Alltlttl Nims-
De brand in het Rijksdaggebouw*
De Crisis in Amerika.
Scherp optreden tegen
Communisten*
Het complot
Woensdag 1 Maart 1933.
SCHAKER
76ste Jaargang No. 9237
CnURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
Uitgevers: N.V. v.h, TRAPMAN Co, Schagen.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Noodmaatregel wegens uiterst
gevaarlijken toestand.
In ons nummer van gister hebben we reeds kun
nen vermelden, dat de brand in het Duitsche Rijks
daggebouw het sein zou zijn geweest voor revolutie
en in verband daarmee de geheele communistische
Rijksdagfractie was gearresteerd.
De officieele Pruisische persdienst onthult thans
nog meer communistische plannen tot het ontkete
nen van een burgeroorlog, waartoe, zooals gezegd,
deze brandstichting het sein moest geven. Het zou
het begin zijn van een terreur, waarvan de plannen
gevonden zijn in het Karl Liebknechthuis, zooals be
kend het huis van samenkomst der communistische
leiders, dat juist dezer dagen door de politie is ge
sloten en aan een nauwkeurig onderzoek wordt on
derworpen. Gebleken is, dat regeeringsgebouwen,
kasteden, musea en belangrhke fabrieken stelselma
tig in brand zouden worden gestoken.
Bij relletjes moesten vrouwen en kinderen vooruit
gestuurd worden om de politie te hinderen. Door de
ontdekking van deze plannen in de geheime kelders
van het Karl Liebknechthuis is de uitvoering der
bolsiewistische revolutie verhinderd. Niettemin is de
leiding er toch maar mee begonnen.
Reeds voor gisterochtend, na het uitbreken van
den brand in het Rijksdiegebouw, vier uur, waren te
Berlijn plunderingen op touw gezet, en ook verder
zou de revolutie verloopen volgens de ontdekte plan
nen. d.w.z. gijzeling van en moord op vooraanstaan
de personen.
De regeering heeft, echter door de reeds uitgevaar
digde bijzondere maatregelen, thans een behoorlijk»
macht aan haar zijde en is in staat eiken verderen
aanslag op den vrede in Duitschland te verhinderen,
en bij machte het vuur van dezen opstand in de kiem
te verstikken.
Zooals reeds gemeld, zijn alle communistische bla
den voor vier weken verboden, terwijl de socialisti
sche bladen in geen 14 dagen mogen uitkomen. Dit
laatste omdat de brandstichter in den Rijksdag bij
het verhoor zou hebben toegegeven in verbinding te
staan met de socialistische partij.
Het officieele onderzoek.
Het onderzoek naar de wijze, waarop de brand
in bet Rijksdaggebouw is gesticht, heeft nader uit
gewezen, dat van beneden tot. boven in den koepel
vuurhaarden waren aangelegd van teemreparaten en
brandfakkels: de vuurhaarden bevonden zich voor
namelijk op stoelen, onder stapels panier, bij deuren,
gordijnen, lambrizeeringen en dergelijke licht brand
bare stoffen.
Groote moeilijkheden had de brandweer toen zij
den voornaamsten vuurhaard in de groote zittings
zaal wilde blusschen. Met bijlen en houweelen moes
ten de zware deuren opengehakt worden. Dat er in
die zaal op zeer vele plaatsen tegelijk brand moet zijn
gesticht, blijkt uit het feit, dat de brandweerlieden
bij het betreden van de zaal vaststelden, dat deze ge
heel in brand stond. De koepel heeft betrekkelijk
goed weerstand geboden, al is een gedeelte van de
ijzeren constructie ingestort.
Na de blussching hebben eenige scheikundigen de
verschillende vuurhaarden onderzocht. Tot nu heb
ben zij vastgesteld, dat voornamelijk gebruik is ge
maakt van z.g. Kohlenanzunder en proppen papier.
De vuurhaarden moeten met benzine begoten zijn,
evenals de boekenrekken en fauteuils.
De aangerichte vernieling.
Bij het daglicht liet zich de verwoesting aan den
buitenkant van het gebouw goed overzien. Het res
taurant is niet geheel uitgebrand. Daar kan men zien
hoe de brandstichter te werk is gegaan. Hij heeft
blijkbaar de gordijnen met benzine begoten en in
brand gestoken, zoodat ook het meubilair en het buf
fet begonnen te branden.
In de prachtige voorhal, waarop de kamers van
van den Rijkskanselier, den president van den Rijks-
da? en van den minister van buitenlandsche zaken
uitkomen, treft het hoe geraffineerd de brandstich
ter te werk is gegaan. Eerst heeft hij een deur in
brand gestoken, daarna een straaltje benzine over
het tapijt laten vloeien naar een andere deur, opdat
ook die in brand zou geraken en door den trek het
vuur aangewakkerd worden.
In de vestibule heeft de brandweer vrijwel alles
kunnen redden, maar er hangt een ondragelijke
brandlucht. Aan de verlichting mankeert niets. Alle
lampen zijn aan.
Van uit de wandelgang ziet men op het binnen
hof, waaruit nog steeds rookwolken opstijgen. De
brand woedt nog in de kamers der pers en de ra
men zijn witgloeiend. Verder op wordt de wandel
gang vrijwel onbegaanbaar en tenslotte krijgt men
een overzicht van de vergaderzaal, die een aanblik
van vreeselijke verwoesting biedt. De geweldig groote
zaal rookt en dampt van alle kanten Het water staat
er centimeters hoog en druipt van de kale wanden.
Alles is door het vuur vernield. De prachtige zaal
ziet er nu uit als een zwart gat-
Rechts
Een kijkje in de bran
dendezittingszaal waar
reeds niet meer dan een
rnine over is.
Het verder gaan is slechts gedeeltelijk mogelijk: de
oostzijde van het gebouw is door het vuur vernietigd,
zij het niet in zoo hevige mate als het midden. Be
gaanbaar zijn dus alleen de West-, Noord- en Zuid
vleugels.
Bij het Rijksdaggebouw blijft nog den geheelen dag
een politie- en brandweerpost, omdat het niet uitge
sloten is, dat het vuur vooral in de puinhoopen van
de plenaire zittingszaal opnieuw gaat oplaaien.
Scherp optreden tegen
de Communisten.
De Nederlander M. v. d. Lubbe die gearresteerd is
onder beschuldiging van brandstichting in het
Rijksdaggebouw.
Niet verzekerd.
Naar de parlementaire dienst van het Wolffbureau
verder verneemt, is het Rijksdaggebouw niet tegen
brand verzekerd, hetgeen trouwens ook niet met
het Landdaggebouw het geval is. Het rijk zal dus iie
door de brandstichting aangerichte schade ten volle
hebben te dragen.
Eenige bijzonderheden omtrent den dader.
Do dader van deze brandstichting, Marius Lubbe,
heeft ondanks zijn jeugdigen leeftijd hij is den
13den Januari 1U09 te- Leiden geboren reeds een
veelbewogen leven achter den rug. Hij is korte, blon
de jongen, en is zoon van een reizend en trekkend
venterspaar. Hij heeft vroeger te Uegstgeest gewoond
in een van de weinig overgebleven krothuisjes en
stond toen reeds als een echte deugniet bekend. Laier
heeft hij Leiden op allerlei gebied onveilig gemaakt.
Waren er opstootjes van communisten of werkloo-
zen, dan had Lubbe daarvan de leiding en hij is daar
door meermalen met de politie en justitie in aanra
king gekomen en voor verschillende delicten, zooals
opruiing, vernieling, verzet tegen de politie, verkoop
van opruiende lectuur, enz., opgesloten geweest. De
sterkste karaktertrek van Lubbe is de drang om de
aandacht op zich te vestigen, iets te doen waardoor
men over hem spreekt.
Drie weken geleden is Van der Lubbe ontslagen
uit het academisch ziekenhuis te Leiden, waar hij
behandeld was voor een oogkwaal.
Hoe de brandstichters gevlucht zijn.
Het heeft de politie in hooge mate verbaasd hoe het
mogelijk was, dat de brandstichters, ondanks de
strenge afzetting, toch uit het ltijksdagebouw hebbea
kunnen ontsnappen. Het onderzoek heeft thans uitge
maakt dat het mogelijk is dat zij door de onder-
aardsche gangen van de centrale verwarming en an
dere buizen, uit het gebouw zijn kunnen ontvluchten
naar het woonhuis van den president van den Rijks
dag, van waar zij ongemerkt op straat konden ko
men.
De Duitsche noodverordening ge
publiceerd. Op verscheiden mis
drijven de doodstraf gesteld.
Berlijn, 28 Febr. (V.D.). De Rijksregeering heeft
Dinsdag besloten een noodverordening uit te vaardi
gen tot berscherming van Volk en Staat, welke de
Rijksregeering vérgaande volmachten geeft.
Bij paragraaph 1 worden tot verweer tegen com
munistische daden van terreur de artikelen van de
Rijksgrondewt, welke betrekking hebben op de waar
borging der persoonlijke vrijheid, de persvrijheid, de
vrijheid van vergadering, huiszoekingen en in beslag
nemingen, buiten werking gesteld.
Paragraaph 2 bepaalt dat de Rijksregeering de be
voegdheden der opperste landsautoriteiten in zoover
re tijdelijk kan waarnemen als in een land niet de
maatregelen getroffen zijn tot herstel van de open
bare veiligheid en orde.
Op grond van deze bepaling kan de regeering de
uitvoerende macht in de landen op zich nemen.
In verdere artikelen van de verordening wordt ee-
dreigd met gevangenisstraffen, subs. hooge geldboe
ten, degene die geen gevolg geeft aan sommaties de
orde en rust te herstellen. Met den dood wordt ge
straft degene die hoogverraad pleegt, giftmengt,
brandsticht, aanslagen op spoorlijnen e.d. pleegt. Met
den dood of tuchthuisstraf wordt gestraft hij die op
wekt tot het dooden van den Rijkspresident of leden
der regeering, eveneens degene die zulk een daad
zou bedrijven, voorts degene die tot ernstig oproer
opruit, met een wapen in de hand wordt gearres
teerd, vrijheidsberooving pleegt om zich politieke gij
zelaars te verschaffen.
De regeering verklaart dat door deze verordening
de verkiezingsstrijd niet zal worden belemmerd,
doch dat met het oog op het groote gevaar, dat be
staat, met alle middelen moet worden opgetreden.
Noodmaatregel wegens uiterst gevaarlij
ken toestand.
Het Wolff-bureau meldt:
Van bevoegde zijde wordt er op gewezen, dat een
verordening als de bovenstaande natuurlijk alleen
Wanhopige pogingen om de financleele
golf van wantrouwen tegen te gaan.
De houding der regeertng.
Washington, 28 Febr. (V.D. De regoering
Hoover en de regeering Roosevelt doen wan
hopige pogingen om de finantieele golf van
wantrouwen tegen te gaan. De Financial Re-
contruction Corp. maakt bekend, dat zij alle
middelen gebruikt om het banksysteem, dat het
hard te verantwoorden heeft, te helpen.
Na langdurige conferenties tusschen Mills en
Woodin, verluidt, dat de regeering Roosevelt een
inflatie en andere radicale maatregelen verwerpt
en tracht door draconische maatregelen de
staatsbegrooting sluitend te maken.
Naar voorts verluidt zal Roosevelt bij zijn ambtsaan
vaarding een boodschap publiceeren, waarin hij een
grootsoh wederopbouwprogramma voor het herstel van
het finantieele vertrouwen zal bekend maken. Het is
mogelijk, dat het Congres reeds twee weken na de pre
sidentswisseling in een bijzondere zitting zal bijeenko
men.
De bondsstaten Delaware en Ohio hebben eveneens
decreten afgekondigd, waardoor de bankinstellingen ge
machtigd worden uitbetalingen naar eigen goeddunken
te limiteeren.
Uitbetalingen naar eigen goeddunken be
perken.
Uit Harrisburg (Pennsylviania). Gouverneur-
Pinchot heeft een decreet onderteekend, waarbij de ban
ken in den staat Pennsylvania worden gemachtigd naar
eigen goeddunken uitbetalingen te limiteeren (beper
ken).
Run op de Federal Reserve Bank te New-
York.
N e w-Y o r k, 28 Febr. (V.D,) Heden zijn de loket
ten voor de uitbetaling in goud van de Federal Reserve
Bank van New-York onafgebroken door duizenden be
stormd, die uitbetaling in goud eischten. In vele geval
len werden 200 uitbetalingen binnen 10 minuten verricht
Voor het meerendeel betrof het hier kleine spaarders.
Reusachtige hoeveelheden gemunt goud en goud in
baren moesten met zakken tegelijk worden aangevoerd.
In Washington stond een file menschen van 3 huizen
blokken lengte voor het departement van finantien om
bankbiljetten in goud te wisselen, waarbij meestal be
dragen van 1000, 10.000 en zelfs 100.000 dollar werden
aangeboden.
De groote Amerikaansche banken hebben geruststel
lende verklaringen gepubliceerd. Bijzonderheden over
de bankcrisis zijn overigens slechts met veel moeite te
krijgen, daar de Amerikaansche bladen de gebeurtenis
sen zoo veel mogelijk doodzwijgen, opdat de paniek niet
nog meer om zich heen grijpt.
In de staat Arkansas is een noodverordening voor de
banken uitgevaardigd, gelijk in Ohio en Pennsylvanlë.
dan door ©en regeering wordt uitgevaardigd, wan
neer er sprake is van een uiterst gevaarlijken toe
stand.
De Rijksregeering verklaart nogmaals met klem
dat deze maatregelen het gevolg zijn van een rap
port van den Rijkscommissaris van het Pruisische
departement van binnenlandsche zaken, Göring, over
het materiaal dat ontdekt is in de geheime kelders
van het Karl Liebknechthuis te Berlijn. Dit materiaal
dat honderden kilogrammen weegt, is nog niet ge
heel onderzocht, maar reeds thans is het een duide
lijk bewijs, dat van communistische zijde systemati
sche daden van terreur waren voorbereid.
In verband met dit voor volk en staat dreigende
gevaar heeft de Rijksregeering besloten onmiddellijk
te handelen.
Thans is men bij het onderzoek van het materiaal
ook gekomen op plannen als de volgende: Behalve
De brandweer in actie in het Rijksdaggebonw te Berlijn. Verschillende onderdeelen van den
inventaris worden in veiligheid gebracht.
