De Brabantsche Brief
DENKSPORT
van Dré.
m
HET „BLANKE GEVAAR"
OF BALI
Oplossingen
Nieuwe opgaven.
Kruiswoordraadsel.
8
R
L
u
H
1
28
1
i
i
1
48
I
i
Ulvenhout, 28 Maart 1933.
Menler.
In gin jaren heb 'k zo'n
vruug. zo'n gebenedijd veur-
jaar beleefd. Zoow gaauw
as ge 's mergens oew oogen
opendoet, dan staat 't zon-
neke d'n violetten ender al
open te brokkelen in gou
wen schemer.
't Eerste vougeltje, klaar
wakker, plttig-gezond. zit
dan al, mee duveloogskes. te
spieën in d'n kalen noten-
lèèr en as de eerste zonne
plek op de onderste takken
van dieën knoesterigen
boomreus kraffelt, fluit da
kriele-schepseltje z'nen goeienmergen deur 't takken
bosch van d'n kollesalen kruin. Gin vezeltje is er aan
of 't trilt van levensgenieting. Z'n stertje schokt op en
neer van verwaandheid, z'n vlerkskes zet ie bol, om
grooter te sohijnen terwijl z'n kopke, parmaantig mee
de twee ingezette diamantoogskes, schokkend en schud
dend, den omtrek afturt, sjuust of ie de zaak van de
Lente inspekteert.
Ik denk 't zoowdikkels as ik naar da kleine grut
speur: net menschen!
As 't huilie goed gaat, da veugelengespuis, zoow as
nou, knopkes, versch as spinazie, zaaikes, malsch as
jonge dopertjes, slootwater peerlend as de locht, dan
hebben ze 'n praats, 'n verbeelding amico, as pas-be
ginnende èèrpelzak-broekmannen. 'k Bedoel 't jonge
goed, da z'n eerste „ballonbroek" hee gekregen van
moeder, welke broek gedragen schijnt te worren, gelijk
mee 'n groot „vraagteeken", 'nen z.g. hokkiestok.
Maar, ochirrekes, as 't 'n bietje teugenzit, as d'n
grond hard-bevroren is, 't water onder 'n ijskorst staat,
dan, dan kunde ze onder oew petje vangen, die par-
maantige veugeltjes van vandaag.
Enis 't mee d'n mensch nie krek zoow? Maar
daar wou 'k 't nle over g'ad hebben: 't Is 't schoone
veurjaar, 't malsche tij da-d-in m'n zielement klatert
vandaag en da mot er 't uitschuimen. 'nen keer!
Want ge kunt maar ten haalve beseffen, hoe schoon
*t op d'n bulten is.
't Nuuwe, wemelende licht poeiert as gouwen strooisel
uit de pure blaauwc lochten, die strak gespannen staan
achter 't bottende hout van poppcliercn, linden en iepen
M'nen wingerd, die heel d'n winter as 'n reuzenspin-
neweb aan m'nen achtergevel zat gekleefd, dood en dor
as stofrag, die is nou pokkelig en bulterig al van 't
nuuwe, persende leven da deur z'n takken-aders woelt
Prille lilaknopkes, pèèrs as 't deurschijnende velleke van
*n borelingske, dijen uit die .dooie" houtvezels, die
openscheuren van de levenskracht
Elk zo'n pèèrs, levend puntje, dat in z'n vliezig vel
leke de klemkracht bergt van nuuwe raanken mee
overdaad van blaren, ia 'n wonderke van d'n blaauwen
hemel, waaruit 't leven omlaag huivert In 't dansend
zonneblank.
'k Heb m'n akkers opengeploegd. 'k Ben er deur
getrokken mee Bles, die hinnekte van levensplazier.
Zwaar riekte-n-le nog naar d'n stal, waar m'n goeie
pèrdje maandenlang moest schuilen veur d'n winter.
Maar eenmaal op de velden begost ie te glaanzen van
gezondheid. Z'n blinkende bruine vel, rosgloeiend onder
de zon, snukte over z'n trillende lijf. Z'n nekspieren
klopten onder de huid, 2'nen stèèrt stond fel aah 't
achterènd, van ingehouwen kracht, die ie nie genogt
spuien kon aan de ploeg, zoow malsch as 't blaank-
witte mes, d'n smeuigen èèrde scheurde in zwarte,
wasemende voren.
Dof kloste z'nen tred over de stille weareld. As zui
veren bellekes, zoo rinkelde z'n koperen hoofdstel, da
plekte ln de zon. Hoog trok ie z'n beenen uit d'n vetten
éérde, om z'n knleiën los te wrikken van 't lange
staan ln d'n dusteren stal. Wa genoot da goeie beest
van d'n arbeid!
Nou en dan wuifde-n-ie z'nen bonten pluimstèèrt,
zoodat de toppen m'n handen kietelden. Dan gong z'n
hoofd mee 'nen ruk en mee zuiver gerinkel naar be-
nejen en hlnnekend schoot dan z'nen lach over de stille
velden, die te asemen lagen onder den vruchtbaren
drang die uit de éérde kroelde.
Zwermen van veugels krioelden in den opengesnejen
grond. Staken d'r bekpinnen in de zweetpeerlende èèr
de kluiters en fratten d'r bollende buikskes rond aan
kiemekes van onkruid en ongedierte, waarmee ze mijn
veulen zwaren wie-arbeid uit de handen namen.
En as ge daar dan zoow over oewen eigen grond
baggert onder 'n veurjaarslocht. die deur oew longen
spoelen voelt, - achter oew perdje, da-d-as één bonk van
'evenskracht d'n èèrde omgooit dat de kluiters wegkaan-
trlen as ge zoow gaat naar de zon toe, van de zon
af, steeds over en weer, zoowdat er gin haandsvolleke
erde van al die bunders overblijft óf ge hebt 't in Z'n
zielement gekeken, as ge zoow oeWen rijkdom klont
veur klont ziet wentelen, weerszijden 't schurende mes,
as Onzenlieveneer z'n kleinste, schonste schepseltjes
in zwermen achter oew aan stuurt as duuzenden
knechtjes in oewen arbeid, as ge op 't lest zat wordt
van zonnelicht da-d-oewen rug en oewen kop gloeiden
gaan van weldaad, as 't gloeiend rood aan oew oog
haren hangt van 't overdadig licht da-d-levers te tintelen
en te dansen hangt tot over d'n horizon, boven de bos-
schen tusschen d'n zweetenden èèrde, as dan deur
die lichtende stilte van d'n middag d'n tijd gekliefd
wordt met den koperen slag uit d'n kerketóren, 'nen
slag die nadreunt in oewen van-zon-vernuften kop,
dan amico, dan valt d'n winter as tien jaren van oew
af, dan klokt en dan bruist 't veurjaar deur oew ziele
ment, ge gaat dan zwaar van gloeiend leven, dat oew
aders zwellen doet, lijk 't „dooie" hout van m'nen win
gerd. Ja, 't is zwaren .arbeid, onze stiel, maar 'k zou
'm nie geren ruilen veur glacéën handschoentjesarbeid,
te verrichten in d'n schaduw van kamers die naar
pampier stinken.
En as dan d'n avond vallen gaat, 't zonneke rossig
gloeien gaat boven de bosechen, zinkende en zinkende,
as 't eindelijk tusschen de roestbruine dennenboomen
staat te schemeren in roodkoperen gloei, de na&lden-
krulnen in 't dichte bosch van onderen vergoud wor
ren as hemelschen blossem, de raanke boompilcèren fon*
kelen in vlamig beweeg, dieën gouwen hemel schragen,
dan is 't, of ons durpke te smeulen ligt, eoo zeeft d'n
rossen avondgloed, dur de muljoenen dennenstammen,
over de velden naar de hulzekes.
Matter glaanet nouw Bles z'n koper tuig. Fluweellger
is z'n natte huid, waarop d'n weerschijn van d'n avond
kleurig schampt. Slap z'n vel ouw, over z'n moeie kor-
pus. Nat kleven z'n manen aan z'n kloppenden nek.
Blaauwig glaanzen z'n groote oogen van moeiheid. Tril
len z'n neusgaten van de gegeven Inspanning.
En zoow valt d'n milden avond over 't Hufgestoofde
laandschap, over mensch en dier, die nog beven van
d'n zwaren veurjaarsdag in harden arbeid.
As dan 't zonneke eindelijk, vlugger en vlugger, ach
ter de weareld is gebogen, die nouw te rusten ligt in
grijzen schemer, dan valt d'n avond kil op oew vel.
Dan verlangen me allebei, Bles en lk, weer naar on
zen stal en Bleske klettert z'nen lesten hinnik over de
verlaten velden, dlè zietekensaan verdrinken ln d'n die
péren avond.
En dan, amico, dan wooht er wèèr 'n uuPke van lekkeT
genot
D'n makkelijken, rieten zurgstoel bij 't plattebuiske,
waar Trui en ik stlllekes denken over d'n verganen
dag mee s'nen arbeid, over d'n dag van mergen, over
de kinders, over... ja, da's erger, over d'n aanstaanden
schoonmaak.
En 't is dan heel dikkels, da Trui Iets zegt, 'n ant
woord t>p 'n vraag waar 'k sjuüst over te peinzen zat.
Neeë na 20oveul jaren samen één leventje te heb
ben geleefd, dan kunde 200 's avonds, moei van 't werk
heel gezellig praten, zonder oewen mond open te doen!
Net zoow lang tot oew koppen schommelen van d'n
slaap en Trui eindelijk zegt: „hoe denkte gij er over,
Dré?"
„Ja, Trui, me gaan naar bed, meid, 't is mooi gewiest
vandaag!"
En dan, amico, na 2o'nen dag, volgepompt as ge zijt.
mee d'n veurjaars-dennengeur, die heel d'n dag over
't laand zoefde, da ge 'r verzadigd van wier, dan motte
oew eigen heel, heel snel toedekken, waant aanders
slaapt ge al, veur ge tijd had om oew dek goed tot aan
oew ooren te trekken!
Zo'n maand Mèèrt, neeë, die kan 'k m'n eigen
bekaanst nie meer herlndèren.
En 't feest van d'n Fielp... ollee ik ben vol zie ik. Vol
van 't vrUuge veurjaar. Vol van 't genot van te leven
nóUw, barstensvol en dus da 'k er over Schrijven moest,
waant waar 't hart van vol is... o zoow!
Veul groeten van Trui en as altij gin horke minder
van oewen
toet a voe
DRê.
UIT ONZE OOST
„Toeristenauto's razen over de
bergen". „Een paar jaar nog en
Balt zal niet meer ln Azië, doch in
Enropa liggen".
Onder dit opschrift heeft de Kölnische Illustrierte
Zeltung een serie foto's opgedisoht van het vreemde
lingenverkeer op Bali, met bijbehoorenden tekst, waarin
het blad doet uitkomen, hoe noodlottig het vreemde
lingenverkeer „voor dit wonderlijk schoone eiland in
den Nederlandsch-Indischen archipel" dreigt te worden.
Twintig Ja&r geleden had nog geen Baedeker aandacht
aan Bali geschonken. Op het oogenblik, aldus het blad,
op welks overdrijvingen wij voor onze lezers niet behoe
ven af te dingen, wordt dit eiland, het schoonste der
wereld, jaarlijks door honderd duizend blanke toeristen
be2ocht. Daaronder bevinden zich een paar kunste
naars, die met moeite hun reiskosten bijeengegaard
nebben, om eindelijk ln de haven van Boeleleng het
'doel hunner verlangens te bereiken. ZIJ verdwijnen ech
ter 9poedig in de binnenlanden om daar op hun wijze
van het schoone paradijs te genieten* De groote meer
derheid der toeristen, de passagiers van de groote Ame-
rlkaaneche en Australische booten, zijn ééndagsvliegen.
nj—.r l'l
Uitsluitend verkrijgbaar In de oranje-bandbuisjes van
20 tab!. 70 ct». en oranjezakje! van 2 tabt. 10 ets.
Zij bezoeken in gróote haast de voornaamste beziens
waardigheden, welke tot op honderd kilometer van de
havenplaats liggen, om 's avonds weer vóór 't diner aan
boord te zijn. Een geheel leger van auto's raast over
de bergen... naar het Zuiden, waar men cfe half naakte
Inlanders hoopt te ontmoeten. Stipt half tien in den
morgen krijgt men de eerste ontbloote busten in het
vizier. De auto's houden stil en met Indianengekrijech
stormen de toeristen met camera's op de verschrikte,
beschaamde inboorlingen af. „Ladies and Gentlemen",
zoo roept dan de manager, „hier ziet u het oervolk van
Bali!" De verschrikte melBjes hebben spoedig haar
kalmte herwonnen en enkele dansereseen verzamelden
zich voor den dans, welke zij „slechts éénmaal per
jaar" dansen.
Wie echter den tijd heeft om dit geroezemoes uit
den weg te gaan, zal ook het andere Bali vinden. Het
eiland der gelukkige menschen. Van menschen, die
weliswaar schrijven noch lezen, doch die nog lachen
kunnen. Een lachen, zooals wij on6 dat niet meer kun
nen voorstellen. Niemand weet hier, hoe laat het le, en
hier in Zuid-Bali kon nog een bioscoopondernemer, die
den inheemschen de zegeningen van de cinéma wilde
brengen, volkomen failliet gaan. Maar wie weet, of het
zijn opvolger niet zal gelukken? Want het noodlot zal
zich ook spoedig aan dit eiland een eiland ook in.de
beschaving voltrekken. De schuld daarvan ligt niet
geheel en al bij de toeristen. Zij bespoedigen slechts het
onheil. „Een paar jaar nog ",zoo besluit het blad, „en
ook Bali zal niet meer ln A2lë, doch ln Europa liggen".
Noorweer boven Bali.
Een week lang slagregens.
Boven Noord-Bali heeft verschrikkelijk noodweer ge
woed. Hevige onweders wisselden elkaar af. Practisch
een week lang nacht en dag slagregens en daarbij flinke
wind. De gevolgen zijn dan ook niet uitgebleven. Een
brug in den weg SingaradjaTemoekoea is door band
jir vernield. Gelukkig betreft het hier een kleine, eigen
lijk reeds verouderde brug, die eerlang toch vernieuwd
had moeten worden.
Gelukkig hebben de bruggen, welke gelegd aijn ter
vervanging van degene, welke bij de stormramp van het
vorige jaar weggeslagen waren, thans stand gehouden.
Twee Europeanen ontsnapten ter nauwernood aan een
wissen dood.
Ernstiger dingen moeten we melden uit Singaradja
zelf. Door deze plaats gaan twee kali's, te weten kali
Moemboel en kali Boeleleng. De Moemboel heeft kam
pong Sepoeloeh, gelegen aan den laagsten kant van
de kota, onder water gezet. Het water drong een meter
of twintig de huizen binnen. Begrijpelijk veroorzaakte
zulks, daar het in den nacht gebeurde, een paniek, en
een algemeen sauve qui peut. -Een der bewoners is tij»
dens de vlucht door de duisternis misleid, in de kali ge-
loopen en met den stroom meegesleurd.
Aan de andere zijde der kota heeft de kali Boeleleng
twee huisjes, welke op zijn oevers zijn gebouwd, mee
genomen; in een dezer huisjes was een klein kindje, da»
niet meer gered Is kunnen worden.
van de vorige week
Kruiswoordraadsel.
Horizontaal:
1.
vegeteert
26.
Eist
8.
hoe
28.
Poe
9.
ieder
29.
lies
10.
aap
32.
State
12.
eben
34.
eenre
14.
Tiel
25.
hebt
16.
aster
37.
bete
19.
spoor
38.
hei
21.
ster
39.
bazar
22.
rlo
41.
ren
24.
anti
42.
Boekarest
25.
Spandau
Verticaal:
1.
vee te
20.
otter
2.
gier
22.
rap
3.
een
23.
ode
4.
t.d.
26.
esch
5.
eet
27.
sahib
Eris
30.
inert
T.
talon
31.
sein
8.
haas
33.
ebbe
11.
pari
34.
eere
13.
berstte
36.
tak
17.
stelt
37.
bar
18.
minos
40.
z.a.
Spreekwoordraadsel.
MistHOOrn, OPDOemen, VETLepel, EVE-
naar, BuNkeren:
HOOP DOET LEVEN!
Een verpeliikinn met één
onbekende.
Ma(st) Chi(na) Ne(k) Ka(r)
Mer(g): Machinekamer.
Verschnifraadsel.
WarMtebron AlbUmblad NcGerZan-
ger BanNelIng EerEwoord R00K-
salon:
WAGNEB MUZIEK.
Truc-raadsel.
123 is Essen, of s'en, of sss
456 is aas, of a's, of aaa
789 is Ems, of m's, of mm11a
Bekend Joodsch persoon is dus SAM,
met grootvader SAM, en vader SAM, en
zoon SAM en kleinzoon SAM.
Het visitekaartje.
O. P. Cohen Seters
Schoenpoetser.
Waaraan denk lk het eerst7
(Piano) Muziek (Domkerk) Utrecht -
(Penhouder) Inkt (Bruid) Trouwen -
(Adam) Eva (Parapïule) Regen
(Sneeuw) Slede:
MUITERS.
Zoek dat maar ultl
Vorm van onderstaande lettervlerhoek
twee lettervlerkanten (zie de kruisjes!)
die horizontaal dezelfde woorden bevatten.
De horizontale beteekenis dezer woorden
is er naast omschreven. Dus:
BALEAGLA
EDKERGLA
REEDREKL
GELTDMEN
te splitsen in:
x x x x Soort van schip
x x x x Waardoor ons bloed stroomt
x x x x Toespraak
x x x x Om wild te vangen
en ln:
x x x x Spruit, deel van een geslacht
x x x x Stekelig dier
x x x x Meisjesnaam
x x x x Glibberig.
Ook verticaal van boven naar beneden
dezelfde woorden!
1
1
8
4
5
6
7
9
10
11
12
13
15
16
17
18
,0
20
21
23
24
25
26
87
80
81
1
33
84
80
87
38
39
41
42
43
44
45
46
48
49
61
53
54
55
56
58
59
60
61
62
63
64
Horizontaal:
Lichaamsdeel
Daag getij
Zich met iets vermaken
Bosch plan ten
Vaatwerk
Inwoner van Letland
Ander lichaamsdeel
Godin der wraak
Teerproduct
Trekdier
Als 31 verticaal
Hoog bouwwerk
Zonnekoning uit Peru
Bovenste gedeelte v. e. kleedingstuk
Crocketspel te paard
Doorzichtig weefsel of vlechtsel van
garen of metaal
Bolronde glasschijf
Als 17 verticaal
Levenstoestand
Uitstekend gedeelte van de aarde
Meerstemmig toonstuk
In het Jaar(Lat.)
Zoetwatervisch
Bekend Romeinsch keizer
Steenen of glazen kap of deksel
Uiting van pijn of verschrikt zijn
Inheemsch gifslangetje
Punt, ook aanwijzing.
Groote plaats ln Zuid-Limburg
57. De eerste vrouw
58. Aanbod
59. Kunstzijde-centrum in Nederland
61. Mond van vuurspuwende berg
62. Ouderwetsch zeil-oorlogsschip
63. Steekwapen
64. Als 47 hor.
V ertlcaal:
1. Muil van dieren.
2. Een hertensoort
3. Slechts een
5. Eiland In Ned.-Indlë
6. Oorlogshaven ln Frankrijk
7. Ik verwerk voedsel
8. Vonk
10. Zich vermaken met iets (vervoegen)
13. Vierhandig dier (vrouwtje)
14. Tam
16. Oorlogsgod
17. Tijdperk
18. Bontsoort
19. Ergens voor zijn
20. Een opgerolde hoeveelheid draad
22. Schoonmaakswerktuig
25. Oproer
27. In onbruik rakend middel tot verlich
ting
28. De grillige fortuin
31. Vlaktemaat
33. Tot nu toe (bijv.)
36. Vracht
37. Volgens den trant der oudheid
39. Soort antilope in Zuld-Afrika.
40. Gebrek, fout
41. Bewijs van aanstelling
42. Een drama van Ibsen
44. Wolvlokje op een kussen
46. Ijzerhoudende aardsoort
48. Als 59 horizontaal
50. Lichtbeeld
52. Niet dezelfde
55. Goed, verheven
56. Achting, hulde
58. Gelegenheid om het lichaam te
schen
60. Het lk (Lat.)
Een raadsel „van een el"I
Plaats op de strepen letters, volgens d'e
achterstaande gegevens. De beginletters
van de aldus gevormde woorden, van bo
ven naar beneden gelezen, vormen een
sport, die tegenwoordig bijzonder geliefd
is.
el een dier, dat wij ook wel als
huisdier hebben
el een muziekinstrument
el een nobele eigenschap
el een meubelstuk
el meubilair
el vrucht
el afdak
el buigzaam
el juweel
el deel v. d. voet
el tafelgerei
Het Telegram!
Een marconist in een klein dorpspostr
kantoortje ontving het volgende telegram»
Hij begreep er natuurlijk niets van, maar
de oplossing is heel eenvoudig. Voeg op de
plaats van punten en strepen letters ln.
Tusschen de deelstrepen staan de volgen
de woorden:
Deel van een venster Vertrek Jaarl.
cowboyfeest Schoenmakerswerktuig
Heeft St. Nicolaas bij zich.
Toen nu de marconist alleen de letters
die op de plaatsen van de Morso-streepjes
stonden, oplas, zag hij een bekend Neder-
landsch spreekwoord staan! Probeert U het
ook eens te vinden?
