Neerlands twaalfde provincie
2 0000 H.A. land aan ons gebied was toe
gevoegd. Het afgeloopen jaar zijn honderden land
arbeiders dag aan dag den nieuwen polder inge
trokken om het land voor de cultuur geschikt te
maken en den eersten October jl. kon men reeds
zeggen, dat met een paar maanden 2/3 deel van de
Wieringermeer verkaveld zou zijn, en het komende
voorjaar 5000 H.A. zou zijn ingezaaid.
„En nog", zoo schreven we omstreeks eind Juli,
.biedt het. grootste deel van den nieuwen polder een
beeld van onmetelijkheid en troosteloosheid, nog ziet
men vanaf het machtige gemaal „Lely", dat met zijn
drie electrische pompen 1500 M3. water per minuut
kan uitslaan, uit over een vlakte vol kuilen en poe
len, slechts doorsneden door de diüe breede kana
len, die ieder het water van een der polderafdeelin-
gen aanvoeren".
Dit gold echter alleen voor het Zuidelijk deel dat
met het Noorden een hemelsbreed en verbijsterend
verschil maakte. Daar immers golfden al de bijna on
afzienbare rogge- en havervelden, lagen frissche
groene weiden, was leven en vertier, vooral in de da
gen van Augustus, toen men met het binnenhalen
van den oogst begonnen was: de eerste belangrijke
oogst van den pas drooggelegden zeebodem, waar
boven nog veer luttele maanden terug de wijde zee
golfde, op wier zachte deining de ranke botters
voortdobberden
Maar het menschelijk vernuft had hier andermaal
gezegevierd en den 15den Augustus konden aan H.M.
de Koningin-Moeder drie bouquetten gladiolen wor
den aangeboden, die in den Wieringermeerpolder
geteeld waren en door ingenieur Van Oppen van den
bloemist F. Brakenhof waren aangekocht.
Meer nog! Op dienzelfden dag was de eerste rogge
uit den nieuwen polder gedorscht en aangekocht
door bakker S. Halfweg te Haukes. Van de nog ver-
sche rogge heeft de bakker het eerste echter Wie-
ringer roggebrood en ook Groninger brood gebakken.
Ook de weilanden in den nieuwen polder bedekten
als een frisch groen kleed den pas drooggelegden
zeebodem. Een scherp beeld van den treurigen toe
stand in den landbouw was wel het feit, dat men da
weiden maar openstelde voor hen, die er vee in wil
de brengen, omdat men ze gaarne beweid wilde heb
ben. Doch het was begin Augustus, toen de eerste
nog komen moest.
Toch zou ook dit historische moment, waarop het
eerste vee in den nieuwen polder werd aangevoerd,
in het jaar 1931 van de geschiedenis der Wieringer
meer kunnen worden opgeteekend. Den 29sten Au
gustus kon nl. de Schager Courant voor haar lezers
een foto reproduceeren, waarop stond afgebeeld het
eerste honderdtal schapen, aangevoerd van het
eiland Texel, dat op de proefboerderij nabij De Hau
kes, waarop de heer List bedrijfsleider is, werd on
dergebracht.
Natuurlijk worden bij de cultiveering van de Wie
ringermeer de meest moderne werktuigen gebruikt
en is er een stroom van uitvinders geweest om hun
uitvindingen te demonstreeren. En naast de veie
goede vindingen waren er even zoovele, die hope
loos schipbreuk leden. Zoo werd bijv. heel uit Bo
livia een graafmachine van f30.000 gezonden, die
echter reeds afgekeurd was, voor zij 100 meter den
polder in was geweest.
Ook een Amerikaansche firma had iets nieuws.
Z.g. catterpillars, die buitengewoon geschikt waren
met het oog op de slapte van den bodem, waar al
les in wegzonk. Die catterpillars dan konden overal
gaan „waar een zwaluw kon staan". Zoo heette het
tenminste; wel een beetje Amerikaansch en dit laat
ste bleek alras, toen de eerste aankwam en het geen
10 meter van de schuit het land inbracht. Thans
zijin er een 25-tal van deze machines van 80 c.M.
breede rupsbanden voorzien en voldoen ze goed.
Hoe schitterend de vooruitgang van het werk ook'
is, het ontbreekt natuurlijk niet aan tegenvallers.
Behalve de hierboven genoemde, hadden de zand
verstuivingen soms een omvang die niet te voor
zien was en dio noodzaakten tot het twee-, driemaal
uitbaggeren van hetzelfde kanaal. Op vele punten
trad drijfzand op, op andere was de bodem zoo slap,
dat alles er in wegzakte en om machines van 6 tot
20.000 K.G. weer uit den slappen bodem of uit een
sloot op eenigszins vasteren grond te sleepen was
vaak een werk van dagen.
Ook de bewoning van de Wieringermeer schreed
voort en met den bouw van de drie, door de direc
tie ontworpen dorpen is bereids een aanvang ge
maakt. De foto's van den laatsten tijd hebben ove
rigens meer dan voldoende laten zien, hoe of de
mensch zich reeds van het nieuwe land heeft mees
ter gemaakt, zooals we het in één der onderschrif
ten neerschreven.
Ook aan verrassende vondsten ontbreekt het niet.
Tal van wrakken zijn reeds aan de oppervlakte ge
komen en zelfs is er barnsteen gevonden. Voorts ont
wikkelt er zich een flora, geheel afwijkend van wat
elders gevonden wordt.
Het eerste verkeersongeluk in de Wieringermeer
had den 13den October plaats, toen bij Sluis I een
driewielige bakfiets kennis maakte met een Ford
auto. De fiets moest natuurlijk bet onderspit delven.
Overigens demonstreert dit ongeluk, dat het ver
keer er reeds op normale wijze plaats heeft, of
schoon wij dezen zomer persoonlijk hebben moeten
ondervinden dat toen de bodem voor een eenigszins
zwaar type luxe auto nog niet die hardheid had, die
men er wel voor zou wenschen. Den 5den September
heeft een colonne van acht Ford-auto's ook toen
konden nog geen zware reiswagens worden gebruikt
waarin verscheidene provinciale autoriteiten wa
ren gezeten, een tocht vanaf Nieuwe Sluis (Wierin-
gerwaard via Sluis I naar Sluis III gemaakt. Zonder
stagnatie werd d?ze tocht volbracht.
Dit korte overzicht, hoe beperkt overigens ook, zou
niet volledig zijn, wanneer we nog niet melding
maakten van de wilde staking, die omstreeks einde
Maart onder de arbeiders, werkzaam bij de Ned.
Heide Maatschappij, voornamelijk tusschen De Hau
kes en Sluis I, uitbrak. De staking, die zich aan
vankelijk nogal ernstig liet aanzien, zoodat ver
sterkte politiemacht moest worden gerequireerd om
den toegang tot den Wieringermeerpolder te Kol-
horn te bewaken, omvatte naar schatting 250 k 300
man. Wanordelijkheden zijn echter niet voorgeval
len en lang heeft het niet geduurd dat het tot een
oplossing tusschen de directie en de arbeiders geko
men is.
De woelende zee in vruchtbaar
land herschapen.
Wieringermeerpolder.
BINNENLAND
DECEMBER.
De Spaansche Grondwet wordt met aJgemeene stem
men goedgekeurd. AlcaJa Zamorra wordt tot eersten
President der Spaansche Republiek gekozen.
De Nobelprijs voor den vrede wordt toegekend aan
Mr. Jane Ad&ams en Prof. Nioholas Marray Buttler.
In Chili hebben binnenlandsche onlusten plaats.
Op de Fhillppijnen wordt een groote samenzwering
ontdekt
Starhemberg, de leider van de Oostenrijksche Burger
wachten dreigt met revolutie.
Te Nanking hebben tegen de Chineesche regeering
gerichte onlusten plaats, welke voornamelijk door stu
denten worden aangesticht
Smetona wordt herkozen als President der Lithausohe
Republiek.
Den 6en December werd een zwarte bladzijde
in de geschiedenis van onze K.L.M. Het retour-
Üegtuig „Ooievaar" werd tijdens de start var
et vliegveld te Bangkok in Siam verwoes'
mgevolge waarvan vijf personen werden gf
lood. Hierboven het verongelukte toestel me
'niks en rechte de omgekomen piloten Van On
langs en Wierema.
dat de drooglegging van de Zuiderzee in 't alge
meen en den Wieringermeerpolder in 't bijzonder, te
zien en te leeren geeft, is bijna ondoenlijk. Doch bo
ven alle gebeurtenissen die zich in den loop van
1931 bij dit werk voordeden, steken toch wel enkele
uit.
En wanneer we dan eerst de drooglegging in het
algemeen bezien, dan merken we op, dat de afsluit
dijk Wieringen-Friosland op het oogenblik de groot
ste belangstelling heeft. Telkens wanneer weer twee
(Jijkgadeelten tot elkander zijn gebracht, dan is dit
een stap nader tot het oogenblik, waarop straks de
Zuiderzee nog slechts in naam zal blijven voortle
ven, tenzijmaar neen, onze Hollandsche, over
de gansche wereld vermaarde waterbouwkundigen,
zullen ook nu, als zoovele malen, in den strijd tegen
het somwijlen door de natuur-elementen tot alles
verwoestende, opgezwiepte water, zegevieren.
Den sten Juli werd het sluisgat, de z.g. Java-
ruggen, waarvoor kort geleden het tragische ongeluk
met de sleepboot „Veergat" had plaats gehad, en
waarbij drie wakkere mannen in diepte werden ge
sleurd, en jammerlijk verdronken, gedicht.
Den 26sten September verscheen in de couranten
het bericht, dat de sluiting van de „Blinde Geul",
beoosten Breezand, nog die zelfde week gereed zou
komen. En inderdaad was den 29sten September deze
totstandkoming een feit. In den volksmond werd
deze geul „De Geheime Geul" genoemd, welke bena
ming was ontstaan, doordat ettelijke kubieke meters
grond, welke hier gestort werden, door de feilen
stroom meegesleurd werden en alzoo op geheimzin
nige wijze verdwenen. Oorspronkelijk bedroeg de
diepte op deze plaats ongeveer zes meter, doch door
den krachtigen stroom was de bodem uitgeschuurd
en de diepte tot zestien meter opgevoerd. Hieruit
is wel te zien, met welke geweldige moeilijkheden
men daar te kampen heeft.
Bleven nog over „de Middelgronden", de opening
ter lengte van 1565 meter, gelegen nabij de Friesche
kust, ten westen van Kornwerderzand en de „Vlie-
ter", ongeveer 3.7 K.M. beoosten Wieringen en 2792
Meter lang.
Het plan was aanvankelijk dat deze beide laatste
openingen in den winter van 19311932 open zouden
blijven. Doch mede door het goede weer en den snel
len voortgang der werkzaamheden werd later beslo
ten om te trachten de „Middelgronden" nog in 1931
dicht te krijgen. En dit gelukte. Op Zondag den 22en
November had dit belangrijke feit, in de geschiede
nis der Zuiderzeewerken plaats. Tegen veler ver
wachting in, want over het slagen van dit werk wa
ren de meeningen altijd zeer verdeeld geweest. Doch
het zou blijken, dat zij, die er „een zwaar hoofd in
hadden", het doorzettingsvermogen van de vermaar-
Ie Hollandsche aannemers op dit gebied hadden
mderschat, welke laatsten met het bereiken van dit
verrassende resultaat opnieuw hadden bewezen, hun,
)ok ver over de grenzen bekende, uitstekende repu-
atie hoog te kunnen houden.
En thans richten zich aller oogen van de water
bouwkundige wereld met belangstelling op het
belangrijkste moment in de geschiedenis
van de afsluiting der Zuiderzee en wel de dich-
ing van de „V11eter", waarmede in het a.s.
,-oorjaar zal worden aangevangen, terwijl, onvoor
ziene omstandigheden voorbehouden, berekend is dat
leze einde 1932 zal plaats vinden.
Het groote conflict In de Twentscho textiel-i ndustrie, waarbij 14000 arbeiders zyn betrokken.
Den Sisten Augustus van het vorige jaar was
alle water in de vier polderafdeelingen van de Wie
ringermeer in de diepste afdeelingen tot 5 M.
N.A.P. afgemalen en kon worden gezegd, dat
Nabij Eoht wordt het lijk opgegraven van een sedert
Augustus vermisten man.
In Nederland kenmerken de parlementaire werkzaam
heden zich evenals trouwens in andere Europeesche
door beraadslagingen over allerlei maatregelen van
economlschen en finantleelen aard.
Tusschen de hoofdstad en het Rijk wordt een overeen
komst aangegaan inzake de kasgeldvoorziening van die
gemeente.
In Twente neemt het aajital stakers toe. De onderhan
delingen met de textiel-industrieelen blijven zonder re
sultaat en. nadat ook tusschen de vakvereenigingen on
derling overeenstemming is bereikt inzake het ultkeeren
van steun aan de stakers, gaat de groote staking in.
Hierbij zijn meer dan 14.000 werklieden betrokken.
Het Internationale Hof te Den Haag, uitspraak doen
de in de zaak betreffende den toegang tot en het ver
blijf van Poolsche oorlogsschepen in de haven van Dan-
zig. concludeert, dat Polen in dezen geen rechten heeft
Te Rotterdam en ook te Amsterdam komen ernstige
werkloozenrelletjes voor.
Het Departement van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw wordt gereorganiseerd in Binnenlandsche Zaken.
Het Departement van Arbeid, Handel en Nijverheid
wordt Departement van Economische Zaken en Land-
b
5P*iiSMp
op den len Kerstdag
heeft H.M. Koningin
Wilhelmina een Kerstgroet
uitgesproken door de Radio.
BUITENLAND
DECEMBER.
In het Belgische Parlement wordt tijdens een econo
misch debat een entente tusschen Frankrijk, België en
Nederland bepleit
De Britsche Ronde Tafelconferentie wordt ln een
sfeer van harmonie gesloten. MacDonald doet loyale toe
zeggingen inzake inlossing van de aan Indië gedane
beloften.
In het Japansch-Ohineesohe conflict treedt eenige ont
spanning in als gevolg van de bemoeiingen van den
V.B.-Raad. De Japansche militaire partij neemt echter
een lntranslgante houding aan, waardoor het conflict
weer dreigende vormen aanneemt Er worden hevige
Japansche vliegeraanvallen in Mandsjoerije ondernomen.
Nabij Weenen wordt een clandestiene communistische
zender ontdekt
Te Bazel wordt een internationaal onderzoek ingesteld
haar de betalingscapaciteit
HET Flevo-meer, het woelende Almeri, de stille
Zuiderzee, de groene Wieringermeer
Ziedaar de opeenvolging door de eeuwen
heen, wanneer de kroniekschrijver wat van zijn ge
dachten zal gaan neerschrijven en daarbij merkt,
dat onze dagen op aarde een schaduw zijn en dat al
het gebeuren zoo ras vervliedt, dat een terugblik op
een afgeloopen jaar onwillekeurig de vraag doet stel
len of dit allemaal geschied is.
En het is geschiedt! Sedert in Juni 1918
onder het ministerschap, van Dr. Ir. Lely de wet tot
stand gekomen is, waarin bevolen werd de werken
aan te vangen, wordt de Zuiderzee langzaam maar
zeker verdrongen om plaats te maken voor vrucht
bare landen en polders.
Sedert dat oogenblik zijn aan haar kusten lood
sen gebouwd en zijn baggermolens aangevoerd en
bazalt en huizenhooge stapels materialen.
Geweldige kranen, die schijnen te spotten met alle
wetten van de zwaartekracht; die hun grijpers met
angstige zekerheid naar alle zijden schijnen uit te
strekken, om de zee zijn prooi te ontrukken. Men
wordt bij het zien daarvan overweldigd. Hun machi
nes, het kloppende hart van ijzer en staal, function-
neeren verbijsterend. Dat is geen doode materie en
je verwondert je, dat er menschen waren, die deze
stalen gevaarten wisten te bezielen tot leven tot
een machtig en pulseerend leven.
Ja, zoo is het gansche werk; een machtig en pul
seerend leven, dat de woelende zee weet te herscha
pen in vruchtbaar land door wat enkel menschelijk
vernuft was.
Maar genoeg! In onze overpeinzingen zouden wij
het doel van dit schrijven voorbij streven. We willen
immers een overzicht van het afgeloopen jaar geven.
Maar ach, waar te beginnen? Om ook maar een
eenigszins volledig overzicht te geven van het vele,