Los Angelos, de stad der
Spelen 1932
Een sprcokjesstad.
Zaterdag 19 Maart 1932.
SCHAGER COURANT.
Vijfde blad. No. 9040
Een plek, waar 300 dagen per jaar
de zon schijnt.
Waarnaar men
luistert
Aan de eene zijde bespoelt de zee een met
palmen begroeid strand, aan de andere
zijde rijst het hooggebergte machtig
uit de kustvlakte op.
(Bijzondere correspondentie).
NU reeds gaan de gedachten van de sportsmen van
alle landen uit naar Los Angelos, de hoofdstad
van Californlë, waar over eenlge maanden de
Olympische spelen zullen worden gehouden.
Velen, die nog nooit de nieuwe wereld van dichtbij
mochten aanschouwen, zullen de reis over den wijden
Oceaan maken en daarginds verbaasd staan over het
land, waar de reusachtige wolkenkrabbers, de schitte
rende parken en een belangrijk deel van het koorts
achtig arbeidende Amerika meer dan 300 dagen per
jaar door de zomerzon worden beschenen.
De stichting van Los Angelos.
De tegenwoordige wereldstad Los Angelos, werd op
den 4en September van het jaar 1781 gesticht. Op bevel
van den toenmaligen gouverneur van Californlë, de Neve,
trok kapitein Rivera met een handvol soldaten, kolonis
ten en avonturiers het land in, om daar mir nichts,
dir nichts op een geschikte plaats een stad te stich
ten, Hij vestigde zijn keuze op het terrein waarop thans
L03 Angelos is gebouwd. De stad werd gebouwd, niet
In de eerste plaats omdat het terrein hiertoe zoo uiter
mate gunstig was gelegen, maar omdat dit stuk land
den heer Rivera nu eenmaal beviel.
Drie keer marcheerden des kapiteins soldaten om den
uitverkoren bouwgrond, drie keeren werd de bodem
door de priesters, die de troep begeleidden, gewijd, een
kanon werd afgevuurd, waarop Rivera een korte toe
spraak hield... en Los Angelos was gesticht! Tenminste,
de stad, die heden ten dage dezen naam draagt, want
toentertijd noemde men haar „El Pueblo de Nuestra
Senora la Reine Los Angelos" hetgeen beteekent: de
stad van onze heerscheres, de koningin der engelen.
Misschien was het omdat deze naam voor het adres-
seeren van brieven groote moeilijkheden opleverde, maar
hij werd in den loop der jaren nog tientallen malen
veranderd.
Bijna geen enkele stad In de Vereenlgde Staten
werd met zooveel ceremonieën „gesticht" als Los An
gelos; misschien zijn zij daardoor ook niet zoo snel in
inwonersaantal gestegen als juist deze stad. Telde zij
ln het jaar 170 nog slechts 140 zielen, zoodat men fei
telijk nog niet eens van een dorp kon spreken, ln 1835
was dit aantal tot 4000 gestegen. In 1890 was de be
volking tot 50.000 aangegroeid, terwijl in 1924 het mil-
lioen werd bereikt. Thans heeft de stad twee millioen
Inwoners. Zij heeft een ontwikkeling doorgemaakt in
een tempo, dat zelfs voor Amerlkaansche verhoudingen
en dat wil heel wat zeggen! buitengewoon ls te
noemen.
Californlë In de vorige eeuw.
In het midden van de vorige eeuw. toen Californlë
niet. zooals heden ten dage, het land was, vanwaar ap
pelen, peren en pruimen over de geheele wereld werden
verzonden, doch het land van de goudmijnen, trok het
een groot aantal lieden tot zich, die, bezeten van een
ware goudkoorts, door een vondst van het gele metaal
tot rijkdom hoopten te komen. Het spreekt vanzelf, dat
ook de stad Los Angelos door vele avonturiers en roo-
verbenden werd bezocht. Zonder rustpoos werden er
bloedige veeten uitgevochten tusschen hen. die in hun
nieuwe vaderland het zoo vurig verlangde geluk niet
hadden kunnen vinden. Deze laatste groep vormde een
constante bedreiging voor de rust en veiligheid der stad,
wijl zij tegen geen middel opzagen, om het kostbare
metaal te bemachtigen. Bloedige onlusten waren aan de
orde van den dae en onder deze omstandigheden wordt
het begrijpelijk, dat de inwoners hun stad den naam
gaven van „Los Diabolos" de vervloekte!
Zoo mogelijk nog onrustiger werd de toestand, toen
voor het eerst petroleum in Californlt's bodem werd
ontdekt. De grondprijzen in Los Angelos stegen tot een
fantastische hoogte. Een woeste speculatie deed haar
Intrede, die eenerzijds ontelbare eerlijk en moeizaam
bijeengegaarde vermogens tot niets terug gebracht, tpr-
wijl anderzijds reusachtige sommen in enkele oogenblik-
ken werden verdiend.
De watervoorziening leverde groote moei
lijkheden op.
Een vraagstuk, dat de stad van oudsher groote moei
lijkheden heeft gebaard, was de watervoorziening, om
dat de waterhoeveelheden van de San Gabriël-bergen
hiertoe niet voldoende waren. Men was wel gedwongen,
om ten koste van ettelijke millioenen dollars een wa
terleiding aan te leggen, vanaf de High Siërra, door de
Owen Valleys en door de Mohave wcesteny, die een
lengte heeft van niet jninder dan 40 K.M., en daarmee
de grootste leiding ter wereld ls. De doorsnee der bui
zen is van 2.20 M. tot 3.30 M. erf het laat zich begrijpen,
dat jaarlijks groote sommen noodig zijn voor toezicht
op het buizennet.
De kosten vormden echter niet het eenige ongemak,
dat de watervoorziening het gemeentebestuur van Los
Angelos bereidde. Zeer veel had men ook te stellen met
de bewoners van landstreken, die het voor de stede
lingen noodzakelijke water moesten verschaffen. Door
dat veel water werd weggepompt, werd het vochtgehalte
van den bodem belangrijk verminderd, hetgeen nadeellge
gevolgen voor de vele farms met zich bracht; de plan
tages verdorden en de financleele schade was niet on
aanzienlijk. Het laat zich dan ook indenken, dat dik
wijls woedende boeren, wanneer zij daartoe kans zagen,
bun lust, om de pijpleidingen te vernielen, niet konden
weerstaan, om op deze wijze de stad Los Angelos te
dwingen, om nieuwe bronnen aan te boren en te be
nutten. Tot nu toe hebben hun hunnerrijds goedbe
doelde pogingen echter nog generlei re.ultaat opge
leverd
Los Angelos, de stad der superlatieven.
De tijd is intusschen lang voorbij, dat men Los Ange
los „de vervloekte" kon noemen. Thans heeft men haar
den bijnaam van „d e Amerikaansche stad" gegeven,
recht' De ontwikkeling van het gehucht met zijn
140 inwoners tot een reuzenstad van heden ten dage
mag men inderdaad fantastisch noemen. Bovendien
staat het wel vast, dat Los Angelos ren van de grootste
steden, zoo met de allergrootste stad ter wereld is. daar
zij een bebouwde kom heeft van 90 KM. lang en 30
KM. breed en dus een oppervlakte, waarbij die van
New-York, Berlijn of Londen verre ten achter staan.
Los Angelos is de stad der superlatieven. In verhou
ding tot haar inwonertal heeft zij de meeste auto's,
n.1. 800.000, zoodat op iedere 2V4 inwoner één auto valt
aan te wijzen. Los Angelos heeft 624 kerken, voor een
groot aantal godsdienstige en religieuze secten. Er zijn
900 hotels met meer dan 100.0QO kamers. Verder vindt
met er 32 golfbanen, 60 zeer goed onderhouden publieke
parken, een farm waar men alllgatoren opfokt de
eenige ter wereld een leeuwenfokkerij, en een struis
vogelfarm met een honderdtal dezer kostbare vogels.
In Los Angelos heeft zich eveneens een belangrijk
deel van de filmindustrie geconcentreerd. Er zijn 230
filmondernemingen met 50 ateliers, die tezamen 84 pet.
van alle over de geheele wereld geproduceerde en
vertoonde films vervaardigen. Meer dan een half
millioen menschen leven in Los Angelos uitsluitend van
deze filmindustrie.
De ligging van de stad heeft ten gevolge gehad, dat
zij ook de basis is geworden van de vele tochten, die
door toeristen in de schitterende omgeving worden on
dernomen. Aan de eene zijde bespoelt de zee een met
palmen begroeid strand, aan de andere zijde rijst het
hooggebergte machtig uit de kustvlakte op, met si
naasappelplantages, katoenvelden en petroleuaibronnen
aan zijn voet.
Men kan Los Angelos vergelijken met een stad uit
©en sprookje; zij omvat sterke tegenstellingen, groote
schoonheid, hooge witte nulzen. die in de zon schitte
ren, en een altijd doorgaand intensief verkeer. Boven
dien is de stad voor het economisch leven der Vereenigde
Staten van zeer groote beteekenis. In haar nabijheid
bevinden zich 1100 petroleumbronnen, die alle hun raf
finaderijen en verwerkingsfabrieken hebben, die aan
honderdduizenden menschen hun dagelijksch brood ver
schaffen. Ook de andere takken van bedrijf zijn uiter
mate belangrijk te noemen. De filmindsutrio heeft een
omzet van ongeveer 170 millioen dollar per jaar. do
machine-industrie van 100 millioen do"ar en de vleesch-
verwerkingsindustrie van 70 millioen dollar. Ook als
exporthaven van het Californlsch fruit vervult Los An
gelos een groote rol. Alleen ln het jaar 1931 werd uit de
haven van Los Angelos. San Pedro genaamd, voor 46
millioen dollar vruchten uitgevoerd, terwijl bovendien
het exportbedrag van gevogeltje 10 millioen dollar be
droeg.
D© plaats waar d© landen dit jaar elkaar
den lauwertak zullen betwisten.
Los Angelos zal de Olympische turners en athleten
waardig ontvangen. Het stadion, waarin alle landen
der wereld elkaar den lauwertak zullen betwisten, biedt
plaats aan 80 tot 100.000 toeschouwers. De deelnemers
zullen worden ondergebracht in da nabijheid van het
stadion, waarvoor de kosten slechts twee dollars per dag
zullen bedragen het vervoer van en naar het stadion
inbegrepen. Nog slechts enkele maanden scheiden ons
van deze wereldgebeurtenis, die haar groote beteekenis
vóór alles ontleent aan het feit, dat de beoordeeling der
sportieve prestaties niet zal geschieden zonder dat daar
mede tevens de natie zal worden beoordeeld, die ze ten
beste gaf. Een gebeurtenis, die bovendien van belang
ls, wijl zij het internationaal verkeer ten goede zal ko
men, en zeker veel kan bijdragen tot een vriendschap
pelijke verhouding der mogendheden.
ZONDAG 20 MAART.
HILVERSUM (1875 M.)
VA.R.A.: 8.15 Lichaamsoefeningen; 8.30 Esperanto-cur-
sus; 8.55 Voetbalmedcdeellngen; 9.00 Tijdsein en Tuin-
bouwhalfuurtje; 9.30 Gramofoonmuziek; V.PR.O.: 10.00
Orgelcocert; 10.30 Kerkdienst van den Ned. Prot. Bond
te Bussum; A.V.R.O.: 12.00 Tijdsein en omroeporkest
oJ.v. Nico Treep en het AVRO-Luistervinkenkoor te
Amsterdam; 1.15 Lezing; 2.00 Boekenhalfuur door H. G.
Cannegieter; 2.30 Gramofoonmuziek; 3.00 Internationale
Voetbalwedstrijd BelgiëNederland. V.A.R.A.: 5.00 Kin
deruurtje; 6.00 Orkest oJ.v. Hugo de Groot; 6.45 Lite
rair halfuurtje door A. M. de Jong; 7.15 Orkest. AVRO:
8.00 Nieuws- en Sportberichten; 8.15 Kovacs Lajos en
zijn Orkest; 9.00 Zang en declamatie door Mariette
Serlé; 9.20 Kovacs Lajos; 9.30 Koos Koen in een nieuwe
schets „Bij de Politierechter"; daarna Kovacs Lajos.
HUIZEN (298 M.)
K.R.O.: 8.30 Morgenwijding. N.C.R.V.: 9.30 Gramofoon
muziek; 9.50 Kerkdienst. K.R.O.: 12.15 Sextet o.l.v. Piet
Lustenhouwer; 1.45 Godsdienstonderricht voor ouderen;
2.10 Salon-Orkest o.l.v. Marinus van 't Woud; 4.30 Zie-
kenhalfuurtje N.C.R.V.: 5.00 Orgelbespeling; 5.50 Kerk
dienst uit de Geref. Kerk te Middelburg. K.R.O. 7.45
Lezing; 8.10 Voetbaluitslagen; 8.15 Orkest o.l.v. Johan
Gerritsen; 9.30 Persberichten; 10.40 Epiloog.
BRUSSEL (509 M.)
8.20 „Hérodiade", opera van Massenet.
KALUNDBORG (1153 M.)
2.45 Omroeporkest 7.20 Omroep-Harmonle-orkest; 9.15
Gramofoonmuziek; 9.40 Harmonlemuziek; 10.20 Dans
muziek door de band van Restaurant „Wivex".
BERLIJN (418 M.)
2.50 Pianorecital; 3.55 Populair orkest; 7.50 Concert.
HAMBURG (372 M.)
3.20 Concert; 5.50 Gemengd koor; 9.40 Dansmuziek.
LANGENBERG (472 M.)
3.50 Concert; 7.20 Opera; daarna tot 11.20 Concert.
DAVENTRY (1554 M.)
3.20 le deel van Bach's Matthaus-Passion; 4.50 Concert;
5.50 Zangvoordracht; 9.25 Kwintet.
PARIJS EIFEL (1446 M.)
12.50 Concert; 1.25 Idem; 7.50 Gramofoonmuziek.
PARIJS R. (1725 M.)
52.0 Uitzending uit de „Notre Dame" te Parijs; 7.20
Gram.-muziek; 8.20 Idem; 9.05 Idem; 9.50 Dansmuziek.
MILAAN (501 M.)
4.20 Concert 6.30 Populaire muziek; 7.40 Orkestmuziek;
8.20 Opera-uitzending.
ROME (441 M.)
4.20 Concert; 6.40 Eng. gramofoonplaten; 7.25 Gramo
foonmuziek; 8.05 Concert; 8.40 Tooneel.
5.20 Opera; 10.10 Dansmuziek.
WEENEN (517M.)
WARSCHAU (1411 M.)
4.15 Gramofoonmuziek; 5.05 Polltic-Harmonie-orkest;
6.45 Gramofoonmuziek; 7.35 Omroeporkest; 9.15 Piano
recital; 10.20 Dansmuziek.
MAANDAG 21 MAART.
HILVERSUM (1875 M.)
V.A.R.A.: 6.45 en 7.30 Lichaamsoefeningen; 8.00 Gramo
foonmuziek; 9.30 Amsterdamsch Solistenkwintet; 7.P.
R.O.: 10.00 Morgenwijding; V.A.R.A.: 10.15 Solisten-kwin
tet; 10.45 Voordracht; 11.00 Kwintet; 11.45 Voordracht;
12.00 Tijdsein en Septet o.l.v. Is. Eyl; 2.00 Verzorging
zender; 2.15 Nederlandsche schrijvers en dichters voor
de microfoon; 2.45 Fluitrecital door Joh. Feitkamp; 3.00
„Goethe als natuurkundige"; 3.20 Vervolg fluit-recital;
3.40 Gramofoonmuziek; 4.30 Dr. G. Ras: „Goethe in het
oordeel van tijdgenoot en nageslacht"; 5.00 VARA-Sep-
tet; 5.35 Zang door Jo Ekkert—v. Eijsden, 5.55 Septet;
6.30 Gramofoonmuziek; 6.45 Voordracht door Willem
van Cappellen; 7.15 Paedagoglsch concert; 8.00 Is. Que-
rido spreekt over Goethe; 8.30 Philharmonisch Orkest
o.l.v. Hugo de Groot; 11.00 Persberichten Vaz Dlas en
gramofoonmuziek.
HUIZEN (298 M.)
8.00 Tijdsein en Schriftlezing; 8.15 Morgenconcert; 10.30
Korte Zlekendlenst; 11.00 Lezen van Chr. Lectuur; 11.30
Gramofoonmuziek; 12.00 Politieberichten; 12.30 Orgel
concert 2.00 Uitzending voor scholen; 2.35 Lezing door
A. J. Herwig; 3.15 Knipcursus; 3.45 Verzorging zender;
4.00 Ziekenuurtje 5.00 Gramofoonmuziek; 5.15 Chr. Lie-
derenuurtje; 6.15 Gramofoonmuziek; 6.45 Causerie; 7.00
Cursus Engelsch; 7.30 Politieberichten; 7.45 Ned. Chr.
Persbureau 8.00 Goethe-herdenking; 9.30 Korte toe
spraak; 9.35 Klein-orkest; 10.15 Persbureau Vaz Dlas
en gramofoonmuziek.
BRUSSEL (509 M.)
6.50 Gramofoonmuziek; 8.20 Idem; 9.20 Concert.
KALUNDBORG (1153 M.)
2.20 Weldadigheidsconcert ten bate van de Deensche
werkloozen; 4.30 Gramofoonmuziek; 7.20 Matthaus Pas
sion van Joh. Seb. Bach; 9.55 Dansmuziek.
BERLIJN (418 M.)
HAMBURG (372 M.)
9.50 Populair concert
4.10 Oud-Zweedschballaden.
LANGENBERG (472 M.)
4.20 Vesperconcert; 6.50 Programma Leipzig; 8.05 Pró-
gramma Frankfort
DAVENTRY (1554 M.)
4.35 Moschetto en zijn orkest; 8.20 Radio Harmonie
orkest; 11.20 Dansmuziek.
PARIJS R. (1725 M.)
7.50 Gramofoonmuziek; 9.05 Idem; 9.50 Idem.
MILAAN (501 M.)
6.80 Gramofoonmuziek; 7.40 Concert door orkest; 8.20
Sympthonieconcert
MILAAN (501 M.)
4.50 Uitzending uit de R. Accademia Filarmonica Ro-
mana; 7.20 Gramofoonmuziek; 8.20 Symphonieeoncert;
9.30 Oi kestconcert
WARSCHAU (1411 M.)
4.55 Orkest van café „Gastronomja"; 7.35 Concert.
DINSDAG 22 MAART.
HILVERSUM (1875 M.)
8.00 Tijdsein en gramofoonmuziek; 10.00 Morgenwij
ding; 10.15 Gramofoonmuziek; 10.30 Orgelconcert door
"7gbert Vos: 11.00 R.V.U.; 11.30 Orgelconcert (voortzet
ting); 12.00 Tijdsein en omroeporkest o.l.v. Nico Treep
intermezzo gramofoonmuziek; 2.00 Rustpoos voor ver
zorging zender; 2.30 Gramofoonmuziek; 3.00 Max Tak:
De Oude Fransche operette en haar meesters; 4.00 Zang-
recital door Corn. van Munster; 4.30 Kinderuur door An-
toinette van Dijk, zang, piano en mandolinespel. o.l.v.
Annie Frank; 5.30 Uitzending uit Grand Hotel „Centraal"
Den Haag. concert door Willy Honsbeek en zijn orkest
en het ensemble „Lismonde"; 6.30 R.V.U. Goethe Her
denking; 7.00 Vioolrecital door Boris Lensky; 7.30 En-
gelsche les voor gevorderden door Fred Fry: 8.00 Om
roeporkest o.l.v. Nico Treep intermezzo gramofoonmu
ziek; 9.00 Goethe Cyclus door Annie Pinto; 10.00 Vaz
Dias en omroeporkest o.l.v. Nico Treep; 11.00 Uitzending
uit het Carlton Hotel; Billy Mason en zijn orkest
HUIZEN (298 M.)
K.R.O. 8.00 Morgenconcert. 10.00 Gramofoonmuziek;
11.30 Halfuurtje voor zieken en ouden van dagen; 12.00
Tijdsein en politieberichten; 12.15 Trio; 1.45 Gramofoon
muziek; 2.00 Vrouwenuurtje; 3.00 Gramofoonmuziek:
3.30 Verzorging zender; 4.00 Orgelconcert door Evert
Haak; 5.00 K.R.O.-orkest o.l.v. Marinus van 't Woud;
6.00 Herman de Man: Bedelarij; 6.20 Orkest (vervolg)
7.10 Land- en Tulnbouwhalfuurtje door Th. Arts; 7.30
Politieberichten; 7.45 Gramofoonmuziek; 8.00 Overwe
ging van„Christus lijden" door Pastoor J. Th. van.
Noord; 9.30 Vaz Dias; 9.45 Kunstensemble o.l.v. Piet
Lustenhouwer; 11.00 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL (509 M.)
5.20 Omroeporkest; 6.50 Klassieke gramofoonmuziek;
3.20 Omroeporkest
KALUNDBORG (1153 M.)
2.20 Instrumentaal ensemble; 6.50 Omroeporkest; 9.3;'»
Idem; 10.05 Dansmuziek.
BERLIJN (418 M.)
6.00 Populair concert; 6.40 „Stimme zum Tag": 6.50
Faust II Goethe m.m. v. het Omroeporkest;
HAMBURG (372 M.)
4.15 Orkestconcert; 10.10 Concert
LANGENBERG (472 M.)
4.20 Vesperconcert; 6.50 Faust (2e deel).
DAVENTRY (1554 M.)
4.50 Concert; 7.40 Vaudevilleprogramma; 9.40 B.B.C.-
orkest; 10.50 Dansmuziek.
PARIJS EIFEL (1446 M.)
7.50^ Concert
PARIJS R. (1725 M.)
8.06 Gramofoonmuziek: 12.50 Idem; 7.20 Tooneel-
praatje; 7.50 Gramofoonmuziek; 8.20 Radiotooneel.
MILAAN (331 M.)
4.15 Dansmuziek; 6.25 Gramofoonmuziek; 7.40 Popu
laire muziek.
ROME (441 M.)
5.05 Concert; 8.05 Kamermuziek; 8.50 Concert; 9.20 Spel
in één bedrijf; 9.50 „Butterfly".
WEENEN (517M.)
8.10 Concert; 9.53 Dansmuziek.
WARSCHAU (1411 M.)
4.55 Het Philharmonisch orkest van Warschau; 6.55
Gramofoonmuziek; 9.50 Concert
