De muiterij aan boord der „Zeven Provinciën".
Dinsdag 28 Februari 1933.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9236
Ruw gespeelde voetbalwedstrijd
Roofmoord te Maastricht
67 dieren in de vlammen omgekomen
Autobus in de sloot
Noodlottige boerderijbrand te Oss
Vuurgevecht met stroopers
CREDIETVERLEENING IN DE
BOLLENSTREEK
Nederlandsche auto in Duitschland
verongelukt
Uit de Indische luchtpost. Hoe
de muiterij begon. Opstand aan
boord als fantasie beschouwd.
De met het Zondag aangekomen postvliegtuig uit
Indië ontvangen berichten inzake de muiterij, geven
ons, na de uitvoerige Aneta-telegrammen, geen feite
lijk nieuws meer van belang.
Het volgende is nog aan de Indische bladen ont
leend:
Op den avond van het uitbreken der muiterij was
er dans avond in de Atjeh-club, waar de zee-officieren
waren uitgenoodigd, zoomede dansavond in de too-
neelzaal der militaire sociëteit voor de onderofficie
ren van het garnizoen met uitnoodiging aan de Ma
rine-onderofficieren.
Als gevolg van diverse festiviteiten en uitnoodi-
gingen was een belangrijk deel der opvarenden aan
den wal gegaan, onder wie ook verschillende in-
landsche schepelingen; deze laatsten keerden echter
meerendeels vroeg in den avond aan boord terug.
Toen de politie-inspecteur, de heer Vermeer, wien
reeds door een mindere schepeling was meegedeeld,
dat er dien avond ongeregeldheden aan boord zouden
uitbreken, van zijn politiepost 's avonds ongeveer
kwart over tien bericht kreeg, dat „De Zeven Pro
vinciën" aan het varen was, spoedde hij zich naar
de Atjehclub om het een en ander te berichten.
De Assistent-Resident van Groot-Atjeh bracht het
bericht over aan den len Officier der „Zeven Pro
vinciën", die het eenvoudig als fantasie beschouwde
en een opstand aan boord voor onmogelijk hield.
Van dien waan was hij spoedig genezen, toen de
Officier van de wacht, tevens commandeerend offi
cier, de sociëteit binnentrad en rapporteerde dat de
Inl. Schepelingen der „Zeven Provinciën" in opstand
waren gekomen en de aan boord verblijvende officie
ren en onderofficieren door de muiters gevangen wa
ren genomen.
Groot was de consternatie en onmiddellijk werden
maatregelen venomen om het schip nog op de plaats
te achterhalen, doch toen men op de reede van Ole
Leh aankwam, had men het nakijken. Hoe de ach
tervolging daarna op de Aldebaren werd ingezet, is
bekend.
De bladen geven verder bijzonderheden over de
straffen die tot de w a h t aan boord der „Zeven
Provinciën" behoorende officieren, onderofficieren en
minderen bij een eventueele vervolging te wachten
staan.
Het feit dat de commandant niet tijdig acht ge
slagen heeft op waarschuwingen, e hem van ver
schillende zijden vroeg enoeg gewerden, schijnt
geen overtr~ ing van eenig artikel van het militair
strafwetboek op te leveren, noch van het gemecne
strafrecht, voor zoover op militairen van toepassing.
Relaas van overgave, door de:
van de sleepboot Krans.
kapitein
De sleepboot Kraus van de N.I.S.H.M., was op ei
gen risico Donderdagmiddag 10 Februari circa één
uur Priok liitgovhren, teneinde in de omgeving- van
het muitende schip te blijven, wanneer hulp van
noode mocht blijken te zijn, vertelde van zijn weder
waardigheden het volgende:
Vrijdagmorgen, 10 Februari, omstreeks half negen
kwam de Kraus de Zeven Provinciën recht vooruit.
Aan stuurboord zijde van het muitende schip bevon
den zich op grooten afstand de torpedojagers Piet
Hein en Evertsen, waarachter Hr. Ms. Java volgde.
Achter de Zeven Provinciën aanstoomend bevonden
zich de Gouden Leeuw (mijnenlegger) en Eridanus
Gouvernementsstoomer)
Circa half tien werden met de Zeven seinen gewis
seld.
Wij begrepen wel, dat nu het ultimatum werd ge
steld. Kort daarop verschenen dan ook vier vliegtui
gen, te weten drie Fokkers-bommenwerpers en een
Dornier-Wall. Zij bevonden zich op groote hoogte. Het
laatste vliegtuig, in schuinsche richting van stuur
boord naar bakboord over het muiterschip vliegend,
liet plotseling scherp duikend een bom vallen. Wij
zagen een zwarte stip snel neerkomen en de bom trof
de commandobrug van de Zeven Provinciën. Een ge
weldige knal, gepaard gaand met wegspattend hout
en tentdoek, was er het trieste bewijs van, dat de
bom doel getroffen had. Luchtkokers, sloepen, het
grootste deel van de commandobrug worden verbrij
zeld, een onbeschrijfelijke ravage was in een onder
deel van een seconde aan boord van het muiterschip
aangericht.
De vreeselijke gevolgen van deze ontzettende ex
plosie laten zich eenigszins begrijpen, wanneer men
weet, dat groote lappen tentdoek boven in den achter
mast van het schip, welke op behoorlijken afstand
van de plaats, waar de bom ontplofte, verwijderd is,
waren blijven hangen. Twee van de vier radio-anten
ne-dragers bleken eveneens vernield. Voorts waren
twee Europeesche schepelingen tengevolge van den
luchtdruk overboord geslagen. De uit de groote red
dingsvlotten gerukte kapok vatte vlam en zoo ont
stond brand aan boord. Aan boord van de Kraus
merkte men onmiddellijk, na de explosie op, dat zoo
wel op het voorschip als achteruit de witte vlag werd
geheschen. terwijl op de bak (het voorschip) een groot
wit zeil werd uitgespreid, ten teeken voor de vlieg
tuigen dat men zich had overgegeven.
De Kraus zette toen een kleine reddingssloep uit,
om drenkelingen uit het water te halen. De eerste,
die werd opgepikt was een Menadonees, die zoodra
hij binnenboord van het bootje was gehaald, verzuch
tend uitriep: „Oh, meneer, ik dank Onzen lieven Heer
dat ik gered ben!"Vervolgens werden nog twee
Europeesche schepelingen opgepikt, met welken kost
baren last het kleine reddingbootje naar de sleepboot
terugkeerde om onmidedllijk daarna er weer op uit
te gaan. Nog een Europeesche marinier eerste klas
werd uit het water gehaald. Deze dreef op een kussen
en bleek aan de beenen verwond te zijn. Zeker een
dertigtal drenkelingen dobberde in de zee, allen ge
huld in zwemvesten, welke op last van de muiters-
leiding werden aangetrokken, toen de aanval te duch
ten was. Op de bamboe-schietschijven, welke de Ze
ven Provinciën aan boord h'eeft, en welke thans dienst
deden als vlotten, bevonden zich eveneens vele man
schappen, meest Inlanders. Twee Europeesche sche
pelingen hadden zich krampachtig vastgehouden
aan het anker, dat in het anker-gat hing
Een triest, onbeschrijfelijk troosteloos beeld le
verde de situatie voor de te hulp snellende personen
op! Van alle schepen kwamen in motorbooten gewa
pende officieren, onderofficieren en manschappen
naar de Zeven Provinciën toegevaren om het schip
weer in bezit te nemen en de muitende bemanning
te arresteeren. De bemanning van de Kraus van
vlakbij poolshoogte van den toestand nemend, merk
te op de voorpiek van de Zeven op onderofficieren
met revolvers gewapend, die een dreigende houding
aannamen. Het schip wilde daarom maar liever een
beetje uit de buurt blijven, waartoe het den steven
wendde. Doch toen werd er door een onderofficier ge
roepen: Wij zijn vrijgelaten!
En zoo bleek, boe de muitende bemanning op den
bak waren samengedrongen en in bedwang gehouden
door de overige loyaal gebleven personen.
De drenkelingen, welke door de sloep van de Kraus
in veiligheid waren gebracht, werden natuurlijk na
der ondervraagd haar dö gebeurtenisse'n op dén fa- I
talen Zaterdagavond, 4 Februari jl. aangevangen op
de reede van Oleh-leh. Maar zij bleken niet in staat
te zijn, een geregeld verhaal daarvan te geven. Allen
bleken ten zeerste zenuw-overspannen en konden al
leen verklaren: op een gegeven oogenblik stonden de
gewapende Inlandsche muiters voor ons en wij heb
ben alles gedaan onder pressie! Zij toonden zich
hoogst dankbaar voor hun redding, ook al omdat zij
zeer bevreesd waren voor de haaien!
Tenslotte werd opgemerkt, dat de Zeven Provin
ciën niet gevechtklaar was gemaakt. De kanonnen
waren binnen-boord gedraaid, terwijl de groote ge-
schutsmonden de 28 c.M.-kanonnen onder de
tenten stonden en dus evenmin bruikbaar waren!
Nadat de Kraus de geredde drenkelingen had afge
zet aan boord van den kruiser Java, werd door de
sleepboot het sein ontvangen: „U wordt bedankt",
waarna de Kraus naar Priok terugstoomde.
Dank zij een uiterst snelle fotoreportage, die
mogelijk was door het gebruik der moderne
middelen van vervoer, auto, motorboot en
vliegtuig, zijn wij thans reeds in staat onzen
lezers een foto voor te leggen, betrekking
hebbend op de muiterij aan boord van de
„Zeven Provinciën", waarvan de foto's per
De keeper van „Muiden" aan de gevolge
van een trap overleden.
De ruw gespeelde voetbalwedstrijd tusschen het An
sterdarosche elftal S.A.V.M. en Muiden heeft tot ge vol.
gehad, dat Zondagmiddag de ruim 20-jarige Klaa:;
Moolhuizen die als keeper van het Muider elftal een
trap ontving, in de Majellastichting te Bussum overle
den is, meldt de Crt. N. v. d. D.
Het medisch onderzoek heeft aangetoond, dat ten ge
volge van den toegebrachten trap, een der ribben in een
nier van den jongenman gedrongen is. In de Majella
stichting te Bussum heeft hij een operatie ondergaan;
de getroffen nier werd weggenomen, doch dit heeft hem
niet kunnen redden.
Toen de behandelende medicus in genoemd ziekenhuis
bemerkte hoe ernstig de toestand van den patiënt was.
is op verzoek van de Muider politie den patiënt nog een
verhoor afgenomen door een Bussumschen rechercheur
Nader is gebleken, dat zijn verklaringen volkomen
strookten met de getuigenverklaringen, welke de politie
te Muiden reeds verzameld had.
Men deelde nog mede, dat de teraardebestelling van
het stoffelijk overschot niet zal kunnen geschieden, al
vorens toestemming van den officier van justitie te
Amsterdam verkregen is.
Een oude man van 80 jaar geworgd. Van
de daders geen spoor. Diefstal de drijf
veer.
Toen in den nacht van Zondag op Maandag omstreeks
1 uur de winkelier W., wonende aan de Wijkerbrug-
straat te Maastricht naar huis kwam. vond hü rijn
medebewoner, den oud-brouwer M.. badend in z'n bloed
De 80-jarige grijsaard had meerdere steken in het hoofd
en was gewurgd. Omtrent de omstandigheden of oor
zaken dezer misdaad verkeert men nog volkomen in
het duister. Er schijnt echter een roofmoord in het spel
te zijn, waarop enkele voorvallen wijzen.
Nader wordt gemeld:
Het onderzoek der dadelijk ontboden recherche heeft,
voor zoover bekend, nog niet tot een spoor van de da
ders geleid.
In ieder geval staat wel vast, dat roof de aanleiding
tot de gruweldaad geweest is. Bloedsporen die van de
slaapkamer op de tweede verdieping gelegen, naar een
benedenkamer leidden, wijzen er op, dat de oude heer
aldaar om het leven is gebracht. Het lijkt moet naar
de slaapkamer gesleept zijn. De daders hebben getracht
de brandkast open te breken, hetgeen niet gelukt is.
Wel heeft men het bovenstuk er afgehaald, maar bij
die poging is het gebleven. De moordenaars hebben het
gouden horloge en het geld, dat de verslagene in zijn
zak had, onaangeroerd gelaten.
Nog tot Zondagavond negen uur was de heer M. bij
zijn broer, ir. Melotte, op bezoek, die in de voorstad-wijk
woont. Alleen was hij naar zijn huis gewandeld.
Vermoedelijk is hij op weg naar zijn woning gevolgd.
Ook is het niet uitgesloten dat de daders zich door een
achteruitgang, in een der zijstraten, toegang tot het huis
hebben verschaft.
Maastricht is zeer onder den indruk van deze wreede
gebeurtenis, welke de carnavalsvreugde heeft verstoord.
Bij een groote boerderijbrand. in Friesland
Gisternacht kort na twaalven is door tot nu toe on
bekende oorzaak brand ontstaan in de kapitale boer
derij van den landbouwer Douwe Dijkstra te Dronrijp
(Friesland). De brandweer kon tegen de geweldige vuur
zee weinig uitrichten. De boerderij werd een prooi der
vlammen; 63 stuks' hoornvee en vier paarden vonden
den dood in de vlammen.
Van den inboedel kon weinig gered worden.
De boerderij was verzekerd.
De passagiers met den schrik vrijgekomen
Zondagavond, toen de autobus van den dienst Amster
damZaandam omstreeks elf uur langs de Kerkstraat
te Oostzaan in de richting Zaandam reed, geraakte de
chauffeur plotseling zijn stuur kwijt, en kwam de auto
bus terecht in de naast den rijweg gelegen breede sloot
Een telefoonpaal stuitte de vaart der bus eenigszins,
waardoor een klein gedeelte van de achterzijde der bus
boven water bleef. De telefoonpaal knapte af. Het ge
lukte den omwonenden de zes passagiers, alsmede den
Chauffeur, door de achterdeur van de bus naar buiten
te brengen. Allen kwamen met den schrik en een nat
paik vrij. De materieele schade is niet groot.
Indië-vliegtuig werden overgebracht en Zon
dag op Schiphol arriveerden. Hierboven het
moment, waarop de muitende bemanning
tot onderwerping werd gebracht. De „Zeven
Provinciën", gehavend door een vliegtuig
bom, capituleert. De pijl geeft de plaats aan,
waar de bom op het schip terecht kwam.
Vierjarig jongetje loopt ernstige brandwon
den op.
Gister omstreeks 12 uur ontdekte de landbouwer G.
Pennings in de, Usselsche straat te Oss, dat het achter
huis van zijn boerderij in lichte laaie stond. Hij waar
schuwde zijn vrouw en kinderen, die zich in het huis
bevonden en van den brand niets bemerkt hadden.
Een vierjarig zoontje ontbrak echter, en na lang
zoeken vond de vaderh et kind, wellis kleeren in brand
stonden, in de brandende schuur. De man slaagde er in
de vlammen te dooven en liep daarbij brandwonden op
aan de handen. Het kind had zulke ernstig brandwon
den gekregen, dat het in zorgwekkenden toestand naar
het St. Anna Ziekenhuis te Oss most worden gebracht.
Het vee kon niet worden gered, zoodat drie kalveren
twee koeien en vier varkens zijn verbrand.
De wilddieven in een auto verdwenen.
Op het Kroondomein in ed omgeing van het Aard-
huis te Apeldoorn merkte een jachtopziener in den
nacht van Zaterdag op Zondag eenige stroopers op,
die bij het zien van hem de vlucht namen in een kleine
luxe-auto niet voorzien van een nummerplaat.
Het werd een wilde jacht tuschen den jachtopziener,
geassisteerd door den rijksveldwachter van Hoog-Soe-
ren en de stroopers. Op zeker oogenblik wisten de
jachtopziener Termordt en de rijksveldwachter v. Es
den auto in een hinderlaag te lokken Toen de auto op
30 meter afstand van hen was en zij zich op den weg
vertoonden met vuurwapenen wendde de chauffeur het
stuur, terwijl de inzittenden schoten losten, die echter
geen doel troffen. De jachtopziener en de rijksveld-
wachtr vuurden zes of zevenmaal. De auto werd echter
niet tot stilstand gebracht en verdween in de richting
Amersfoort. Het wordt niet uitgesloten geacht, dat een
of meer inzittenden van den auto zijn getroffen.
AMELAND TWEE DAGEN GEÏSOLEERD.
Door den lagen waterstand op de Wadden heeft Zon
dag en gister de postboot Nes-Holwerd niet kunnen
varen, zoodat Ameland twee dagen is geisoleerd. Ook
de beurtschipper die Zaterdag van Harlingen is vertrok
ken, liep met zijn schip op de Wadden vast.
Barometerstand op Dinsdagmorgen 8 uur: 764 m.M.
Vooruitzichten: Vrij goed weer.
Temperatuur: 1 gr. C. is 34 gr. F.
INRICHTING VOOR OOGONDERZOEK.
FIRMA GEBR. ROTGANS. Hoogztjde E 103, Schagen.
Gedipl. Opticien - Refrartionist.
Het oogonderzoek doen wü gratis.
Groote bankinstelling geeft advies over
de gevolgde buitenlandsche prijzenpoli
tiek. Volkomen bewust van de groote
verantwoordelijkheid.
Dezer dagen is door 13 burgemeesters uit de ge
meenten, liggende in de bloembollenstreek, een cir
culaire samengesteld inzake de credietverleening ïan
de bollenbedrijven.
Thans reeds werd door één der grootste bankift-
stellingen hier te lande, daarop een antwoord gezon
den, waarin onder meer het volgende vermeld' staat:
Wij meenen onder uw aandacht te moeten bren
gen, dat onze directie zich volkomen bewust is van
de groote verantwoordelijkheid, welke in deze moei
lijke tijden op de bankinstellingen rust, voor een
juiste afweging van de belangen, welke aan haar
zoowel door geldgevers als door geldnemers zijn toe
vertrouwd.
Wij zijn c" n ook ten volle overtuigd, dat onze
handelingen voldoende blijk geven van ons streven,
om, zooveel als redelijkerwijze van ons mag worden
verwacht, onze medewerking te verleenen aan het
instandhouden van de bedrijven onzer credietnemers
in de bollenstreek, waarbij wij slechts een uitzonde
ring maken voor die bedrijven, waaraan de basis
voor een saneering ten gevolge van de gele len ver
liezen is ontvallen, zoodat een voortzetting slechts
zou be+eel enen een vermeerdering van verlies voor
crediteuren.
Over de samenwerking.
In dit antwoord wordt den burgemeesters voorts
er op gewezen, dat volgens de meening der direc
teuren van de kantoren dier bankinstelling gevestigd
in de bollenstreek, de onderlinge samenwerking van
de bloemiv" nhandelaren nog zeer veel te wenschen
overlaat, in het bijzonder wat betreft de docr velen
gevolgde prijzenpolitiek in het buitenland.
Verkoop tegen „afbraakprijzen".
Het adres bevat ondermeer nog de volgende zin
snede:
Indien de exporthandelaren niet vrijwillig kunnen
komen tot een overeenkomst, waardoor verkoop te
gen „afbraakprijzen" verder wordt voorkomen, mee
nen wij u in overweging te mogen geven, thans uw
invloed bij de regeering aan te wenden, opdat van
overheidswege door bindende voorschriften even
tueel gepaard gaande met een financieele steunver-
leening door het Rijk een regeling wordt getrof
fen voor het vaststellen van de minimum-prijzen,
waartegen voortaan bloembollen in het buitenland
zullen moeten worden verkocht.
Een doode en een levensgevaarlijk gewonde
Gisternacht tegen half vijf (Duitsche tijd) is te Kohl-
scheid op den Roermonderstraat een auto met vijf in-
zitenden op weg naar Heerlerheide tegen een muur
van den spoorwegovergang gereden. Het noodlottig ge
volg was, dat een der inzittenden, zekere Kurzan, een
Pool uit Heerlerheide, zoo zwaar werd gewond, dat hij
eenigen tijd later in het ziekenhuis te Aken aan inwen
dige verbloeding is overleden.
Een andere man, een zekere A. Pesderich, eveneens
uit Heerlerheide werd ook zwaargewond naar Aken
vervoerd. Hij zal een oog moeten missen. De chauf
feur, ook uit Heerlerheide, liep een knieverwonding op,
zijn vrouw een sleutelbeenbreuk Nog een andere inzit
tende werd licht gewond. De chauffeur, die voor on
derzoek naar Aken moest gaan, verklaarde, dat hij
door een tegemoetkomende auto was verblind. Hij wist
ook niet dat ter plaatse een scherpe bocht was. Van
drankmisbruik is bij dit ongeluk niets gebleken.
WOESTELING.
Te Lonneker hebben drie mannen, die onder den in
vloed van sterken drank verkeerden, een man, die in
de deur van zijn woning stond, aangevallen daar hij hun
groet niet beantwoordde. De man vluchtte achter zijn
woning, doch hü werd door het drietal achtervolgd. De
vrouw, die daarop uit haar huis kwam, wilde tusschen-
beide komen, waarop een der mannen, die een zeer groot
mes jn de hand had, daarmede de vrouw een geweldigen
slag toebracht Een arm werd grootendeels afgesneden.
De dader is door de politie gearresteerd. In zijn woning
werd een groot bebloed mes gevonden.
DE ZWOLSCHE WONDERDOKTER.
„De Zwolsche wonderdokter", wiens uitgebreide prak
tijk hem veroorloofde zich op het landgoed „Berkenho-
ve" te Zwollerkerspel te vestigen, is op zijn verzoek eer
vol ontslagen door de Nederlandsche Spoorwegen. Hy
had te vergeefs herhaalde pogingen gedaan om afge
keurd te worden.
„De Zwolsche wonderdokter", was bankwerker aan
de Centrale Werkplaats der Ned. Spoorwegen.
t 2500 GESTOLEN.
Een winkelier uit Het Hang te Rotterdam heeft aan
gifte gedaan, dat tydens zyn afwezigheid Zaterdag
avond is ingebroken. Toen de winkelier omstreeks één
uur thuis kwam, vond hü de voordeur van zijn woning
geforceerd en in zü'n woning was alles overhoop ge
haald. Uit een kast, die men had opengebroken, is een
bedrag van f 2496 gestolen benevens eenige eigendoms
papieren.
