Alilllii Niciws-
Alumni!- LuMlil
Het sein voor de revolotie.
Het Duitsche Rijksdaggebouw in vlammen.
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Het gebouw grootendeels verwoest.
Brandstichting
de oorzaak.
Verraad aan het Duitsche volk
Mijnongeluk in Zuid-Afrika
Donker Amsterdam in actie
De sterkste kuikens en
de beste leghennen
Bertels' Opfokvoeders
*0
De strijd in het Verre Oosten
Ernstig ongeval bij Antwerpen
Een spoorweg door de Sahara
Dinsdag 28 Februari 1933.
SGHAGER
76ste Jaargang No. 9236
CODRANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
8 maanden i i.öu. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f 0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Nederlandsch communist in 't brandende ge
bouw gearresteerd. Volledige beken
tenis afgelegd.
BERLIJN. Gisteravond tegen negen uur is in
het gebouw van den Duitschen Rijksdag een groote
brand uitgebroken, welke al direct zulk een omvang
aannam, dat onmiddellijk tien posten van de Berlijn-
sche brandweer met volledig materiaal uitrukten, ter
wijl een groote politiemacht met allen spoed naar
de „Plattz der Republiek", waar het Rijksgebouw
staat, uitgerukt.
Toen de schupo's en de brandweerlieden het ge
bouw binnendrongen, troffen zij daar een man aan,
die dadelijk toegaf den brand gesticht te hebben.
Hij verklaarde tot de Nederlandsche commu
nistische partij te behooren. Onder strenge bewaking
werd hij naar het politiebureau bij de Brandenburger
Tor gebracht en opgesloten.
Een geweldige vlammenzee.
Terwijl een deel van de politie het Rtjksdaggebouw
binnendrong zette een zeer groote macht buiten het
terrein onmiddellijk in grooten kring af, zoodat nie
mand door het cordon heen kon dringen.
Toen de brandweer kwam aanrijden stond de groo
te koepel In lichtelaaie. Hoog sloegen de helle vlam
men in de donkere Incht en een regen van vonken
sproeide over de omgeving. Het prachtige, maar te
vens angstwekkende schouwspel, dat zeer ver in
den omtrek was waar te nemen, trok duizenden Ber-
lijners naar de buurt van het Rtjksdaggebouw, zoo
dat de politie de grootste moeite had om de men-
schen terug te dringen. Het verkeer werd natuurlijk
langs andere wegen geleid.
Intnsschen had de politie, naar hierboven gemeld,
den vermoedelijken brandstichter in het gebonw
ontdekt Maar de cordons om het Rtjksdaggebouw
bleven gehandhaafd, daar de mogelijkheid bestond
dat er nog meer personen in het gebouw aanwezig
zonden zijn, die bij de brandstichting gemoeid waren.
Daarom werd niemand, ook geen verslaggevers, tot
het Rijksdaggebonw toegelaten.
Tegen 10 uur was het aantal toeschouwers aange
groeid tot een duizendkoppige menigte, die vast aan
eengedrukt de razende vnurfontelnen die uit het
Rijksdaggebouw spoten gadesloeg. De nabijgelegen
Tlergartcn stond stampvol menschen, die door ds
boomen heen een zoo goed mogelijk nitzicht tracht
ten te krijgen.
Indrukken van het ramptooneel.
De omgeving van het rijksdaggebouw, aldus een
"Wolff-bericht uit Berlijn, geleek om elf uur een
reusachtigo opslagplaats van brandweermateriaal.
Ontelbare brandweerwagens en een lange rij zieken
auto's die naar het rijksdaggebouw ontboden waren,
daar men met rookvergiftiging van brandweerlieden
rekening hield, stonden in de omgeving van bet ge
bouw en de mensohenmassa, die iets van den brand
"Wilde zien, nam nog steeds toe.
Naar buiten is niet veel meer te zien, daarentegen
Woedt het vuur op enkele verdiepingen nog voort.
Na 10 uur verscheen de rijkskanselier Hitier, vice-
kanselier von Papen, de minister van binnenlandsche
Zaken, dr. Frick, en de rijksdagpresident Goering,
die toezicht bielden op het blusscbingswerk. Voorts
was aanwezig de Engelsche gezant sir Horace Rum-
bol d.
De politie vreesde voor communistische samenscho
lingen en verscheen in verband hiermede in de om
geving van het rijksdaggebou\ ook met pantserwa
gens.
Het herstellingswerk van het rijksdaggebouw zal
volgens de huidige berekeningen 5 a 8 maanden in
beslag nemen, zoodat de rijksdag vermoedelijk zijn
zittingen in bet gebouw van den Pruisischen Land
dag zal houden.
Burgers mogen het rijksd "gebouw niet binnentre
den. Ook ambtenaren van den Rijksdag en personeel
van de verschillende fractie» mog^n niet in hun ka
mers komen. Politie onder leiding van den Oberre-
gieringsrat Piels is met een groot aantal ambtenaren
verschenen en stelt een nauwk -ig onderzoek in, in
de vertrekke" die niet do d brand "-efroffen zijn.
Dit onderzoek zal, nadat de brand onderdrukt is,
ook tot andere deelen van het gebouw uitgebreid wor
den.
Nog steeds worden nieuwe brandhaarden ontdekt,
zoodat de dader v rscheidene uren gebruikt moet
hebben cm deze reusachtige brandsticl ting door te
voeren.
{i Hoe de dader in het Rijksdaggebouw is binnenge
komen is nog niet uitgemaakt
Groot aantal brandhaarden ontdekt.
Een uur voor middernacht leek het alsof het gevaar,
dat het geheele Rijksdaggebouw door het geweldige
vuur zou worden vernield, geweken was.
Intusschen zijn niet minder dan ongeveer 20 vuurhaar
den ontdekt. Het waren grootendeels hoopen lompen en
houtwol, welke evenwel slechts ten deele in brand zijn
geraakt. Een gedeelte van den koepel is tegen kwart
voor elf ingestort. De zittingszaal van den Rijksdag is
een chaos. Groto hoeveelheden water zijn in de zaal
leeggepompt. Overal liggen stukken verkoold hout en
dergelijke voorwerpen verspreid.
Dank zij de gezamenlijke pogingen van de Berlijnsche
brandweer is het gelukt, den brand om half twaalf tot
zijn haard te beperken.
Een verdere uitbreiding van het vuur ook op de tot
dusver ongedeerd gebleven gedeelten schijnt uitgesloten
De plenaire zittingszaal biedt een beeld van vreese-
Hjke verwoesting. De ijzeren constructie van den groo
ten middenkoepel is verbogen en gedeeltelijk ingestort.
In enkele gangen staat het water tot aan de enkels.
Tengevolge van de koude bevroor het tegen het bui
tenfront gespoten water en thans hangen lange ijske
gels aan de nog staande gebleven gevels.
Bijzonderheden over den dader.
De gearresteerde dader is volgens een latere lezing
de Nederlander v. d. Lüppe. Hij komt uit Amsterdam
is ongeveer twintig jaar oud en heeft een zeer fanatiek
uiterlijk. Hij heeft een middelmatig postuur, zwart
krullend haar en een smal gezicht. Hij draagt een don
ker werkpak met cape.
Na op den politiepost aan den ..Brandenburger Tor"
gedurende twee uur aan een verhoor te zijn onder
worpen, werd hij om elf uur naar het politlepresidium
van Berlijn vervoerd, waar hij een volledige be
kentenis aflegde.
Als motief van zijn daad noemde hij: „Wraak aan
het internationale kapitalisme".
Naar wij vernemen heeft de politie te Amsterdam
gisteravond telegrafisch mededeeling ontvangen uit
Berlijn van de arrestatie van een der daders van de
brandstichting in het Rijksdaggebouw. Deze gearres
teerde is gebleken te zijn de Nederlander Marinus van
der Lubbe, geboren te Leiden 13 Januari 1909, van be
roep metselaar en woonachtig te Leiden.
In April 1931 heeft Marinus van der Lubbe een pas
poort aangevraagd in Leiden, met de mededeeling. dat
hij naar Rusland ging. Sindsdien heeft men in Neder-
land niets van den man gehoord. Hij was in Leiden een
bekend communist.
De geheele communistische Rijks
dagfractie gearresteerd. Alle
communistische bladen voor 4
weken en alle socialistische voor
2 weken verboden.
In verband met den brand van het
Rijksdaggebouw deelt de Pruisische
Persdienst mede, dat deze brand voor
de communisten het sein was voor re
volutie.
In verband hiermede is de geheele
Communistische Rijksdagfractie gear
resteerd.
Bovendien zijn alle Communistische
bladen voor den tijd van 14 dagen ver
boden.
Door de politie is het gebouw van het
sociaal-democratisch hoofdorgaan „De
Voorwaarts" bezet.
Beschrijving van het Rijksdaggebouw
Het machtige en indrukwekkende gebouw van den
Duitschen Rijksdag werd in de jaren 1884 tot 1894 door
den archtitect Paul Wallot in Itallaanschen Renaissan
ce stijl gebouwd aan den grooten „Königsplatz", na de
revolutie omgedoopt in „Platz der Republik".
De bouwkosten bedroegen 22 millloen Mark. De leng
te van het gebouw bedraagt 132 M.. de breedte 88 M.
en de hoogte tot de hoofdkroonlijst 27 M.. terwijl de koe
pel, die op het gebouw staat, 75 M. hoog is. Op eiken
hoek van het gebouw bevindt zich een toren ter hoogte
van 40 M..
Toegang tot het gebouw had men door een hoofdtrap
welke leidde naar een dwars van de groote zittingszaal
gelegen wandelgangen. De groote zaal van het Rijks
daggebouw ligt in het midden van het gebouw en ont
ving haar licht uit den vergulden koepel.
Aan de Oostzijde bevindt zich de ingang voor den
Bondraad en het Presidium, terwijl ook de vorsten hier
vroeger het gebouw betraden.
Aan de andere zijde van het gebouw is de toegang
voor het publiek en de leden van den Rijksdag. Op de
bovenverdieping van het gebouw bevinden zich bijna
uitsluitend de zittingszalen voor Commissies en derge
lijke. Een tusschenveraieping geeft toegang tot de tri
bunes voor het publiek.
Zal zwaarder gestraft worden.
Wolff meldt, uit Berlijn:
Het Duitsche kabinet hield gister een vergadering,
waarin het ontwerp werd afgehandeld ecner veror
dening tegen verraad aan het Duitsche volk en tegen
hoogverradelijke agitatie. Door deze verordening
wordt een flinke verzwaring der strafbepalingen we
gens landverraad mogelijk gemaakt, terwijl de ver
volging en de procedure versneld en vergemakkelijkt
worden. Met straf bedreigd worden ook zij die in
het buitenland berichten van dergelijken aard ver
spreiden.
Verraad van militaire geheimen wordt eveneens
strenger gestraft.
Doodstraf voor ernstige gevallen.
Bij zeer ernstige gevallen van verraad kan thans
de doodstraf worden uitgesproken, c.q. levenslang
tuchthuis.
Tot nog toe was het niet mogelijk lieden te vervol
gen die documenten e.d. vervalschen om den inhoud
ervan aan het buitenland te verraden. Thans kunnen
ook zij een flinke straf oploopen.
Voorts ziet de regeering er ook een ernstige bcna
deeling van Duitsche belangen in wanneer iemand
in een buitenlandsche krant onjuiste berichten lan
ceert. om ze daarna onder bronvermelding van dat
buitenlandsche blad in een Duitsche krant op te ne
men.
Opruiing tegen den staat of tot staking in belang
rijke bedrijven wordt voortaan met gevangenisstraf
bedreigd.
Fet kabinet komt heden, Dinsdag des namiddags
weer bijeen.
BESTELWAGEN DOOR MIDDEN GEBROKEN.
De voerman breekt een been. Het paard op
hoL
Gistermorgen is in de van de Vennestraat te Rot
terdam. een paard, dat voor een 4-wieligen bestelwagen
van een vischhandelaar gespannen was op hol gesla
gen, doordat de wagen plotseling door midden brak.
De bestuurder, de 26-jarige H. N. F. uit de Rem
brandstraat viel van den bok. Hij werd met een op
twee plaatsen gebroken linkerbeen door den genees
kundige dienst naar het ziekenhuis Zuidwal gebracht.
Het paard, dat met het voorste gedeelte van den wagen
doorholde, kon spoedig door een voorbijganger worden
gegrepen.
Veertien dooden.
Reuter seint uit Johannesburg:
Door het defect geraken van een lift in een 2000
meter diepe mijnschacht zijn heden twee blanke
mijnwerkers en twaalf inlanders om het leven geko
men. Men gelooft, dat het ongeluk veroorzaakt is
door het weigeren van de electrische rem.
Veldslag op het Muntplein. Een zeven
tigtal „heeren en dames" met elkaar
slaags.
In den afgeloopen nacht, na het sluiten der café's,
omstreeks kwart over eenen, is het op het Munt
plein te Amsterdam tot een vechtpartij gekomen tus-
schen een groot, aantal leden, mannen en vrouwen,
van donker Amsterdam. Wat de aanleiding betreft,
met zekerheid staat nog niets vast, vermoedelijk ech
ter heeft een der vrouwen een aanklacht tegen een
der mannen ingediend. Binnen korten tijd waren een
zeventigtal heeren en dames met elkander slaags,
zoodat het geen verwondering behoeft te wekken, dat
de eene agent, die daar op post was, niet voldoende
was om de gemoederen tot kalmte te brengen. Spoe
dig was versterking aanwezig van het bureau Sin
gel, die onder leiding van een brigadier met behulp
van sabel en gummistok al spoedig een einde maakte
aan de al te rumoerige argumentatie der in conflict
zijnde partijen. Er werden rake klappen uitgedeeld,
en al heel gauw stoven do vechtenden naar alle
kanten heen.
Trouwens ook onderling was men niet zachtzinnig
opgetreden. Toen de politie nl. arriveerde had een
der heeren reeds een zoodanige afstraffing van een
tegenstander gekregen dat hij bewusteloos ter aarde
was gezegen. De man werd door den G.G. en G D.
naar het ziekenhuis vervoerd waar echter bleek dat
zijn toestand opname niet noodzakelijk maakte zoo
dat hij na te zijn bijgekomen weer huiswaarts kon
trekken. Op het Muntplein was inmiddels de rust
weergekeerd.
KRACHTIGE AARDSCHOK.
Uit Buenos Aires, 27 Febr. (V.D.: In Monte Co-
man, Mendoza, is een krachtige aardschok van kor
ten duur waargenomen. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
zijn met de minste kosten verkregen met
Opfokvoeder 130 dagen f 6.75 p. 50 Kg.
Opfokkorrel 4—10weken,. 5-95 p. 50
Kunstkorrel B na 10 weken 5.75 p. 50
Lager voederkosten en later méér eieren:
Zoo verkreeg de heer H. Koning, de Wilp. Gr. van 32
jonge henoen 77*! eieren in I'ecember co 65 i io de koude
maand Januari J.l. dus 78 pCt. cn 65.8 pCt. eieren.
Brochure pluimvee en eierlijsten gratis.
Bestel bij Uw leverancier in Uwe plaats;
indien daar niet voorradig direct a.d. fabriek.
Bertels' Oliefabrieken N.V. - Amsterdam.
De Vereenlgde Staten willen meewerken.
Washington, 27 Febr. (V.D.) Hooge function-
narissen van het Amerikaansche Staatsdepirtement ver
klaren, dat de regeering der Vereenigde Skaten de uit-
noodiging van den Volkenbond samen te werken met de
commissie voor het Verre Oosten aanneemt, doch weigert
lid te worden dezer commissie.
Tsjaug Kal Sjek vliegt naar JehoL
Nanking, 27 Febr. (V.D.) Officieel wordt mede
gedeeld. dat maarschalk Tsjang Kai Sjek besloten heeft
met een speciaal vliegtuig onmiddellijk naar' Jehol te
vliegen, teneinde aldaar de leiding der militaire opera
ties tegen Japan op zich te nemen.
ERNSTIGE ONLUSTEN OP CUBA.
Gevechten met de politie. Verscheidene
personen gewond.
Havana, 27 Febr. (V.D.) Te Manzanillo is het
tot ernstige revolutionnaire woelingen gekomen. Bij een
gevecht met de politie werden verscheidene personen ge
wond. Militairen hebben de straten moeten schoonve
gen. Alle belangrijke strategische punten zijn bezet.
Vfcr arbeiders in de Schelde verdronken.
Een brug middendoor gebroken.
Antwerpen, 27 Februari (V.D.) Hedenavond
te ongeveer half vijf is bij het meeren van het s.s.
„Maiumbe" van de Cie. Maritime Beige, aan den drij-
venden aanlegsteiger te Hemixen bij Antwerpen, een
ernstig ongeluk gebeurd, dat aan vier personen het le
ven heeft gekost. Tengevolge van de giertij, is een
kabel, waarmede een der drijvende pontons aan den
wal vastgemaakt was, gebroken. De ponton werd door
den stroom meegesleurd. De brug die er op rustte brak
middendoor, 12 arbeiders die zich erop bevonden, kwa
men in de Schelde terecht. Een motorboot snelde onmid
dellijk te hulp en wist verschillende drenkelingen op te
pikken. Vier man zijn verdronken.
DE SPOORWEGSTAKING IN IERLAND.
Teekenen van stakingsvermoeidheid.
B e 1 f a s t. 27 Febr. (V.D.) Heden is de vijfde week
begonnen van de staking op de spoorwegen in Noord-
Ierland, zonder dat eenige verandering in den toestand
intreedt. Het verkeer ligt niet heelemaal stil en men
meent reeds teekenen te kunnen bespeuren van stakings
vermoeidheid bij vele arbeiders. Reeds zouden verschei
dene arbeiders weer aan het werk zijn gegaan. Toch
is de meerderheid nog vastbesloten. Men vreest, dat de
verliezen, die door de staking geleden worden van dien
aard zullen zijn, dat het noodzakelijk zal worden zijlijnen
voorloopig stop te zetten.
De kwestie opnieuw aan de orde gesteld
in de Fransche Kamer.
Reuter meldt uit Parijs:
Besprekingen zijn geopend over het wetsvoorstel
van Lamoureux, dat deze had ingediend, voor hij als
minister voor de begrooting tot tiet ministerie-Da-
ladier toetrad, betreffende den aanleg van een spoor
weg door de Sahara.
In het voorstel wordt gezegd, dat het niet aangaat
de uitvoering van dit werk nog langer uit te stel
len, wil men althans de economische en sociale toe
komst van Fransch-Afrika niet in gevaar brengen.
Het wetsvoorstel wordt door niet minder dan 220
afgevaardigden van alle partijen gesteund en bin
nenkort zal het in behandeling worden genomen
door de Kamercommissie voor Koloniën en protec
toraten.
EEN BARBIERSRECORD.
Kant en klaar in 29 seconden.
Een barbier te Subotitza heeft een Joego-Slavisch
record gevestigd voor het inzeepen en scheren van een
klant in slechts 29 seconden. Deze barbier heeft nu
geen handen genoeg om zijn klanten te bedienen, niet
alléén omdat hij het werk zoo vlug doet, doch ook om
dat hij geen woord zegt.
