er eentje liet voorrijden. Hij gaf den chauffeur •en route op en wij stapten in. Voelde°U lle8en 418 eei dat lk me °P mUn gemak Zonder een centeslmo op zak in een auto te stappen, PsKi naar hu,s te rUd*n' maar 100,113 lk 0 hooren zeggen tevoren een rondrit te maken baan01)0 ?°Kil gewaagd! Ook ik had me in mijn loop- Bjti».. lev«nskunstenaar meermalen uit hachelijke po on w moeten redden, maar hier zou ik geen uitkomst w e en vinden. Ik moest me dus maar toevertrou- o aan de genialiteit van Pablo, die heel rustigjes in uit den wagen zou springen om het met mij samen op een rennen te zetten, om zoo snel mogelijk buiten het bereik van den chauffeur te komen. Maar Pablo had in het geheel geen haast Rustig keek hij op den taxi-meter en las hardop het door ons verschuldigde bedrag voor. Ofschoon hij dat deed met een stem, waarin duidelijk de gedachte door klonk: „Wat een peulschilletje, het valt me waarachtig nog mee!" joeg het cijfer wat hy noemde, me de stuipen op het lijf. Ik ging alvast staan in een houding om di rect op de vlucht te kunnen slaan. Pablo, de voortreffelijke tooneelspeler, nam echter zijn portefeuille uit zijn binnenzak op de omslachtige wijze van rijke, corpulente heeren en zocht erin naar bank biljetten. „Caracho!" hoorde ik hem opeens vloeken. Hij sprong in de grootste opgewondenheid uit den auto. „Maak licht, kerel!" schreeuwde hij den chauffeur toe," steek gauw het licht in de coupé aan, geef lucifers! Ik heb een bankbiljet van honderd pesos in den wagen la ten vallen, het viel uit mijn portefeuille! Caramba! Schiet toch op kerel Santa Maria! Honderd pesos!" De chauffeur, een even groot fortuinjager als Pablo, gaf evenwel direct gas en racede met zijn wagen er van door. met het „verloren bankbiljet" „Gewonnen!" schreeuwde Pablo, „hij is erin geloopen! Zie je nu, waarde vriend, dat je van mij nog wel wat lee- ren kunt?" planten zijn er denkbaar, die een mooie sierpot beter tot baar recht doen komen. De grond waarin men ze oppot moet zoo goed moge lijk zijn, en van dien aard wezen, dat de planten er zoo lang mogelijk gezond in hlijven. Een der beste grondmengsels is mij steeds gebleken te zijn goeden verzelgrond, vermengd met een flinke hoeveelheid duin zand en houtskool, geklopt in stukjes ter grootte van een erwt. Zeker is het dat er soorten zijn, die grooter bladeren zullen vormen, wanneer men ze in een goe den graszodengrond plant en wil men tentoonstel- llngsplanten kweeken, wier bladeren zoo groot mogelijk moeten zijn, dan zou ik dezen zeker aanbevelen. De ondervinding leerde mij echter, dat Juist planten met wat kleinere, doch steviger bladeren, voor kamercul tuur veel beter geschikt zijn. Hoewel de varens, vooral wanneer zij in vollen groei zijn, rijkelijk begoten willen worden, valt het toch niet te ontkennen, dat een te natte grond juist de tegen overgestelde uitwerking heeft. Te veel water ls oor zaak, dat in veel gevallen de aarde zuur wordt en dat ls voor alle kamerplanten, in het bijzonder voor varens, gevaarlijk. Daar de algemeene mcening bestaat, dat varens veel water verlangen ls dit een gevaar, waar ze steeds aan bloot staan, doch men moet als regel aan nemen ze nooit te gieten, voor dat de aarde teekenen van droog zijn geeft Ook Is het een eerste verelschte, by het kwecken van varens, dat de potten behoorlijk gedraineerd zijn en men moet steeds toezien, dat de drainage niet door de een of andere oorzaak verstopt geraakt Dikwijls zijn wormen daar de oorzaak van, zij verstoppen de drainage met hun uitwerpselen en maken daardoor den grond zuur. In welken grond de varens ook staan, lastig zijn ze altijd. Een der eenvoudigste middelen om ze te verwijderen is de planten a ten toe te begieten met water van 100 gr. Fahr. De wormen komen dan aan de oppervlakte. de zachte kussens achterover leunde en blijkbaar onge stoord genoot van den rit Als een paar petroleum-magnaten reden we zoo door Madrid, om de schoonheden der stad ditmaal bij nacht, belicht door de booglampen, te genieten. De mooiste hui zengevels, paleizen, parken, avenue's, monumenten en wat niet al, vlogen ons gedurende onzen tuor voorbij; helaas, het duurde maar kort, mij persoonlijk om ver schillende redenen een beetje al te kort Do wagen stopte voor mijn pension en ik stapte, met - - - een boneend hart, vlug uit Ik dacht dat Pablo uu ook koor e. rijn da Prtfron aelf. hoven d. 30 van 7 tot en met 12 Sept 19SL Naar mate de maand September verloopt, wordt de aanvoeT van sdhotsche muizen minder. Slechts op 4 vei- llngdagen van deze week was 'n aanvoer van dit pro duct. Thans ls het reeds te bezien, dat over enkele we ken niet noemenswaard meer ls. De prijzen hielden zich heel goed. Op een enkele leelijke partij na werden da meeste verkocht boven de f 7 per 100 Kg., De hoogste noteering in deze week bedroeg f 7.50. De laatste weken ishet bijna steeds dat men voor do drielingen schotsche muizen evenveel betaalt als voor de gewone muizen. Voor de drielingen schotsche muizen werd in deze week be taald van f 6.80—7.40 per 100 Kg. Eigenheimers. Ook de blanke eigenheimers komen thans meer en meer op den achtergrond. Men zou denken, dat bij een geringer aanvoer de prijzen iets de hoogte in zouden gaan. Dit ia echter niet het geval. Zelfs werd in deze week niet boven de f 5 per 100 Kg. be taald, terwijl in de vorige vellingweek wel. De algemee ne noteering van de blanke eigenheimers bedroeg in deze week van f 3.904.90 per 100 Kg. Blauwe aardappelen. Met de prijzen van de blauwe ging het beter. Slechts op de drie voornaamste veiling- dagen werden blauwe aardappelen aangevoerd. Do no teering hiervan bedroeg bijna steeds van de f 5 tot de ruim f 6 per 100 Kg. Op Zaterdag j.1. gaf men voor een minder mooie partij zelfs nog X 4 per 100 Kg. D e totale aanvoer van aardappelen bedroeg in deze week 39075 Kg. tegen 83350 Kg. In de vorige week. Siaboonen. In het vorig overzicht moeet gezegd wor den dat de prijs van siaboonen na Donderdag 3 Sept j.1. achteruit gegaan zijn. Gelukkig nam die daling we- geloopen. De noteering van de siaboonen op Zaterdag 12 September bedroeg zelfs van f 12.80 tot f 20.30 per 100 Kg. Deze aanvoer bedroeg in deze week 4778 Kg. tegen 4105 Kg. Roode kool. 5100 Kg. roode kool ls in deze week verkocht voor f 0.60 tot f 0.70 per 100 Kg. De vorige week was het verkochte gedeelte zelfs nog minder. Witte kool. Gaarne had men gezien, dat de prijzen van f 0.90 gehandhaafd bleven. Op Dinsdag ging het nog wel goed. De noteering op dien dag bedroeg f 0.90. Daags daarna was het al minder. Op de overige dngen betaalde men ten hoogste f 0.70 en ten laagste do mini mumprijs. Aangevoerd werd in totaal 51700 Kg. tegen 35200 Kg. in de vorige week. Gele nep, drielingen en uien. Op de noteering van de vorige week werd deze week aangevangen. Do notee ring op Dinsdag j.1. bedroeg van f 5.705.80, Nadat men voor de gele nep op Donderdag nog ten hoogste f 6.30 kon bedingen daalde de hoogste noteering van de nep op de laatste twee dagen weder tot f 5.80 per 100 Kg* De laagste noteering liep niet lager dan f 5.10. De gele drielingen van uien zijn in deze week verkocht voor f 1.40 tot f 2.30 en de gele uien voor f 2.80—3.80 per 100 Kg. In totaal werd aangevoerd 17975 Kg. tegen 32100 Kg. In de vorige week. Dus dit was ook al minder. Bieten. De aangevoerde bieten zijn verkocht voor f 1.70 tot f 2.50 per 100 Kg. In deze week werd aange voerd 700 Kg., tegen 900 Kg. in de vorige week. Snijboonen. De meest gangbare snijboon en in deze week verkocht voor f 1213.40. per 100 Kg. Een uitloo- per vond nog een kooper voor f 6 per 100 Kg. Deze aan voer bedroeg 115 Kg. tegen 195 Kg. in de vorige week. Naar aanleiding van het feit, dat er dit jaar veel po ters zijn. die bezet zijn met de sclerotla van de Rhizoc- tonla-ziekto en naar aanleiding van het feit. dat er dit jaar meer belangstelling bestaat voor het wasschen van de poters, lijkt het me wel goed, dat eens even in het kort verteld wordt, hoe dat wasschen geschieden moet. Over de oorzaken, die er toe medegewerkt hebben, dat de poters dit jaar meer dan anders besmet zijn met Rhi- zoctonla zullen we het nu niet hebben. Wie zijn poters wasschen wil moet het nu zoo spoe dig mogelijk doen, want, wacht men te lang, dan is be schadiging heel goed mogelijk, omdat reeds gesproten poters veel meer te lijden hebben van het zgn. wasschen dan niet gesproten poters. Ook is het van belang te we ten, dat water, waarvan de temperatuur te laag is ook van ongunstigen invloed kan zijn. Voor het ontsmetten van pootaardappelen tegen de Rhlzoctonla wordt reeds vele Jaren met zeer veel succes gebruik gemaakt van een oplossing van sublimaat in water. Voor het ontsmetten Is dus noodig sublimaat, water en een vat om de oplossing, in khiar te maken en de poters in onder te dompelen. Hier In Noord-Holland maakt men heel veel gebruik van een houten schuit, die op den wal gehaald wordf en waarin dan de oplossing wordt klaarge maakt. De oplossing moet zijn ter sterkte van 0.1 pet., dat is een gram sublimaat per liter water. Aangezien sublimaat in den handel gebracht wordt in den vorm van pastilles die juist een gram sublimaat bevatten, gebruikt men dus een pastille per liter water. Heeft men zulk een oplossing klaargemaakt, dan kun nen de potors er In gebracht worden, maar niet. voordat do poters ontdaan zijn van de grootste gronddeelen (als die er aan mochten zitten) en men late de poters 1V4 uur in de oplossing ondergedompeld) liggen. Dan wor den ze eruit gehaald en natuurlijk zoo spoedig mogelijk in de bakjes gelegd om te drogen. Soms wordt bet poot- goed met bakje en al in de oplossing gezet en in ver band met de mogelijkheid van herbeamottlng door de bakjes, isd at ook wel aan te bevelen, maar men heeft don natuurlijk meer vloeistof noodig. Heeft men eenmaal een oplossing gemaakt, dan kan die, als de poters niet te vuil of te schurftig zijn. drie maal gebruikt worden. Dan moet men weer vernieuwen Doet men alles goed, dan heeft men voor het ontsmet ten van 3 H.L. poters 50 pastilles noodig, dat ls onge veer voor 55 ct Voor het oplossen van de sublimaat Is het (in den kouden tijd vooral) noodig, dat men gebruik maakt van oen weinig warm water. Men vergete niet, dat sublimaat een zeer zwaar maag gift is, dus, dat het niet onder het bereik komt van kin deren: overigens kan men er gerust met de handen in komen. Slechts een zeer gering percentage heeft wel eens last van entstekingen. Ten slotte mag een sublimaatoplossing niet klaarge maakt worden in een metalen vat; alleen in hout of emaille. De Ambtnr. b.d. Plantenziektenkundigen dienst St Pancras. VAN HERWUNEN. Of (Nadruk verboden). R. G. RADZIGO. Vragen en Mededeelingen, deze rubriek betreffende, in te zenden aan den heer K. VAN KEULEN, Lootsstraat 24 He etage, Amsterdam (West). het kweeken van varens voor de kamer Met gerustheid durven wij zeggen, dat er weinig planten zijn, die in een kamer, serre of koude kas zooveel voldoening geven, gedurende het geheele Jaar, als de varens. Hierom komt het ons wel van belang voor het volgende, ontleend aan de „Canadian Florist" ter kennis van onze lezers te brengen: Zijn de varens gezond, zegt de schrijver, dan trek ken de sierlijkheid van haar loof, met de zoo uiteen- loopende tinten van groen, die de verschillende soorten kenmerkt, zelfs de aandacht van hen, die anders wei nig voor planten gevoelen. Wanneer men de varens voor versierlngsdoeJelnden In de kamer wil kweeken, dan moeten ze eenlgszlns anders behandeld worden, dan wanneer ze »n een warme kas staan, waar ze niet onderworpen zijn aan minder gunstige invloeden, als droge lucht, enz. De kweeker moet daarbij In het oog houden, dat hij plan ten moet hebben, die zoo sterk en gedrongen moge lijk zijn. Om dit te bereiken moet hij ze in een zoo laag mogelijke temperatuur kweeken en ze niet meer vocht ln de lucht geven dan noodig is, om een goede ont wikkeling der bladeren mogelijk te maken. Planten, die men voor kamerverslering kweekt moe ten staan ln potten van zulk een afmeting, dat ze passen in de sierpotten, waar ze daar gewoonlijk in geplaatst worden Gewoonlijk moeten dus de potten klein zijn in verhouding tot de planten. Een aanlai varens blijft goed gezond in naar verhouding zeer kleine potten, wanneer men er maar voor zorgt, dat ze verder onder gunstige vcorwaarden staan, en geen 176. Plm dreef nauwelijks over Weenen, Of een windhoos nam hem op. Al duik'lend werd hij voortgedreven, Soms stond de wereld op haar kop. Hij ging over Rhelms, waar Frankrijk's vorsten Vroeger altijd werden gekroond. Daar was men de kathedraal aan 't herstellen, Door den wereldoorlog niet verschoond. 177. De koopman vloog gillend door de ruiten, Kwam op een rieten wieg terecht. Het kindje was uit de wieg genomen, Hy werd er netjes ingelegd. Waar ben ik, riep de koopman hullend, Het kindje huilde mee in 't koor. De wostelaar keek door de ruiten, Stak lachend zyn hoofd er door.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1931 | | pagina 7