In de armzaligste uithoek der wereld
DENKSPORT
0
0
0
0
q
0
fer
q
0
r—1
Stof en koorts in het Perzische
petroleumgebied
Oplossingen
Nieuwe opgaven.
Kruiswoordraadsel.
m
FJ
Eetzaal 10 Meter onder den grond!
door
E. STANZEL.
i ransport-chef van den Trans-Perzischen
Spoorweg aanleg-onderneming
Aliabad, Perzië.
DE van eiken plantengroei gespeende laag
vlakte der Zuid Perzische provincie Chu-
sistan, ligt als een gloeiende plaat aan de
voeten van de wilde bergwereld van Luri
stan! De lucht is dik en stofbezwangerd, men zou er
stukken uit kunnen snijden
Twee dagen zaten wij nu reeds daar beneden in
El-Mohamerah, gehuisvest in het eerste, maar dan
ook ecnigste hotel van deze „stad". Morgen, deelde
men ons mede, zou een van dc kleine rivierstoom
booten langs komen en aanleggen, om ons naar
Nasrieh. stroomopwaarts, te brengen, in de onmiddel
liike nabijhed van den helschen pekketel zélve. Acht
en-veertig uur in deze brocdoven is veel gevergd
het beteekent rijkelijk veel ijs water met whiskey,
nog veel meer stof en vuil en daarbij niet de min
ste ontspanning! Geel en gloeiend staat het hoopje
huizen in de okerkleurigc woestenij, traag klotsen
de leemige golven van den Karnen naar den Perzi
schen golf. Hierlangs trekken de haaien, die het koe
lere water opzoeken, stroomopwaarts...... maar voor
al vanwege de goede buit! De gouverneur van El
Mohamerah vertelde ons, dat verleden jaar meer
dan 100 menschen bij het baden werden verminkt
armen of beenen verloren
Een Diogenes uit Linz.
In het Onsten is men nooit gehaast en wat men
vandaag met eenige inspanning nog zou kunnen af
doen, verschuift men meestal totovermorgen!
Zoodoende kwamen wij pas met 8 uur vertraging
aan boord van de onderwij! aafigekomen oude. maar
zindelijke rammelkast, die de verbinding hier on
derhieldPassagiers waren er niet veel. Enkele
kooplieden uit Bagdad, enkele Indiërs, die bij den
Trans-Perzischen spoorweg waren aangenomen en
nu naar de plaats op reis waren, waar zij dienst, zou
den hebben, en tenslotte ook een EuropeaanSe
dert 9 jaar had hij als fotograaf tusschen Teheran
en Bagdad zonder twijfel meer roem opgedaan, dan
in den tijd, toen hij nog een slecht bezochte para-
pi m'ewinkel in de straten van Linz nan den Donau
dreef.
En onze vriend scheen noch door heimwee te war
den gekweld, nóch gebukt te loopen onder een druk-
kenden last van te veel aardsche goederen...... Met
den trots van een globetrotter stelde hij mij zijn met
gezel voor, een kleine foxterrier en verder een ietwat
antieke, enorm groote cam°re. Dat was zijn bagage,
daarmede leefde hijeen Diogenes uit Linz!
Eetzaal 10 Meter onder den grondt
De olievelden van Mesdjd e-Suleman (Troon van
Salomo) der Anglo Persian Oil Comp., vormen het
volgende doel van onze reis. Wij moesten in Nasrieh
echter wachten op de toestemming van de betreffende
directie. Dat vonden wij verre van aangenaam
Deze oude Arabierenstad vertoont geen enkele bij
zonderheid. het is een plaats, zooals er vele zijn tus
schen Teheran en Cairo. Behalve dan. dat het. een
der warmste plaatsen ter wereld is! En dat wil wel
wat zeggen'
De gemiddelde jaartemperatuur is hier S graden
Réaumur honger, dan die der Britsch Indische steden
Colombo of Calcutta en die is al verbazingwek
kend hoog!
De hotels zijn er dan ook geheel op ingericht,
's Nacht slaapt of beter: transpireert men op
de daken en de maaltijden worden circa 10 Meter
onder den grond in een speciaal daarvoor ingericht
vertrek genuttigd. Dames treft, men hier hóógst zel
den aan en daarom zitten de gasten in een mini
mum van kleeding aan tafel Nauwelijks is de laat
ste hap eten hef keelgat gepasseerd of de gasten
vallen als stervende ééndagsvliegen op de intusschen
door bedienden aangesleepte, matrassen. Dan hoort
men niets meer dan hijgen, het suizen der ventila
toren en het rinkelen van de stukjes ijs in de gla
zen
De vergiftige storm
De natuur schijnt in Zuid-Perzic de gezworen
vijand te zijn van alle leven Aan dc kust heerscht
de gele koorts, in dc laagvlakten droogt de zonne
gloed het land uit, gelijk een mummie en de anders
juist verkoelende wind brengt juist een doodelijke
hitte mede. Door de Pevzen wordt deze wind de
Bath-e-sam genoemd, hetgeen zooveel beteekent als
„de vergiftige storm". Het naderen daarvan wordt
telefonisch cn telegrafisch door de distnctsgouver-
neurs van plaats tot plaats doorgegeven. Het is de
schrik der steden, de ontzetting voor iedere auto-
transportcolonnc of karavaan.
Met dc tornado van de zeekust heeft deze storm
wind niets te maken, gelukkig ontbreekt de werve
lende kracht daarvan hem volkomen. Als een kilo-
meter-hreede, grijsroode en gloeiend-heete stofmuur
rolt rle wind voorwaarts, langzaam en onbarmhartig,
maar onweerstaanbaar als een kwaad noodlot! De
menschen zijn in hun kelders gekropen. Hier en daar
springt met een knal een oververhitte autoband, dan
weer de dreigende stiltede dieren trekken aan
hun tuig. scheuren de halsters in stukken en zoe
nen beschutting!
„Een uur later kan men dc straten weer betreden.
Het Ijken wel reuzenpijpen van een geweldige stoom
ketel, waaruit bij de ventilen groote massa's
gloeiend heete stoom ontsnapt!Als verdroogd
vloeipapier ligt dc tong in den mond. De lippen zijn
gesprongen, de oogen ontstoken en een sterke nei
ging toi overgeven wordt merkbaar Zelfs in de huis
kamers lijdt men onder het zwevende stofHet
dringt door de fijnste kieren, in baard- en hoofdha
ren blijven heclc stofwolken hangen en bij iedere
beweging van dc kaken, knarst het stof tusschen de
tandonOp oen straathoek ligt een van ouder
dom verzwakt muildier te stervenDe laatste
stuiptrekkingenhet dier is uit zijn lijden! Ook de
oude bedelaar, aan den ingang van net hotel, zit in
een onwaarschijnlijke houding over zijn aalmoezen-
schaal gebogenhet lijkt wel een omgevallen pop
van een marionettentheaterook dood! Alle
schepselen, zoowel mensrh nis dier, worden ernstig
door de Bath-e-snm bedreigd...... en deze beide zijn
bet slachtoffer geworden: oen beroerte, tengevolge
van de warmte
Het armzaligste plekje op aarde....!
Daar de inwilliging van ons verzoek om dc olie
velden van Mesdjd e Suleman nog niet was aangeko
men, besloot ik een kort bezoek te brengen aan het
„ellendigste, armzaligste oord ter wereld"! En mijn
gidsen hadden niets te veel gezegdIk zal U de
beschrijving van onze reis daarheen besparen, ik zal
U niet lastig vallen met een bespreking van de „brug
van Alexander den Grooten", die gedeeltelijk dooi
de nakomelingschap is aangevuld door een hangbrug,
welke bestaat uit de meest-verroeste, zwakke kabels,
die ik in mijn leven gezien heb, 25 meter boven een
bruisende rivier. Met stoicijnschen moed wandelen
de inboorlingen daarover heen. Wij hielden ons hart
vast!Disfoel is een holenstad in den stijlen oever
van de rivier. Het tegenwoordige Disfoel is boven
deze oevercatacomben opgebouwd en zoo komt het,
dat men uit de verte eerst meent een wolkenkrob-
bersstad in de woestijn te ontdekken! Ondanks de
50.000 inwoners is er geen hotel. Bij een winkelier
zoeken wij naar iets drinkbaarsEr is niets,
niets dan droge rozijnen, die wij met wanhoop kau
wen, terwijl buiten den winkel een griezelige me
nigte bedelaars samenloopt, blinden, lammen, kreu
pelen, landloopers en menschen, die aan elephantasis
lijden!Zij dringen om het hardst...... trekken el
kaar letterlijk de laatste lompen van het lijf cn rollen
in het vuil als straathonden, die om een weggewor
pen stukje worst vechten. Het leek wel of de plaats
uitsluitend uit deze ellendigen bestond
Olie, inplaats van natuurschoon!
Men vraagt, wat de menschen ertoe drijft zich in
deze hel, die uit zon, stof, koorts en enkele schrale
palmen schijnt te bestaan, te vestigenDe ver
klaring hiervoor is echter gelegen in den enormen
rijkdom aan bodemschatten, vooral het oliebekkHi
van Mesdjd e Suleman. Dit gebied is haast even
groot als Frankrijk, ruim 400000 vierk. Kilometer en
als hoofdpost van het economische leven in Perzië
beeft het ondanks de troosteloosheid van zijn aanblik
geen natuurschoon noodlg' Tegenwoordig zijn de
provincies niet meer te beschouwen als landschap,
maar als economische, twistappel tusschen Engeland
en Perziëdeze woestijn, die weinige jaren gele
den nog niemandsland was!
Voorloopig is de Perzische olie nog Engelsch. De
nederzetting der „Apoc" (Anglo-Persian Oii Com-
pany) steekt voordeelig tegen de omgeving af...--.
Aardige, heldere huisjes, met voldoende tusschen-
ruimte. Verder buiten en opvallend door hun primi-
liefheid zijn dc woningen der Perzische beambten
De talrijke tennis- cn voetbalvelden vormen nog een
probleem: zij ontberen ieder halmpje gras en wase
men olie uit. En een voet lalelftal bij 55 graden in
de schaduw of het goed dan wel slecht speelt
heeft niet veel in te brengen!
Rusland als concurrent.
Interessant is het intusschen, eens te vernemen,
hoe weinig Perzië van de olieproductie van zijn
eigen land verbruikt! Nauwelijks 20 procent, de rest
moet uit Rusland worden ingevoerdDc Russi
sche propaganda, de „Pan" (Persas Napht Cp.) heeft
naar relaties tot diep in dc kern van het Britsche
concessiegebied. „Perzen, koop alleen je eigen olie!"
roepen de duizenden Britsche reclamebiljetten op de
groote borden, langs de woestijn en steppe-stiaten.
„Al zijn wij iets duurderApocbenzine is daar
entegen de beste!" Daarnaast prijkt in kleurige let
ters het reclamebord van de Russische firma: „Koop
alleen bij „Pan" kwaliteit is geweten lage. prijs
is plicht!" En dit bord vertoont dc afbeelding van
een Oosterling, die met een stra'end gezicht een blik
benzine aan het hart drukt.. Op den achtergrond staat
een machtige tractor, naast een oud-Perzischen, hou
ten ploeg en de bestuurder van den tractor schijnt vol
ongeduld op den Oosterling met het bonzineblik te
wachten. De tractor vertoont een handelsmerk, dat
in Russische letters is geschreven!
Geen olie in het olieland!
Tusschen de beide concurrenten staat echter gedul
dig en afwachtend de Perzische consument. Heeft de
Britsche vloot in den Indischen Oceaan voor eenigen
tijd alle olie noodig, die Perzië opbrengt en wil het
toeval, dat tegelijkertijd een Russische oliedictator in
Bakoe het plan opvat, door tijdelijke stillegging van
den benzinc-export naar Perzië dit land even te
herinneren aan zijn afhankelijkheid op dit gebied,
dan ligt het geheelc uitgebreide transportverkeer in
dit uitgestrekte land volkomen stil. Enkele weken
geleden, op den terugweg naar Europa, had ik ge
legenheid de proef op de som te nemen. In de Ma-
sanderanische stad Baboul wilde ik een- auto huren
om mij naar de haven Pahlevi te laten rijden
Dc oude karavaan-verhuurinrichtingen van Perzië
gingen met hun tijd mee en werden groote garages!
Een van deze garages, waar wij een auto wilden hu
ren, was vol reizigers; chauffeurs hielden krijgsraad,
de benzine was nameliik de laatste dagen weer eens
enorm in prijs gestegen, en ongelukkigerwijs juist,
toen er veel vreemdelingenverkeer was!.... Pelgrims
wilden het heilige graf van Imam Reza in Mesjed
bezoeken, kooplieden hadden boodschappen in Tehe
ran te bezorgen, kustrcizigers wilden een vervoer
middel en iedereen wenschte de Engelschcn, zoowel
als de Russen in het land, waar de peper groeit!
Na verscheidene uren te hebben onderhandeld, fa-
belachtigo prijzen te hebben geboden cn kwartiersge-
wijs een nieuwe prijsstijging gelaten te hebben aan
vaard, kreeg ik tenslotte toch nog een wagen. Ik
moest schriftelijk verklaren geen bezwaar te hebben
tegen .f.. iikiwr v n den gewonen tijdsduur der rit.
En zoo reden wij niet met benzine, maar met
een wanhopig mengelmoes van petroleum en benzine
en tenslotte op louter petroleum. Onze auto leek
wel een stoomwals, zoo geweldig was de stinkende
rook, die dc motor produceerde cn het geluid dat wé
maakten was vrceselijk om aan te moeten hooren!
Drie dagen n nachten .den wij over een afstand
va i p ".al zestien urenen dat in een land, waar
in jaar in jaar uit een zee van 6 millioen ton aard
olie stroomt
van de vorige week
Kruiswoordraadsel.
1.
dop
43.
gene
4.
drogist
44.
gek
10.
bed
45.
Ixiren
13.
arak
46.
Aarde
15.
eenre
47.
en
16.
gade
48.
weg
17.
garen
49.
woord
19.
roe
61.
of
20.
laden
52.
degen
21.
neger
54.
temet
23.
enteren
56.
dave."?n
26.
nemen
58.
rerum
28.
erven
60.
vader
30.
el
61.
gal
32.
leder
63.
eenen
34.
een
65.
eten
36.
logen
66.
bezem
38.
dagen
68.
niet
40.
Vol
69.
tor
41.
even
70.
berispt
42.
leges
71.
sta
V er ticaal
1.
dag
37.
gek
5.
re
39.
genot
6.
oer
40.
ver
7.
gnoe
42.
lager
8.
irene
43.
gaderen
9.
S.E.
45.
leger
10.
baden
46.
armee
11.
eden
48.
weven
12.
den
50.
oer
14.
kegelen
52.
dader
16.
garen
63.
neger
18.
nemen
55.
Tunis
30.
leven
56.
dato
22.
red
57.
Nazi
24.
Trees
59.
meet
25.
belegen
60.
vet
27.
neder
62.
les
29.
beleefd
64.
N.T.A.
31.
loven
66
be
33.
ragen
67.
m.p.
35.
rondo
kerk,
Een letter verspringt.
(Nero—wees): Nero, nerf, kerf,
kelk welk, week, weeo. 7.
(Bergtaal): Berg, berk, bark. hark,
haak, taak, taal. 8.
(Keel—wrok): Keel, keek, krek, trek,
trok, wrok. 6.
Twee er bij wat vormen zij?
NagEl, INdiaan, AnkER, GroEn. AstHmA,
RAkker, Adonis:
NIAGA RA.
Oplossing schaakproblemen.
PROBLEEM VAN J. WARNKE.
1. Le2fl e4eS 2. Lfl—e2 d5-d4 3. Le2
fSt; 1d5d4 2. Lfl—g2 en 3. Lg2X
e4t.
PROBLEEM VAN D. NEMO.
1- Tg2g7 Kb5b6 2. Ka3—a4 c6—c5 3.'
Del—h6t of 2Kb6a6. 3. DclXc6t;
1c6c5 2. Tg7g6 en 3. Del—g5f
resp. 3. Del—c5t; 1Kb5—a5 2. Del—
c5r en Ta7t.
Woordverandering.
BoVen KI Eed BoTer VeSte
DeMon BrEed KaTer:
VET SMET!
Combinatieraadsel.
Spoor,
Nood,
Ijsbaan,
Duister
Ezelsooren,
Rood.
Sport.
Generaal .SNIJDERS.*
Een getallenraadsel.
Noemen we de cijfers a, b en c, dan is
10 c plus a =ab en 10 a plus c ab plus
b2 of 9a 9c b2. Dus a c is een
vierkant, n.1. 1 of 4. Is dit verschil 1, dan
is b 3 en 10c 2a. Kan niet. Dus a
c 4 en b - 6 en 10c Is Sa. Waaruit volgt
dat c 4 en a 8. De som der 6 getallen
Is 2 x 111 x 18 3998.
Truc-raadsel.
De drie onderstaande woorden zijn te
schrijven als 3 letters; bijvoorbeeld kaas
k's k k k
Gegeven is:
1—2—3 is een stad in bet Ruhrgebled,
bekende fabrieksplaats;
456 is een kaart uit het kaartspel;
7—89 is een bekende. Dultsche badplaats.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Nu verkrijgt men:
159 een bekend, Joodsch persoon;
357 diens grootvader;
1—47 diens vader;
258 diens zoon;
36—9 diens kleinzoon.
Waaraan denk ik bet eerst?
Er bestaan van die nauwverwante be
grippen, als bijv. „ijs" en „schaatsen"
waarbij men niet aan de een kan denken,
zonder ook de ander voor den geest te
roepen. Bij onderstaande woorden moeten
wc nu het meestverwante begrip zoeken.
De eerste letters van de nieuwe woorden
vormen van boven naar beneden gelezen,
een woord, dat in de laatste weken op
lcder's lippen is geweest en waar
kranten vol van hebben gestaan.
PIANO
DOMKERK
PENHOUDER
BRUID
ADAM
PARAPLUIE
SNEEUW
de
t
2
3
4
3
6
i
8
9
10
u
12
13
14
15
[•j
16
17
18
19
2i
22
23
24
r3
[26~
r»
ej
28
(•J
30
31
32
33
L®
fel
36
?8
39
40
4f
Horizontaal:
Een plantenleven lelden (vervoeging)
Bijwoord
Elk
Vierhandig dier
-Haëzer
Stadje In de Betuwe
Herfstbloem
Voetstap
Hemellichaam
Rivier (Spaansch)
Tegen
Beriljnsche voorstad aan de Spree
Dorpje aan den rand van de Veluwe
Bekend Amerikaansch schrijver van
griezelverhalen
Lichaamsdeel
De Raad van
Aan de eene zijde
Vervoegins van hebben
Hap
Vlakte zandgrond
Groote winkel
Snelle loop, galop
Hoofdstad van Roemenië
Verticaal:
1. Haat, wrok
2. Roofvogel
3. Telwoord
4. Tot dan (afk.)
5. Voedsel tot zich nemen (vervoeging)
6. Mythische godin van de tweedracht
7. Bewijs ter verkrijging van een nieuw
stel coupons
8. Bekend knaagdier
11. Als de koers de nominale waard»
heeft
13. Hij van woede
17. Stok met voettrede
18. De mindere
20. Wezelachtig roofdier
22. Snel
23. Lofdicht
26. Boom
27. Arabisch woord voor meester
30. Traag (in de natuurkunde)
31. Waarschuwingsteeken
33. Laag getij
34. Achting, hulde
36. Deel van een boom
37. Erg
40. Zie aldaar (afk.)
Verschuifrnadsel.
Verschuif onderstaando woorden zoodanig
horizontaal ten opzichte van elkaar, dat
er verticaal van boven naar boneden twee
woorden komen te lezen:
a. beroemd kunstenaa'r;
de kunst, waarin a beroemd was.
WARMTEBRON
ALBUMBLAD
NEGERZANGER
BANNELING
EEREWOORD
ROOKSALON
b.
Spreekwoord-raadsel.
Onderstreep In ieder der onderstaande
woorden drie opeenvolgende letters, be
halve van het onderste, waarin maar één
letter onderstreept moet worden. De let
ters vormen van links naar rechts en dan
van boven naar beneden gelezen, een be
kend Nederfandsch spreekwoord, dat te
genwoordig aan de orde van den dag is.
MISTHOORN
OPDOEMEN
VETLEPEL
EVENAAR
BUNKEREN
Een vergelijking met één
onbekende.
Los op:
(A—(s+t) plus (B—(n+a) plus
plus (D—r) plus (Eg) X.
Als gegeven is^
Deel v. scheepstuigage;
Modern slagveld;
Hals;
Voertuig;
Inhoud van beenderen.
Ruimte in een modern schip.
Het visitekaartje.
Meneer X. heeft een naamkaartje in zijn.
portefeuille zitten en hij herinnert zich
maar niet meer, welk beroep de eigenaar
daarvan uitoefent; alleen weet hij nog,
dat het haast vrijwel alleen in Amsterdam,
als wereldstad, voorkemt. Kunt U het
soms vinden. Schudt de letters van den
naam maar eens flink dooreen en leg ze
een beetje anders naast elkaar.
O. P. COHEN,
S e t e r s.
