Monument onthuld voor
Troelstra.
TWEE ERNSTIGE
VERKEERSONGELUKKEN
P. DE BOER
Zaterdag 22 April 1933.
SCHAGER COURANT.
Vierde blad. No. 9266
no. 5 op LIJST 3.
DE DIENSTWEIGERAARSAFFAIRE.
Wederom Rugpijn!
De Friesche dichter Piter JeDes
gehuldigd
OOK IN DENEMARKEN
Recht voor de Mobilisatie-slachtoffers.
Stemt bij voorkeur onzen Protest-candidaat
BOTSING TUSSCHEN TWEE MOTORRIJWIELEN.
Beide motorrijders en een dame ernstig
gewond.
Donderdagmiddag te 3 uur heeft op den Rijksstraat
weg UtrechtDe Bilt een ernstig verkeersongeluk
plaats gehad.
Een motorrijwiel met zijspan, uit de richting De
Bilt komende, kwam in aanraking met een motorrij
der, komende uit de richting Utrecht. De slag was
zoo hevig, dat een Duitsche dame, die in de zijspan
zat, haar linker been zoodanig versplinterde, dat on
middellijk ingrijpen noodzakelijk was.
De bestuurder van het motorrijwiel lag langs den
weg met ernstige wonden en een beenbreuk. De mo
torrijder uit Utrecht bleef eveneens bwusteloos liggen.
Onmiddellijk waren Dr. Bos uit Utrecht en Dr. Lette
uit de Bilt aanwezig.
Drie auto's van de G.G. en G.G. en een ziekenauto
uit De Bilt waren spoedig ter plaatse. De gewonden
konden niet worden gehoord en zijn naar de Rijkskli
nieken te Utrecht overgebracht. De politie van Maar
tensdijk heeft photo's van het ongeval genomen en
zal een nader onderzoek naar de oorzaak instellen.
Omtrent het ongeluk vernemen wij nader, dat de
slachtoffers zijn de heer Joh. Elzendoorn uit Utrecht
en de heer en mevrouw La Fleur uit Den Haag. De
toestand van den heer Elzendoorn is vrij goed.
Mevr. La Fleur heeft beide bcenen gebroken, haar
toestand is hoogst ernstig. De heer La Fleur heeft
een ernstige wonde aan een der beenen en een der
handen.
Een der wagens over den kop geslagen.
Drie gewonden, waaronder een zwaar,
naar het ziekenhuis.
Op het kruispunt Schelmschenweg en Apeldoorn
schenweg te Arnhem, vond Donderdagmiddag een bot
sing plaats tusschen een auto. komende uit Apeldoorn
en een komende uit de richting Rozendaal. De be
stuurder van laatstgenoemde auto, die bij het kruis
punt de auto uit de richting Apeldoorn voorrang had
moeten verleenen, reed pardoes op deze auto in.
waardoor zijn auto over den kop sloeg en op de berm
van den weg terecht kwam. In deze auto, die be»
stuurd werd door een inwoner van Ellecom, zaten be
halve de bestuurder, zijn 38-jarige echt.genoote, en
zijn 31-jarige schoonzuster, wonende te Utrecht met
haar 3%-jarig dochtertje. De bestuurder kwam met
den schrik vrij, doch zijn vrouw kreeg een vleesch-
wonde aan het rechterbeen en het kind brak een ho
venarmpje. Het ergste was echter de dame uit
Ut: echt er aan toe. Zij was bewusteloos en bleek, na
aankomst in het gemeenteziekenhuis te Arnhem,
waarheen ook de andere verwonden werden vervoerd,
een ernstige hersenschim' ing te hebben opgeloopen.
Haar toestand baart veel zorg.
D: inzittenden van den anderen vagen, die uit De
venter afk*vnstie was. kwamen er beter af. Een kind
liep slechts licht© verwondingen op. Beide auto's
moesten worden wegg leept.
Voortdurende pijn in de lendenen, of scherpe ste
ken als gij u bukt of opricht, wijzen op verzwakking
der organen in den rug. Des te meor, als gij tevens
blazen onder de oogen duizeligheid, hoofdpijn of
urinestoornissen kunt opmerken
Verwaarlooring dezer, verschijnselen kan aanlei
ding geven tot ernstige kwalen. Er bestaat gevaar
voor maandenlange pijn of werkeloosheid door rheu-
matiek, ischias, spit, blaaszwakte, waterzucht, enz.
Laat Foster's Rugpijn Pillen de organen weder tot
gezonde werking brengen, zoodat het urinezuur en de
andere schadelijke stoffen weder uit het bloed ge
filtreerd worden. Reeds jaren verwierf dit speciale
middel naam door tallooze mannen en vrouwen van
eiken leeftijd hun gezondheid en kracht te her
geven.
Bij alle drogisten enz. k tl.—f 1.75 en f3.— per
doos.
Zittingen van den zeekrijgsraad. „De
hoofddaders gaan vrij uit met gratificatie
ten koste van de beklaagden."
Aneta seint uit Soer&baja:
De officier van administratie der tweede klasse H. O.
van 't Hoff, die optrad als verdediger in de zaak van
de dienstweigeraars te Soerabaja, heeft in de zitting
van den Zeekrijgsraad van 18 April jj. een opmerkelijk
pleidooi gehouden, waarin hij betoogde dat de dienst
weigering het resultaat was van factoren, die ontbin
dend werkten op de militaire waarde van den schepe
ling, hetgeen te beschouwen is als een symptoom van de
verwording van het gezagsorgaan. De eerste dezer fac
toren was de vorming van Marinebonden met toestem
ming der autoriteiten, hetgeen spr, een zeer groote fout
van de Regeering noemde, daar vakorganisaties in een
militair gezagsapparaat een onding zijn.
De kracht van een vakvereeniging is haar getals
sterkte, waardoor zij in staat wordt gesteld aan haar
optreden een afdwingend krakter te geven, hetgeen on-
vereenigbaar is met de militaire plichten.
De tweede fout van de Regeering was het toelaten
van bezoldigde burgerbestuurders in dienst der Marine
bonden. Dit had tengevolge dat militaire bondsbestuur-
ders een agressieve roode houding aannamen teneinde
na afloop van hun militairen diensttijd hun benoeming
tot burgerbestuurder te verkrijgen. De positieverbetering
van het Malnepersoneel welke onder aandrang van so-
cia&l-dembcatische Kamerleden tot stand kwam, gaf de
S.D.A.P. een grooten invloed op het Marinepersoneel.
De uiterst verdraagzame houding van de Regeering
Jegens modern georganiseerde werknemers werd ook
weerkaatst in de houding, welke jegens het Marlneper-
soneel werd aangenomen. De verdediger haalde vervol
gens een aantal volgens hem ergerlijke voorbeelden
aan van het geschrijf van het orgaan van het C.A.M.
B.O. Hierbij bevonden zich voorbeelden van militair-
ontoelaatbaar geachte critiek op beslissingen van com-
mand-erende officieren, waarmede spreker aantoont,
hoe sterk het militair ondergeschiktheidsbesef is aange
tast.
De actie van de burgerbestuurders in de Marinebon
den was duidelijk gericht op belemmering van het con
tact tusschen officier en schepeling. Hun houding
bracht de schepelingen in den waan dat de bestuurders
der bonden in staat zouden zijn de salariskorting teniet
te doen.
Aan het slot van zijn pleidooi zeide de verdediger:
„Het doel van mijn algemeene beschouwing is Uwen
raad zoo duidelijk mogelijk voor oogen te stellen hoe
funest het roode gestook, begunstigd door de uiterst
verdraagzame houding van de Regeering, is geweest
voor het militaire besef der schepelingen. Daarom gaat
het thans niet aan hen thans volledig militair toereken
baar te achten en op grond daarvan zwaar te straffen.
De hoofddaders gaan vrijuit met gratificaties, ten koste
van deze beklaagden en hunne gezinnen. Deze beklaag
den zijn ook als slachtoffers te beschouwen.
De brandstichting in het marine-vliegkamp
Morokrembangan.
Het doel was het vliegkamp in de lucht te
laten vliegen.
Bij het onderzoek naar de brandstichtingsaffaire in
het marinevliegkamp Morokrembangan, dato 29 Maart
j.1. is gebleken, dat de dader een Abonnees was, die in
samenwerking met enkele landslieden alsmede eenige
Menadoneezen. Allen waren werkzaam in het vliegkamp
De verdachten bekenden het doel te hebben gehad het
geheele vliegkamp ln de lucht te laten vliegen, daar
zij ontevreden waren over eenige opgelegde straffen, de
salariskwestie enz.
Nlenwe burgemeester van Batavia.
Tot burgemeester van Batavia is benoemd Ir. E. A.
Voorneman, thans burgemeester van Malang.
We hebben, kunnen lezen hoe in Duitschland de
dag van 1 Mei tot een „Dag van Nationalen Ar
beid" is gemaakt. Verwacht wordt, dat door hon
derdduizenden deze dag zal worden gevierd en
reeds eenigen tijd is men bezig den dag voor te
bereiden. Hierboven zien we hoe ze op het vlieg
veld „Tempelhof" te Berlijn bezig zijn de „bevlag-
ging" te probeeren. Natuurlijk zal men wel het
meest de Hakenkreuz-vlag die der nationaal-
socialisten te zien krijgen.
Poging om het Rijksdag gebouw in brand
te steken. De brand echter onmiddellijk
ontdekt en in de kiem gesmoord. Dader
gegrepen.
Uit KOPENHAGEN, 20 April (V.D.):
Een 50-jarig Kopenhagenaar, Staehr genaamd, lid
van de communistische partij, heeft bekend ©en po
ging te hebben gedaan om het Deensche rijksdagge
bouw (slot Christiansborg) in brand te steken.
De man zou in benevelden toestand met behulp van
een flesch petroleum en een bundel stroo een der bij
gebouwen in brand hebben gestoken.
De brand werd echter onmiddellijk ontdekt en in
den kiem gesmoord.
Daar de gearresteerde reeds eerder eenige malen
gestraft is wegens brandstichting, zal een onderzoek
worden ingesteld naar zijn geestvermogens.
Toestel aan do Engel sche kust ln ze© go-
stort
V.D. vernoemt uit Dublin, 20 April.
Gisteravond schijnt zich bij het eiland Anglesey een
geheimzinnig vliegongeval te hebben voorgedaan, dat
tot nog toe niet is opgehelderd. Negen personen hebben
gezien dat een uit de richting van Ierland komend©
groote eendekker, die door twee andere machines voor
af werd gegaan, ln zee stortte. Een reddingboot voer
uit en zooht gerulmen tijd de zee af. echter zonder het
minste spoor van een vliegtuig te vinden.
Na informatie te Dublin gelooft men, dat het verdwe
nen vliegtuig een toestel was, dat met bruiloftsgasten
van een bruiloft t© Dublin naar Engeland terugkeerde.
„Opruiende taal voor de radio."
Het Tweede Kamerlid de heer Boon stelde den mi
nister van Waterstaat de volgende vragen:
1. Hoe is het te verklaren, dat de minister de rede
van den heer L. H. de Visser op jl. Donderdagavond
voor de microfoon uitgezonden met machtiging van
Zijne Excellentie en onder goedkeuring van de Radlo-
Oontrole Commissie, waarin o.m. voorkwam:
„dat de communisten de eenigen zijn, die zich naast
de Indische muiters hadden geschaard;
„dat de regeering-Ruys is de uitvoerende macht van
het. wanbeheer der kapitalisten;
„dat er hier en in Indië verzet dient te komen tegen
dat alles;
„dat de oommunistisohe partij de arbeiders en andere
maatschappelijk geknechten oproept tot het eenheids
front van blanke en bruine werkers;
„dat tegenover de dictatuur van het kapitalisme ge
steld moet worden de dictatuur van arbeiders en boe
ren;
„dat de communisten de meest bekende revolution-
naire strijders op hun lijst hebben geplaatst;
„weshalve op grond van dit alles het volk van Ne
derland wordt uitgenoodigd vooral te stemmen op com
munisten."
(Medegedeeld in „De Avondpost" van 14 April.)
a. in overeenstemming acht met twee der normen
genoemd in art. 9 van het Radioreglement, te weten
de veiligheid van den Staat en de openbare orde;
b. in overeenstemming acht met Zijn Excellenties ver
klaring in de Eerste Kamer van 24 Maart j.1., dat aan
alles wat opruit, onbetamelijk is en het gezag onder
mijnt een einde moet komen?
2. Indien de minister de zienswijze van de Radio Con
trole Commissie deelt en haar voor zijn verantwoorde
lijkheid neemt, is hij dan, teneinde een conflict met de
gevoelens van het overgroot deel van het Nederlandsche
volk te voorkomen, bereid een beslissing over de poliHek
in den aether niet meer zelf te nemen, maar aan rijn
ambtsopvolger over te laten?
Donderdag is in het oude, schilderachtige Friesche
dorpje Stiens, op plechtige wijze de gedenksteen voor
wijlen mr. P. J. Troelstra onthuld door den heer W.
Dijkstra. Na de onthulling werd het Friesche Volks
lied aangeheven, waarna de heer Winkelman uit Am
sterdam memoreerde welk een groot deel wijlen mr.
Troelstra in de Friesche beweging als dichter gehad
heeft. Vervolgens verwijderde een oud vriend van mr.
Troelstra, de heer B. Algra, het kleed van den steen,
waarop de burgemeester dezer gemeente den steen na-
meng het bestuur overnam.
Een medewerkers van de N.R.Ct., die eens een voor
drachtavond van den Frieschen dichter en politicus
bc-eft bijgewoond, schrijft ter gelegenheid van bovenge
noemde onthulling o.m. het volgende:
want Indien ooit is duidelijk geworden, welk een
kracht en teederheld belde de Friesche taal kac uit
drukken, is het wel geweest dien avond, dat Piter
Jelles voordroeg uit eigen dichtwerk. De man was ver
moeid. Het voordragen greep hem toen reeds zichtbaar
aan. De stem had rwaar geleden. Maar hoe lééfde de
Friesche dichter in en met zijn werk! Hoe werd elk
woord, gefluisterd, gezongen of uitgekreten, elke nuan
ce of Intonatie gedragen door heel die bewegelijk ner-
WUIen Mr. P. J. Troetotra.
veuze, hoekige gestalte, door het gebaar dat altijd van
binnen uit kwam. door dien markanten kop, welks ex
pressie elk oogenblik wisselde. Welk een muziek klonk
er toen uit die taal en welk een temperament laaide er
uit dien toch lang niet meer jongen man.
Toen werd duidelijk dat Troelstra, wat hij zelf en
kend heeft, eigenlijk
altüd Fries
gebleven is. Geen taal, waarin hij zóó de volheid van
dat brandende temperament kon uitleven als het
Friesch. Geen taal waarin hij zóó levend, frlBch en In
nig de poëzie vermocht te zingen van den gouden zon
neschijn over de wijde welden waaruit de leeuwerik in
den ochtendstond jubelend oprijst de wielende wolken
in, van de verspreide hofsteden droomend daar liggend
in de avondnevelen van het rustende land, van de gie
rende herfststormen over de meren, van de warme ver
trouwelijkheid van dat Friesche volksleven, zoo een
voudig, zoo alledaagsch en toch dikwijls zoo zuiver en
zoo diep. van die stille arbeidzame menschen die niet
veel vragen maar peinzend hun weg gaan, van de
smarten en geneugten dier kleine luiden, die zooveel
adel kunnen toonen in hun zorgend bestaan, van de
blonde kinderen, die spelen om den ouden toren en de
blozende meisjes die droomen van hun geluk.
Met heel de stille pracht en glorie van het Friesche
landschap, met heel dat simpele leven van arbeiders,
boeren, schippers en visschers, dat nog zoo zuiver, rijk
en karakteristiek kon zijn. was Piter Jelles' ziel samen
gegroeid, van kindsbeen af, tot een onverbrekelijke een
heid. Als hij daaraan dacht of daarvan sprak dan ging
het verborgenste in zijn viel open als een gesloten
bloemkerk voor het Licht en, of hij wilde of niet, zijn
spreken werd zingen. Fries onder Friezen is hij ge
weest en gebleven tot zijn dood.
Elke Fries voelt dat. De politicus mr. P. J. Troelstra
mag voor hem zijn wie hij wil, den dichter erkent hij
in Piter Jelles, den kunstenaar met de friesche taal,
den zanger met de gevoelige verbeelding en met den
klank der waarheid in zijn lied. Daarom ls het zoo be
grijpelijk dat Friezen van allerlei stand en richting, uit
alle hoeken van ons land en zelfs uit Amerika, zich heb
ben opgemaakt om hun dichter, die Donderdag 73 jaar
zou zijn geworden, te huldigen, o.m. door onthulling van
een gedenksteen
ln het Friesche dorp Stiens.
Want daar ln Stiens was het, dat de jonge Piter Jel
les de vruchtbaarste en voor indrukken meest vatbare
jaren van zijn jeugd heeft doorgebracht. Daar speelde
hij op de oude terp of deed een Patertje-langs-den-kant
op het plein voor de dorpsherberg. Daar kende hij el-
ken steen van de pastorie en de dokterswoning, daar
was hij dikke vrinden met „haas Douwe", den wagen
maker. Daar zat hij avonden stil-gelukkig op zijn vast
plaatsje op de voddenbank in het „mllhus" op de boe-
replaats van ..alde Maertsje". en ging met de arbeiders
mee het land in; daar hervond hij, na 19 jaar te hebben
gezwegen, zijn inspiratie tot nieuwe verzen; daar blm-
ba.mden onverbiddelijk over zijn arm verbijsterd jon
genshoofd de klokken van den ouden dorpstoren, toen
hij, al te jong vereenzaamd, den laatsten gang met zijn
nooit vergeten moeder ging. De oude dorpstoren, waar
van hij tientallen jaren later weer zou zingen:
Der stekt üt griene beamen d'Aldé toer
De skiere holle oerein yn 't blauwe swlrk
Dér triljend slnneljocht syn goud yn weeft...
Een zeilwedstrijd in de Biscaya-baai bij Miami (Florida), waar een blauwe
hemel over het paradijs-achtige palmenlandschap straalt.
