Alteitei Bitlis;
Wetgevende macht voor
de regeering.
Lag de sleutel te Rome?
Uitgevers: N.V. v.h, TRAPMAN Co, Schagen.
Vredesplan van Mussolini
DUITSCHLAND
Poging tot brandstichting in het
Rembrandt-theater te Amsterdam
Dinsdag 21 Maart 1933.
SCHAGER
76ste Jaargang No. 9248
CO MANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
itentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
i
HET BEZOEK VAN DE ENGELSCHE
AFGEVAARDIGDEN.
Samenwerking voorgesteld tusschen de vier
groote Westersche mogendheden.
Een bestand van vijf jaar.
Op de besprekingen, die Zondag door de Engel-
sche afgevaardigden MacDonald en Sir John Simon
te Rome met Mussolini zijn gehouden, is de belang
stelling van gansch de wereld gevestigd geweest.
'Men kan er dan ook zeker van zijn, dat MacDonald
niet voor een buurpraatje naar Italië ging, maar
veel eerder het lot van de Ontwapeningsconferentie
afhangt, en dat is op zichzelf reeds gewichtig ge
noeg.
Er moet meer duidelijkheid komen in den toestand
van Midden- en Zuid-Europa. Op het oogenblik
hecrscht een onzekerheid omtrent de bedoelingen
van allerlei staten, die gevaarlijker is dan eenig ma
terieel geschil. Laten we hopen, dat te "Rome de sleu
tel gelegen heeft voor dit alles. Als MacDonald Mus
solini heeft kunnen overreden om de qpvattingen en
plannen van Italië volkomen ondubbelzinnig te
kennen te geven, als hij hem heeft kunnen winnen
ronduit aandeel te nemen in het regelen en onder
drukken van alles wat op het oogenblik gevaar op
levert voor den vrede, dan zijn wij een stuk verder.
Als Frankrijk zal weten dat Italië zich niet door
fascistisch Berlijn zal laten gebruiken, als de kleine
entente de zekerheid kan krijgen, dat Italië geen dub
belzinnig spel speelt met Hongarije, maar bereid is
zonder eigen grootpolitieke bedoelingen na te jagen
aan het streven tot bevestiging van den vrede deel
te nemen, dan zijn wij weer een stuk verder.
Hebben wij nu, na den Zondag te Rome, zekerheid
omtrent al deze dingen. Laten wij het hopen, want
die onzekerheid, die uiterste onzekerheid vormt het
grootste gevaar van dezen tijd.
Officieel communiqué van de besprekingen.
Omtrent de Engelsch—Italiaansehe besprekingen is
Zondagavond het volgende officieele communiqué ge
publiceerd:
Het hoofd der Italiaansehe regeering heeft Zater
dag van 18 tot 19.30 uur in het Palazzo Venezia en
Zondag van 14.30 tot 16 uur in de Engelsche ambas
sade met, den Britschcn ministerpresident MacDonald
cn den minister van buitenlandsche zaken sir John
Simon besprekingen gevoerd.
Na een uitgebreide en grondige gedaehtenwisse-
ling over den algemeenen toestand werd bij deze be
sprekingen een nlan tot toenadering betreffende de
voornaamste politieke quaesties onderzocht, dat door
het hoofd fier Italiaansehe regeering was voorbereid
en ten doel heeft de samenwerking der vier weste
lijke groote mogendheden, een einde in den geest van
het Kollogg-paet en de verklaring over het niet toe
passen van geweld voor Europa en de wereld een
langdurig tijdperk van vrede te waarborgen.
De inhoud van Mussolini's plan.
Het. plan d-t den Engelschen minister MacDonald
cn Sir John Simon te Rome is voorgelegd, draagt
d i titel: Een politiek pact der Entente en samen
werk ïp tusschen de vier Westersche mo rendheden.
Het verdrag bevat 8 a 9 artikelen. De vier Wester
sche mogoiifHieden zijn Engeland, Frankrijk, Duitsch-
land cn Italië.
De tekst legt de geheole politieke toekomst van
Europa vast en erkent alle bestaande verdragsver
plichtingen opnieuw, met inbegrip van het verdrag
van Locarno, zonder evenwel Engeland nieuwe ver
plichtingen op te leggen. Bovendien wordt een be
stand voor den duur van vijf jaren voorgesteld.
In een clausule van het verdrag wordt gezegd, dat
een herziening van de vredesverdragen slechts door
de machinerie van den Volkenhond kan worden tot
stand gebracht. Deze bepaling is ingelascht met het
oog op Frankrijk. De onderteekening van het verdrag
zal naar de meening van Mussolini de politieke at
mosfeer van Europa opklaren en het welslagen der
oeconomische wereldconferentie garandeeren.
Het oorspronkelijk ontwerp verdrag was zoowel den
Franschen ambassadeur de Jou venei als den Duit-
schen ambassadeur Von Hassell overhandigd.
Een uitlating van MacDonald.
Na jen gesprek met journalisten voor zijn vertrek
uit Rome, heeft MacDonald gisterochtend gezegd, dat
het bovenstaande communiqué alle punten aangeeft,
waarover gesproken is.
Het denkbeeld van de ministers is niet van boven
af anderen den vrede op te leggen, maar een vergelijk
te treffen op den grondslag van een waarachtigen
vrede, die voldoening zal schenken aan alle naties.
MacDonald gelooft, dat de besprekingen te Rome
het uitgangspunt zullen blijken van vruchtdragende
onderhandelingen en dat zij de mogelijkheid geopend
hebben om tusschen alle betrokken landen tot vol
ledige overeenstemming te komen.
MUSSOLINI.
De toestand van Europa is beschouwd met de be
doeling tot vrede te komen.
MacDonald zei verder, dat hij morgen te Parijs de
Fransche regeering op de hoogte zal brengen van de
strekking der gebeurtenissen zoowel te Gcnève ,als
te Rome.
Er zullen ook onderhandelingen met Duitschland
gevoerd worden, daar naar zijn meening geen land
mag worden overgeslagen.
Ook de Vereenigde Staten zullen op de hoogte wor
den gebracht.
Op de vraag van een Duitschen journalist, wat
met een „lange vredesperiode" bedoeld is, antwoordde
MacDonald, dat men geen lapwerkvrede wil bereiken
door een oplossing, die ten gevolge zou hebben, dat
over drie, vier jaar een nog gevaarlijker toestand
ontstaat dan de huidige. Daartoe is vóór alles vertrou
wen noodig. vertrouwen vooral ook met betrekking
tot de ontwapening, die zonder het vertrouwen van
plle staten vooreerst niet mogelijk is.
De buitenlandsche pers over de resulta
ten. Frankrijk gereserveerd, en Enge
land over het algemeen tevreden.
De Fransche bladen bestudeeren met eenige voor
zichtigheid en terughouding het plan van Mussolini
voor de organisatie van Europa, zooals hij dit aan
MacDonald en sir John Simon voorstelde.
Vooral wordt de nadruk gelegd op het feit. dat de
onderhandelaars te Rome zorg droegen. Parijs niet
afzijdig te houden van de besprekingen en op de voor
dc kleinere landen geruststellende woorden van
MacDonald.
1 Vele bladen zien in de door Mussolini beoogde club,
een concurrent van den volkenbond, inplaats van,
zooals passend zou zijn. een orgaan hiervan.
Tenslotte veronderstelt dit plan een herstel van de
Fransch-Italiaansche vriendschap welke moeilijk
vereenigbaar zal zijn met het Duitschland van Hitier,
na de Frankrijk-vijandige campagne.
Niettegenstaande deze ernstige aanmerkingen, zijn
de bladen het plan toch niet vijandig gezind.
Men verwacht thans nadere inlichtingen, welke
MacDonald ongetwijfeld bij zijn bezoek aan Parijs
zal verschaffen.
Londen, 20 Maart. Over het algemeen is de
Britsche pers tevreden met de resultaten van het on
derhoud tusschen de Britsche ministers en Mussolini,
welke zijn vastgelegd in het uitgegeven communiqué.
Uit het feit, dat hierin slechts sprake is van de
ideeën van Mussolini besluit men dat MacDonald
geheel hiermede instemt.
Het vertrek van MacDonald uit Rome.
MacDonald en sir John Simon hebben gistermid
dag per vliegtuig Rome verlaten, om over Genua
en Parijs naar Londen terug te keeren, waar de En
gelsche staatslieden Woensdag aan een zitting van
het kabinet moeten deelnemen. Het verblijf te Parijs,
waar rapport zal worden uitgebracht over de Ita-
liaansch-Engelsche besprekingen, is dus tot Dinsdag
beperkt.
Bevoegdheid voor de regeering-Hltler gel
dend tot 1 April 1937. Voorstel aan
den Rijksdag.
Als resultaat van een besluit van het
Duitsche Rijksdagkabinet, welke beslissing,
naar het Wolff-bureau uit Berlijn meldt, gis
termiddag is genomen, heeft de Duitsche re
geering gisteren, Maandagnamiddag, den
Rijksdag een ontwerp doen toekomen van
een wet ter verlichting van den nood van
volk en Rijk.
Beteekenis van het wetsontwerp.
Het wetsontwerp dat, naar het Wolff-bureau ver
neemt, als initiatiefvoorstel bij den Rijksdag zal in
gediend worden door de regeeringspartij en dat on
derteekend is door de leiders van deze partijen, geeft
de Rijksregeering en, in het hijzonder, den Rijkskan
selier. de meest vérstrekkende bevoegdheden. In het
bijzonder den Rijkskanselier nu Hit Ier omdat,
zooals artikel 3 bepaalt, hij degene is die de wetten
redigeert, op schrift stelt en in het staatsblad doet
afkondigen. Dat sluit in dat deze wetten niet meer
onderteekend behoeven te worden door Rijkspresident
von Hindenburg, wat bovendien nog blijkt uit de
laatste zin van artikel 3, waarin artikel 74 van de
Rijksgrondwet wordt uitgeschakeld, welk artikel
luidt:
De wet treedt op den dag van afkondiging in wer
king. Zij treedt op 1 April 1937 buiten werking; zij
treedt voorts buiten werking: wanneer de tegenwoor
dige Rijksregeering door een andere wordt vervan
gen.
Aanneming der machtigingswet zeker ge
acht.
Volgens Wolff geldt het in politieke kringen te
Berlijn als zeker, dat deze machtigingswet in den
Rüksdag de vereischte tweederde meerderheid zal
vinden.
Joodsche rechters in Berlijn ontslagen.
Nog meerdere zullen er volgen.
Uit Berlijn. Naar van welingelichte zijde ver
luidt, is aan alle Joodsche rechters van het Amtsge-
richt Herlin-Mitte thans verlof verleend.
Met ingang van de nieuwe rechterlijke periode, 1
April a.s., zullen eveneens alle Joodsche rechters uit
de strafkamers van het Kriminalgericht, het Schncll-
gericht en de Jeugdrechtbank verwijderd worden.
Bij het Landsgericht zal hetzelfde geschieden. De
opengekomen plaatsen zullen bezet worden door per
sonen, wier opvattingen in overeenstemming wor
den geacht met die van de nationale beweging.
Amerikaansche bladen over Jodenver
volging in Duitschland.
New York, 18 Maart. (V.D.). De bladen brengen
berichten over Jodenonderdrukking in Duitschland,
waarbij ook melding wordt gemaakt van het com
mentaar der Duitsche pers op de bekende verkla
ringen van Einstein. De „New York Times" merkt
op, dat Einstein zich niet tegen Duitschland maar
tegen Hitier heeft uitgesproken. Dr. Samuel Lipp-
schitz stelt vast dat het verbod van zijn correspon
dentie in de „New York Times" volkomen past in
het kader van de gewelddadigheden, die door de
Duitsche fascistische leiders worden gepleegd. Hij
zegt verder: „De openbare meening in de geheele
wereld moet een inzicht krijgen in het ware karak
ter van de huidige Duitsche regeering, die onder het
mom van nationale revolutie met opzet de grond
slagen van het Duitsche volk, alsmede zijn cultu-
reele en sociale vorderingen vernietigt.
De pacifistische organisaties in Amerika wijten het
weinige succes dat de Ontwapeningsconferentie tot
nu toe heeft aan de Duitsche regeering.
Scherp protest van Poolsche Joden.
Boycott van Duitsche waren voorge
steld.
Te Wilna heeft volgens Reuter een vergadering
plaats gehad van joodsche handelaren, waarop meer
dan drieduizend personen aanwezig waren. De ver
gadering nam een motie aan waarin verontwaardi
ging wordt uitgesproken jegens de anti-semitische
represailles in Duitschland en waarin besloten wordt
een oproep te richten aan alle joodsche economische
organisaties op de wereld om zich gereed te houden
voor een boycott van Duitsche koopwaren. De spre
kers ter vergadering onderstreepten dat de Duitsche
eischcn betreffende Pommeren zouden stuiten op een
solidair joodsch wereldfront.
Aanslag op Hitier verijdeld. Te Hun-
chen gepleegd. Omstanders zagen een
pakje op straat neerleggen.
Naar Wolff uit Munchen meldt, werden gisteren
in de nabijheid van het standbeeld van Richard
Wagner, dus vlak bij de tijdelijke woning van den
rijkskanselier, drie mannen bemerkt van wie er een
Duitsch en 2 Russisch of Tsjechisch spraken. Zij
kwamen met een auto die de letters van Berlijn droeg
cn legden na zorgvuldig om zich heen te hebben ge
keken, drie handgranaten en eenige munitie bij het
standbeeld neer. Eenige getuigen hadden dit echter
gezien en waarschuwden dc politie, bij wier nade
ring de mannen in hun auto sprongen en ontkwa
men. Naar de ligging der handgranaten te oordeelen
staat het vast, dat een aanslag op den rijkskanselier
voorbereid was, die te 12 uur ongeveer in zijn auto
uit de Prinz Regenten-straat komend, het standbeeld
had moeten ps»"secren. Munitie en handgranaten zijn
in beslag genomen.
De politie-president van Munchen maakt in een pro
clamatie aan de bevolking bekend, dat zij verplicht is
van de beweging van verdachte vreemdelingen ter
stond bericht te geven, want dat een aanslag, zelfs
een mislukte, ene progrom in Duntschland zou doen
ontstaan, dat door geen macht of regeering ter wereld
zou te stuiten zijnl
De dader aangehouden.
Tijdens de tweede avondvoorstelling in het Rem-
brandt Theater te Amsterdam, waarin de film „Morgen-
rot" vertoond werd, heeft een jongmensch, dat in de
zaal zat, uit protest tegen deze film. een hoeveelheid
zwavel, die hij bij zich droeg, in brand probeeren te
steken. Gelukkig bevond zich in zijn onmiddellijke na
bijheid een agent, die den brandstichter in den kraag
greep en hem overbracht naar het bureau Singel,
waar hij is opgesloten.
Men mag van geluk spreken, dat niemand in de zaal
alarm heeft gemaakt door „brand!" te roepen, aange
zien het gebeurde in het geheel gevulde gebouw dan
hoogstwaarschijnlijk een paniek met zeer ernstige ge
volgen zou hebben veroorzaakt.
Later op den avond is ook op het Rembrandtplein en
in de omgeving daarvan de politie enkele malen op
getreden tegen kleine groepen demonstranten. Van po
litiezijde had men rekening gehouden met de moge
lijkheid, dat na afloop der gisteravond in de Diamant
beurs tegen de vertooning van „Morgenrot" gehouden
protestvergadering, waaraan ongeveer 1300 personen
hebben deelgenomen, in optocht naar het Rembrandt
plein zou worden getrokken. Om dit te verhinderen had
zich voor het gebouw onder leiding van een inspecteur
eer. politiemacht van 4 ruiters en 16 agenten opge
steld, die echter niet behoefde op te treden.
Nog een tweede poging
Nader vernemen we. dat ook door een tweede per
soon, welke boven gezeten was. gepoogd is in zijn om
geving brand te veroorzaken. Men is er niet in geslaagd
hem aan te houden. Verscheidene personen, die merkten
dat er iets gaande was, wilden de zaal in allerijl ver
laten. Het kalme optreden van de politie voorkwam ech
ter, dat er ernstige dingen gebeurden.
Ook te Rotterdam ongeregeldheden bq de
vertooning van „Morgenrot."
Gisteravond is er buiten het Luxer Theater te Rot
terdam eenigen tijd rumoer geweest in verband met
protesten tegen de film „Morgenrot". Deze protesten
gingen uit van een groot aantal organisaties van com
munistische of daarmee sympathiseerende zijde. Voor
het theater aan de Kruiskade heeft de politie omstreeks
negen uur moeten optreden en protesteerende groepen
uiteen gedreven. Ook op den Coolsingel is het eenigen
tijd rumoerig geweest. Tijdens de eerste voorstelling
moesten een heer en twee dames eerstgenoemde was
een bestuurslid van de Filmliga verwijderd worden
omdat geconstateerd werd, dat zij door blazen op een
fluitje de voorstelling trachtten te verstoren. Tijdens de
tweede voorstelling is viermaal een poging gedaan door
personen in de zaal om door gefluit en geroep de orde
te verstoren. Telkens werd onmiddellijk ingerepen. In
totaal zijn 25 a 30 personen verwijderd. In de zaal was
zeer veel politie aanwezig. Verscheidene personen werd
den toegang tot de zaal geweigerd, omdat gemeend
werd, dat zij de kennelijke bedoeling hadden te protes
teeren. Na afloop van de tweede voorstelling bleef het
nog eenigen t\jd rumoerig. Krachtig ingrijpen was niet
meer noodig.
Concentratiekampen te Munchen, waarin
communistische en marxistische leiders
zullen worden ondergebracht.
De commissariale politippresident van Munchen,
Himmler, deelt mede, dat de personen, die ter wille
van hun eigen veiligheid gearresteerd zijn, niet lan
ger in arrest zullen worden gehouden dan noodig is.
Voorts deelde hij mede, dat in de nahijheid van
Dachau bij Munchen Woensdag het eerste concentra
tiekamp, dat ruimte biedt aan vijfduizend menschen,
zal worden geopend. Hier zullen communistische,
Reichsbanner- en andere Marxistische leiders worden
ondergebracht. Vooral de communistische function
narissen kunnen niet in vrijheid worden gesteld, aan
gezien reeds in een aantal gevallen is gebleken, dat
zij terstond hun propaganda hervatten, zoodra zij in
vrijheid zijn gesteld.
Schoten uit een hinderlaag,
wonden.
Drie ge-
In den nacht op Zondag, tegen kwart over twee,
zijn twee S.A.-lieden en een partijlooze voorbij
ganger uit het portaal van Petersburgerstrasse 19 te
Berlijn, door een onbekend gebleven persoon bescho
ten.
De 35-jarige S.A.-man, Alfred Friehe, kreeg een hek
kenschot, de 33-jarige S.A.-man, Georg Albrecht een
schot in de borst en de partijlooze Alexander Matter-
na een schot in den arm en een in den dij. Alle
drie de gewonden moesten naar het ziekenhuis wor
den vervoerd. Een onmiddellijk ingestelde huiszoe
king bleef zonder resultaat.
Wapens in raadhuis gevonden.
Uit Neurenberg: De eerste burgemeester Liebel
deelt mede: Tijdens een huiszoeking in het raadhuis
onder persoonlijke leiding van den eersten hurgemoes-
ter Liebel, heeft men Zondag op zolder een vrij groot
wapendepot ontdekt, dat in een zolderkamer verbor
gen was. De huisbewaarders hadden geen sleutel
van dit vertrek. Het was hen streng verbod— daar
binnen te paan. Men vond 112 automatische revolvers,
20 cylinderpistolen en ongeveer 10.000 schoten revol
vermunitie. benevens een aantal gummistokken en
ploertendooders. De wapens zijn in slag genomen.
Dr. Luther, ambassadeur te Washington.
Uit Washington: Aan de Amerikaansche regeerimr
is agreement vei^ocht voor den oud-president van de
Duitsche Rük. :;k dr. Luther, als ambassadeur
Washington. De Amerikaansche regeering heeft 1
agreement reeds verleend.