Waai de Duitsche Rijksdag thans bijeenkomt.
De grootste klok van Engeland.
„Ik zeep de heele
regeering in..."
Woensdag 22 Maart 1933.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9249
Alweer een record.
Big Ben niet meer de bas van alle
Engelsche klokken.
(Van onzen Engelschen Briefschrijver.)
HOOG boven Trafalgar Square, het plein,
waarop het kolossale standbeeld van Lord
Nelson prijkt, is sinds oen paar maanden de
grootste klok van Engeland verschenen. De
wijzerplaat er van weegt veertien duizend kilogram,
de minuutwijzer is een stalen balk van vijftien en
een halven meter lengte. Alweer een nieuw record!
Big Ben. die een heel nabije buurman van dit
monsteruurwerk is, zal zich van de komst er van
wel niet heel veel hebben aangetrokken. Hoogst
waarschijnlijk zal hij die komst zelfs met leedver
maak hebben gezien. Want Big Bon was al eeni-
gen tijd niet meer de baas van alle Engelsche klok
ken. Al een tijd lang was onze vriend nummer twee
geworden, sinds hel benzinepaleis op de Embank-
ment zich met een klok had versierd. Met gelaten
heid zal Big Ben zich thans ongetwijfeld naar de der
de plaats heben laten dringen. Over een paar maan
den komt er toch immers wel een klok met een wij
zerplaat van vijftien duizend kilogram, en een
minuutwijzer van zestien en een halven meter.
Je moet het bij klokken nu eenmaal in lengte en
zwaarte zoeken. Niemand gaat er graag prat op, dat
zijn uurwerk vlugger loopt dan dat van zijn
buurman.
Wat dat betreft, zijn klokken toch heel wat anders
dan roeiers, zwemmers, en automobilisten. Vol eer
biedige bewondering lezen we, dat die of die zwem
ster of zwemmer het wereldrecord over de honderd
of tweehonderd meter met een vijfde seconde heeft
verbeterd. Ja, zoo noemen ze dat: verbeterd. Eerlijk
gezegd moet ik verklaren, dat ik het met vijfde se
condes bij mijn horloge niet heel nauw neem. Zelfs
vijfde minuten zou het wat mij betreft, met ge
noegen mogen voor of achter icopen. Maar als het
aantallen van heele minuten gaan worden, ja,
dan ga ik met mijn al te ambitieus uurwerk naar
den klokkenmaker. En als die weet te bewerken
(wat meestal niet het geval is), dat voortaan mijn
horloge, niet veel vlugger loopt dan een van zijn col
lega's, dan noemt mijn uurwerkmaker dat ook al
verbeterd.
Big Beu (sinds we allemaal radio in ons huis heb
ben, zijn we zonder uitzondering heel familiaar ge
worden met deze klok van het Londensche Parle
mentsgebouw), Big Ben heeft altijd bekend gestaan
als een uiterst betrouwbaar uurwerk. Voor of achter
loopen zijn voor Big Ben steeds ongekende begrippen
geweest. Als er eens iets in zijn tijdsaanwijzing man
keerde, dan lag dat aan de zon, niet aau Big Ben.
Maar zelfs die accuraatheid is niet langer een glo
rie van Big Ben alléén. Elke electrische klok doet
hem dit kunstje na, schijnt het. Volgens de adver
tenties, die we ui de kranten lezen, kunnen de
electrische -klokken, zelfs niet voor of achter loopen.
Ze kunnen alleen maar stil gaan staan, als de elec
trische stoom weigert of uitgeschakeld is.
Dat is toch eigenlijk wel een angstig idée. Er man
keert wel eens iets aan ons licht midden op den
avond, en dan scharrelen we met kaarsjes, of een
oude fietslantaarn, tot plotseling liet licht weer aan
gaat. Wanneer we nu een electrische klok hebben,
■welnu, dan weten we, dat hij bij zoo'n gelegenheid,
ondanks al zijn perfectheid, lcelijk van streek is ge
raakt. En we bellen den telefoondienst op, krijgen
den juisten tijd te hooren en zetten ons dwalend uur
werk weer terecht.
Maar stel U nu eens voor, dat die aberratie van den
electrischen stroom zich midden in den nacht voor
doet. Stel U voor, dat U van 's nachts kwart vóór tot
kwart over drie van clectrisch licht verstoken zijt.
Tien tegen een, dat U daar niets van merkt. U was
omstreeks dien tijd juist bezig aan een interessanten
droom. U droomde, dat Uw buurman zijn zieke koe
(en de man heeft heelemaal geen koeien, alleen
maar eenden £n duiven) bij zich boven op de slaap
kamer had genomen, om beter op het arme dier te
kunnen passen. U vondt het eerst wel vreemd, dat
U het geloei van dat koebeest zoo vlak naast U in de
slaapkamer te hooren kreeg, maar bij nader inzien
vond U, dat Uw buurman toch groot gelijk had. Al
leen begreep U niet, dat Uw buurman zijn koe de
trap op had weten te krijgen. Maar plotseling be
greep U, dat hij er den veearts bij had gehaald, en
veeartsen hebben natuurlijk in Utrecht geleerd, hoe
ze koeien langs trappen moeten leeren loopen.
Deze droom, waarde lezers, is geen verzinsel, Ik
heb er mij zelf in den afgeloopen nacht mee onledig
gehouden, en herinner me nog zeer goed, dat ik de
aanwezigheid van buurmans koe op zijn slaapkamer
doodnatuurlijk vond
Maar, om op onze electrische klok terug te komen,
wat zou nu het betreurenswaardig gevolg zijn, wan
neer we werkelijk eens tijdens de nachtelijke uren
voor eenigen tijd van electrischen stroom verstoken
waren? Doodeenvoudig, dit, dat we den volgenden
ochtend precies evenveel minuten te laat op ons
werk kwamen, als de stroom had stil gestaan. En
ziet U, ook dat is nog niet zoo bijster erg. Als ons
boordenknoopje onder dc kast rolt, komen we ook te
laat. Maar wat zal er gebeuren over tien, twintig, vijr
en twintig jaren, wanneer we allemaal electrische
klokken in ons huis hebben? Wanneer alle toren
klokken, en alle straatklokken electrisch zijn? Wan
neer onze vulpenhouder de antennne is geworden om
de golven op te vangen voor ons electrisch horloge?
Groote genade! Dan komen we den volgenden dag
allemaal drie kwartier of een uur te laat op ons
werk, en als zich dat eenige malen mocht herhalen,
gaan we ten slotte heel gedwee op klaarlichten dag
naar bed.
Ik hoop, dat U uit dit glashelder betoog zult inzien,
dat electrische klokken een groot gevaar zijn voor
ons maatschappelijk leven, en dat we ze dus niet
moeten invoeren. Als ik een voorstel zou mogen
doen, zou het dit zijn: Laten wc veel liever terug-
keeren naar de tijdwijzers van onze goede vorovade-
ren, naar de zonnewijzers.
Njet ten onrechte spreken we van den goeden
ouden lijd. Eén tijd, toen een mensch alleen maar
wist, hoe laat het was, wanneer de zon scheen. Wat
kan het een verstandig mensch eigenlijk schelen,
hoe laat het is, wanneer de zon zich verstopt heeft
achter een dikke regenwolk, of bezig is de Mexicanen
bij te lichten bij een nieuwe revolutie? Niets niemen
dal natuurlijk! Wat zou ons leven anders worden!
Je zou met den besten wil van de wereld nooit meer
een trein kunnen missen, om de doodeenvoudige re
den, dat er geen treinen meer zouden loopen. Of als
ze wel liepen, zou or op de spoorboekjes moeten
staan: Zon en weder dienende.
Ik heb altijd veel voor zonnewijzers gevoeld. Als se
dert mijn kinderjaren. Hoogstwaarschijnlijk, omdat
ik er nooit uit wijs kon worden, hoe laat het nu toch
eigenlijk was, En dat heeft heel wat voor, wanneer
je op een zekeren tijd thuis moet komen, om nu ein
delijk dien brief aan Oom Jan te schrijven, of die
taaloefening over te schrijven, waar je gister zooveel
fouten in gemaakt had.
Die voorliefde, die ik bij mezelf heb geconstateerd
voor zonnewijzers, heeft me met de diepste belang
stelling doen kennis nemen van een plan in Enge
land om de oude zonnewijzers op de middeleeuw-
sche kerken van een zekeren ondergang te redden.
Een commissie is reeds hard aan het werk. en de
middeleeuwsche zonnewijzers in Engeland kunnen
voortaan verzekerd zijn van een rustigen ouden dag.
Ze hebben dien wel verdiend, want slechte jaren
zijn over hen heen gestreken. Een hard lot moet het
zijn voor een ambitieus zonnewijzer, wanneer een
onwetende metselaar bij de verbouwing van de kerk
hem een plaats geeft binnen in het voorportaal,
zooals te Castle Frome, in Herelordshire. De man
wou or zeker bij voorkomende gelegenheden met een
lucifer op kijken. Of, wanneer een andere wijze met
selaar den armen zonnewijzer tot sterrenwijzer doet
degradeeren, door hem, zooals te Bodenham. eveneens
in Herefordshire, aan den Noordkant van de kerk in
te metselen. Of. wanneer een van groen houdende
kerkeraad hem voor goed aan het oog onttrekt, door
den heelcn muur. met zonnewijzer incluis, met klim
op te laten begroeien.
Aun al die wantoestanden zal nu een einde worden
gemaakt. Wanneer u in Holland over vijf en twintig
jaar allen electrische klokken hebben, en we geen
van allen meer weten, hoe laat het is, kunnen we
altijd even naar Engeland over steken, en op de eer
ste de beste middeleeuwsche kerk constateeren, hoe
het werkelijk met den tijd staat. Dat wil zeggen.
Zon en weder dienende!
Bij den hoofdingang zijn
nog metselaars bezig en
robuuste transportarbei
ders laden juist telefoon
cellen van een wagen af.
Drie gescheiden Ingan
gen bezit de Kroll-Opera:
een voor volksvertegen
woordigers, een voor de
Pera en een voor het
publiek. Het publiek is
streng gescheiden ge
houden van de vertegen
woordigers van het volk.
In de hoogte, op de
tweede galerij zijn 350
plaatsen voor het pu
bliek gereserveerd! In
een handomdraaien zijn
deze plaatsen verdwenen
wapt wie op de een of
andere wijze tot de ver
tegenwoordigers in min
of meer nauwe relatie
staat, tracht dit vanzelf
sprekend te benutten..-
Ook parlementsleden en journalisten betreden het
gebouw langs gescheiden wegen... Binnen, in een der
bescheiden wandelhallen, wordt den journalisten dan
gelegenheid gegeven, zich onder de afgevaardigden te
verspreiden en hun kopie aan te vullen. Het lijdt geen
twijfel of de journalisten hebben de zwaarste en on
dankbaarste taak bij de Rijksdagbesprekingen. Voor
het goede functioneeren van het groote Persapparaat
heeft men in het nieuwe parlementsgebouw alle voor
zorgen getroffen. Drie honderd drie-en-twintig pers
plaatsen zijn er voor de binnen- en buitenlandsche pers
beschikbaar gesteld. Vijftig telefooncellen staan voor
het gebruik gereed. Niet minder dan 38 werk- en schrijf
kamers zijn gereserveerd voor de heeren journalisten!
De persmenschen zitten gedeeltelijk op de eerste, gedeel
telijk echter ook op de tweede galerij. Van alle plaat
sen uit kan men gemakkelijk de besprekingen volgen.
De wandelhallen achter de perstribunes maken het den
journalisten mogelijk in de pauzes de „beenen eens wat
los te maken"! Ontbijten kunnen de persmenschen ook,
maar dan op de galerijen van het ..Rijksdagrestaurant".
Vandaar heeft men een panorma in vogelvlucht van de
etende afgevaardigden...
Men staat steeds weer opnieuw in bewondering, als
men ziet, met welke betrekkelijk eenvoudige middelen
men de wijzigingen en verbeteringen heeft ten uitvoer
gebracht. De nieuwe zittingszaal, die waarschijnlijk
ruim twee jaar de volksvertegenwoordigers zal moeten
herbergen, ziet er in de fraaie bruinroode uitvoering
buitengewoon aantrekkelijk uit! Natuurlijk willen wij
graag weten, hoe hoog de kosten van de verbouwing
zijn. Maar nu mengt zich de chef van de Rijksdagbouw-
directie in het gesprek. Wij moeten ons maar tevreden
stellen met de mededeeling, dat alles met de minste
uitgaven gepaard is gegaan. Dat kunnen wij thans be
grijpen... evenals de voldoening van de architecten, die
met zichtbaar welgevallen hun werk in oogenschouw
nemen!
Wie en wat was „Kroll"?
Vraagt de lezer, waar eigenlijk het woord „Kroll"
van afkomstig is, dan is het antweord daarop, dat
Kroll is voor den Berlijner een begrip, evenals in
ons land de woorden „aapje", „taxi", of „kermis" zijn
ingeburgerd. De man, die dit begrip zijn naam schonk,
heeft een eeuw geleden werkelijk geleefd, ja zelfs
heeft hij tien jaar achtereen zelf een „établissement"
geleid, doch reeds in 1885 zegende zijn sterfelijk om-
De „Figaro" van „Kaiserhof"
Sinds 25 jaar „erikapper" van alle
Duitsche regeeringen.
(Bijzondere correspondentie).
EEN STILZWIJGEND MONOPOLIE.
„Wie volgt, alstublieft!"
Een portière wordt gesloten. Een minuut later is
vice-kanselier Von Papen in een wit schuimmasker
gehuld
„Wie volgt, alstublieft!"
Rijksminister Göring laat zich in de stoel daarnaast
neer. Een houten wand scheidt gedurende het sche
ren de beide kabinetscollega's.
„Wie volgt, alstublieft!"
Freiherr Eltz von Rübenach, minister van Blomberg,
graaf Scwerin Krosigk. en Minister van Buitenl. Za
ken von Neurath, de Amerikaansche gezant Sackett, M.
Frangois Poncet: kortom... de geheele Wilhelmstrasse
bezoekt den winkel van meester Engbart, teneinde zijn
uiterlijk te laten verfraaien. Niet gerekend de tallooze
ministers b. d., die ouder gewoonte ook tegenwoordig
nog den „regeeringsfriseur" opzoeken!
Beschermd door den „steenen Moltke", verscholen
achter fraaie, oude boomen, ligt, vlak bij den
Berlijnschen Dierentuin, de Krol l-O pera, waar
gister, den 21sten Maart, het nieuwe parlement
voor het eerst is bijeengekomen.
van Berlijn Als men de kleinsteedsche verhoudingen
nagaat, waarin de Pruissische residentie zioh toen nog
bevond, lijkt het bijna ongelooflijk, dat de zalen voor
ruim vijfduizend personen berekend waren! Maar ook
tegenwoordig zijn er maar weinig amusementsgelegenr
heden ter wereld, die zich met Kroll, wat betreft om
vang, kunnen meten.
Tegen het einde van de vorige eeuw werd het
Kroll'sche tooneel omgejjorwd tot Koninklijke Opera
en geheel nieuw ingericht. Tegelijkertijd verloor de on
derneming van K$oll haar zelfstandigheid.
Terwijl de overige gelegenheden van Kroll hun plaats
als de meest representatieve amusementsgelegenheden
van Berlijn behielden, verliep de geschiedenis van de
Kroll'sche Opera, die nu als zittingszaal voor het nieu
we parlement wordt Ingericht, niet geheel zonder wrij
ving. Gedurende den wereldoorlog zou het oude ge
bouw afgebroken worden, om op dezelfde plaats een
geheel nieuw, moderner Operagebouw te laten verrij
zen. Maar de Rijksbouwcommissie stelde dit plan in
overleg met het departement van financiën uit, zoodat
de Kroll-Opera in den loop der daarop volgende jaren
geheel in verval raakte.
Overigens is het gebouw reeds sedert meer dan een
jaar gesloten geweest, daar de noodige staatsmiddelen
voor de exploitatie ontbraken.
Maar nu heerscht in dit eerwaardige gebouw weer
nieuw leven, zooals in de jaren van het verbouwen...
Het buffet wordt opnieuw gerestaureerd, want de leden
van den Rijksdag zijn niet minder hongerig dan de
Operabezoekers! Talrijke telefooncellen worden in den
foyer gebouwd. Waar vroeger nog dames met avond
décolleté en heeren In rok en smoking rondliepen,
lachend en pratend, zullen nu stenografen heen en
weer rennen, met dichtbeschreven vellen papier....
dringend om een telefooncel machtig te worden.
De Cerberussen van den Rijksdag zullen hier als
ouvreuse dienst doen en de bodes zullen tusschen de
parket, parterre en orkest-fauteuilrijen doorloopen om
acten rond te deelen
Het gaat er zeer stilzwijgend en onopvallend toe.
Wie niet weet, dat de heeren die hier aehter de por-
tières verdwijnen, de „groote heeren" zijn, zou dat be
slist niet vermoeden. Geen plichtplegingen, geen diepe
buigingen verraden den oningewijde den rang van den.
bezoeker.
De heer Engbart, die zijn groote zaak. op den hoek
tegenover de Rijkskanselarij, in een deel van het ge
schiedkundig vermaarde hotel „Kaiserhof' sedert een
25-tal jaren drijft, heeft nog het ongeschreven, stilzwij
gende monopolie de heeren van de hooge politiek, di
plomatie en economie als Figaro te mogen behandelen.
HITLER SCHEERT ZICHZELF!
Van de bewoners van de Wilhelmstrasse ontbreekt
er slechts één, de gewichtigste, in de prominente klan
tenkring: rijkspresident Von Hindenburg. De „oude,
grijze heer" laat zich altijd door zijn kamerdienaar
soheren.
Rijkskanselier Hitier is een zeldzame gast, want hij
komt alleen om zijn haar te laten knippen. Het sche
ren cn het bijknippen van zijn beroemde snorretje doet
hij zelf. Dat was reeds zoo, toen hij nog gewoon hotel
gast in Kaiserhof was... De ambtsplichten hebben,
daarin geen verandering gebracht! In de laatste dagen
bestelt de rijkskanselier de kapper in zijn dienstver
trekken, die schuin tegenover Kaiserhof gelegen zijn.
Over het algemeen brengt iedere minister dagelijks
een half uur door in de behaaglijk ingerichte zalen en
wachtkamer van Engbart, waar zij van hun ambtelijke
bezigheden uitrusten.
Met trots toont de „hoffriseur der Duitsche regee
ringen" de talrijke fotografieën, die voorzien van op
drachten en handteekeningen de wanden van de
wachtkamer versieren.
„Ik ken geen partijen ik ken alleen klanten, die
met dezelfde zorg bediend worden", zegt Engbart Dat
is soms gemakkelijker gezegd, dan gedaan. Het is geen
kleinigheid om heeren, die elkaar nog kort tevoren ia
den Rijksdag met inktpotten hebben geworpen, vreed
zaam in de wachtkamer te vereenigen. Niet zelden
gebeurt het, dat een minister met drie of vier van zijn
voorgangers in de salon van Engbart samenkomt.
Reeds menigen scherpen blik is daar gewisseld, maar
tot twisten is het dank zij de vriendelijke voorko
mendheid en de rust van meester Engbart nooit
gekomen!
POLITIEK IN DE KAPPERSSALON.
Wel heeft zich het tegenovergestelde voorgedaan. Po
litici hebben bij den „regeeringskapper" de krijgsbijl
begraven, personen, die elkaar slechts van hooren-zeg-
gen bekend waren, hebben hier de eerste woorden met
elkaar gewisseld... Voor zulke doeleinden bestaat er op
de eerste étage nog een kleine salon. Eigenlijk is dat
een manicure-salon, maar meester Engbart weet steeds
met tact het juiste oogenblik te kiezen. Een wenk aan
de dames-assistenten en de heeren blijven onder vier
oogen. En de deuren zijn goed gesloten.
,.U moet de discretie zeker strikt in acht nemen?"
„Discretie dat mag ik U gerust verraden is mijn
eerste en heiligste principe. Wij kappers zijn gewoon
dingen te zien. die voor anderen verborgen blijven. Daar
bij komt dat de zwijgzaamste menschen onder de scheer
kwast zienderoogen ontbolsteren en dikwijls meer los
laten. dan hen later wel lief is. Niet zelden gebeurt
het, dat de .ongenaalcbaren" met de bedienden zeer
openhartig over de problemen der politiek spreken,
waarbij zij soms plannen en gedachten laten doorsche
meren. die zij anders alleen aan hun vertrouwelingen of
secretarissen mededeelen. Op deze wijze zijn mijn bedien
den steeds volkomen op de hoogte van de politiek
maar ik kan hen volkomen vertrouwen! Het komt wel
eens voor. dat die of gene een van hen geld aanbiedt,
om een bepaald geheim te vernemen, maar onder wel
ke omstandigheden ook, zij laten nooit iets los! Mijn
personeel spreekt overigens zonder uitzondering de
vreemde talen en is in den omgang met hooggeplaatste
persoonlijkheden zoo geschoold, dat zij, zonder met de
hand te trillen, den keizer van Ohina zouden scheren!"
UITGANG DOOR ACHTERDEUR..»
De heer Engbart verontschuldigde zich een oogen
blik. De beeoeker kan door de glazen toegangsdeur naar
buiten kijken... Daar staat een nieuwsgierige menschen-
menigte. Niet iederen dag is er gelegenheid een pas-
geschoren minister te zien. De fotographen richten in
gespannen de lenzen op de ingangsdeur.
Engbart keert terug: „Ik heb ©ventjes den heer Vice-
kanselier Von Papen door de achterdeur naar buiten
gebracht!" zegt hij glimlachend.
RADIOPROGRAMMA
DONDERDAG 23 MAART.
HILVERSUM (1875 M.)
A.V.R.O.: 8.00 Gramofoonmuziek; 10.00 Morgenwijding:
10.15 Gramofoonmuziek: 10.30 Solistenconcert: 11.00
Knippen van Kinderkleeding; 11.00 Voortzetting soiis-
tenconcert; 12.00 Omroeporkest o.l.v. Nico Treep; 2 30
Gramofoonmuziek; 3.00 Naaicursus; 3.45 Gramofoon
muziek; 4.00 Mevr. Ant. van Dijk spreekt voor zieken
en ouden van dagen; 4.30 Solistenconcert; 5.00 Verhalen
voor groote kinderen door Ant. van Dijk; 5.30 Omroep
orkest o.l.v. Nico Treep; 6.30 Sportpraatje door H.
Hollander; 7.00 Omroeporkest; 7.30 Engelsch voor go-
vorderden; 8.00 Vaz Dias; 8.15 Aansluiting met het
Concertgebouw te Amsterdam. Concertgebouw-klein-
orkest o.l.v. Pierre Monteux; 9.30 Aansluiting met
Tuschinski te Amsterdam: Optreden van Jeanette Mao
Donald; 10.00 Kovacs Lajos en zijn Orkest; 11.00 Vaï
Diaz; 11.10 Gramofoonmuziek; 12.00 Sluiting.
HUIZEN (296 M.)
K.R.O.: 8.00 Morgenconcert; N.C.R.V.: 10.00 Gramofoon
muziek; 1045 Zang; K.R.O.: 11.00 Gramofoonmuziek;
11.30 Godsdienstig halfuurtje; 12.00 Politieberichten;
12.15 Lunchconcert door het K.R.O.-Orkest; N.C.R.V.:
2.00 Fraaie hanwerken; 3.00 Vrouwenuurtje; 3.30 Ver
zorging zender; 4.00 Bijbellezing; daarna ooncert; 5.00
Liederenrecital; 5.45 Handenarbeid voor de jeugd; 6.15
„Onze Ned. Monumenten"; 7.00 „Wat er op de wereld
gebeurt"; weekoverzicht; 7.30 Politieberichten; 7.45 Ned.
Chr. Persbureau; 8.00 Pianoconcert; 8.30 Lezing; 9.00
Kamerorkest; 9.15 Lezing; 9.45 Orkest; 10.20 Vaz Dias;
11.00 Gramofoonmuziek.
KALUNDBORG (11 Si M.)
11.20 Strijkorkest; 2.20 Pianorecital; 7.30 Symphc-nie-
orkest; 10.10 Dansmuziek.
BERLIJN (tï9 M.)
3.50 Orgelconcert; 5.30 Liederenrecital; 6.50 Weensch
programma; 9.40 Dansmuziek.
HAMBURG (372 M.)
12.35 Gramofoonmuziek; 3.50 Concert; 6.50 Planorecital;
9.50 Dansmuziek.
KONIGSWUSTERHAU3EN (16S5 M.)
1.20 Gramofoonmuizek; 5.50 Concert; 8.20 Ooncert;
LANGENBERO (472 Bï.)
12.20 Middagconcert; 4.20 Vesperconcert; 7.50 Or&m>
foonmuziek; 10.10 Concert.
DAVENTRY '1554 M.)
J2.20 Orgelconcert door Reginald Foort; 3.20 Vesper in
de Westminster Abbey; 9.55 Ooncert; 11.05 Dansmuziek,
PARIJS RADIO (1725 M.)
12.50 Jeugdconcert; 1.55 Concert; 7.40 Concert; 8^0
„Manon", opera van Massenet.
MILAAN (5S1 M.)
4.30 Orkestmuziek; 6.20 Gramofoonmuziek; SJ0 Geva
rieerd programma; 9.35 Orkestmuziek.
In nog geen 10 dagen heelt men het gebouw
van de Kroll-Opera omgebouwd tot
zittingzaal voor de vergaderingen
van den Rijksdag.
Tien dagen klopten de hamers
(Bijzondere correspondentie uit Berlijn).
BERLIJN. 20 Maart '33.
VROEGER heette dit gebouw „Staatsopera am
Platz der Republik". thans ligt de Kroll-Opera
aan den „Königsplatz" en het roetbevlekte
dak van het Rijksdaggebouw staat daar verder
op, tegenover de kale boomstammen van de „Tiergar-
ten", als een stomme aanklacht tegen een onzlchtbaren
vijand
Sedert tien dagen is de Kroll-opera hier het Rijk van
metselaars, van timmerlieden, telefoonarbeiders, meu
belmakers. werkvrouwen, e.a In den kortst mogelijken
tijd moest bier een theatergebouw tot parlementshuia
ingericht worden! Er was geen tijd meer om lang te
overleggen en onkostenopstellingen te maken... Archi
tecten, aannemers, ingenieurs en arbeiders moesten
alle krachten in het werk stellen om op tijd gereed te
zijn! En nu is men gereed! De heeren afgevaardigden
kunnen komen!
hulsel het tijdelijke. Wat echter tot op den huidlgen
cfig behouden bleef en hopelijk nog vele jaren zal
meegaan, is het begrip „Kroll".
Evenals alle echte Berlijners. is Kroll geboren te
Breslau. Deze ondernemingslusüge restaurateur ver
kreeg door een kabinetsorder van 19 Augustus 1842,
dank zij de bijzondere gunst van Koning Friedrich
Wilhelm IV verlof om op den vroegeren exercitieplaats
van den soldatenkonlng Friedrich Wilhelm I een win
tertuin voor beschaafd publiek op te richten.Geleid door
't verlangen de opkomende wereldstad een amusements
plaats te schenken, werd deze staatsgrond bij den vroe
geren „Königsplatz" ter beschikking van Kroll gesteld,
op voorwaarde; „dat de staat van ieder grondrecht
zou afzien, zoolang de op te richten gebouwen en be
plantingen voor amusementsdoeleinden zouden dienen".
De grond en de bodem, waarop het Etablissement ver
rees, is tot nu toe staatseigendom gebleven, maar aan
de voorwaarde der kabinetsorder zal op 21 Mei a.s. voor
het eerst niet voldaan worden, want de Rijksdag Is nu
niet bepaald wat men zou kunnen noemen een „pu
blieke vermakelijkheid".... Daar weten de leden van
mee te praten!
De groote brand bij Kroll.
Het gebouw, dat tengevolge van den Rijksdagbrand
•.tot vergaderplaats van het parlement zal dienen, is
reeds kort na voltooiing zélf het slachtoffer van een
brand geworden. Op 18 Februari 1851 werd het voor het
grootste deel een prooi der vlammen! De muren, welke
waren blijven staan, werden bij den opbouw, kort daar
op, weer gebruikt. Een groote aanwinst voor het ge
bouw was het bijbouwen van een theaterzaal!
Kroll werd daarmede het groote amusemer.tslokaal
