Alumni Niims-
De muiterij op Je Zeven Provinciën".
Oe Indische salariskorting.
Uitgevers: N.V. vJi. TRAPMAN Co, Schagen.
Eerste Blad.
Verklaring van de
regeering
De Arbeiderspers
verboden
DE REACTIE IN DEN HELDER
POSITIE VAN
„DE ZEVEN PROVINCIëN"
ONGEREGELDHEDEN
TE PARAMARIBO
Graaf Albert Appanyi
overleden
Woensdag 8 Februari 1933.
SCSAEER
76ste Jaargang No. 9224
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden fl.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Grootsche demonstratie te Batavia van
trouw aan het gezag.
Positie van „De Zeven Provonciën". Vlieg-
booten thans uit Priok vertrokken.
Gistermiddag heeft bij den aanvang van de verga
dering van de Tweede Kamer de minister van defen
sie, dr. L. N. Deckers, namens de regeering de vol
gende verklaring afgelegd:
„De regeering stelt het op prijs, de gelegenheid te
hebben, te dezer plaatse een verklaring af te leggen
naar aanleiding van de muiterij aan boord van Hr.
Ms. de Zeven Provinciën, een nlisdrijf, waarvan de
regeering en het Nederlandscht volk met leedwezen
«n verklaarbare ergernis hebben kennis genomen.
Aan boord van het muitende schip bevonden zich
zestien officieren, negen Europeesche onderofficieren
en ongeveer 140 Inheemsche schepelingen.
De Zeven Provincian volgt thans sedert den nacht
van Zaterdag op Zondug Zuidwaarts, de Westkust
van Sumatra en wordt op korten afstand gevolg door
een gouvernenientsvaartuig, aan boord waarvan
zich bevinden de commandant van de Zeven Provin
ciën, zeven officieren, tieu Europeesche onderofficie
ren en twintig Europeesche korporaals en manschap
pen. De overige bemanning van de Zeven Provinciën
bestaande uit vier officieren, zeven Europeesche on
derofficieren, zeventien Europeesche korporaals en
manschappen en 10G Inheemsche schepelingen, bleef
achter aan den wal.
Het achtervolgende gouvernementsvaartuig is in
staat, omtrent plaats en koers van de Zeven Provin
ciën juiste inlichtingen te geven. Volgens de laatste
berichten bevond het schip zich ter hoogte van Si-
moek, bezuiden Nias.
De noodige strijdkrachten: de kruiser Java, torpe-
dobootjagers, onderzeebooten, bewapend met oor
logstorpedo's en vliegtuigen, bewapend met bommen,
worden samengetrokken om de muiters tot overgave
te dwingen. Van onderhandelen mag en kan geen
sprake zijn. Geschiedt de overgave niet onmiddellijk
en onvoorwaardelijk na sommatie, dan zal met ge
weld worden opgetreden.
Ingrijpende maatregelen zullen worden genomen
tegen verderfelijke invloeden, die de geesten hebben
rijp gemaakt tot aanranding van het gezag door
landsdienaren, die vrijwillig den plicht op zich heb
ben genomen, dat gezag te dienen.
De regeering zal het op prijs stellen, als de Kamer
zou kunnen hesluiten, de op haar dagorder voorko
mende interpelaltic onmiddellijk te doen plaats heb
ben.
Gedurende de voorlezing van deze verklaring werd
de minister van defensie herhaaldelijk in de rede
gevalien door Kamerleden. Er ontstond ecnig rumoer.
De president moest eenige malen hameren en ver
zocht tenslotte aan de Kamer, den minister in staat
te stellen, met zijn verklaring door te gaan.
In de Eerste Kamer.
In de gisteren gehouden vergadering der Eerste
Kamer heeft het christ. hist. lid, prof. de Savornin
Lohman, aan den voorzitter gevraagd of in die zit
ting voor tot de aangekondigde agenda werd overge
gaan, een regeeringsverklaring was te verwachten
over het diep betreurenswaardig voorval met Hr.
Ms. „Zeven Provinciën'' in Ned. Indië, welk voorval
een rouw over ons land heeft gebracht.
De voorzitter van den Senaat antwoordde daarop,
dat hem van een verklaring in deze Kamer niets he
kend was.
Prof. de Savornin Lohmann heetf het daarop ern
stig betreurd dat van de regeering thans in deze
Kamer geen verklaring is uitgegaan.
De heer Wibaut (s.d.a.p), die daarop aan het woord
was, zeide eveneens het voorgevallene te betreure
De spreker achtte het echter niet te noodig te ge
wagen van „rouwdaarvoor missen wij nog de noa-
tlige gegevens, meende de heer Wibaut.
De voorzitter heeft ton slotte zijnerzijds den wcnsch
uitgesproken, dat in Ned. Indië onverwijld de mui
terij op de vloot worde onderdrukt, de krijgstucht blij
vend worde hersteld en ons gezag aldaar zich in dc
toekomst krachtiger dan ooit betoone.
Daarop ging de Eerste Kamc. over tot behandeling
van de agenda.
Bctooging te Batavia.
Gisteravond heeft te Batavia een groote betooging
plaats gehad, die door dc loyale ingezetenen van Ba
tavia is opgezet om te getuigen, dat d<? massa van
het publiek in deze dagen van spanning achter de
regeering staat.
Duizenden Europeesche, inheemsche en Chineesche
ingezetenen hadden zich voor het paleis van den gou
verneur-generaal van Ned.-Indië verzameld. Uit de
menigte stegen voortdurend kroten op van: „Leve de
Koningin". Men zong het volkslied, en aldus drukte
men de gevoelens uit van loyaliteit jegens den gou
verneur-generaal.
Z.E. jhr. De Jonge hield een toesprank tot de me
nigte, waarin hij herinnerde aan Nederlands devies:
Je maintiendrai. Z.E. riep uit, dat de misdaad van de
muitelingen hen naar geen enkel doel zal brengen,
aangezien alle noodzakelijke maatregelen zijn getrof
fen om op het juiste moment handelend op te treden.
De G.-G. eindigde met den uitroep: „Leve dc Konin
gin".
In antwoord hierop riep de menigte van duizen
den spontaan: „Leve de Koningin en leve de Gouver
neur-Generaal!"
Ook de hoogste regceringspersonen van Ned.-Indië
verklaarden zich diep onder den indruk van de wijze,
waarop deze grootsche, spontane demonstratie is ver-
loopen.
Indische pers over de muiterij. „Liever
geen vloot dan zoo'n vloot."
In de Indische bladen is men van oordcel, dat het
noodzakelijk is krachtig op te t-eden tegen de muiters
en tegen dc onlietrouwbare elementen bij ue marine.
Dc commandant van de zeemacht, aldus vervolgt
de Ind. Crt., moet reeds aan het eind van de vorige
maand geordonneerd hebben, dat de officieren en on-
derofficipren met de revolver gewapend moesten zijn.
De „Locomotief" schrijft in een hoofdartikel, dat de
erns van deze gebeurtenissen niet onderschat kan
worden. De onderdrukking van de muiterij is thans
het eenige punt van belang. Elk uur, dat „De Zeven
Provinciën" zich buiten ons gezag in handen van
muiters bevindt-, betee>ent een verergering van de
schade.
Het blad is van meciiing, dat het vaststond, dat de
muiterij geschied is naar een welbedacht plan met
een weloverwogen demonstratief doel. Hieruit volgt
met zekerheid, dat de simpele inlandsche schepelin
gen zeker aanwijzingen moeten hebben gehau van
een leiding, die het er om te doen was e.n slag
toe te brengen aan het gezag. Alle machtsmiddelen
dien -n tegenover deze georganiseerde poging gesteld
te worden.
Uit Suerabaja wordt nader gomeld, dat het Soer.
Hbld. van meening is, dat de marinebonden de oor
zaak ziir. geweest, dat de tucht bij de marine gelei
delijk beneden het zoo lage Amsterdamsche peil ge
raakt. Het blad betoo.'t, dat de officieren in de eerste
plaats hebben te zorgen, dat het gezag wordt hoog ge
houden en schrijft: „Liever geen vloot clan zoon
vloot."
Onder de bladen die de militairen van
land- en zeemacht niet in hun bezit mo
gen hebben.
De Minister van Defensie heeft de bladen, uitgege
ven door de N'.V. arbeiderspers op de lijst geplaatst
van die bladen en tijdschriften, die de militairen van
land- en zeemacht niet in bezit mogen hebben.
Het zijn de volgende bk.den:
Het Volk;
Vooruit:
Voorwaarts;
Volksblad:
Goudsche Volksblad;
Volksblad voor Friesland;
Volksblad voor Twente;
Volksblad voor Groningen en Drente;
Volksblad voor Gelderland.
De minister heeft dezen maatregel -etroffen, aldus
heeft hij gistermiddag in de Tweede Kamer verklaard,
omdat „Het Volk" en andere dergelijke bladen schrij
ven op een toon, die in strijd is met de krijgstucht en
spr. kan niet toelaten, dat die aldus wordt onder
mijnd in kazernes en op oorlogsschepen.
Protesttelerram aan den minister.
N'aar aanleiding va- het verbod heeft de dire: e
van de Arbeiderspers een telegram aan den Minister
van Defensie gezonden.
Hc„ telegram spreekt van „ongehoorde willekeur",
„een aanslag op een der belangrijkste beginselen der
democratie". Tevens verklaart men, dat de uitwer
king tegenovergesteld zal zijn, aan wat er mee be
doeld was.
De politiemacht versterkt. Verscherpte
wachtdiensten. Overigens blijft alles
rustig.
Naar wij vernemen, is de poltiiemacht te Den Hel
der gister versterkt. O.m. zijn er 4 man uit de bri
gade te Schagen heengegaan.
Overigens 1 lijft alles rustig in Den Helder. Zooals
reeds gemeld, zijn er van Zondag af maatregelen ge
troffen voor verscherping van wachtdiensten. Alle
commandanten zijn sinds Zondag aan boord en heb
ben hun schepen niet meer verlaten. Ook de officie
ren moeten voor de helft aanwezig blijven. Zoo zijn
er in den onderzee-dienst veertig officieren; van hen
blijven er steeds twintig in do kazerne.
De onderofficieren loopen verscherpte wachtdien
sten. Zoo zijn er in den onderzeedienst dubbele pos
ten, die gewapend zijn met geweren, geladen met
scherp. Ook aan boord van het wachtschip zijn dub
bele posten uitgezet, terwijl een der toegangen is af
gezet. Het gewone marine-personeel neemt de zaal
rustig op.
Piberoet genaderd. De kans op
een spoedig treffen met de achter
volgende schepen aanzienlijk toe
genomen.
Aneta verneemt van officieele zijde, dat om acht
uur gisteravond plaatselijken tijd Hr. Mrs. „De Ze
ven Provinciën" het eiland Sibcroet naderde, gelegen
tegenover Padang, Sumatra's Westkust.
(De kans op een spoedig treffen tusschen de „Ze
ven Provinciën" en de achtervolgende schepen is dus
aanzienlijk toegenomen.)
Vaart van „De Zeven Provinciën" slechts
zeven knoopen.
De vaart van „De Zeven Provinciën" bedraagt
slechts zeven knoopen, hetgeen bewijst, dat de mui
ters zeer groote zuinigheid in acht nemen met de
brandstof.
De bewapening van „De Zeven Provinciën"
De „De Zeven Provinciën", welke naar bekend is
twee kanonnen van het 28 c.M kalibbei', vier kanon
nen van het 15 c.M. kaliber er enkele stukken van
'l'A c.M. voert, heeft geen luchtafweergeschut aan
boord.
Geen beslissing voor morgen. Wat zal
er bij een ontmoeting geschieden? Zoo
noodig de ernstigste maatregelen.
Zooals de toestand op het oogenbhk is, zal een ont
moeting tusschen de schepen niet voor morgen
plaats hebben.
De „Eridanus" heeft de „Aldebaran" in zicht ge
kregen. Dit gouvernementsvaartuig zal de „Aldeba
ran" vervangen en t pantserschip volgen. Dit betc-e-
kent, dat niet langer behoeft te worden, gevreesd,
dat „De Zeven Provinciën" uit zicht zou raken. De
„Aldebaran" heeft tekort aan brandstof.
Ondertusschen hebben de Dornier-vliegbooten de
haven van Tandjong Priok verlaten met geheime
orders.
In een onderhoud had een marine-autoriteit te Ba
tavia meegedeeld, dat men tegen het muiterschip zal
optreden zooals dat behoort. Dit wil dus zeggen, dat
zoo noodig lot de ernstigste maatregelen zal worden
overgegaan.
De Dornicr-marine-vliegtuigcn zijn voorzien van
bommen. Men zal zich door de aanwezigheid van
Europeesche officieren aan boord van „Dc Zeven
Provinciën" niet laten weerhouden met geweld tegen
het schip op te treden.
De bemanning van het muiterschip wisselde tele
grammen met de achtervolgende „AldebaranDe
telegrammen waren onderteekeud met: „Europeesche
en inlandsche bemanning". Hieruit zou dus kunnen
blijken, dat er ook Europeesche muiters aan boord
zijn. Zekerheid daaromtrent bestaat er evenwel niet.
In telegrammen werd de „Aldebaran" gewaar
schuwd, op grooten afstand te blijven, daar anders
zal worden geschoten.
Twee dooden gevallen. De politie moest
schieten op de betoogers. Zestien ge
wonden.
Aneta seint uit Paramaribo: Bij een nieuwen
optocht welke heden plaats vond met het doel te bc-
toogen voor vrijlating van De Kom, een bekend Su-
rinaamsch communist, die onlangs bij zijn terugkeer
groote sensatie heeft verwekt, schoot de politie op
de betoogers.
Een Creool en een Hindoestani werden gedood, ter
wijl zestien Creolen, Javanen en Hindocstanis wer
den gewond.
Het plein .werd schoongeveegd en de betoogers na
men de wijk.
De Javanen, die weder in massa naar de stad wa
ren gegaan, begonnen opnieuw terug te trekken naar
de plantages.
De 10 pet. korting blijft voor korten tijd
gehandhaafd. -- Minister over zijn
beleid.
Gister heeft de heer W. Drop, lid van de Tweede
Kamer, een interpellatie gehouden over de besluiten tot
korting op de salarissen van het marinepersoneel en
daarmee in verband staande gebeurtenissen in Ned.-
Indië.
Het antwoord van den minister.
Op het tiental vragen van den heer Drop heeft de
minister een uitgebreid antwoord gegeven.
Wat betreft de salarisregeling, wees minister Deckers
er den heer Drop op, dat deze misschien wel ieta ge
merkt heeft van de ontzettende finantieele Ineenstor
ting die in Indië heeft plaats gegrepen. Intusschen heeft
het Europeesche marine-personeel eenzelfden kindertoe
slag gekregen als de Eendere landsdienaren in Neder-
landsch-Indië.
Spr. zet voorts uiteen, dat er een marge van 10 pet.
moet zijn tusschen het salaris hier en in Indië ten
gunste van het verblijf in Indië.
Minister Deckers zette uiteen, dat het C.A.M.B.O. een
telegram had gezonden naar aanleiding van een tele
gram van de onderafdeeling te Soerabaja.
Het C.A.M.B.O. wilde dat Indische telegram toelich
ten, doch aan die toelichting had de minister geen be
hoefte en hij wilde ook liever over deze aangelegenheid
niet met één organisatie in overleg treden.
De meening van den minister stond bovendien vast,
dat op het marinepersoneel niet de korting van 1 pct«
als voor de andere landsdienearen moest worden toeg&«
past. De door den heer Drop bedoelde andere organi
saties zijn ontvangen, omdat die bonden, anders dan 't
CAMBO. van hun meening nog niet hadden doen blijken
Zij keurden dienstweigering af en werden beloond
door een opschrift in de pers van interpellant: .Slaven
buigen den nek'. Gisteren had de minister geen tijd
om het CAMBO te ontvangen doch had hij dien wel
gehad dan zou hij dat toch niet gedaan hebben.
In zijn repliek herhaalt de heer Drop, dat het ant
woord van den minister een oorlogsverklaring is. Ove
rigens verzekert spr.. dat nagenoeg alle belanghebben
den in Indië uit het meergenoemde telegram den in
druk kregen, dat de kortingskwestie van de baan was.
Dit beteekende voor het inheemsche personeel nog meer
dan voor het Europeesche.
Spr. dient een motie in. waarin de Kamer uitspreekt
dat de verklaringen van Jen minister niet bevredigend
zijn.
De heer Knottenbelt (Lib.) brengt de regeering
hulde voor haar krachtige houding.
De heer W ij n k o o p (Comm.)Hulde aan de muiters.
De Voorzitter hamert
Daarna zegt de heer Knottenbelt, dat het gebeurd»
het volk diep en pijnlijk heeft getroffen. De indruk in
het buitenland zou zoodanig kunnen zijn, dat het 't
gezag van Nederland en Indië ernstig schaden kan;
reeds gingen er in de buitenlandsohe pers stemmen op,
als zou Nederland in Indië niet tegen zijn taak opge
wassen zijn.
Aan het schandelijk avontuur met „De Zeven Provin
ciën moet een einde worden gemaakt; spr. hoopt dat
we spoedig mogen vernemen.
De communist De Visser erkent dat er verkeerde ele
menten waren op „De Zeven Provinciën"gezien
tenminste van het standpunt der bourgeoisie.
Als de scherpe afkeuringen van den heer De Visser
te ver gaan. moet de Voorzitter verscheidene malen
hamert en zelfs zeer luide, wanneer spr. zegt, dat het
hem heeft gespeten, dat de andere militairen het voor
beeld van de muiters niet gevolgd hebben.
De tijd is niet ver meer af, aldus eindigt de heer De
Visser, dat een eenheidsfront zal worden gevormd tus
schen de opstandige massa's in Holland en in Indonesië
Geweldige gebeurtenissen staan voor de deur. De revo
lutie staat op de maatschappelijke dagorde in Indië en
gaat er niet meer af. En het verzet zal niet rusten voor
dat de laatste blanke overheerschers uit Indië uitge
werkt zijn.
De vergadering werd daarna verdaagd.
Bekend Volkenbondsfiguur heengegaan.
Een universeel ontwikkeld man.
Gistermiddag is de bekende Volkenbondsfiguur, de
Hongaarsche Graaf Apponyi op S7-jarigen leeftijd te
Genève overleden, waar hij eenigen tijd reeds ernstig
ziek lag met longontsteking.
De indruk van dit smartelijk bericht was vooral
in Volkenbondskringen zeer groot en de hoofdcom
missie der ontwapeningsconferentie heeft dan ook in
een plechtige vergadering de grootheid van de-zen
edelman in den waren zin des vvoords herdacht. Pre
sident Henderson verzocht den vertegenwoordiger
van Hongarije zijn regeering de deelneming te wil
len 'betuigen van alle leden der conferentie.
GRAAF APPONYI.
Met graaf Apponyi is een groot man heengegaan.
Zijn gehcele leven is een strijd geweest voor gerech
tigheid en voor gelijke rechten der volken als een
basis voor duurzame vrede.
Hoe groot de waardeering in I-Iongarije en elders
voor den door heel Europa welbekenden staatsman
was. bleek wel zeer goed uit de huldebetuigingen bij
zijn 85cn verjaardag en bij zijn gouden jubileum.
Algemeen werd erkend, dat hij ongetwijfeld de be
langwekkendste figuur was uit het Hongaarsche po
litieke leven der laatste 50 jarèn.
Zijn universeele ontwikkeling, zijn groot redenaars
talent, niet alleen in het Magyaarsch en Duitsch,
maar ook in de Fransche, Engelsche en Italiaansche
taal, waren oorzaak, dat hij op internationale bijeen
komsten een vaste vertegenwoordiger van zijn land
was. Bij de vredesonderhandelingen trad hij op als
leider van de Hongaarsche delegatie, in welke functie
hij o.a. in het Fransch, Engelsch en Italiaansch een
opzienbarende redevoering hield over de positie van
Hongarije. De vredesvoorwaarden verklaarde hij voor
onaannemelijk. Toen hij niet het door hem gcwensch-
te resultaat kon bereiken, legde hij, nog voor de on-
derieekening van het vredesverdrag, zijn functie neer.
Als president van het Huis van Afgevaardigden, als
leider van de Nationale partij, als minister en als lid
thans van het Hoogerhuis was het vaak zijn woord,
dat de beslissing bracht.
Ook voor ons land was graaf Apponyi geen onbe
kende. In April 1927 heeft hij hier ia verschillende
steden lezingen gehouden.
