Bont Allerlei.
DE LANGENDIJKER
GROENTENVEILINGEN.
Radioprogramma
„De Vierbond" en
„De Koophande 1".
Het wee? werkt uitstekend mee,
doch de prijzen blijken er onge
voelig voor. - Crisisomstandighe
den werken alles tegen - Andere
middelen voor een loonender be
drijf aangewezen. - Teeltwijziging
- Een meer systematische aan
voer - Het bonnenstelsel. - Roode
kool, geringer aanvoer, prijzen sta-
tionnair. - Gele kool idem. - Aan
merkelijk lager dan verleden jaar.
- Weinig verandering in prijzen
der Deensche witte. - Geringe aan
voer uien - Beste prijzen. - Kleine
aanvoer peen. - Lage prijzen
bieten.
De weersgesteldheid in aanmerking genomen, en
lettende op opgedane ervaringen in vroegere jaren,
konden hooge prijzen voor de afgeleverde stapel
groenten worden verwacht. De tuinbouwers zeggen,
dat het weer voor het bewaren der kool uitstekend
is. en in vorige winters stegen de prijzen soms bij
liet uur. Van te weinig vraag uit het buitenland kan
ook moeilijk worden gesproken, zoodat men. nu de
prijzen maar blijven op ongeveer hetzelfde niveau,
do oorzaken wel elders moet zoeken; ze blüken niet
dezelfde te zijn, als die in normale tijden aanleiding
gaven tot lage prijzen, weshalve mag worden aan
genomen, dat de bijzondere omstandigheden, waarin
de crisis het economische leven heeft gebracht, de
abnormaal lage prijzen beïnvloeden. Het lijkt ons
dan ook toe, dat daar de hoofdoorzaak zit van alle
ellende, die wc op het oogenblik aan Langendijk en
wijden omtrek van het tuinbouwdistrict doormaken.
Alle maatregelen, die aangeprezen worden om de
financieele resultaten van het tuinbouwbedrijf to
verbeteren, welke resultaten zich moeten weerspie
gelen in de aan de veilingen gemaakte prijzen,
slechts kinderspel zijn, vergeleken bij den invloed,
die de tegenwoordige crisis oefent op onzen tuin
bouw en daarmee op den welstand, die zijn beoefe
naars genieten. Het getuigt niettemin van volhar
ding, doortastendheid en liefde voor zijn vak, als
men de tuinbouwers, bij deze wetenschap nog met
vuur en enthousiasme, een betere zaak waardig
hoort debateeren over het bonnenstelsel, een meer
systematischon aanvoer, teeltwijziging en wat dies
meer zij op het gebied van kleine maatregelen, die
in het niet verzinken bij wat de groote maatregel, die
Identiek is met. de ontreddering der hedendaagsche
samenwerking, bewerkstelligt.
Teeltwijziging niet alles op één kaart zetten,
zooals nu gebeurt met den koolbouw en de teelt van
vroege aardappels, ongetwijfeld ligt er theoretisch
iets aanlokkelijks in om tot een meer verdeelde cul
tuur over te gaan. Men spreekt van schorseneeren,
ronde bieten en late aardappelen en de aanwijzingen
zijn werkelijk vrij acceptabel, om die richting te
gaan. Maar wie kan er in den tegonwoordigen tijd
nog iets met zekerheid zeggen omtrent het nemen
of het uitblijven van maatregelen, die nu het cene
dan weer hot. andore product raken. Het. samenstel
van draden, die het geheel vormen voor het weefsel
van de buitenlandsche markten, is zoo ingewikkeld,
dat. met weinig zekerheid voorspellingen kunnen
worden gedaan, op straffe van een precies tegen
overgestelde uitkomst aan die, welke men had voor
gespiegeld. Theorie is-ook in dat. geval zoo gemakke
lijk en er wordt een belangrijke dosis algemeene
konnis, en economische geschooldheid voor vcr-
eischt, om een opgeworpen stelling op dat gebied te
bewijzen.
Een meer systematische aanvoerregeling we heb
ben er al eens meer over geschreven, doch als de
veilingsorganisaties er zeker van zijn, dat een der
gelijke regeling haar financieele voordeelen aal heb-
bei, dan lijkt ons toch wel de mogelijkheid aanwezig
te zijn, ze in te voeren. Het komt ons echter voor,
dat men eenigszins huiverig is, die zaak aan te pak
ken. En vooral in den tegenwoordigen tijd wenscht
men zich ongetwijfeld wel tweemaal te bedenken. De
maatregel is in het bijzonder aangeprezen, om de ze
kerheid te scheppen, dat ook in het begin der winter-
campagne goede qualiteit kool op de. binnen- en bui
tenlandsche markten verschijnen, doch we vragen
ons af, of, als de bedoelde aanvoerregeling dit jaar
had bestaan, of er een cent meer voor onze kool was
terecht gekomen. En bovendien kan de vraag wor
den gesteld, of men zich in binnen- en buitenland
beklaagt over de minderwaardigheid van hot pro
duct, zooals dat daar tegenwoordig wordt gepresen
teerd.
Het gaat met den strijd vóór of tegen het bonnen-
stelsel evenzoo. Dit zijn geen wiskundige stellingen,
die met een strenge logica met toepassing van andere
bekende waarheden bewezen kunnen worden. Men
zij in zijn vóór of tegen niet al te apodictisch!
Al zijn de voorraden kool nog betrekkelijk groot,
rnen kan aan de aanvoeren toch bemerken, dat het
minder wordt. Zoo werden deze week van de Broe-
ker veiling ongeveer 31. aan die to Noordscharwoudc
66 spoorwagens roode kool aangevoord, alzoo aan
zienlijk minder dan verleden week. De groote soor
ten. eerste qualiteit brachten van f 0.70fl op, de
kleinere van ongeveer 3 pond gewicht deden f 3 of
iets meer. Tusschcn deze prijzen in logen die van de
middelgroote of van de partijen, die iets in qualiteit
afweken. Voor het doorschot werd iets minder be
taald. Hoewel dat kool is. welke uitstekend voor dc
consumptie is geschikt, bijna evengoed als eerste
qualiteit. is het minder geschikt om langer ie bewa
ren. Do hoogste prijs, welke voor doorschot aan de
Broeker veiling werd betaald, was f2.70, to Noord
scharwoudc f 2.60. Dc laagste prijs was aan beide
veilingen fO.60, Het is in afwijking met vroeger nu
enkelo keeren voorgekomen, dat de minimum-prijs
van f 0.60 net werd besteed, doch iets hooger lag.
Het verschil is echter zoo gering, dat het op het fi
nancieele resultaat weinig invloed uitoefent, en er
per saldo weer een klein bedrag per spoorwagen
van de roode kool is terecht gekomen, ongetwijfeld
niet tneer dan f 175.
Vergadering van „De Vierbond" met het Bestuur
van „De Koophandel".
Vertegenwoordigd zijn dc veilingen te:
Broek op Langendijk: door de hecren P. Slot A.
Pz.. S. dc Boer, J. Duif, VV. Visser en C. Spaans:
Noordscharwoudc: door de herren J. Ootjers, J. Klif
fen. P. Kostelijk en A. Swager;
Warmenhuizen: door dc hecren P. Slot, W. Gut-
ker, L. Doekes, K. Molenaar en P. Klant;
Obdam: door de hoeren H. Bakker en A. Hcnsol-
raan.
Het bestuur van „De Koophandel" is vertegen
woordigd door dc heeren C. Wagenaar Kz. en P. F.
Slot.
Daar de vergadering is belegd op initiatief van dc
Centrale Veilingsvereeniging „Warmenhuizen en
Omstreken" fungeert de heer P. Slot te Warmen
huizen als voorzitter.
De Voorzitter verwelkomt de aanwezigen en opent
de vergadering met enkele inleidende woorden.
De Secretaris, de heer P. Klant, leest de notulen,
van de vorige vergadering, welke onveranderd wor
den goedgekeurd.
Ingekomen is een schrijven van de vereeniging
„De Koophandel", waarbij deze vereeniging zich be
reid verklaart de getroffen regeling in zake do kor
ting voor de contante betaling voor een jaar te ver
lengen. Allen kunnen zich hiermede vcroenigon.
De Secretaris brengt, vervolgens een uitvoerig ver
slag uit van hetgeen is verricht in zake den aan de
regeering gevraagden toeslag op de bcwaarkool.
Algemeen is men van oordeel dat deze zaak niot
bevredigend verloopt en toont men zich verontwaar
digd over dc houding der regeering.
Besloten wordt dc bemiddeling in te roepen van
H.M. de Koningin,, die zich dezer dagen persoonlijk
van den nood in onze koolstrcek op de hoogte heeft
gesteld en tevens weder een audiëntie bij den Minis
ter van Landbouw aan te vragen om deze zaak nog
eens te bepleiten.
Voorzitter stelt vervolgens het punt waarvoor deze
vergadering is bijeengeroepen aan dc orde, namelijk
het voorstel van Warmenhuizen om den minimum
prijs tijdelijk te verhoogen.
Voorzitter constateert, dat het bepalen van een mi
nimumprijs tot heden met succes heeft gewerkt. In
De prijzen nagaande, welko voor gele kool in dc
nfgeloopen week werden besteed, is er slechts een
kleine verbetering te constateeren. Do hoogste prijs,
betaald aan de Broeker veiling, was f 3.3Ö, aan dc
veiling te Noordscharwoudc fo. Dit waren bovendien
nog zeldzame uitzonderingen, daar zoo goed als al
les, ook van de beste qualiteit, en van het meest gc-
wenschte gewicht, heneden de f2.80 bleef. De groote
gele kool, eerste qualiteit, bracht ongeveer fl op,
dc mooiste kleine van f2.30f2.70. Het mooiste door
schot werd voor f 1.40f 1.80 verkocht, het minder
mooie en het zwaarste goed fO.60—f0.80. Het vorige
jaar in de overeenkomstige week waren de prijzen
aanmerkelijk beter en werd eerste soort voor f3
f 6.20 en doorschot voor f 2f 4.40 verkocht. Dat was
dus het dubbele van wat nu werd gemaakt. Men heeft
dus niet te vragen of dc tijden ook slecht zijn. De
aanvoer beliep aan beide veilingen 76 spoorwagens
in totaal.
Minder wordt ook de aanvoer van Deensche witte
kool. De prijzen bleven weer veel te wenschen over.
•In 't begin der weck kwam het nog een enkele maal
voor, dat f3 voor het uitgezochtstc goed werd bo-
taald, doch overigens moest men al het neusje van
den zalm aanvoeren, om f2.80 te kunnen maken.
Voor do groote kool werd f 1.10—f 1.30 betaald. Door
schot werd verkocht voor f 1 tot f 1.80. Enkele par
tijen brachten iets meer of minder op, dan deze
uiterste notceringen. De aanvoer beliep ongeveer 85
spoorwagens in 't geheel aan de beide veilingen.
Met den uicnaanvoer loopt het op zijn eind. Dc
beste prijzen, welke voor dit product zijn besteed,
hebben tot bijna algeheele opruiming geleid. Nog
geen 3 spoorwagens werden verhandeld. Gewone
uien brachten van f 12f 13.20 per 100 K.G. op, grove
f 11.10—f 12.10, drielingen van f6.90—f9.80. Nep werd
voor f7.20 verkocht.
De aanvoer van peen had ook weinig te bcteeke-
nen. Groote brachten f 3.40—f 4 op; voor kleine werd
f 1.20—f 2.10 betaald.
Bieten waren weer laag in prijs. Ze werden voor
f 1.40f 1.70 verkocht.
den zomer en herfst is het moeilijk om den mini
mumprijs te verhoogen. Hij vraagt zich echter af
zou het in den winter ook niet. kunnen. Zou men dan
b.v. van Februari of Maart af niet op f 1.kunnen
stellen? Zou er minder kool door worden verzonden?
Hij meent dat dc invloed op dc verzending slechts
gering zou zijn. Hij ziet wel bezwaren, maar acht
deze niet onoverkomelijk en vraagt dus of allen
zich in principe met het voorstel van Warmenhuizen
kunnen vereenigen.
De heer Kostelijk ziet groote bezwaren. De wijzi
ging moet z.i. bekrachtigd worden door de algemeene
vergadering. Hij voelt ook veel voor deze zaak, maar
dan moet er een fonds zijn waaruit eene uitkeering
kan geschieden. De kool, welko den minimumprijs
niet opbrengt, kan dan vernietigd worden. Hij acht
het mogelijk eene dergelijke regeling voor het vol
gend seizoen te ontwerpen.
Ook de heer Ootjers acht de bezwaren niet gering,
zonder fonds om iets uit te betalen. Het product
wordt dan niet uit de markt gehouden.
Do heer S. de Boer ziet dezelfde bezwaren. De con
sequentie zal zijn dat. er, vooral bij den tegenwoor
digen grooten voorraad, rnccr kool komt die niet
verkocht kan worden Hij vreest dat het opvoeren
van den minimumprijs tengevolge zal hebben, dat
minder wordt uitgevoerd.
De heer K. Molenaar zegt, oen sterk voorstander
van het voorstel te zijn. Was er geen minimumprijs
geweest, dan zou in dezen winter veel kool voor
10.10 a f0.20 per 100 K.G. zijn verkocht. Hij meent
dat eene kleine verhooging geen afbreuk aan den
afzet zal doen.
De heeren C. Wagenaar en P. F. Slot meenen dat
nagenoeg evenveel kool zal zijn te plaatsen voor f 1
als voor f 0.60. Het groote gevaar is h.i. dat de bou
wers zelf hun kool gaan verkoopon. Het gebeurt
thans reeds dat zij met een auto naar de groote ste
den gaan en daar de kooplieden beconcurreeren.
Fondsvorming en het uit do markt houden van de
kool die eigenlijk te veel is, wordt door „De Koop
handel" zeer toegejuicht.
Voorzitter constateert, dat het voorstel van War
menhuizen geen kans heeft en trekt het in. De an
dere vereenigingen zullen z.i. het voorbeeld van de
L.G.C. moeten volgen en in hunne eerstvolgende al
gemeene vergadering een principieele uitspraak over
fondsvorming uit te lokken.
Bij de rondvraag meent de heer P. Slot A. Pz. een
waarschuwend woord te moeten laten hooren in
zake het besluit van den Noorder Marktbond en
L.G.C. tot afschaffing van dc bonnen. De handel
wordt daardoorz.i. te veel belemmerd. Hij meent dat
wo met dit besluit ons zelf benadeeld hebben en ad
viseert er weer op terug te komen.
Dc heer C. Wagenaar gelooft ook dat het met den
aanvoer aan do veilingen den verkeerden kant heen
gaat. 's Maandags is er niets. Dinsdags veel, Woens
dags weinig. Donderdags meer. Vrijdag weinig en
Zaterdags dc grootste aanvoer van de gehcelo week.
Hij adviseert den aanvoer meer te verdcclcn. Dc
kooplieden zijn thans genoodzaakt veel bestellingen
uit te stellen.
Hierna sluiting.
DONDERDAG 31 MAART.
HILVERSUM (1875 M)
A.V.R.O.: 8.00 Gramofoonmuziek; 10.00 Morgenwijding;
10.30 Solistenconcert; 11.00 Voordracht door Rollen Nu-
man; 11.30 Solistenconcert; 12.00 Tijdsein en Omroejv
orkest; 2.00 Lezing door J. Corobrink: „Hand-weven";
2.30 Rustpoos zender; 2.45 Zangrecital door Gertrude
van Vladeracken3.15 Max Tak: „De groote symphonie-
orksten en hun leiders"; 4.00 Ziekenuur door Antoinette
van Dijk; 5.00 Kamerorkest o.l.v. Louis Schmidt; 6.30
Sportpraatje door H. Hollander; 7.00 Kamer-orkest; 7.30
Lezing door J. Peper: „De ontwikkeling van het Ne-
derlandsche Handelsonderwijs en zijn beteekenis voor
de moderne maatschappij"; 8.00 Tijdsein en en Gramo
foonmuziek; 8.15 Uitzending uit het Concertgebouw te
Amsterdam. Orkest o.l.v. Dr. Willem Mengelberg. In de
pauze: Het Kon. 's Hertogenbossche Mannenkoor; 10.30
Persberichten Vaz Dias; 10.40 Gramofoonmuziek; 11.00
Uitzending uit het Restaurant „Haeck" te Den Haag.
HUIZEN (298 M.)
K.R.O.: 8.00 Morgenconcert; N.C.R.V.: 10.00 Gramofoon
muziek; 10.15 Korte Ziekendienst; 10.45 Gramofoon
muziek; K.R.O.: 11.00 Gramofoonmuziek11.30 Gods
dienstig halfuurtje; 12.00 Tijdsein en Politieberichten;
12.15 K.R.O.-Orkest o.l.v. Johan Gerritsen. N.C.R.V.:
2.00 Cursus fraaie handwerken; 3.00 Vrouwenhalfuurtje;
3.30 Verzorging zender; 4.00 Ziekenuurtje; 5.00 Cursus
handenarbeid voor de jeugd; 5.45 Cellorecital door H.
R. Franke; 6.45 Cursus knippen en stof ver.sieren; 7.00
Vragenhalfuurtje; 7.30 Politieberichten; 7.45 Persbe
richten Ned. Chr. Persbureau 8.00 Tijdsein en Zangver-
eeniging „Weesper Mannenkoor"; 9.00 Lezing: 9.30 Ver
volg Concert; 10.00 Vaz Dias; 10.30 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL (509 M.)
5.20 Concert door het Omroeporkest; 6.50 Gramofoon
muziek; 8.20 Concert door het Omroep-symphonie-orkest.
KALUNDBORG (1153 M.)
2.20 Instrumentaal ensemble; 7.30 Haydn-concert; 9.35
Omroeporkest; 10.15 Dansmuziek.
BERLIJN (418 M.)
5.35 Kamermuziek; 7.00 Weensch dansen.
HAMBURG (372 M.)
4.40 Dansmuziek; 7.20 Schneider-kwartet; 9.50 Dansmu
ziek door het Norag-orkest.
LANGENBERG (472 M.)
4.20 Omroeporkest; 7.20 Concert; 10.20 Concert.
DAVENTRY (1554 M.)
12.20 Orgelconcert dor Reginald Foort; 1.20 Orkest;
2.20 Gramofoonmuziek; 4.05 Dansorkest; 9.55 Concert;
11.05 Dansmuziek.
PARIJS-EIFFEL (1446 M.)
7.50 Gramofoonmuziek.
PARIJS-RADIO (1725 M.)
12.50 Gramofoonmuziek; 9.05 Idem; 9.20 „La Retraite".
MILAAN (331 M.)
4.15 Gevarieerd concert; 6.25 Populaire muziek; 7.55 Or
kestmuziek; 8.20 Opera-uitzending.
ROME (441 M.)
5.05 Orkestmuziek; 7.20 Gramofoonmuziek; 8.05 Beet
hoven-concert,
WEENEN (517 M.)
9.55 Dansmuziek.
WARSCHAU (1411 M.)
4.55 Concert; 6.55 Gramofoonmuziek; 7.35 Populair con
cert; 9.50 Dansmuziek.
Wat doen wij bij dreigend gevaar?
Voor onze allereerste voorvaderen waren de wilde
dieren een voortdurend gevaar. Voor leeuwen, tij
gers, neushoorns en beren zijn thans motorfietsen en
auto's in de plaats gekomen. Dat zijn onze gevaar
lijkste en vreeselijkste vijanden, aan welker bestaan
wij onphoudelijk worden herinnerd. Laten we ons
zelf eens bekijken, wanneer er, bij het oversteken
van een straat, in suizende vaart een auto komt aan
gereden. In een onderdeel van een tiende seconde
houden wij onze vaart in en de voet, die reeds voor
den volgenden stap opgeheven was, wordt in een
scherpen hoek op den grond gezet. Deze beweging
kunnen wij nog beter in de natuur waarnemen. Wan
neer een vos of een hond plotseling onraad bespeurt
zet hij een van zijn voorpooten stevig en schuin op
den grond^jtatjs een onbewuste reactie, die plotse
ling het 4^;haam gebiedt, een afwachtende
houding aan T** Imen. Het dier heeft geen oogen
blik nagedacht, mUfu* heeft onbewust de juiste bewo
gingen gemaakt er* uitsluitend instinctief heeft het
met een van de voorpooten geremd.
Indien U wel eens de gelgenheid hebt gehad, bij
een erustigen brand toe te kijken, dan zult U bemerkt
«ebben, hoe onverstandig en onbegrijpelijk sommige
thenschen, die uit het brandende gebouw vluchten,
handelen. Soms komt het voor, dat het
Seheeie jiUjs reeds in lichte laaie staat, en dat het
onmogelijk schijnt nog een meubel of een voorwerp
yan groote waarde te redden. Dan loopt plotseling een
vrouw gillend het huis in en komt ecnige secenden
Jater met brandende kleeren om hot lijf weer de
straat op met eenstrijkijzer in de hand! Zij wil
de nu eenmaal beslist ieta „redden", hoe en wat dan
ook.
De vroegere Duitsche vlieger Joachim de Haas ver
telde een zeer bijzonder voorval uit zijn langdurige
loopbaan. Eens was hij met een escader jacht-vlieg-
tuigen in Ieperen opgestegen en zijn toestel werd
n\ecm8en tijd door Fransch geschut in brand ge
schoten. „Ik bemerkte", vertelde De Haas later, „dat
op het oogenblik waarin het toestel vlam vatte en
ae steunbouten braken, mijn persoonlijkheid op
merkwaardige wijze in tweeën werd verdeeld. Mijn
eerste „ik" zag bliksemsnel alle gebeurtenissen uit
mijn leven nog eens voor zich. Ik zag beelden uit
mijn allereerste levensjaren, die ik al lang vergeten
was en die misschien slechts op het oogenblik, dat
ze gebeurden, in mijn bewustzijn zijn geweest. Zoo
,lk raijn geheele leven voor mij, tot de dingen, die
ik slechts ecnige dagen tevoren beleefd had, toe. Te
gelijkertijd werkte mijn tweede „ik" met een ra-
zende snelheid, om een reddingsmogelijkheid te vin-
?eï]\TerwW n°g de beelden uit mijn jeugd voorbij
trokken,, richtte ik mij met de grootste moeite op,
stond een moment op den rand van het vallende
vliegtuig en stortte mij in de gapende leegte. Na een
val van 100 meter opende zich met veel geraas mijn
valscherm en langzaam zweefde ik naar beneden.
Ditmaal was het nog goedgegaan
Wat de moderne techniek vermag.
Het klankmaseum van professor Doegen,
Ideale gelegenheid om onsterfelijk te
worden.
De meesten mijner lezers zullen wel eens gehoord
hebben van de „linguaphono". mogelijk hebben zij de
linguaphone zélf reeds gehoord. Dit apparaat is na
melijk in korten tijd wereldberoemd geworden en is
over den geheelen aardbol in gebruik. Het korrtt in
principe neer op een gewone "gramofoon met bijbe-
hoorende platen. Deze laatste zijn echter alle spreek
platen en met behulp van deze kan men een wille
keurige taal onder de knie krijgen, vooral wat be
treft uitspraak, intonatie, typische gezegden, enz.
Een soort grammatica, die men moet gebruiken naast
de gramofoonopnamen, brengt de leerling dan op de
hoogte van de noodige theorie. Groote geleerden en
kunstenaars hebben ten behoeve van linguaphone-
studenten hun stem laten vastleggen op den ebonie
ten schijf. Zoo heeft G. B. Shaw in de Engelsche taal
een gramofoonplatenrede gehouden, getiteld: „Spo
ken English end Broken English" (Gesproken en ge
broken Engelsch).
De Toonfilm en de Talkie zijn U allen natuurlijk
eveneens bekend en gij weet, hoe hier geluid en beeld
tot een kunstzinnig geheel zijn vereenigd. De philo-
loog professor Doegen. hoogleerasr aan de Berlijnsche
Universiteit, heoft de verschillende elementen van
deze modernste technische overwinningen op een
nieuwe wijze gecombineerd en wel met een weten
schappelijk doel.
Hij heeft te Berlijn een museum ingericht, waar
(voorloopig alleen voor studenten) de meeste grooten
dezer aarde te hooren zijn of in de toekomst te hoo
ren zullen zijn. Velen zijn er voorts ook te zien. ter
wijl ze spreken; van die laatsten is n.1. een geluids
film opgenomen.
Een uitgebreid archief van gramofoonopnamen is
aangelegd. Tagore, en Ebert. Patel. Shaw, Hinden
burg. Dr. Eckener. Ilaeckel, Wilhelm II. de stemmen
van de meest uiteenloopende persoonlijkheden uit alle
deelen der wereld kan men hier beluisteren.
Professor Liepe uit Kiel, de leider van het Theater-
seminarium, had reeds voordat Doegen zijn museum
opende, een verzameling aangelegd van de vereeuwig
de stemmen der bekendste acteurs en actrices uit
binnen- en buitenland, o.a. Wegener, Kraus, Moissi.
Wüllner, enz. enz. en hij zal deze collectie thans in
samenwerking met Doegen trachten te completeeren.
Het klankmuseum biedt verder nog iedereen, die
zich voor talen interesseert een prachtige gelegenheid
om de onsterfelijkheid te verwerven. Men is namelijk
bereid (natuurlijk tegen vergoeding van de kosten)
om gramofoon-opnamen te maken van iedereen, die
zijn orgaan aan eigen critiek wenscht te onderwer
pen. Binnen afzienbaren tijd zal het dus mogelijk
zijn om in het museum te komen, niet als portret,
of standbeeld, maar als „geluid". Daar inmiddels de
onbreekbare platen ook zijn uitgevonden, kan men er
vrij zeker van zijn, dat men, wanneer men is opge
borgen in Prof. Doegens archief tot in lengte van
dagen aan de vergetelheid zal zijn ontrukt.
De waarde van fruit voor het lichaam.
Sinds oude tijden behooren de vruchten tot de meest
begeerde bestanddeelen der menschelijke voeding,
ofschoon ze bijv. in tegenstelling met vleesch, arm aan
eiwit zijn. en in tegenstelling met boter bijvoorbeeld
arm aan vetten. Hun watergehale Is ook niet als een
voordeel te beschouwen. De voedingswaarde van het
fruit moet voornamelijk gezocht worden in zijn sui-
kergehalte en zijn koolhydraten. Een uitzondering
maken noten en amandelen, die een groote hoeveel
heid vet en eiwit bevatten en, naar verhouding, zeer
arm aan water zijn. Het eiwit van deze vruchten is
gemakkelijk verteerbaar en kan vrijwel geheel wor
den verbruikt. Voor de andere vruchten is het gehalte
aan koolhydraten (van ongeveer 20 tot 30 de
voornaamste voedingsfactor. De onrijpe vruchten be
vatten een groote hoeveelheid zetmeel, torwijl het
rijpe fruit meer oplosbare koolhydraten bevat, zooals
rietsuiker .druivensuiker en vruchtensuiker. Daar
bij een overvloeaigen toevoer van koolhydraten de
voor het lichaam bcnoodigde hoeveelheid eiwit daalt,
zoo is liet met behulp van fruitvoeding mogelijk de
bcnoodigde hoeveelheid dierlijk voedsel te vermin
deren. Verder hangt de voedingswaarde van het fruit
af van de hoeveelheid organische zuren, zooals ci
troen-, wijn- en appelzuur. Vruchten die rijp zijn ge
worden hij warm, droog weer, zijn het armst aan
zuren; ook bij het bewaren van b.v. appelen, neemt
de hoeveelheid zuren af. Naast de zuren spelen ook
de zouten, vooral kalk- en fosforzouten, een belang
rijke rol. Daar het fruit, in tegenstelling mc-t de groen
ten, veelal rauw worden gegeten, zoo worden de zou
ten het lichaam volkomen toegevoerd. Terwijl de
gekookte groenten een deel van hun zoutgehalte ver
liezen, doordien meestal het water waarin de groen
en zijn gekookt, wordt weggeworpen, is het zoutver-
lies, bij het koken van vruchten gelijk nul, daar
meestal het sap mede wordt genoten. De aangename
smaak van het fruit wordt behalve door vermenging
van suikerstoffen, die meestal uit aeterische oliën
bestaan, gevormd. Als ze volkomen rijp zijn, zijn de
vruchten het rijkst aan aromnstoffen. die echter
door hitte worden vernietigd of verandering onder
gaan, zoodat het gekookte fruit nimmer die heerlijke
geur heeft als het ongekookte. Een tenslotte is do
hoeveelheid vitaminen in de vruchten van groote be
teekenis voor het gezonde, vooral het nog groeiende
lichaam. Voornamelijk bevinden zich deze aanvul
lende voedingsstoffen in citroenen, sinaasappel, ana
nas, aardbeien.
Wij zien dus, dat het fruit niet alleen om zijn eet-
iustwekkende eigenschappen, maar ook om zijn voe
dingswaarde te recht als een waardevol voedingsmid
del moet worden beschouwd.
Hoe het garen ontstaat.
Dagelijks trekken vlijtige vrouwenhanden de dra
den langs en over elkaar, maken kleedingstukken,
doeken en mooie werken, maar slechts weinigen we
ten hooveel werk en hoeveel moeite het kost dit naai-
materiaal te vervaardigen. De grondstof voor het
onmisbare materiaal levert de katoenplant., die in
Noord- en Zuid-Amerika en in Egypte gekweekt
wordt. In Maart en April in Noord-Amerika en
Egypte en reeds in Januari in Zuid-Amerika zaaien
de katoenplanters met een machine, die tegelijkertijd
kunstmest in den bodem brengt, het katoenzaad. Na
ongeveer veertion dagen komen de plantjes uit den
grond; later krijgen ze een hoogte, die varieert tus-
schen 50 centimeter en 1 meter 70, hetgeen afhangt
van het klimaat en de vruchtbaarheid van den bodenn
De planten hebben mooie, gele knoppen en bloemen,
die 's nachts roodachtig worden. Twee weken lang
staan de katoenplanten in prachtigen bloei. Als ze
uitgebloeid zijn, vormen zich groene kernen, die
langzaam donkerder worden en openspringen, zoodra
ze rijp zijn. Na het openspringen vertoonen de zaad
kokers haren, die bij de Egyptische planten geel en bij
de Amerikaansche wit zijn. Deze zaadharen worden
onmiddellijk met de zaadkernen verwijderd, omdat
ze dc vezels van het zaadkokertje zouden schaden.
Dit verwijderen moet met zeer veel zorg geschieden
en hiervoor is een groot aantal arbeiders noodig. De
ruwe katoen moet nu eenige dagen drogen. Als de
zaadkernen absoluut droog zijn, worden, met behulp
van speciale machines, de vezels eruit gehaald. Van
wat er over blijft, wordt slechts ee deel als zaad voor
het volgend jaar gebruikt, terwijl uit de rest een olie
wordt geperst, die o.a. gebruikt wordt voor dc fabri
catie van plantenboter.
De kwaliteit van de katoen wordt beoordeeld naar
de lengte van de vezel, naar dc kleur, de stevigheid,
dc fijnheid en den glans. De witte katoen is beter dan
de gele Egyptische, die wij kennen onder den naam
„Macco". Alleen de beste kat ^ensoortcn worden ge
bruikt voor het vervaardigen van naaigaren. Bij dc
bewerking laat men de draden eerst snel door een
gasvlam loopen, waardoor de kk.ne, rechtopstaande
haartjes verbranden. Dan worden de strak gespannen
katoendraden in een natronloog gedoopt en weer uit-
gewasschen. Daarna worden do draden in een zuur-
oplossing gewasschen, waardoor ze een zijdeachtigen
glans krijgen. Dit proces wordt „Mercerisecren" ge
noemd, naar Mercer, die het eerst in 1844 deze behan
deling met natronloog heeft toegepast, om zoodoende
het kleuren van de draad gemakkelijker te maken.
