De Koraaltuinen der Caraïbische Zee „Iwan, de verschrikkelijke". Zaterdag 1 April 1933. SCHAGER COURANT. Vierde blad. No. 9255 Het kleurige leven onder water, waarbij geen bloementuin op den drogen aardbodem te vergelijken is. Sponzen als woonplaats voor andere diersoorten. door Dr. W. H. LONGLEY. Bioloog van het Carnegie Institution te Washington. HOEWEL het leven op onze planeet bepaalde hoogten in de lucht en bepaalde diepten onder den grond niet kan overschrijden, heeft het in die zo beperkte laag toch een schier onbeperkte veelzijdigheid ontplooid. Nergens treft on-8 dit meer dan tusschen de riffen en zand banken van de Schildpadeilnnden, de Wes telijkste van de lange reeks, die zich ten Zuiden van Florida in een wijden boog in de Golf van Mexico voortzet. De 8 Schild padeilanden hebben tezamen een opper vlakte van 0.6 K.M2. en vallen bij nadering weinig op, omdat zij bij vlood ternauwer nood boven de omringende zee uitsteken en alleen met klimop, ruw gras en lage struiken zijn begroeid. Het interessantst» is dan ook het gedeelte onder water. Ten eerste is het veel grooter. Als de zeespiegel hier 6 M. daalde, zou de oppervlakte toe nemen van 0,6 tot meer dan 50 K.M2. Niet alleen zouden de bestaande eilanden veel grooter worden, maar vele andere, die in den loop der laatste honderd jaar verdwe nen zijn, zouden zichtbaar worden. Bij el kaar zouden zij een indrukwekkend atol vormen, 16 K.M. lang en 8 K.M. breed, met drie voor zeeschepen bevaarbare toegan gen en vele kleinere straten, die de lagune in het midden met de open zee zouden ver binden. Een kijkje onder water. Duizenden jaren achtereen is in deze omgeving de zeebodem bedekt geweest met koraaldiertjes, die groote kolonies vorm den en voortdurend bezig waren om van de kalk uit het /eewater hun uitwendige skeletten te vormen. Zoo zijn overal ter we reld in tropische wateren eilanden en ko raalriffen ontstaan. De samenstelling is echter niet altijd dezelfde. Er zijn koralen die bestaan uit evenwijdige cylindrische buisjes, die in hun windingen doen denken aan de menschelijke hersenen, dip groeien als boomen, zooals het bekende bloedkoraal van de markt, die blaadjes vormen, zoo dun als papier. De koralen en de daaraan verwante zee-anemonen hebben bovendien onder water de meest verschil lende tinten: bruin, violet, rozerood, wit geel, purper, hemelsblauw en helrood. On der de vele dieren, die in en om de koraal riffen leven, vallen ons het eerst de kleu rige zeekomkommers op; verder de lange, purperen sprieten van een koraalsoort, dip hier veel voorkomt zwarte en purperen sponzen, bedekt met een dikke smaragd groene laag, gele, bruine en purperen poliepenkolonies heremietkreeften spinachtige krabben met lepelvormige poo ten verder wormen, visschen, krabben en schaaldioren, die de dikwijls eveneen? mooie, sprekende kleuren vertoonen. Tus schen de koraalriffen zwemmend of met de bodemdeining op en neer zwevend zien wij scholen visschen met de mooiste kieurtee keningen, die soms nog veranderen ook Naar dit kleurige leven, waarbij geen bloe mentuin op den drogen aardbodem is te vergelijken, zou men altijd kunnen kijken Hoe wij te werk gaan. Meermalen ben ik, als chef van ons sta tion voor diepzeeonderzoek op de Schild pad-eilanden, met een duikershelm op het hoofd neergedaald in het kristalheldere water. Had ik geluk, dan kwam ik te land op een openplek met schoon wit zand met vele schelpen van doode dieren. Na enkele stappen kwam ik dan meestal reeds bij een wirwar van koralen. Dan moest ik aller eerst een opening zoeken, waardoor ik zon der moeite naar binnen en naar buiten kon komen. En dan ging ik voort tus schen groote koraal formaties, dicht bezet met allerlei „zeebloemen", dieren van merk- waardigen vorm en gevarieerde kleur. Tot ver boven mijn hoofd zetten zij zich voort en op mijn gemak kon ik dan het onderzee- sche leven waarnemen. De groote rust, die van dit alles schijnt uit te gaan, is slechts schijn. Een actopus steekt voorzichtig zijn vangarmen uit naar een prooi; een 120 c.M. lange barracuda, de z.g. tijger der zee, vliegt bliksemsnel op een zilvervischje af en bijt het met één bewe ging van zijn sterke kaken doormidden; zelfs de takjes en de bloemen van den fee tuin, die in zoo grooten getale om hem heen deinen, wachten slechts op het levende voedsel, dat door de stroomingen van het zeewater binnen hun bereik worden ge bracht. Samenleving van verschillende organismen. Het wanne, veel voedsel bevattende wa ter van de Golfstroom maakt dit gebied voor allerlei zeedieren ideaal. De een maakt jacht op de ander, doch er zijn ook vele dieren, die zich als parasieten op andere vastmaken of tot wederzijdsch voordeel sa menleven. Het laatste zien wij bijv. bij de groene wieren, die soms in een dikke laag do koraalpoliepen bedekken. Zooais alle groene planten kunnen de wieren bepaalde chemische stoffen uit hun omgeving onder de inwerking van het zonlicht omzetten in zetmeel, dat op zijn beurt door de koraalpo- IIepen in suiker wordt omgezet om als voed sel Të dienen. Niet alle koralen zijn voor hun voedsel van wieren afhankelijk, maar de meeste kunnen deze samenwerking slecht missen en komen dan ook alleen voor op plaatsen, waar het water zoo ondiep is, dat het zonlicht in voldoende mate tot den bodem kan doordringen. Het is een feit, dat rifvormende koralen slechts bij uitzonde ring worden gevonden op diepten van meer dan 45 M. De wieren verkrijgen op hun beurt van de koralen koolzuur en stikstof, benevens een beschutte plaats om te groeien. Krabben, die huisdieren houden. De Lybia- of Mei ia-krab, die op de koraal riffen in den Stillen Oceaan leeft, haalt op zettelijk bepaalde soorten van zeeanemonen van de rotsen af om het door hen gevan gen voedsel althans gedeeltelijk op te eten en om ze voor zich uit te houden, wanneer zij door andere dieren worden aangevallen. Er zijn ook krabben, die stukjes levende spons afrukken en op hun eigen schaal houden, totdat ze daar vastgegroeid zijn en zich gaan vermenigvuldigen. Hierdoor be schermen deze krabben zich tegen hun vij anden, want zij zoeken sponzen uit, waar van de smaak voor de meeste dieren onaan genaam is, terwijl zij ook een onaangename reuk verspreiden. Ook visschen zoeken meermalen bescher ming bij lager ontwikkelde bewoners der zee. Bij de reuzen-zeeanemonen vindt men altijd helgekleurde, pl.m. 4 c.M. lange visch- jes, die bij het minste onraad erin verdwij nen; ook om andere redenei schijnen zij de zeeanemonen noodig te hebben, want buiten hun nabijheid gaan zij dood. Ook de trage zeekomkemmers, die in de omgeving der Schildpadeilanden wel 60cM. en meer lang kunnen worden, dienen tot Het skelet van de koraalpoliep Eusmilia fastigiata. schuilplaats aan een 15 a 20 c.M. lang vischje, Fierasfer genaamd. Een hotel voor zeebewoners. In een groote spons, die ongeveer de af metingen had van een flinke waschtobb-. vonden wij niet min Ier dan 17.128 dieren, w.o. 16.352 Synalphcus-garnalen, die op hun beurt 324 parasieten herbergden. De kleine, felgekleurde garnalen komen in groote aantallen en verscheidenheid voor tusschen de koraalriffen. Het voorste paar pooten is krachtig ontwikkeld. Zij maken er een knappend geluid mee, vandaar don popu lairen naam pistoolkrabbetjes. Zij komen slechts 's nachts uit hun schuilhoeken in de sponzen en verlaten ook dan als regel nooit de oppervlakte daarvan. De onbeweeglijk vastgegroeide sponzen, die geen zenuwcellen bezitten, zijn inder daad zeer geschikte' schuilplaatsen voor dieren, die er óf permanent óf tijdelijk ver blijf houden en soms niet anders doen dan wat voedsel halen uit het water, dat steed.» circuleert door de fijne sponskanaaltjes. maar soms ook aan de spons zelf knabbe len. Er zijn echter ook sponzen, die harde bestanddeel en bevatten of een onaange name reuk verspreiden, zooals de stema tumenia foetida, en in zulke sponzen vindt men slechts bij hooge uitzondering dieren Bezoek In het dierpark Springe. ER KOMEN WEER MEER BISONSI Het skelet van de koraalpoliep Mnssa angulose, nadat de levende cellen verwijderd zijn. DE trein, die van- Hannover naar Hameln rijdt, stopt ook even in Springe, een klein stadje, ook wel Hallerspringe genaamd, sedert eeu wen bekend om zijn textielindustrie. Wij stappen uit De weg wijst, naar het Zuiden. Na on geveer 20 minuten fe hebben geloopen, komen wij bij een sterke, 2 Meter hooge muur van natuursteen, de muur, welke het jachtgebied van den Koning van Han- over omsluit Langs «ie muur gaat het ver der eeuwenoude beuken en eiken eeh oerwoud lijkt het wel hangen over de muur heen en doen ons het hart snel ler kloppen bij de gedachte, dat wij daar straks zullen rondloopen. Nog een kwartiertje en men staat voor een groote poort Wij bellen en „Herr Maske", de opperhoutvester van het Sprin- ge'sche jachtgebied verschijnt in hoogst eigen persoon Het „Saupark Springe" bestaat uit onge veer 6120 Morgen land, waarvan ongeveer 26 Morgen ongerept oerwoud is, welk ge bied door een sterke, 1,80 Meter hooge hou ten omheining van de rest is afgeschei den! Daardoor is voederen, omgang met vreemden, en dus de mogelijkheid van een infectie uitgesloten ten overvloede bevindt zich ongeveer 10 Meter binnen deze omheining nog een afrastering. Daar door zijn de zeldzame bisons aan zich zelf en aan de verpleging van Maske en zijn helpers overgelaten. Maske krijgt van de Berlijnsche Artisdirectie geregeld raad betreffende de behandeling van de waar devolle dieren. Temidden van de bisonruimte bevindt zich een soort stal, die vier, van elkaar ge scheiden ruimten met voedertroggen bevat. Men kan hier zien, hoe voor de trog, die door een specialen pomp met goed water gevuld wordt, de reusachtige oerwouddie- ren zich verzamelen. Om het zacht-worden van den grond voor den ingang der stallen en voor den trog tegen te gaan, zijn hier overal slakken gestrooid. Daardoor blijft ook bij regen de bodem tamelijk droog en hard. Opperhoutvester Maske kan over de le venswijze en het voedering van zijn pupil len veel belangwekkende bijzonderheden vertellen: Er zijn jiier volbloed bisonstie- ren en drie bisonkoeien, alsmede een aan tal kalveren. Het onderscheid tusschen de Europeesche bison, de zoogenaamde „Wis ent", en de Amerikaansche buffel is zoo ge ring, dat alleen vaklieden dit kunnen vast stellen. Daar men angst heeft voor on tucht en de daardoor ontstaande degenera tie van het geslacht, dat toch in Europa reeds zeer schaars is, heeft men in Springe besloten een zoogenaamde „verdringings- fok" te organiseeren, waarbij een zuiver- bloedige vader en een buffelkoe tot moe der wordt gebruikt. De bastaarden worden nu met echte bisons gepaard, zoodat de kalveren daarvan zich reeds in geenen aeele meer van de echte Wisenten onder scheiden. De „papa" en tegelijk Heerscher van „Iwan de Verschrikkelijke". Springe heet „Iwan IV", maar heeft vroe ger, toen hij nog in de Berlijnsche dier gaarde woonde, de naam „Bernstein" ge had. Het is een prachtdier, ongeveer 2 M. hoog en 4 M. lang. Omdat hij door het dichtste kreupelhout zijn weg pleegt te zoeken, zijn zijn machtige, breede horens en de lange, donker-bruine manen steeds bedekt met een laag hars en mos. Toen hij in de Berlijnsche dierentuin woonde, was hij veel tammer maar in deze be trekkelijke groote vrijheid, waarin hij thans verkeert, heeft hij zich weer tot het échte oerwouddier ontwikkeld, als hier ten minste in onzen zin van „ontwikkelen" sprake kan zijn. Zijn vroegeren naam en ook zijn kleur, die niet meer het barn steenachtige van vroeger had, vormden een aanleiding om het dier om te doopen Iwan IV, den Verschrikkelijken". Zijn wijfjes heeten Mary, Rosa en Pauline. Pauline is weliswaar een Amerikaansche maar toch geen Dollarprinses! Zij heeft niets anders, dan haar mooie, bruine vel meegebracht de anderen zijn in den Berlijnschen en den Antwerpschen dieren tuin geboren. Overigens wordt over alle Wisente ter wereld door de Internationale Vereeniging tot instandhouding van de Bisons zorgvul dig boekgehouden. In December 1929 waren er op de geheele wereld 59 Wisenien; in 1930 waren er reeds 61; in 1931 zelfs 62 en in 1932 reeds 63. Een deel van deze dieren bevindt zich in de diergaarden van de groote steden, een ander deel in de open luchtparken; behalve Springe bestaan er nog enkele in Boitzenburg (Uckermark) de tegelstad, in het jachtgebied van Graaf Arnim en op het Vorstelijke landgoed Plesschen in Opper-Silezië. Verder in het Natuurbeschermingspark bij Stockholm en in het slotpark van den Britschen Her tog van Bedford. Iedere Wisent, die ergens ter wereld ge boren wordt, krijgt onmiddellijk een naam en wordt in het Wisentstamboek ingeschre ven. Ongeveer de helft van alle bisons zijn nauwverwante stamgenootenzij stam men namelijk allemaal af van den prach- tigen bison, die Tsaar Nicolaas II aan Karl Hagenbeek gaf en die afkomstig is van de Noordelijke Kaukasus-landen. Voor den wereldoorlog waren er namelijk 400 bisons ir het keizerlijk-Russische jachtgebied, oerwoud Bailowea, in het gouvernement Grodno en ongeveer 200 dieren in den Noor delijken Kaukasus. Gedurende den oorlog kouden deze zich betrekkelijk goed in stand houden, maar de na-oorlogsche gebeurtenis sen hebben ze volkomen uitgeroeid. De dieren in de diergaarden en de open luchtparken zijn afkomstig van de geschon ken dieren van den Russischen Tsaar, van Bailowes. De laatste Wisent, die in Duitsch- land stierf, werd door den Poolschen Ko ning August den Sterke in het begin vau de 18de eeuw geschoten. Gedurende de Duit- sche bezetting van het jachtgebied Bailowes zijn de dieren echter zoodanig ontzien, dat slechts enkele, oude en niet meer voortplan- tingskrachtige dieren door de hoogste leger leiding geschoten zijn: door Keizer Wil helm, door keizer Karei, door generaal-veld- maarschalk von Hindenburg, door den ko ning van Saksen, den kroonprins van Beie ren, enzoovoorts. Maar nu terug naar onze bisons in Springe! Hier krijgen zij als toegift tot het gras- en boomschors-voeder nog 3 pond sui- kerbietenhaksel met 2 pond tarwedeeg, 1 tot 1^4 pond haverkorrels en 6 tot 7 pond prima hooi. In den winter, als er gebrek komt aan groenvoer, bovendien nog 6 pond aardappelen en 20 pond wortelen. De bison- verpleger Basse schudt dit voer dagelijks in de ruiven en troggen van de stallen en zorgt, dat in ieder der vier voedcrafdeelin gen steeds één dier tegelijk staat, dat on gestoord kan eten. Daardoor wordt het weg dringen van zwakkere dieren tegengegaan. Verder wordt er voor gezorgd, dat de koeien na het kalven van de andere dieren worden afgescheiden, daar men bij ervaring weet, dat de stieren hun kalveren soms dooden. De resultaten van de bisonteelt zijn in den laatsten tijd zeer bevredigend te noe men. Weliswaar kan men niet zeggen, dat binnen afzienbaren tijd weer op bisons ge jaagd zal kunnen worden. Daar kan nog wel een eeuw mee heengaan! Maar als peen epidemie de tegenwoordige stam teis tert kan men aannemen, dat de Europee sche dieren in de parken en dierentuinen op sterkte zullen blijven en regelmatig zul len vermeerderen. Men moet nooit verge ten, dat de bisons al oude dieren zijn, oud in soort dan natuurlijk! Zij zijn getuige ge weest van het morgenrood van de mensch- heid: de eerste rotsteekeningen, welke ons bekend zijn, vervaardigd door de holen- menschen, uit het steenen tijdperk, stellen jachtscènes op bisons voor en in de gra ven van deze oermenschen vindt men dik wijls Wisentschedels en bisonbeenderen Tamme wilde zwijnen worden in het 6120 Morgen groote, ommuurde park gevoederd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1933 | | pagina 13